MNG

MNG

нэр-томьёо

Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар, Бүх нийтийн үүргийн сан, Шинжлэх ухаан технологийн их сургууль, Монгол Улсын их сургууль хамтран Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн нэр томьёоны толь бичгийг эрхлэн гаргалаа.

Өргөн хэрэглэдэг мэргэжлийн нэр томьёо, үг хэллэгийн зөв ойлголтыг өгөх нь мэргэжлийн түвшинд сайн уншиж, ойлгох, бичих, хэрэглэхийн үндэс болдог тул орчуулга хийх үед тухайн эх бичигт ямар утгаар орсныг анхаарч, цаад тэмдэглэж буй ухагдахууныг сайтар ойлгон, тохирсон утгатай үгийг зөв сонгож, оноох нь чухал байдаг. Мэргэжлийн үгийн орчуулга нь улс орнуудын хөгжил, соёлын ялгаа, сэтгэлгээний онцлог, мэдээллийн агуулгаас хамааран тухайн үгийг утга нь дүйсэн ганц үгээр орчуулахад хүндрэлтэй байдаг. Мэргэжлийн нэр томьёо, үг хэллэгийг монгол хэл рүү зөв орчуулах, тохирсон нэр томьёог онооход нэгэнт олон улсын хэмжээнд түгээмэл хэрэглэж хэвшсэн нэр томьёог тэр чигээр нь хэвшүүлбэл бусад орны мэргэжлийн хүмүүстэй харьцахад илүү дөхөм байлгах үүднээс англи үгийг галигласан ч монгол хүний сэтгэл оюунд буухад ойр байлгах мөн эх хэлний зүй тогтолыг эвдэхгүйн тулд аль болох моногл орчуулгыг нэмж өгсөн болно.

NoАнгилалНэр томьёо /Англи/Нэр томьёо /Монгол/ТайлбарАшигласан материал
1Аюулгүй байдалAccess controlХандалтын хяналтЭрх бүхий хэрэглэгчид болон тэдний үйлдлээр гүйцэтгэгддэг процессууд, транзакшн, функцүүдийн системд хандах хандалтыг зохицуулан хязгаарлалт тавих процесс.[WILL17]
2Аюулгүй байдалAccess control listХандалтын хяналтын жагсаалт [WILL17]
3Аюулгүй байдалAccess managementХандалтын удирдлага [WILL17]
4Аюулгүй байдалAccess rightХандах эрх [WILL17]
5Аюулгүй байдалActive attackИдэвхтэй халдлагаИдэвхтэй халдлагад өгөгдлийн урсгалыг өөрчлөх, эсвэл хуурамчаар үүсгэх зэрэг үйлдлүүд орох ба эдгээрийг дөрвөн ангилалд авч үздэг. Үүнд: мессежийг хувилан дамжуулах, мессжеийг далдлах, нуух, мессежийг өөрчлөх, үйлчилгээг цуцлах (denial of service).[WILL17]
6Аюулгүй байдалAdditive cipherНэмэх шифрлэлт [WILL17]
7Аюулгүй байдалAdversaryХорт этгээд, хорлон сүйтгэгч, халдагчСистемд халдаж буй эсвэл заналхийлж буй энтити.[WILL17]
8Аюулгүй байдалArtifactАртифактСистем эсвэл сүлжээний аюулгүй байдлын хэмжүүрийг хүчингүй болгох оролдлого эсвэл халдлагын процесст тодорхой үүрэгтэй эсвэл үүрэгтэй байх магадлалтай систем дээрх аливаа файл эсвэл объект. Артифактууд нь вирус, трояны морь, өт, скрипт, түүлкит зэргийг агуулж болох бөгөөд эдгээрээр хязгаарлагдахгүй.[WILL17]
9Аюулгүй байдалAssetСистемийн нөөц (хөрөнгө/нөөц)Мэдээллийн системд хамаарах өгөгдөл, мэдээллийн системээр хангагдаж буй үйлчилгээнүүд, боловсруулах хүчин чадал, дамжуулах зурвас зэрэг системийн боломж/чадамж, техник хангамж, програм хангамж, програм хангамжийн хэрэгслүүд, бичиг баримт зэрэг системд хамааралтай зүйлс, систем байршиж буй байгууламж зэрэг нь системийн нөөцөд орно.[WILL17]
10Аюулгүй байдалAssuranceБаталгаажуулалт [WILL17]
11Аюулгүй байдалAsymmetric-key ciphersТэгш хэмт бус түлхүүрийн шифрлэлт, ассиметрик шифрТэгш хэмт бус түлхүүрийн криптографын үед хувийн болон нийтийн гэсэн хоёр түлхүүр ашиглагдана. Хэрэв шифрлэх болон шифр тайлах процессыг түлхүүрээр түгжигдэж, тайлагддаг түгжээ гэж үзвэл нийтийн түлхүүрээр түгжигдэж, хувийн түлхүүрээр тайлагдах түгжээтэй ижил юм. Хос түлхүүрт кодлолын алгоритм[WILL17]
12Аюулгүй байдалAttackХалдлагаӨгөгдлийн аюулгүй байдал болох нууцлал, халдашгүй байдал, хүртээмжит байдлыг алдагдуулдаг үйлдлүүд. Snooping, трафикыг шинжлэх гэх мэт халдлагууд нь өгөгдлийн нууцлалыг, өгөгдлийг засах, хуурах, хүчингүй болгох гэх мэт халдлагууд нь халдашгүй байдлыг, Denial of Service (DoS) халдлага нь хүртээмжит байдлыг алдагдуулдаг. Мэдээллийн аюулгүй байдлыг алдагдуулахад чиглэсэн аливаа үйлдэл[WILL17]
13Аюулгүй байдалAttribute-based Access Control (ABAC)Атрибутад суурилсан хандалтын хяналт [WILL17]
14Аюулгүй байдалAutokey cipherАвтомат түлхүүрийн шифрлэлт [WILL17]
15Аюулгүй байдалAvailabilityХүртээмжит байдал, хүртээмжӨгөгдлийн аюулгүй байдлын нэг зорилго нь мэдээллийн хүртээмжит байдал юм. Тухайн байгууллагын үйл ажиллагааны турш үүсгэгдэж буй өгөгдөлд, зөвшөөрөгдсөн хэрэглэгчид нь хэрэглэх эрхтэй байна. Жишээлбэл, банкны хэрэглэгч нь өөрийн данс руугаа хандах эрхтэй байх ёстой. Систем саадгүй ажиллах болон эрх бүхий хэрэглэгчийн үйлчилгээг хязгаарлахгүй байх баталгаа[WILL17]
16Аюулгүй байдалAwareness and TrainingАюулгүй байдлын талаар мэдээлэл хүргэх, сургалт зохион байгуулахБайгууллагын мэдээллийн системийн хэрэглэгчид болон менежерүүдийг, тэдний системийг ашиглах үйл ажиллагаатай холбоотойгоор мэдээллийн аюулгүй байдлын эрсдэл, хууль тогтоомж, дүрэм журам, бодлогын талаарх мэдлэгтэй байх нөхцлийг хангах; мэдээллийн системийн хэрэглэгчид нь мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотойгоор зохих түвшинд бэлтгэгдэж, хариуцлага хүлээх чадвартай байх нөхцлийг хангахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
17Аюулгүй байдалBack doorАрын хаалга/Арын хаалганы халдлагаАрын хаалга гэдэг нь систем эсвэл сүлжээ халдлагад өртөж байгааг мэдэгдэхгүй байлгах аргыг хэлнэ. Ихэнх тохиолдолд арын хаалга нь TCP, UDP портуудыг нээлттэй байлгадаг.[WILL17]
18Аюулгүй байдалBiometricsБиометр хэмжигдэхүүнХүний физиологийн (хурууны хээ, нүдний солонгон бүрхэвч гэх мэт) үзүүлэлт. Компьютерийн аюулгүй байдлын системд ашиглагддаг.[WILL17]
19Аюулгүй байдалbuffer overflow attackбуферийг дүүргэх халдлага [WILL17]
20Аюулгүй байдалCaesar cipherЦезарь шифрлэлт [WILL17]
21Аюулгүй байдалChange managementӨөрчлөлтийн удирдлагаТөслийн хэрэгжилтийн үед хийгдсэн дурын өөрчлөлт, төслийн үр дүнд сөргөөр нөлөөлөх нөлөөллийг багасгах, бууруулах зорилгоор хийгдсэн өөрчлөлтийг удирдан зохион байгуулах процесс.[WILL17]
22Аюулгүй байдалCipher suiteШифрлэлтийн бүрдэл [WILL17]
23Аюулгүй байдалCiphertextШифрлэгдсэн текстШифрлэлтийн алгоритмын гаралтан дахь өгөгдөл бөгөөд ил текст болон түлхүүрээс хамааралтай утга.[WILL17]
24Аюулгүй байдалCloud auditorҮүлэн үйлчилгээний аудиторҮүлэн үйлчилгээ, мэдээллийн системийн ажиллагаа, ашиглалт, гүйцэтгэл, үүлэн үйлчилгээний аюулгүй байдлын үнэлгээ зэргийг хийдэг этгээд.[WILL17]
25Аюулгүй байдалCloud brokerҮүлэн үйлчилгээний брокерҮүлэн үйлчилгээний ашиглалт, гүйцэтгэл, хүргэлт зэргийг удирдан зохион байгуулах этгээд. Өөрөөр хэлбэл үүлэн үйлчилгээний брокер нь үүлэн үйлчилгээний хэрэглэгч болон үүлэн үйлчилгээ үзүүлэгч хоорондын харилцааг зохицуулдаг.[WILL17]
26Аюулгүй байдалCloud carrierҮүлэн үйлчилгээг зөөгчҮүлэн үйлчилгээг үүлэн үйлчилгээ үзүүлэгчээс үүлэн үйлчилгээний хэрэглэгчид хүргэхийн тулд дундын холбох, дамжуулах үйлчилгээ үзүүлэгч.[WILL17]
27Аюулгүй байдалCloud service consumer (CSC)Үүлэн үйлчилгээний хэрэглэгчҮүлэн үйлчилгээг авч буй хүн эсвэл байгууллага.[WILL17]
28Аюулгүй байдалCloud service provider (CSP)Үүлэн үйлчилгээ үзүүлэгчСонирхсон талд үүлэн үйлчилгээ үзүүлж буй хүн эсвэл байгууллага.[WILL17]
29Аюулгүй байдалComputer securityКомпьютерийн аюулгүй байдалКомпьютерийн системийн нөөц (техник хангамж, програм хангамж, програм хангамжийн хэрэгслүүд, мэдээлэл/өгөгдөл)-ийн боловсруулагдах, хадгалагдах, дамжуулагдах үеийн нууцлал, халдашгүй байдал, хүртээмжит байдлыг хангахад чиглэсэн арга хэмжээ болон хяналт. Компьютерийн аюулгүй байдал нь компьютерийн системийг хулгай, гэмтэл, байгалийн гамшгаас сэргийлэн хамгаалахын сацуу өгөгдөл/мэдээлэлд хандах эрх, нөхцөл бололцоог зөвшөөрөгдөх хэрэглэгчдэд нь хангаж өгөх үүрэгтэй.[WILL17]
30Аюулгүй байдалComputer security incidentКомпьютерийн аюулгүй байдлын осолКомпьютерийн аюулгүй байдлын бодлого, ашиглалтын бодлого, аюулгүй байдлын стандартыг зөрчсөн үйлдлүүд эсвэл энэ төрлийн гэнэтийн аюул осол.[WILL17]
31Аюулгүй байдалComputer security incident response teamКомпьютерийн аюулгүй байдлын ослын эсрэг арга хэмжээ авах багЭнэ нэгж нь аюулгүй байдлын ослыг аль болох даруй илрүүлэх, хохирлыг багасгах, эмзэг байдлыг арилгах, системийг сэргээхэд чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг авах үүрэгтэй.[WILL17]
32Аюулгүй байдалConfidentialityНууцлалНууцлал нь өгөгдлийн аюулгүй байдлын гол үзүүлэлт. Бид хувийн мэдээллээ хамгаалах шаардлагатай байдаг. Өөрөөр хэлбэл, байгууллагын мэдээлэл нь түүний үнэ цэнийг алдагдуулж буй халдлагуудаас хамгаалагдах ёстой. Мэдээллийн нууцлал нь зөвхөн хадгалагдсан өгөгдлийн хувьд бус дамжуулагдаж буй өгөгдөлд ч мөн хамаарна.[WILL17]
33Аюулгүй байдалConfiguration Management (security)Тохиргооны удирдлага (аюулгүй байдал)Системийг хөгжүүлэх амьдралын циклийн туршид байгууллагын мэдээллийн систем (техник хангамж, програм хангамж, хэрэгслүүд, бичиг баримт бүгт багтана)-ийн нөөц болон ажиллагааны үеийн тохиргоо үүсгэх, арчлах; байгууллагын мэдээллийн системд ашиглагдаж буй технологиудын аюулгүй байдлын тохиргооны механизмыг бий болгох, түүнийгээ мөрдөхтэй холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
34Аюулгүй байдалConsequenceҮр дагавар [WILL17]
35Аюулгүй байдалContingency PlanningБолзошгүй байдлын төлөвлөгөөМэдээллийн системийн ажиллагааны тасралтгүй байдлыг хангах үүднээс онц ноцтой байдлын үед хариу арга хэмжээ авах, нөөцлөх, гамшгийн дараах нөхөн сэргээлт хийх зэрэгтэй холбоотойгоор төлөвлөгөө боловсруулах, хэрэгжүүлэх, арчлан сайжруулахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
36Аюулгүй байдалCopyrightЗохиогчийн эрх [WILL17]
37Аюулгүй байдалCorruption (attack)Сүйтгэх (халдлага)Энэ халдлага нь системийн халдашгүй байдлыг алдагдуулдаг. Хортой програм хангамж нь системийн нөөцийг төлөвлөгдөөгүй байдлаар ажиллахад хүргэдэг. Эсвэл үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч системд нэвтрэх эрхийг олж аваад, улмаар системийн зарим функцийг өөрчилж болно.[WILL17]
38Аюулгүй байдалCountermeasureХалдлагаас сэргийлэх/бууруулах арга техникСистемд тулгарч болзошгүй, эсвэл тулгарах аливаа аюул, эмзэг байдал, халдлага дайралтыг зогсоох, урьдчилан сэргийлэх, учирч болзошгүй хор хөнөөлийг багасгах замаар системийн хэвийн ажиллагааг хангах арга техникүүд.
Халдлагаас хамгаалах/сэргийлэх аргуудын нэг нь сэргийлэх арга, энэ аргын үед халдлага болохоос урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авна. Хэрэв халдлагаас сэргийлэх боломжгүй, эсвэл сэргийлэх арга нь амжилтгүй болбол халдлагыг илрүүлж, халдлагын улмаас үүссэн үр дагаврыг арилгах замаар сэргээх шаардлагатай. Халдлагаас хамгаалах/сэргийлэх арга техник нь өөрөө эмзэг тал болох талтай. Ямар ч халдлагаас хамгаалах/сэргийлэх механизмын хэрэгжилтийн дараа эмзэг байдал бүр арилдаггүй. Энэ эмзэг байдлыг ч мөн халдагчид ашиглаж болох учир халдлагаас хамгаалах/сэргийлэх механизмын хэрэгжилтийн дараах эрсдэлийн түвшинг тооцох нь зүйтэй.
[WILL17]
39Аюулгүй байдалcross-site scripting (xss) attackXSS скрипт халдлага, Веб хуудсаар скрипт дамжуулах халдлагаПрограмын аюулгүй байлдын сул талыг ашиглан веб сайтад хорт код нэвтрүүлж тухайн сайтад хандсан хэрэглэгчийн веб хөтөч (web browser)-д тухайн кодыг биелүүлэх зорилготой халдлага. Веб хуудас буюу веб сайт нь хорт скриптийг хэрэглэгчийн веб хөтөч рүү дамжуулах тээвэрлэгч болно.[WILL17]
40Аюулгүй байдалcryptanalysisкриптанализКриптосистемийн бүтэц, ажиллагааг судлах.[WILL17]
41Аюулгүй байдалCryptographic hash functionКриптограф хэш функцМессежийн халдашгүй байдлыг хангахад ашиглагддаг функц. Хэш функц нь дурын урттай мессежийг шахаж, хэш утга гэж нэрлэгдэх давтагдахгүй утгыг үүсгэдэг. Сүүлийн жилүүдэд нийтлэг хэрэглэгдэж буй хэш функц нь Secure Hash Algorithm (SHA) юм. SHA нь National Institute of Standards and Technology (NIST)-ээс хөгжүүлэгдэж, 1993 онд Federal Information Processing Standard (FIPS 180)-аар хэвлэгдсэн. SHA алгоритмын сул талуудыг илрүүлснээр 1995 онд FIPS 180-1 тодорхойлолтоор шинэчлэн сайжруулсан SHA-1 хувилбарыг баталсан. SHA-1 нь 160-бит хэш утгыг үүсгэдэг. 2002 онд NIST-ээс  FIPS 180–2 тодорхойлолтоор хэш утгын урт нь 256, 384, 512 бит байх SHA-256, SHA-384, SHA-512 гурван сайжруулсан хувилбарыг тодорхойлсон. Эдгээрийг мөн SHA-2 гэж нэрлэдэг. SHA-2 алгоритм нь SHA-1 алгоритмын адил модуль арифметик, логик бинар үйлдлүүдийг ашигладаг. SHA-2, ялангуяа SHA-512 нь аюулгүй байдлыг хангалттай сайн хамгаалдаг хэдий ч SHA-1, SHA-2 алгоритмуудын бүтэц, ажиллагаа ижил учир 2015 онд NIST-ээс SHA-3 алгоритмыг гаргасан.[WILL17]
42Аюулгүй байдалCryptographic Message Syntax (CMS)Криптограф мессежийн бичиглэл [WILL17]
43Аюулгүй байдалCryptographyКриптографМэдээллийг нууцлах арга, хэрэглээний тухай шинжлэх ухаан. Орчин үеийн криптограф нь математик, компьютерийн шинжлэх ухаан, инженерчлэлийн цогц бүрдэл юм. Криптограф нь мэдээллийг шифрлэх болон шифрлэгдсэн мэдээллийг тайлах арга ухааныг судалдаг.[WILL17]
44Аюулгүй байдалcryptologyкриптологКриптограф болон криптоанализыг хослуулсан судалгаа[WILL17]
45Аюулгүй байдалCybercrimeКибер гэмт хэрэг [WILL17]
46Аюулгүй байдалCybersecurityКибер аюулгүй байдал [WILL17]
47Аюулгүй байдалData confidentialityӨгөгдлийн нууцлалХувийн нууцлал эсвэл мэдээллийн нууцлал нь задлагдаагүйг баталгаажуулна.[WILL17]
48Аюулгүй байдалData integrityӨгөгдлийн халдашгүй байдал [WILL17]
49Аюулгүй байдалDeceptionХуурамчаар үйлдэх, хууралтХуурах үйлдэл нь системийн эсвэл өгөгдлийн халдашгүй байдлыг алдагдуулдаг. Энэ аюул нь дараах халдлагуудын улмаас үүсдэг. Үүнд:
– Нуух, далдлах, хуурах: Энэ халдлагын мөн заримдаа маск тавих гэж нэрлэдэг. Үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч нь зөвшөөрөгдөх хэрэглэгчийн дүрээр системд хандах эрхийг олж авах оролдлого хийх нь энэ халдлагын жишээ юм.
– Өөрчлөх, хуурамчаар үйлдэх: Энэ халдлага нь хүчинтэй өгөгдлийг өөрчлөх, солих эсвэл хуурамч өгөгдлийг файл болон өгөгдлийн санд оруулах замаар үйлдэгдэнэ.
– Гэрээгээ зөрчих, хүчингүй болгох: Энэ тохиолдолд, хэрэглэгч нь илгээсэн өгөгдлөө үгүйсгэх, эсвэл хүлээн авсан болон боловсруулсан өгөгдлөө үгүйсгэдэг.
[WILL17]
50Аюулгүй байдалDecryptionШифр тайлалт, код тайлалт, түлхүүр тайлалтШифрлэж нууцалсан мэдээллийг буцааж тайлан, уншигдахуйц болгох процесс.[WILL17]
51Аюулгүй байдалDecryption algorithmШифр тайлах алгоритмШифр тайлах процесст ашиглагддаг алгоритм.[WILL17]
52Аюулгүй байдалDenial of Service (DoS) attackҮйлчилгээ цуцлах халдлага, үйлчилгээ няцаах халдлага, DoS халдлагаЭнэ нь үйлчилгээг тасалдуулах, хэвийн ажиллагааг удаашруулах, саатуулах зэрэг нөлөөтэй. Энэ халдлага нь тодорхой нэг энтитид чиглэсэн байж болно. Жишээлбэл, бүх пакетын урсгалыг тодорхой нэг хостод чиглүүлж, тухайн хостын ажиллагааг хэт ачаалах байдлаар үйлчилгээг тасалдуулж болно. Үйлчилгээг цуцлах халдлагын өөр нэг хэлбэр нь сүлжээг хэт ачаалж, доголдуулах юм[WILL17]
53Аюулгүй байдалdictionary attackүгийн сангийн дайрлалт [WILL17]
54Аюулгүй байдалDigital SignatureТоон гарын үсэгМессежийн халдашгүй байдал болон мессежийн бататгалаар хангах механизм. Тоон гарын үсэгт нийтийн түлхүүрийн шифрлэлт ашиглагддаг.[WILL17]
55Аюулгүй байдалDiscretionary Access Control (DAC)  [WILL17]
56Аюулгүй байдалDisruptionГэмтэл, эвдрэлГэмтэл эвдрэл нь системийн халдашгүй байдал болон хүртээмжит байдлыг алдагдуулдаг. Энэ аюул нь дараах халдлагуудын улмаас үүсдэг. Үүнд:
– Чадваргүй болгох: Энэ халдлага нь системийн хүртээмжит байдлыг алдагдуулдаг. Системийн техник хангамжийн физик гэмтэл, эвдрэлээс үүсч болно. Мөн трояны морь, вирус, өт зэрэг хортой програм хангамжуудын улмаас систем бүхэлдээ эсвэл зарим үйлчилгээ нь доголдож болно.
– Сүйтгэх: Энэ халдлага нь системийн халдашгүй байдлыг алдагдуулдаг. Хортой програм хангамж нь системийн нөөцийг төлөвлөгдөөгүй байдлаар ажиллахад хүргэдэг. Эсвэл үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч системд нэвтрэх эрхийг олж аваад, улмаар системийн зарим функцийг өөрчилж болно.
– Гацаах, түгжих: Системийн ажиллагаанд саад учруулах үйлдлүүдийн нэг нь холбооны шугамыг идэвхгүй болгох эсвэл шугамын хяналтын мэдээллийг өөрчлөх замаар харилцаа холбоог тасалдуулах юм. Мөн сүлжээний трафикыг хэт ачаалах нь системийн ажиллагаанд ихээхэн хор уршигтай.
[WILL17]
57Аюулгүй байдалEncryptionШифрлэлтМэдээллийг алгоритм (шифр) ашиглан түлхүүр гэгдэх тусгай мэдлэг ашиглахгүй бол уншигдах аргагүй болгодог процесс. Уг процессийн дүнд шифрлэгдсэн мэдээлэл үүснэ. Шифрлэлтийг тусгай нууц мэдээллийг хадгалах, дамжуулахад ашигладаг. Шифрлэх ажиллагааны гэдрэг процесс буюу шифрлэсэн мэдээллийг буцааж уншигдахуйц болгодог ажиллагааг шифр тайлалт гэдэг.[WILL17]
58Аюулгүй байдалEnvironment ProtectionОрчны хамгаалалтМэдээллийн системийг хүрээлэн буй орчны аюулаас хамгаалах; байгаль орчны гамшгийн хяналтаар хангахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
59Аюулгүй байдалEnvironmental threatsОрчны аюулЭнэ ангилалд, мэдээллийн системийн үйл ажиллагааг тасалдуулах, доголдуулах нөхцлүүд болох орчны температурын өөрчлөлт, чийгшил, гал болон уснаас үүдэлтэй аюул, химийн бодис, радио цацраг, биологи бактерлогийн аюул, шороо тоос, шимэгч амьтад, хорхой шавж зэрэг орно[WILL17]
60Аюулгүй байдалExposure (attack)Илчлэх (халдлага) [WILL17]
61Аюулгүй байдалFalsification (attack)Өөрчлөх, хуурамчаар үйлдэх (халдлага)Энэ халдлага нь хүчинтэй өгөгдлийг өөрчлөх, солих эсвэл хуурамч өгөгдлийг файл болон өгөгдлийн санд оруулах замаар үйлдэгдэнэ. Жишээлбэл, оюутан сургуулийн системийн өгөгдлийн сан дахь өөрийн дүнгийн мэдээллийг өөрчлөх байж болно.[WILL17]
62Аюулгүй байдалFull virtualization  [WILL17]
63Аюулгүй байдалHackerХакерӨмнө нь “хакер” гэж компьютерийн програмчлалын эксперт хүнийг тодорхойлдог байсан бол өнөө үед энэ үгээр, систем эсвэл сүлжээний нөөцүүдэд зөвшөөрөлгүйгээр хандах, мэдээлэл авах, өөрчлөх зэрэг хууль бус зорилго агуулсан хүнийг тодорхойлох болсон байна.[WILL17]
64Аюулгүй байдалHardeningБэхжүүлэлт [WILL17]
65Аюулгүй байдалHosted virtualization  [WILL17]
66Аюулгүй байдалIdentification and AthenticationБүртгэл, танилт болон бататгалМэдээллийн системийн хэрэглэгч, хэрэглэгч болон төхөөрөмжөөр хийгдэх үйлдлүүдийг тодорхойлох, системд хандах/ашиглах тодорхойлогдсон хэрэглэгч, процесс, төхөөрөмжийг бататгах/шалгахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
67Аюулгүй байдалImplementation planХэрэгжүүлэх төлөвлөгөө [WILL17]
68Аюулгүй байдалIncapacitation (attack)Чадваргүй болох (халдлага)Энэ халдлага нь системийн хүртээмжит байдлыг алдагдуулдаг. Системийн техник хангамжийн физик гэмтэл, эвдрэлээс үүсч болно. Мөн трояны морь, вирус, өт зэрэг хортой програм хангамжуудын улмаас систем бүхэлдээ эсвэл зарим үйлчилгээ нь доголдож болно.[WILL17]
69Аюулгүй байдалIncident ResponseОслын үеийн арга хэмжээЗохих бэлтгэлийг хангах, илрүүлэх, шинжлэх, хязгаарлах, сэргээх, хэрэглэгчийн хариу үйлдлүүдийг жагсаах зэргээр байгууллагын мэдээллийн системд үүссэн ослыг зохицуулах чадамжийг бий болгох; ослыг хянах, баримтжуулах, холбогдох салбар нэгж, эрх бүхий этгээдэд тайлагнахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.
Ихэнх тохиолдолд аюулгүй байдлын ослын үед хариу арга хэмжээ авах процедурыг боловсруулах нь зайлшгүй хяналт гэж үздэг. Учир нь эрт, орой хэзээ нэгэн цагт аюулгүй байдлын осол гарч, байгууллагад тодорхой сөрөг нөлөө үзүүлж, магадгүй маш ноцтой хохирол учруулж болзошгүй. Аюулгүй байдлын ослыг зохицуулах, түүнд хариу арга хэмжээ авах процедур нь байгууллагад учрах хохирлын хэмжээг тооцож, зохих хариу арга хэмжээг тусгасан байх ёстой.
[WILL17]
70Аюулгүй байдалInference (attack)Инференц-таамаглах, дүгнэх (халдлага)Энэ халдлагыг өөрөөр трафикыг шинжлэх халдлага гэж нэрлэдэг ба халдагч нь сүлжээн дэх трафикыг, жишээлбэл тодорхой хостуудын хооронд дамжигдах трафикыг ажиглах замаар хэрэгтэй мэдээллээ цуглуулдаг. Инференцийн бас нэг жишээ нь хязгаарлагдмал хандалтын эрх бүхий хэрэглэгч, query-г олон янзаар бичих замаар өгөгдлийн сангаас дэлгэрэнгүй мэдээллийг авах явдал.[WILL17]
71Аюулгүй байдалInformation securityМэдээллийн аюулгүй байдалМэдээлэл болон мэдээллийн системд зөвшөөрөлгүйгээр хандах, ашиглах, задруулах, өөрчлөх, устгах явдлаас хамгаалах арга техникүүд.[WILL17]
72Аюулгүй байдалInformation security management (ISM)Мэдээллийн аюулгүй байдлын удирдлага (МАБУ)Мэдээллийн нууцлал, халдашгүй байдал, хүртээмжит байдал, бүртгэл, бататгал, найдваржилтыг тодорхой бодлого, туршлага, журам, бүтэц зохион байгуулалт, тоног төхөөрөмж, програм хангамжаар дамжуулан хамгаалахад ашиглагдаж буй процесс. Мэдээлэл(МТ)-ийн аюулгүй байдлын удирдлага нь дараах функцүүдтэй. Үүнд:
– МТ-ийн аюулгүй байдлын зорилго, стратеги, бодлогыг тодорхойлох
– МТ-ийн аюулгүй байдлын шаардлагыг тодорхойлох
– Байгууллага доторх МТ-ийн нөөц (хөрөнгө)-ийн аюулгүй байдлын алдагдуулж болох аюул, заналуудыг тодорхойлох, шинжлэх
– Эрсдэлүүдийг тодорхойлох, шинжлэх
– Зохих хамгаалалтыг тодорхойлох
– Байгууллага доторх мэдээлэл болон үйлчилгээнүүдийг үр дүнтэй хамгаалах механизмын хэрэгжилт, ашиглалтанд хяналт тавих
– Аюулгүй байдлын талаар мэдлэг, мэдээлэл олгох хөтөлбөрүүдийг болосвруулах
– Ашиглалтын үеийн осол (incident)-ыг илрүүлэх, хариу арга хэмжээ авах
[WILL17]
73Аюулгүй байдалInfrastructure securityДэд бүтцийн аюулгүй байдалМэдээллийн системийн өгөгдөл, уг системийг ашиглах хүмүүс, системийн арчилгаатай холбоотойгоор мэдээллийн системийг хамгаалах талаар авч үзнэ. Мөн логик аюулгүй байдлыг алдагдуулж болзошгүй физик хандалтуудыг авч үздэг.[WILL17]
74Аюулгүй байдалInside attackДотоод халдлагаАюулгүй бүсээс (дотоод халдагч) ирэх халдлага. Нэг үгээр хэлбэл, зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч нь үл зөвшөөрөгдөх байдлаар системийг ашиглах явдал.[WILL17]
75Аюулгүй байдалIntegrityХалдашгүй байдалАливаа мэдээлэл шинэчлэл хийгдэж, өөрчлөгдөж байдаг. Жишээлбэл, банкны үйлчилгээ авч буй хэрэглэгч нь орлого болон зарлага хийх үед дансны үлдэгдэл өөрчлөгдөж байх ёстой. Халдашгүй байдал гэдэг нь зөвшөөрөлтэй хэрэглэгчээр өгөгдлийн өөрчлөлт хийгдэж байхыг хэлнэ.[WILL17]
76Аюулгүй байдалIntellectual propertyОюуны өмчХүний мэдлэг, санаанаас бүтсэн аливаа биет бус хөрөнгө. Жишээлбэл програм хангамж, өгөгдөл, уран зохиол, дуу бичлэг гэх мэт.[WILL17]
77Аюулгүй байдалIntrusionДовтолгоо, халдлагаХалдагч, системийн хамгаалалтыг сулруулах замаар нууцлалтай мэдээлэлд хандах эрхийг олж авах нь довтогооны нэг жишээ юм.[WILL17]
78Аюулгүй байдалIP spoofing attackIP спуфинг буюу хаяг залилах халдлагаХалдагч илчлэгдэхгүй байх зорилгоор IP хаягаа өөрчлөн халдах арга. Жишээ нь, Халдлага үйлдэгч IP хаягаа байн (target) сүлжээний хаягаар сольж болно.[WILL17]
79Аюулгүй байдалIT security planМТ-ийн аюулгүй байдлын төлөвлөгөө [WILL17]
80Аюулгүй байдалLikelihoodМагадлал [WILL17]
81Аюулгүй байдалmail bombМэйл бөмбөгҮйлчилгээг няцаах төрлийн халдлага бөгөөд мэйл серверь их хэмжээний имэйл дамжуулах хүсэлт илгээж, серверийн ачааллыг хэт ихэсгэн үйл ажиллагааг нь зогсооно.[WILL17]
82Аюулгүй байдалMaintenanceАрчилгааБайгууллагын мэдээллийн системийг тогтмол, давтамжтайгаар арчлах; системийн арчлахад ашиглагдах арга техник, хэрэгсэл, холбогдох этгээдийн үйл ажиллагаанд хяналт тавихтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
83Аюулгүй байдалmalicious codeхортой код [WILL17]
84Аюулгүй байдалmalwareмалвар (хортон), хөнөөлтэй програмМалвар гэдэг нь хөнөөлтэй програм гэдгийн товчлол. Компьютерийн системийг эвдэх, гэмтээх, эсвэл зөвшөөрөлгүй нэвтрэх гэх мэт хөнөөлтэй функцтэй програм. Мөн вирус, ворм, спайвер гэх мэт хөнөөлтэй програмуудын ерөнхий нэршил[WILL17]
85Аюулгүй байдалManagement controlУдирдлагын хяналт [WILL17]
86Аюулгүй байдалMandatory Access Control (MAC)  [WILL17]
87Аюулгүй байдалMasquerade (attack)Нуух, далдлах, хуурах (халдлага)Энэ халдлагын мөн заримдаа маск тавих гэж нэрлэдэг. Үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч нь зөвшөөрөгдөх хэрэглэгчийн дүрээр системд хандах эрхийг олж авах оролдлого хийх нь энэ халдлагын жишээ юм. Жишээлбэл, үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч нь зөвшөөрөгдөх хэрэглэгчийн нэр, нууц үгийг олж авсан үед энэ халдлага хийгдэж болно. Өөр нэг жишээ бол системийн нөөцөд нэвтрэх эрхийг олж авах зорилгоор трояны морь зэрэг хортой програмыг ажиллуулж болно.[WILL17]
88Аюулгүй байдалMedia ProtectionМэдээллийн хэрэгсэл (медиа) хамгаалалтМэдээллийн системтэй холбоотой мэдээллийн хэрэгслийг хамгаалах (тоон болон цаасан аль аль хэлбэр хамаарна); мэдээллийн системийн мэдээллийн хэрэгсэлд хандах эрхийг зохицуулах; мэдээллийн системийн мэдээллийн хэрэгслийг ашиглалтаас гаргахдаа устгахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
89Аюулгүй байдалMisappropriation (attack)Хууль бусаар эзэмших (халдлага)Үйлчилгээний хулгай нь энэ төрлийн халдлагад багтана. Жишээлбэл, тархсан DoS халдлага.[WILL17]
90Аюулгүй байдалMisuse (attack)Зүй бусаар ашиглах (халдлага)Энэ халдлага нь хортой үйлдлийн улмаас эсвэл үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч системд хандах эрхийг олж авахад тохиолддог. Аль ч тохиолдолд аюулгүй байдлын функцүүдийг идэвхгүй болгох эсвэл хаах боломжтой.[WILL17]
91Аюулгүй байдалMonoalphabetic CipherМоноалфабетик шифрлэлтЭнэ шифрлэлтийн аргын үед, тэмдэгт (дүрслэл) нь өөр нэг тэмдэгтэд дүрслэгдэхдээ ямагт ижил тэмдэгтээр солигдоно. Жишээлбэл, хэрэв алгоритм мессежийг шифрлэхдээ А үсгийг D үсгээр солино гэсэн бол мессеж дэх бүх А үсэг, D үсгээр солигдоно гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл эх текст болон шифрлэгдсэн текстийн хамаарал нэгээс-нэг байна.[WILL17]
92Аюулгүй байдалNative virtualization  [WILL17]
93Аюулгүй байдалNetwork piracyСүлжээний хулгайЗохиогчийн эрхтэй материалыг хууль бусаар, зөвшөөрөлгүйгээр электрон сүлжээгээр тараах үйлдэл.[WILL17]
94Аюулгүй байдалNetwork securityСүлжээний аюулгүй байдалСүлжээний аюулгүй байдал нь зөвшөөрөгдөөгүй хандалтаас өгөгдлийг хамгаалах, өгөгдөл гэмтэх болон алдагдахаас хамгаалах, алдагдсан болон тасалдсан өгөгдлийг сэргээх зэрэг асуудлуудыг багтаасан байдаг.[WILL17]
95Аюулгүй байдалObstruction (attack)Гацаах, түгжих (халдлага)Системийн ажиллагаанд саад учруулах үйлдлүүдийн нэг нь холбооны шугамыг идэвхгүй болгох эсвэл шугамын хяналтын мэдээллийг өөрчлөх замаар харилцаа холбоог тасалдуулах юм. Мөн сүлжээний трафикыг хэт ачаалах нь системийн ажиллагаанд ихээхэн хор уршигтай.[WILL17]
96Аюулгүй байдалOperational controlҮйл ажиллагааны хяналт [WILL17]
97Аюулгүй байдалOSI security architectureOSI аюулгүй байдлын архитектур [WILL17]
98Аюулгүй байдалOutside attackГадаад халдлагаАюулгүй бүсийн (гадаад халдагч) гадна талаас ирэх халдлага. Интернэтэд, гадаад халдлагчид нь сонирхогчоос эхлэн зохион байгуулалттай гэмт хэргийн бүлэглэл, олон улсын хорлон сүйтгэгчид хүртэл бий.[WILL17]
99Аюулгүй байдалPassive attackИдэвхгүй халдлагаИдэвхгүй халдлага нь дамжууллыг сэм чагнах, эсвэл хянах шинжүүдийг агуулна. Халдагчийн зорилго нь дамжуулагдаж буй өгөгдлөөс хэрэгцээт мэдээллийг олж авахад оршино. Идэвхгүй хадлагыг мессежийн агуулгыг илрүүлэх, трафикыг шинжлэх гэсэн хоёр ангилдаг.[WILL17]
100Аюулгүй байдалPatentПатент [WILL17]
101Аюулгүй байдалPersonnel SecurityХувь хүний аюулгүй байдалБайгууллагын ажилчид(гуравдагч тал хамаарна)-ын үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлох, итгэлтэй(найдвартай)-г батлах, ажлын байрны тогтоосон аюулгүй байдлын шалгуур биелэгдэж байгаа эсэхийг хянах; байгууллагын ажилчдын ажиллаж байх үеийн болоод ажлаас гарсан, шилжсэний дараах үеийн байгууллагын мэдээллийн систем (мэдээлэл)-ийн хамгаалалтыг бий болгох; байгууллагын аюулгүй байдлын бодлого, дүрэм, журмыг дагаж мөрдөөгүй ажилтанд хориг арга хэмжээ авахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
102Аюулгүй байдалPhisherФишерИ-мэйл эсвэл итгэж болох хүний дүрээр кредит картны дугаар, хэрэглэгчийн дугаар, нууц үг зэрэг хувь хүний мэдээллийг олж авдаг хүмүүс.[WILL17]
103Аюулгүй байдалPhishing attackФишинг халдлага [WILL17]
104Аюулгүй байдалPhreakerФрийкерТелефон холбооны сүлжээг, алсын дуудлагыг үнэгүй хийх зэргээр зөвшөөрөлгүйгээр ашигладаг хүмүүсийг хэлдэг.[WILL17]
105Аюулгүй байдалPhysical ProtectionДэд бүтцийн хамгаалалтМэдээллийн систем, холбогдох төхөөрөмж, физик орчинд нэвтрэх хандалтыг хязгаарлах; мэдээллийн системийг дэмжих дэд бүтэц, барилга байгууламжийг хамгаалах; мэдээллийн системийг дэмжих хэрэгслээр хангахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
106Аюулгүй байдалPlaintextИл текстШифрлэлтийн алгоритмын оролтон дахь утга (эх өгөгдөл).[WILL17]
107Аюулгүй байдалPolyalphabetic CipherПолиалфабетик шифрлэлтЭнэ шифрлэлтийн аргын үед, текстийн тэмдэгт бүр ялгаатай тэмдэгдээр орлуулагдана. Өөрөөр хэлбэл, эх тескт болон шифрлэгдсэн текстийн тэмдэгтийн харьцаа нэгээс-олон байна. Жишээлбэл, текстийн эхэнд байх “а” үсэг “D” үсгээр, текстийн дунд байх “а” үсэг “N” үсгээр орлуулагдаж болно. Полиалфабетик ширфлэлт нь текстэнд давтагдаж орсон ижил үсгүүдийг нуух учир халдагч нь текстэн дэх нэг үсгийн орлуулалтыг илрүүлсэн ч мессежийг бүхэлд нь унших боломжоос сэргийлдэг.[WILL17]
108Аюулгүй байдалPort scan attackПорт шалгах халдлагаКомпьютерийн нээлттэй портуудыг хайж олох үйл ажиллагаа. Хэрэв нээлттэй порт олдвол тухайн порт дээр ажиллаж буй эмзэг сервисүүдийг тодорхойлж тэдгээрийг ашиглан халдлага үйлдэнэ.[WILL17]
109Аюулгүй байдалPreventative controlСэргийлэх хяналт [WILL17]
110Аюулгүй байдалPrivacyХувийн халдашгүй байдалБие хүн (эсвэл хэсэг бүлэг хүмүүс) өөрийгөө эсвэл өөрийнхөө тухай мэдээллийг далд эсвэл ил байлгах боломж, эрх. Хувийн халдашгүй байдал нь бие махбодийн, мэдээллийн, байгууллагын, сэтгэл оюуны гэх мэт байж болно.[WILL17]
111Аюулгүй байдалPrivacyНууцлал, хувийн нууцлал [WILL17]
112Аюулгүй байдалProbingСудлахПрограмуудаар сүлжээний компьютерүүдийг шалгаж мэдээлэл цуглуулах эвсэл эмзэг байдлыг нь мэдэх зорилготой үйлдэл[WILL17]
113Аюулгүй байдалransomwareрансомвер, төлбөр нэхэгч програм [WILL17]
114Аюулгүй байдалRemote to User Attack (R2L))Алсаас Хэрэглэгч халдлагаХалдагч компьютерт нэвтрэх эхргүй боловч сүлжээгээр холбогдох боломжийг ашиглан хэрэглэгчийн эрхийг түүний сул талыг ашиглан олж авах халдлага[WILL17]
115Аюулгүй байдалReplay (attack)Хувилан дамжуулах (халдлага) [WILL17]
116Аюулгүй байдалRepudiation (attack)Хүчингүй болгох, татгалзах (халдлага)Энэ тохиолдолд, хэрэглэгч нь илгээсэн өгөгдлөө үгүйсгэх, эсвэл хүлээн авсан болон боловсруулсан өгөгдлөө үгүйсгэдэг.[WILL17]
117Аюулгүй байдалRisk AssessmentЭрсдэлийн үнэлгээБайгууллагын үйл ажиллагаа (энд эрхэм зорилго, функцүүд, төрх байдал, нэр хүнд хамаарна), хөрөнгө(нөөц), боловсон хүчин, мэдээллийн системийн ашиглалт(байгууллагын өгөгдлийн боловсруулалт, хадгалалт, дамжуулал)-ын үр дүн зэргийн эрсдэлийг тодорхой давтамжтайгаар үнэлэхтэй холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
118Аюулгүй байдалRole-based Access Control (RBAC)Үүрэгт суурилсан хандалтын хяналт [WILL17]
119Аюулгүй байдалrootkitрүүткит, эрх ахиулагч [WILL17]
120Аюулгүй байдалRSA cryptosystemRSA криптосистем [WILL17]
121Аюулгүй байдалsecurityаюулгүй байдал [WILL17]
122Аюулгүй байдалSecurity Association (SA)аюулгүй байдлын хэлэлцээр [WILL17]
123Аюулгүй байдалSecurity Association Database (SAD)аюулгүй байдлын хэлэлцээрийн өгөгдлийн сан [WILL17]
124Аюулгүй байдалSecurity AuditАюулгүй байдлын аудитМэдээллийн системийн хууль бус, зохисгүй хэрэглээг хянах, шинжлэх, дүгнэх, тайлагнах үүднээс аудитын бичиг баримтыг үүсгэх, хамгаалах, хадгалах; мэдээллийн системийн хэрэглэгчдийн үйлдлүүдийг тайлагнах замаар тэднийг өөрсдийн үйлдэлдээ хариуцлагатай болгохтой холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
125Аюулгүй байдалSecurity awarenessАюулгүй байдлын талаарх мэдээлэлАюулгүй байдлын талаарх мэдээлэл нь байгууллагын мэдээллийн системтэй ямар нэгэн байдлаар хамааралтай бүх ажилчдыг аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах талаар ерөнхий мэдээлэлтэй болгоход чиглэгдэх аливаа үйл.
Аюулгүй байдлын талаарх мэдээлэл хүргэх хэрэгслүүд нь байгууллагын мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах, хэрэглэгчдэд аюул, эмзэг байдлын талаарх мэдээлэл түгээхэд ашиглагддаг. Аюулгүй байдлын талаарх мэдээлэл хүргэх зорилго нь аюулгүй байдлыг хэрхэн хангах, юу болох, юу болохгүйг тайлбарлах замаар салбар нэгж, хэлтэс болон ажилчдад ойлгуулж, тэдний ажлын орчинд нөлөөлөхөд оршино. Байгууллагын ажилчдад аюулгүй байдлын талаарх мэдээлэл хүргэснээр аюулгүй байдлын бодлого, дүрэм, журам мөрдөгдөхийн сацуу аюулгүй байдлын бодлогын зөрчилтэй холбоотойгоор сахилгын арга хэмжээг ажилчдад ойлгуулдаг.
[WILL17]
126Аюулгүй байдалSecurity complianceАюулгүй байдлын нийцэл [WILL17]
127Аюулгүй байдалSecurity educationАюулгүй байдлын боловсролАюулгүй байдлын боловсрол, ур чадварын түвшинд олон талт, нарийн төвөгтэй асуудлыг шийдэх, гүйцэтгэх, МТ-ийн аюулгүй байдлын чиглэлээр нарийн мэргэжил эзэмших, мэргэших ур чадварыг хөгжүүлэхэд чиглэнэ. Аюулгүй байдлын боловсролын хөтөлбөрт байгууллагын хүрээнд зохион байгуулагддаг сургалтууд хамаарахгүй. Энэ нь их, дээд сургууль мэргэжлийн тусгай хөтөлбөрүүдээр олгогдоно.[WILL17]
128Аюулгүй байдалSecurity mechanismАюулгүй байдлын механизм [WILL17]
129Аюулгүй байдалSecurity parameter index (SPI)Аюулгүй байдлын параметрийн индекс [WILL17]
130Аюулгүй байдалSecurity PlanningАюулгүй байдлын төлөвлөлтАюулгүй байдлын хяналтын тодорхойлолт, мэдээллийн системд хандах хандалтын дүрэм зэргийг агуулах байгууллагын мэдээллийн системийн аюулгүй байдлын төлөвлөгөө боловсруулах, баримтжуулах, тодорхой давтамжтайгаар шинэчлэх, хэрэгжүүлэхтэй холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
131Аюулгүй байдалSecurity Policy (SP)Аюулгүй байдлын бодлогоМэдээллийн нууцлал, халдашгүй байдал, хүртээмжтэй байдалд учирч болох аливаа эрсдэлийг бууруулах замаар мэдээллийн системийн чухал нөөцүүдийг хамгаалахад чиглэгдсэн аюулгүй байдлын үйлчилгээнүүдийг тодорхойлох, зохицуулах, дагаж мөрдөх дүрэм, журам, зааварчилгааны цогц.[WILL17]
132Аюулгүй байдалSecurity Policy Database (SPD)Аюулгүй байдлын бодлогын өгөгдлийн сан [WILL17]
133Аюулгүй байдалSecurity riskАюулгүй байдлын эрсдэлСистемийн эмзэг байдлын улмаас системд тодорхой аюул занал учирснаас үүсэх үр дагавар нь алдагдал хүлээх магадлалыг илэрхийлдэг.[WILL17]
134Аюулгүй байдалSecurity serviceАюулгүй байдлын үйлчилгээ [WILL17]
135Аюулгүй байдалSecurity trainingАюулгүй байдлын сургалтАюулгүй байдлын талаарх ерөнхий мэдлэгийг олж авсны дараах сургалт. Аюулгүй байдлын сургалтууд нь мэдээллийн системийн аюулгүй байдалтай холбоотойгоор хувь хүний үүрэг, хариуцлагын талаарх мэдлэг, ур чадварыг олгоход чиглэгддэг. Аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөрүүдийг нь анхан, дунд, ахисан түвшний гэж ангилна.[WILL17]
136Аюулгүй байдалsnooping attackшиншлэх халдлагаӨгөгдлийн урсгалыг хянах замаар төрөл бүрийн мэдээлэл олж авах дайралт.[WILL17]
137Аюулгүй байдалsocial engineeringСошиал инженерчлэл, нийгмийн инженерлэлСошиал инженерчлэл гэдэг нь хүний сэтгэл зүй буюу психологийн сул талыг ашиглах замаар мэдээлэл олж авах арга техникийг илэрхийлдэг нэр томъёо. Энэ нэр томъёо нь хүний харилцан үйлдлээр хэрэгждэг өргөн хүрээний хортой үйлдлүүдийг илэрхийлдэг.[WILL17]
138Аюулгүй байдалSpamСпамАрилжаа, улс төрийн болон бусад зорилготой мэдээлэл, зар сурталчилгааг электрон мэдээллийн хэрэгсэл ашиглан хэрэглэгчдэд бөөнөөр нь хавтгайруулан замбараагүй илгээх үйлдэл. Спамын хамгийн өргөн тархсан хэлбэр нь электрон шуудангийн спам (и-мэйл спам) юм. Мөн шуурхай мессенжерийн, вэб хайлтын системийн, блог, интернэт форумын, файл хуваалцах сүлжээний гэх мэтчлэн бусад төрлийн мэдээллийн хэрэгслийн спам түгээмэл тохиолдоно.
Spam нь Spiced Ham (халуун ногоогоор амталсан гахайн мах) хэмээх англи үгний нийлэмж, АНУ-ын Hormel Foods компаний ийм нэртэй лаазалсан махан таташны нэрнээс үүдэлтэй. Хожим нь энэ үг хаа сайгүй тааралддаг, салж өгдөггүй, яршигтай зар сурталчилгаа, мэдээллийг илэрхийлсэн утгатай компьютерийн нэр томъёо болж хувирчээ.
[WILL17]
139Аюулгүй байдалspam mailСпам имэйлЦуглуусан хаягууд руу хүлээн авагчийн хүслийг үл харгалзан имэйлээр илгээсэн мэдээлэл.[WILL17]
140Аюулгүй байдалSpammerСпаммерИх хэмжээний хүсээгүй мэйл илгээдэг хүмүүсийг хэлнэ.[WILL17]
141Аюулгүй байдалspywareспайвер, тагнуулч програмКомпьютераас мэдээлэл цуглуулж өөр систем рүү сүлжээгээр дамжуулдаг програм[WILL17]
142Аюулгүй байдалSQL injecion attackSQL тарилга халдлагаХэрэв халдагч веб програмын оролтонд таамаглаагүй бүтэцтэй SQL кодууд оруулж чадвал тэр нь өгөгдлийн сантай ажилладаг SQL илэрхийллээр дамжиж өгөгдөлд зөвшөөрөлгүй хандан харах, өөрчилөх, устгах гэх мэт төрөл бүрийн үйлдлүүдийг гүйцэтгэж болно.[WILL17]
143Аюулгүй байдалSubstitution CipherОрлуулан шифрлэх арга, орлуулах шифрлэлтОрлуулан шифрлэх арга нь нэг тэмдэгтийг өөр тэмдэгтээр орлуулдаг. Жишээлбэл, А үсгийг D үсгээр, Т үсгийг Z үсгээр орлуулж болно. Мөн 3-ыг 7-оор, 2-ыг 6-аар орлуулж болох юм.[WILL17]
144Аюулгүй байдалSupportive controlДэмжих хяналт [WILL17]
145Аюулгүй байдалSymmetric-key cipherТэгш хэмт түлхүүрийн шифрлэлтТэгш хэмт түлхүүрийн шифрлэлт гэдэг нь шифрлэлт болон шифр тайлалтын аль алинд нь тэгш хэмт гэж нэрлэгдэх ижил түлхүүр ашиглах арга.[WILL17]
146Аюулгүй байдалSymmetric-key cryptographyТэгш хэмт түлхүүрийн криптограф [WILL17]
147Аюулгүй байдалSysytem and Communication ProtectionСистем болон харилцаа, холбооны хамгаалалтМэдээллийн системийн гадаад болон дотоод хил хязгаар дээрх харилцаа (жишээлбэл, мэдээллийн системээр дамжигдах эсвэл хүлээн авагдах өгөгдөл)-г хянах, хамгаалах; мэдээллийн системийн аюулгүй байдлыг хангах архитектур дизайн, програм хангамж хөгжүүлэх арга техник, системийн инженерчлэлээр хангахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд.[WILL17]
148Аюулгүй байдалThreatАюулАюулгүй байдлыг зөрчих, хор хөнөөл учруулах эсвэл учруулж болзошгүй нөхцөл байдал, болох магадлал, үйлдэл, үйл ажиллагаа зэрэг нь аюул юм. Нэг үгээр хэлбэл, аюул гэдэг нь системийн эмзэг байдлыг ашигаж болзошгүй үйлдлүүд юм.[WILL17]
149Аюулгүй байдалTrademarkБарааны тэмдэг [WILL17]
150Аюулгүй байдалTransposition CipherШилжүүлэн шифрлэх арга, шилжүүлэх шифрлэлтШилжүүлэн шифрлэх арга нь тэмдэгтийг өөр тэмдэгтээр орлуулахын оронд текстэн дэх тэмдэгтүүдийн байрлалыг сольдог. Жишээлбэл, эхний байрлал дахь тэмдэгтийг 10 дахь байрлалд байрлуулж, 9 дэх байрлал байгаа тэмдэгтийг эхэнд байрлуулж болно. Өөрөөр хэлбэл, шилжүүлэх шифрлэх аргын үед текстэн дэх тэмдэгтүүд нь дахин байрлуулагддаг.[WILL17]
151Аюулгүй байдалtrapdoorарын хаалга, нууц орц [WILL17]
152Аюулгүй байдалtrojan horseтрояны морь [WILL17]
153Аюулгүй байдалUnauthorized disclosureЗөвшөөрөлгүйгээр мэдээллийг задлахЗөвшөөрөлгүйгээр мэдээллийг задлах нь нууцлалыг алдагдуулах ба энэ аюул нь дараах халдлагуудын улмаас үүсдэг. Үүнд:
– Илчлэх: Энэ нь эрх бүхий этгээд нь кредит картын дугаар мэтийн нууцлалтай мэдээллийг гадны хүнд зориудаар мэдээлэхтэй ижил юм. Энэ халдлага нь хүний үйл ажиллагаатай холбоотойгоор эсвэл техник хангамж болон програм хангамжийн алдаанаас үүсч болно.
– Зөвшөөрөлгүйгээр хандах: Энэ халдлага нь харилцаа холбоонд түгээмэл тохиолддог. Утасгүй LAN, Этернэт LAN гэх мэт сүлжээн дэх дурын төхөөрөмж нь бусад төхөөрөмжид илгээгдсэн пакетын хуулбарыг хүлээн авах боломжтой байдаг. Интернэтэд, зарим халдагчид нь и-мэйлийн болон өгөгдлийн трафикт хандах эрхийг олж авдаг. Эдгээр тохиолдлууд нь өгөгдөлд зөвшөөрөлгүйгээр хандах нөхцлийг үүсгэж байна.
– Инференц-таамаглах, дүгнэх: Энэ халдлагыг өөрөөр трафикыг шинжлэх халдлага гэж нэрлэдэг ба халдагч нь сүлжээн дэх трафикыг, жишээлбэл тодорхой хостуудын хооронд дамжигдах трафикыг ажиглах замаар хэрэгтэй мэдээллээ цуглуулдаг.
– Довтлох: Халдагч, системийн хамгаалалтыг сулруулах замаар нууцлалтай мэдээлэлд хандах эрхийг олж авах нь довтогооны нэг жишээ юм.
[WILL17]
154Аюулгүй байдалuser to root attack (U2R)Хэрэглэгчээс Рүүт эрх халдлагаХалдагч ердийн хэрэглэгчийн эрхээр системд нэвтэрч түүний сул талыг ашиглан рүүт (бүрэн эрхт) хэрэглэгчийн эрх олж авах халдлага[WILL17]
155Аюулгүй байдалUsurpationХууль бусаар эзэмшихХууль бусаар эзэмших нь системийн халдашгүй байдлыг алдагдуулдаг. Энэ аюул нь дараах халдлагуудын улмаас үүсдэг. Үүнд:
– Хууль бусаар эзэмших: Үйлчилгээний хулгай нь энэ төрлийн халдлагад багтана. Жишээлбэл, тархсан DoS халдлага.
– Зүй бусаар ашиглах: Энэ халдлага нь хортой үйлдлийн улмаас эсвэл үл зөвшөөрөгдөх хэрэглэгч системд хандах эрхийг олж авахад тохиолддог. Аль ч тохиолдолд аюулгүй байдлын функцүүдийг идэвхгүй болгох эсвэл хаах боломжтой.
[WILL17]
156Аюулгүй байдалVirus (computer virus)ВирусХэрэглээний эсвэл системийн програм дотор далдлагдаж, өөрийгөө бусад програм руу хуулбарлан, их төлөв техник хангамж, програм хангамж, файл эсвэл тодорхой өгөгдөлд гэмтэл учруулдаг нуугдмал програмын команд.[WILL17]
157Аюулгүй байдалVulnerabilityЭмзэг байдалСистемийн аюулгүй байдлын бодлогыг зөрчихөд ашиглагдаж болох системийн дутагдлууд. Эдгээр дутагдлууд нь системийн шинжилгээ, дизайн, хэрэгжүүлэлт, ашиглалт, удирдлагын үе шатуудад үүсч байдаг.[WILL17]
158Аюулгүй байдалwatering hole attackцөөрөм халдлагаНэг төрлийн урхи тавих замаар халдлага хийдэг арга. Тодорхой бүлэг (байгуулага, компани, эсвэл бүс нутаг) тогтмол ханддаг веб сайтад малвар нэвтрүүлж тухайн бүлгийн гишүүд тухайн сайтад хандахад тэдгээрийн аль нэгийг эсвэл хэд хэдээр нь халдварлуулна.[WILL17]
159Аюулгүй байдалWireless securityУтасгүй сүлжээний аюулгүй байдалУтасгүй сүлжээний аюулгүй байдал гэдэг нь утасгүй сүлжээг ашиглан ухаалаг төхөөрөмжүүд, зөөврийн компьютер, таблет болон бусад хөдөлгөөнт төхөөрөмжүүд рүү хууль бусаар хандах, мэдээллийг авах, өөрчлөх зэрэг үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх арга техникүүд. Үүнийг мөн мобайл сүлжээний аюулгүй байдал гэж нэрлэдэг.[WILL17]
160Аюулгүй байдалwormворм, өт [WILL17]
161Аюулгүй байдалzero-day attackүл мэдэх халдлага, тэг-өдөр халдлагаПрограмын эмзэг байдал мэдэгдсэн даруй үйлдвэрлэгч эсвэл хөгжүүлэгч түүнийг арилгах засагч (patch)-ийг тараадаг. Програмын эмзэг байдлыг мэдэж засагчийг тараахаас урьтаж түүнийг ашиглан халдлага үйлдэхийг тэг-өдрийн буюу үл мэдэх халдлага гэнэ.[WILL17]
162Аюулгүй байдалzombieзомби [WILL17]
163Компьютерийн сүлжээWeighted fair queuing (WFQ)Үнэлсэн дарааллын аргаҮнэлсэн дарааллын арга (WFQ) бол холбооны багц холболттой сүлжээн дахь өгөгдлийн урсгалыг автоматаар жигдлэх арга юм. Энд багцыг эрэмбэлэх замаар дундажийг багасгах ба байж болох дамжууллын үр ашиг нарийн зурвас ба өргөн зурвас хооронд хэтэрсэн сарнилтыг зайлуулах замаар өгөгдлийг жигдэлнэ. WFQ-д сүлжээний ачаалалд өгөгдсөн давуу эрх дохионы зурвасын өргөнд урвуу пропорционалиар байдаг. Нарийн зурвасын дохионууд эхэнд нь дамжуулагдаж өргөн зурвасын дохио санах байгууламжинд хадгалагддаг.[МХХТ]
164Компьютерийн сүлжээ10-Gigabit Ethernet (10GbE)10Гигабит Этернэт (10GbE), 10Гигабит хурдтай ЭтернэтIEEE.802.3а-ээр стандартчилагдсан 10Гигабит Этернэт (10Гигабит үндсэн хурдтай дамжууллын технологи-Т) нь секундэд 10 миллиард бит хүртэлх хурдаар өгөгдөл дамжуулж болох холбооны технологи юм. Өнөө үед энэ технологи нь суурин сүлжээ (LAN)-д өргөн ашиглагддаг. 10Гигабит Этернэтийг бүсийн суурин сүлжээ (LAN), бүс хоорондын сүлжээ (MAN), глобал сүлжээ (WAN)-нүүдийн харилцан холболтонд хэрэглэгддэг. 10Гигабит Этернэт нь IEEE802.3 стандартын Этернэт орчны хандалтын удирдлагын протокол (MAC), түүний фреймийн формат, хэмжээг ашигладаг. Өндөр хурдны Этернэт ба Гигабит Этернэтийн адил 10Гигабит Этернэт нь дуплекс дамжууллын горимыг дэмждэг. Олон горимтой шилэн кабелиар 10Гигабит Этернэт нь 300м хүртэлх, нэг горимтой шилэн кабелиар 40км хүртэлх зайд дамжуулал хийх боломжтой.[BEHR12]
165Компьютерийн сүлжээ1-persistent method1-persistent арга1-persistent арга нь олон цэгийн орчинд хандах CSMA аргын үед ашиглагдана. Энэ аргын үед төхөөрөмж, орчин чөлөөтэй эсэхийг тасралтгүйгээр шалгах ба чөлөөтэй олдоход өгөгдлийн фреймийг илгээдэг.[BEHR12]
166Компьютерийн сүлжээ2B1Q (Two binary, one quaternary) scheme2B1Q кодлолын схемmBnL кодлолын схемээр 2B1Q кодлол нь өгөгдлийн 2 дүрслэлийг ашиглах бөгөөд 2-бит өгөгдлийн дүрслэлийг нэг дохионы элементээр 4 түвшинд дүрсэлнэ.[BEHR12]
167Компьютерийн сүлжээ4B/5B (Four binary/five binary) coding scheme4B/5B блок кодлолКодлолд нэмэлт бит ашиглах нь синхрончлол болон алдаа илрүүлэлтийг сайжруулдаг. Блок кодлол гэдэг нь нэмэлт бит ашигласнаар шугаман кодлолын үр дүнг сайжруулах процесс. Өөрөөр хэлбэл, блок кодлол гэдэг нь n нь m-ээс их байх m-бит блокыг n-бит блокоор орлуулахыг хэлдэг. Блок кодлолыг mB/nB кодлол гэж тэмдэглэдэг. Блок кодлол нь гурван алхмаар хэрэгжинэ. Үүнд: хуваалт, орлуулалт, нэгтгэл. Хуваалтын үед битүүдийн дарааллыг m-бит блокуудад хуваана. Жишээлбэл, 4B/5B кодлолын үед эх өгөгдлийн урсгалыг 4-бит блокуудад хуваана. Блок кодлолын гол хэсэг нь орлуулалт юм. Энэ алхамд m-бит блокыг n-бит блокоор орлуулна. 4B/5B кодлолын үед, 4-бит блокыг 5-бит блокоор орлуулна. Эцэст нь n-бит блокууд нь нэгтгэгдэж, битүүдийн урсгалыг үүсгэх ба үүсгэгдсэн урсгал нь эх битийн урсгалаас олон бит байна.[BEHR12]
168Компьютерийн сүлжээ4D-PAM5 (Four-dimensional fivelevel pulse amplitude modulation) scheme4D-PAM5 кодлолын схем1000Base-T-д ашиглагддаг кодлолын схем. 4D гэдэг нь өгөгдөл 4 сувгаар зэрэг дамжихыг илэрхийлнэ. Энэ кодлолын схем нь хүчдлийн [ −2, −1, 0, 1, 2 ] гэсэн таван түвшинг ашигладаг бөгөөд түвшин 0 нь алдаа илрүүлэлтэнд ашиглагдана. 4D-PAM5 кодлолын схемийн үед дөрвөн сувгаар (дөрвөн утас) зэрэг дамжуулал хийгддэг. 8-бит өгөгдлийг нэг дохионы элементээр дүрслэн дөрвөн сувгаар зэрэг дамжуулна.[BEHR12]
169Компьютерийн сүлжээ56K modem56К модем [BEHR12]
170Компьютерийн сүлжээ8B/10B (eight-binary, ten-binary) encoding8B/10B кодлолын схем [BEHR12]
171Компьютерийн сүлжээ8B6T (Eight binary, six ternary) scheme8B6T кодлолын схем8B6T кодлол нь 8-бит өгөгдлийн дүрслэлийг 3 түвшинт 6 ялгаатай дохионы элементэд дүрсэлдэг. Энэ кодлолын схем нь 100BASE-4T кабельд ашиглагддаг. 8B6T кодлолын үед, 2^8 = 256 ялгаатай өгөгдлийн дүрслэл, 3^6 = 729 ялгаатай дохионы дүрслэл ашиглагдана. Энд, синхрончлол болон алдааны хяналтад зориулагдсан 729 − 256 = 473 нэмэлт дохионы элемент байх ба эдгээрийн зарим нь DC хэмжигдэхүүний балансыг хангахад хэрэглэгддэг.[BEHR12]
172Компьютерийн сүлжээAbsolute addressҮнэмлэхүй хаягЯмар нэгэн завсрын лавлах хэрэглэхгүйгээр төхөөрөмж болон санах ойг таньдаг компьютерийн хэлний хаяг.[BEHR12]
173Компьютерийн сүлжээAccess layerХандалтын давхаргаСүлжээний шаталсан загварт (Сиско шаталсан загвар гэж мөн нэрлэдэг), хандалтын давхарга нь төгсгөлийн хэрэглэгчийн төхөөрөмжийг сүлжээний нөөцүүдэд холбогдох боломжоор хангана.[BEHR12]
174Компьютерийн сүлжээAccuracyНайдваржилтКомпьютерийн сүлжээнд нэг төхөөрөмжөөс нөгөөд өгөгдөл дамжуулагддаг. Илгээгдсэн өгөгдөл алдаагүй хүлээн авагдах процессыг найдваржилт гэнэ. Өгөгдөл нь дамжууллын явцад гэмтэж, сэргээгдэх боломжгүй болдог.[BEHR12]
175Компьютерийн сүлжээACK frameЭерэг баталгааны фреймӨгөгдлийн фрейм амжилттай хүлээн авагдсаныг илтгэх, хүлээн авагчаас илгээгчид буцах фрейм.[BEHR12]
176Компьютерийн сүлжээActive documentИдэвхтэй документ [BEHR12]
177Компьютерийн сүлжээAdaptive delta modulation (ADM)Зохицох делта модуляц [BEHR12]
178Компьютерийн сүлжээAdd/drop multiplexerНэмэх/ялгах нягтруулагч [BEHR12]
179Компьютерийн сүлжээAdditive increase, multiplicative decrease (AIMD)Нэмэхээр өсгөх, үржихээр бууруулах [BEHR12]
180Компьютерийн сүлжээAddress aggregationХаягийн нэгдэл [BEHR12]
181Компьютерийн сүлжээAddress blockХаягийн блок [BEHR12]
182Компьютерийн сүлжээAddress Resolution Protocol (ARP)ARP протоколAddress Resolution Protocol (ARP) нь төхөөрөмжийн IP хаягт тохирох сувгийн давхаргын хаягийг тодорхойлоход ашиглагддаг протокол.[BEHR12]
183Компьютерийн сүлжээAddress spaceХаягийн хязгаар [BEHR12]
184Компьютерийн сүлжээAddress summarizationХаягийн нэгтгэл [BEHR12]
185Компьютерийн сүлжээAdjacentХөрш, хөрш зэргэлдээ [BEHR12]
186Компьютерийн сүлжээAdvanced Encryption Standard (AES)AES протокол [WHIS]
187Компьютерийн сүлжээAdvanced Research Projects Agency Network (ARPANET)Advanced Research Projects Agency Network (ARPANET)Анхны багцын холболттой сүлжээ. 1967 онд Association for Computing Machinery (ACM) хурал дээр ARPA-аас дурын компьютер хооронд холболт тогтоох Advanced Research Projects Agency Network (ARPANET) сүлжээний санааг дэвшүүлсэн. Уг санаагаар, хост компьютер бүр (ижил үйлдвэрлэгчийнх байх албагүй) интерфейс мессеж процессор (IMP) гэж нэрлэгдэх тусгай компьютерт хандана. IMP компьютерүүд нь өөр хоорондоо холболт тогтооно. 1969 онд ARPANET хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд Лос Анжелос дахь Калифорнийн их сургууль (UCLA), Санта Барбара дахь Калифорнийн их сургууль (UCSB), Станфордын их сургууль (SRI), Ютагийн их сургууль хооронд сүлжээ ашиглан холболт тогтоосон. Төхөөрөмж хооронд холболт тогтооход ашиглагдаж байсан програм хангамжийг Network Control Protocol (NCP) гэж нэрлэж байсан.[BEHR12]
188Компьютерийн сүлжээAeronautical (ground) earth station (GES)Газрын станцХөдөлгөөнт хиймэл дагуулын үйлчилгээний фидерийн шугамыг хангахын тулд газрын тодорхой цэгүүд дээр байрлуулсан хөдөлгөөнгүй хиймэл дагуулын үйлчилгээний газрын станц.[BEHR12]
189Компьютерийн сүлжээAircraft earth station (AES)Онгоцны газрын станцОнгоцны гарц дээр байрладаг хөдөлгөөнт хиймэл дагуулын үйлчилгээний хөдөлгөөнт газрын станц.[BEHR12]
190Компьютерийн сүлжээAloha protocolАлоха портоколLAN сүлжээнд зориулагдсан өгөгдөл дамжууллын протокол. Энэ протоколын үед, сүлжээн дэх төхөөрөмжүүд орчныг хувааж ашиглах ба төхөөрөмжөөр өгөгдлийн фрейм үүсгэгдсэн бол илгээгдэнэ. Хэрэв өгөгдлийн фрейм амжилттай хүлээн авагдсан бол илгээгчээс дараагийн фрейм илгээгдэнэ. Алоха протокол нь 1970-аад оны эхээр Хавайн их сургуульд үүссэн бөгөөд утасгүй LAN сүлжээнд зориулагдан хөгжүүлэгдсэн.[BEHR12]
191Компьютерийн сүлжээAM radioАМ радио [BEHR12]
192Компьютерийн сүлжээAMI (Alternate Mark Inversion) schemeAMI кодлолын схемAMI кодлолын схем нь хос туйлт шугаман кодлол. Хос туйлт кодлолын үед дохио эерэг, сөрөг, тэг гэсэн хүчдлийн гурван түвшинг хэрэглэнэ. Нэг өгөгдлийн элементийн үед хүчдлийн тэг түвшин, өөр өгөгдлийн элементийн үед хүчдлийн эерэг, сөрөг түвшин ээлжилнэ. AMI кодлолын үед битийн утга 1 үед эерэг, сөрөг хүчдэл ээлжилж, 0 битийн үед хүчдэл тэг байна.[BEHR12]
193Компьютерийн сүлжээAmplifierӨсгүүр [BEHR12]
194Компьютерийн сүлжээAmplitudeАгууриг [BEHR12]
195Компьютерийн сүлжээAmplitude modulation (AM)Агуургийн модуляцМэдээг илэрхийлсэн нам давтамжтай дохионы хуулиар зөөгч дохионы агууригийг өөрчлөхийг агууригийн модуляц (АМ) гэнэ. Агууриг өөрчлөгдөхөд зөөгчийн фаз ба давтамж нь тогтмол байна.[BEHR12]
196Компьютерийн сүлжээAmplitude shift keying (ASK)Агууриг солих модуляцҮүсгэгдсэн тоон дохионы элементээр зөөгч дохионы агууриг өөрчлөгдөхийг агууриг солих модуляц (АСМ) гэнэ. Агууриг өөрчлөгдөхөд зөөгчийн давтамж ба фаз нь тогтмол байна.[BEHR12]
197Компьютерийн сүлжээAnalogАналог [BEHR12]
198Компьютерийн сүлжээAnalog dataАналог өгөгдөлӨгөгдөл нь аналог эсвэл тоон хэлбэртэй байна. Аналог өгөгдөл гэдэг нь үргэлжилсэн мэдээлэл байна Жишээлбэл, цаг, минут, секундтэй аналог цагны хөдөлгөөн нь үргэлжилсэн хөдөлгөөнтэй байдаг.[BEHR12]
199Компьютерийн сүлжээAnalog signal (analogue signal)Аналог дохиоТодорхой хугацааны турш хувьсан өөрчлөгдөж байдаг үргэлжилсэн тоон бус хэлбэрийн дохио. Аналог дохиог ихэвчлэн цахилгаан дохиотой холбон авч үздэг хэдий ч механик, пневматик, гидравлик гэх мэт систем ч аналог дохио дамжуулдаг.[BEHR12]
200Компьютерийн сүлжээAnalog Telephone Adapter (ATA)Аналог телефон адаптерАналог телефон адаптер гэдэг нь стандарт телефон холбооны төхөөрөмжийг компьютер эсвэл сүлжээнд холбоход ашиглагддаг төхөөрөмж.[BEHR12]
201Компьютерийн сүлжээAnalog-to-analog conversionАналог-аналог хувиргалтАналог-аналог хувиргалт гэдэг нь мэдээг илэрхийлсэн нам давтамжтай дохионы хуулиар зөөгч дохионы аль нэг параметрийг өөрчлөхийг хэлнэ.[BEHR12]
202Компьютерийн сүлжээAnalog-to-digital conversionАналог-тоон хувиргалтТоон дохиогоор дамжигдах аналог өгөгдлийн дүрслэл.[BEHR12]
203Компьютерийн сүлжээAngle of incidenceТусгалын өнцөг [BEHR12]
204Компьютерийн сүлжээAnycast addressЭникаст хаяг [BEHR12]
205Компьютерийн сүлжээAperiodic signalҮет бус дохио [BEHR12]
206Компьютерийн сүлжээApplication gatewayАппликейшн гарцын төхөөрөмж [BEHR12]
207Компьютерийн сүлжээApplication layerХэрэглээний давхарга [BEHR12]
208Компьютерийн сүлжээAreaБүс [BEHR12]
209Компьютерийн сүлжээArithmetic codingАрифметик кодлол [BEHR12]
210Компьютерийн сүлжээAssociationХэлэлцээр [BEHR12]
211Компьютерийн сүлжээAssymmetric through connectionТэгш хэмт биш нэвт холболтХоёр чиглэлийн нэвт холболтоор дамжууллын зөвхөн нэг чиглэлийг нэвт холбоно.[BEHR12]
212Компьютерийн сүлжээAsynchronous Balanced Mode (ABM)Асинхрон баланслагдсан горим [BEHR12]
213Компьютерийн сүлжээAsynchronous Connectionless Link (ACL)Асинхрон холболтод суурилаагүй шугам [BEHR12]
214Компьютерийн сүлжээAsynchronous transmissionАсинхрон дамжуулалЦуваа дамжууллын горимын нэг төрөл. Асинхрон дамжууллын үед дохионы хугацаа чухал биш, хүлээн авагчид зөвшөөрөгдөх өгөгдлийн дүрслэл нь чухал юм. Өгөгдлийн битүүд нь байтаар зохион байгуулагдах ба байтууд нь ихэвчлэн 8-битээр зохион байгуулагдаж, шугамаар дамжигдана. Синхрончлолгүйгээр, хүлээн авагч дараагийн байт ирж байгааг мэдэх боломжгүй. Өгөгдлийн багц бүрийн эхлэлд нэмэлт бит нэмснээр хүлээн авагч төхөөрөмжид дараагийн байт ирж байгааг мэдэгдэнэ. Энэ бит нь ихэвчлэн 0 байх ба үүнийг эхлэлийн бит гэж нэрлэгддэг. Нэг ба түүнээс олон бит багцын төгсгөлд нэмэгдэнэ. Эдгээр битүүд нь ихэвчлэн 1-үүд байх ба үүнийг төгсөлийн бит(үүд) эсвэл зогсоох бит(үүд) гэж нэрлэдэг. Энэ аргын үед 8 бит өгөгдөл дээр хяналтын битүүд нэмэгдсэнээр дор хаяж 10 бит болдог. Мөн дамжууллын үед байт бүрийн хооронд дурын хугацаагаар завсар авах боломжтой.[BEHR12]
215Компьютерийн сүлжээATM layerАТМ давхарга [BEHR12]
216Компьютерийн сүлжээAttenuationУнтралтУнтралт гэдэг нь энергийн алдагдал. Энгийн эсвэл нийлмэл дохио нь орчноор дамжихдаа орчны эсэргүүцлийн улмаас энергиэ алддаг.[BEHR12]
217Компьютерийн сүлжээAudioАудио [BEHR12]
218Компьютерийн сүлжээAuthenticationБататгал [BEHR12]
219Компьютерийн сүлжээAuthentication Header (AH) ProtocolАН протокол [BEHR12]
220Компьютерийн сүлжээAutomatic Repeat Request (ARQ)Автоматаар давталт хүсэх (АДХ) [BEHR12]
221Компьютерийн сүлжээB8ZS schemeB8ZS кодлолын схемЭнэ аргыг мөн “Хос туйлт 8 тэгийг орлуулах арга”, “2 туйлт кодыг 8 тэг битээр орлуулах кодлол”, “8 тэг битээр орлуулах 2-тын кодлол”, “8 тэг битийн суваг”, “64КГц-ын 8 тэг битийн суваг” гэж олон янзаар нэрлэдэг. Энэ аргын үед дараалсан найман тэг түвшинг 000VB0VB дарааллаар орлуулна. V нь үргэлжилсэн тэг түвшингүүдийг таслах, тэгээс ялгаатай хүчдлийн утга. B нь хос туйлт кодлолыг илэрхийлэх бөгөөд AMI кодлолын зарчмаар тэгээс ялгаатай хүчдлийн түвшин байна. Энэ кодлолын аргыг T1 (24 сувгийн, Америк ба Япон стандартын) хэлхээнд ашигладаг.[BEHR12]
222Компьютерийн сүлжээBackward error correctionЭргэн засалтын арга, алдаа засах дахин дамжууллын арга [BEHR12]
223Компьютерийн сүлжээBand-pass channelӨргөн зурвасын дамжууллын суваг [BEHR12]
224Компьютерийн сүлжээBandwidthЗурвас, зурвасын өргөнХарилцаа холбоонд, өгөгдсөн дамжууллын орчинд ашиглагдаж буй цахилгаан дохиог илэрхийлэх давтамжийн өргөнийг “зурвасын өргөн” гэнэ. Энэ тохиолдолд зурвасын өргөн нь дохионы дээд доод нийлэгдэхүүнүүдийн давтамжийн зөрүүгээр илэрхийлэгдэнэ. Дохионы давтамж “герц” (секунд тутамд солигдох циклийн тоо) гэдэг нэгжээр хэмжигдэнэ. Ердийн дууны дохионы зурвасын өргөн нь ойролцоогоор 3КГц, аналог телевизийн өргөн нэвтрүүлгийн дүрсийн дохионы зурвасын өргөн 6МГц байдаг.
Компьютерийн сүлжээнд “зурвасын өргөн/зурвас” нь өгөгдөл дамжууллын хурдтай адил утгаар ашиглагддаг. Энэ нь өгөгдсөн хугацаанд (ихэвчлэн секунд) нэг цэгээс нөгөө цэг рүү зөөгдөх “өгөгдлийн тоо хэмжээ” юм. Зурвасын өргөний энэ төрөл нь бит/с гэсэн нэгжээр илэрхийлэгдэнэ.
[BEHR12]
225Компьютерийн сүлжээBandwidth-delay productЗурвас-саатлын үржвэрЗурвас-саатлын үржвэр нь шугамыг дүүргэх битийг тодорхойлох хэмжигдэхүүн.[BEHR12]
226Компьютерийн сүлжээBarker sequenceБаркер дараалал [BEHR12]
227Компьютерийн сүлжээbaseband transmissionүндсэн зурвасын дамжуулал [BEHR12]
228Компьютерийн сүлжээbaseline performance levelүндсэн шугамын гүйцэтгэлийн түвшин [BEHR12]
229Компьютерийн сүлжээBaudБодДохионы элементийг хэмжих нэгж.[BEHR12]
230Компьютерийн сүлжээBaud rateБод хурдСекундэд дамжигдах дохионы элементийн тоо. Хэмжигдэх нэгж нь бод/с.[BEHR12]
231Компьютерийн сүлжээBayonet Neill-Concelman (BNC) connectorBNC коннектор [BEHR12]
232Компьютерийн сүлжээBellman-Ford algorithmБэллман Форд (Bellman-Ford)-ын алгоритмDistance vector (DV) замчлалын үед, замчлалын шийдвэрийн хүснэгтийг тооцоход ашиглагдах богино замыг тооцох алгоритм.[BEHR12]
233Компьютерийн сүлжээBidirectionalХоёр чиглэлт, хоёр чигийнКомпьютерийн сүлжээнд мэдээлэл нь дамжуулах хоёр чиглэлд байнга солилцогдож буйг илэрхийлэх тодотгол.[BEHR12]
234Компьютерийн сүлжээBipolar line codingХос туйлт шугаман кодлолХос туйлт кодлолын үед дохио эерэг, сөрөг, тэг гэсэн хүчдлийн гурван түвшинг хэрэглэнэ. Нэг өгөгдлийн элементийн үед хүчдлийн тэг түвшин, өөр өгөгдлийн элементийн үед хүчдлийн эерэг, сөрөг түвшин ээлжилнэ.[BEHR12]
235Компьютерийн сүлжээBitБитКомпьютерийн системд хоёртын тооллын системээр илэрхийлэгдсэн өгөгдлийн нэг орон. Бит нь компьютерийн системд хадгалдаг бүх өгөгдөл, мэдээллийн анхдагч суурь элемент болно.[BEHR12]
236Компьютерийн сүлжээBit error rate (BER)Бит алдааны хурд, BERЦахилгаан холбооны системд, бит алдааны хурд (BER) гэдэг нь дамжууллын үед хүлээн авсан бүх битүүдээс алдаатай битийн хувийг илэрхийлэх үзүүлэлт юм. Ихэвчлэн 10-ын хасах зэрэгтээр илэрхийлэгдэнэ. Жишээлбэл: BER=10^(-6) гэдэг нь 1,000,000 битүүд дамжуулагдсанаас 1 бит нь алдаатай байсан гэсэн үг. BER нь алдааны улмаас хичнээн олон багц буюу өгөгдлийн нэгж дахин дамжуулагдах вэ? гэдгийг заах үзүүлэлт юм.[BEHR12]
237Компьютерийн сүлжээBit error ratioБит алдааны харьцааТодорхой хугацаанд хүлээн авсан тоон алдаануудын тоог, мөн хугацаанд хүлээн авсан цифрийн нийт тоонд харьцуулсан харьцаа.
ТАЙЛБАР-1: Алдааны харьцааны тоон утгыг дараах хэлбэрээр илэрхийлнэ. N10p, энд p эерэг бүхэл тоо байн.
ТАЙЛБАР-2: Алдааны харьцааг бит эсвэл блок хэмээн тодотгож болно.
[BEHR12]
238Компьютерийн сүлжээBit lengthБитийн урт [BEHR12]
239Компьютерийн сүлжээBit oriented framingБит хандлагат фреймчлэл [BEHR12]
240Компьютерийн сүлжээBit oriented protocolБит хандлагат протокол [BEHR12]
241Компьютерийн сүлжээBit per secondБит/секунд, бит/с, бит/с, секунд дэх битийн тооӨгөгдлийн холбоонд, өгөгдөл дамжигдах хурд нь секунд дэх битийн тоогоор хэмжигдэнэ. Товчоор, секунд тутмын битийг, заримдаа бит/с гэж тэмдэглэдэг. Компьютер модем ба дамжууллын зөөгчийн өгөгдлийн хурдыг хэмжих ерөнхий нэгж юм. Өөрөөр хэлбэл, бит/с нэгжээр хэмжигдэх хурд нь секундэд нэвтрүүлэх эсвэл хүлээн авах битийн тоотой тэнцүү.[BEHR12]
242Компьютерийн сүлжээBit rateБит хурд, өгөгдөл дамжигдах хурдБит хурд гэдэг нь секундэд илгээгдэх битийн тоо хэмжээ бөгөөд бит/с нэгжтэй байна.[BEHR12]
243Компьютерийн сүлжээBit stuffingБитээр дүүргэх процессКомпьютерийн сүлжээнд, битээр дүүргэх процесс гэдэг нь хүлээн авах талд дохиоллыг хангахын тулд нэвтрүүлэх талд дамжууллын нэгжид нэг эсвэл хэд хэдэн бит оруулж өгөхийг хэлнэ. Хүлээн авах талд оруулгын битүүдийг таньж устгадаг.[BEHR12]
244Компьютерийн сүлжээBit timingБитийн синхрончлолТоон битийн урсгалаас мэдээллийг сэргээхийн тулд станцын төгсгөлөөс илгээж, шугамын төгсгөлд ашиглах синхрончлолын мэдээлэл.[BEHR12]
245Компьютерийн сүлжээBlack boxХар хайрцагЦахилгаан холбоонд, хар хайрцаг гэдэг нь телефон шугамд холбогдсон эсэргүүцэл юм. Энэ нь дуудлаганд хэзээ хариу өгснийг телефон компаниудын төхөөрөмжид илрүүлэх боломжгүй байхаар хийгддэг.
Компьютерийн сүлжээнд, нууцлагдсан алгоритм эсвэл технологи.
Програм хангамжид, хар хайрцаг гэдэг бол шалгах арга юм. Энд шалгах төхөөрөмж нь шалгаж байгаа програмын дотоод ажиллагааг мэдэгдүүлэхгүй.
[BEHR12]
246Компьютерийн сүлжээBlockБлокЦахилгаан холбоонд, дохиоллын сувгийн 12 дохионы нэгжүүдийн групп
Компьютерийн сүлжээнд, n-бит бүхий өгөгдлийн нэгж. Энэ нь групп алдааг хянах зорилгоор кодчиллын процедурт ихэвчлэн ашиглагдах ба нэгж мэтээр дамжигдана.
[BEHR12]
247Компьютерийн сүлжээBlock cipherБлок шифрлэлт [BEHR12]
248Компьютерийн сүлжээBlock codingБлок кодлолКодлолд нэмэлт бит ашиглах нь синхрончлол болон алдаа илрүүлэлтийг сайжруулдаг. Блок кодлол нь нэмэлт бит ашигласнаар шугаман кодлолын үр дүнг сайжруулна. Өөрөөр хэлбэл, блок кодлол гэдэг нь n нь m-ээс их байх m-бит блокыг n-бит блокоор орлуулахыг хэлнэ. Блок кодлолыг mB/nB кодлол гэж тэмдэглэнэ.[BEHR12]
249Компьютерийн сүлжээBluetoothБлүүтүүтБлүүтүүт нь аж үйлдвэр, шинжлэх ухаан, эрүүл мэндийн салбарт ашиглагдах зориулалттай лиценз шаардлагагүй 2.4ГГц-ийн зурваст (ISM зурвас гэж бас нэрлэдэг) дамжуулал хийх бага эрчим хүч бүхий утасгүй сүлжээний технологи. Тус технологийг ашиглан нөүтбүүк, телефон утас, камер, хэвлэх төхөөрөмж, ахуйн электрон хэрэгсэл гэх мэт төхөөрөмжүүдийн хооронд холболт үүсгэнэ. Блүүтүүт технологи нь IEEE 802.15 стандартаар тодорхойлогддог.[BEHR12]
250Компьютерийн сүлжээBNC connectorBNC коннекторь BNC залгуурКоаксиал кабельд ашиглагддаг коннектор.[BEHR12]
251Компьютерийн сүлжээbridgeгүүрэн төхөөрөмж [BEHR12]
252Компьютерийн сүлжээbroadcast addressброадкаст хаяг [BEHR12]
253Компьютерийн сүлжээbroadcast linkброадкаст шугам [BEHR12]
254Компьютерийн сүлжээBroadcast stormБроадкаст трафик, броадкаст дамжуулалБроадкаст дамжууллаар бий болох их хэмжээний трафик.[BEHR12]
255Компьютерийн сүлжээbrowserвэб хөтөч [BEHR12]
256Компьютерийн сүлжээBSS transition mobilityBSS шилжих хөдөлгөөн [BEHR12]
257Компьютерийн сүлжээbufferбуффер [BEHR12]
258Компьютерийн сүлжээburst errorбагц битийн алдаа [BEHR12]
259Компьютерийн сүлжээBus networkЦуваа сүлжээКлиент төхөөрөмжүүдийг цуваа гэж нэрлэгдэх дундын хэрэглээний холбооны кабельд холбож, кабелийн төгсгөлд дохиог гэдрэг ойлгохгүйн тулд терминатор (буюу энерги шингээх зориулалттай ихэвчлэн резистор) тавьдаг сүлжээний архитектур. Цуваа сүлжээ нь олон төгсгөлийн төхөөрөмжүүдийг холбоход хэрэглэдэг хамгийн энгийн арга юм. Тодорхой мэдээлэл нь цуваа сүлжээнд хамаарч байгаа бүх төхөөрөмжид дамжигдана. Төхөөрөмж бүр мэдээлэл хэнд хаяглагдсан болохыг шалгаж, өөрт нь зориулагдсан тохиолдолд боловсруулалт хийнэ. Цуваа сүлжээнд холболтын шугам нэг учраас төхөөрөмжүүд ээлжлэн дамжуулалт хийх бололцоотой. Хэрвээ хоёр төхөөрөмж зэрэг өгөгдөл дамжуулах оролдлого хийгдэх үед коллиз буюу мөргөлдөөн үүсдэг. Өөрөөр хэлбэл цуваа сүлжээнд өгөгдлийн дамжуулал хоёр чиглэлд хийгдэх ч зэрэг дамжуулал хийх боломжгүй.[BEHR12]
260Компьютерийн сүлжээBus topologyЦуваа топологBus network -ыг харах[BEHR12]
261Компьютерийн сүлжээByte stuffingБайтаар дүүргэх процессКомпьютерийн сүлжээнд, байтаар дүүргэх процесс гэдэг нь хүлээн авах талд дохиоллыг хангахын тулд нэвтрүүлэх талд дамжууллын нэгжид нэг эсвэл хэд хэдэн байт оруулж өгөхийг хэлнэ. Хүлээн авах талд оруулгын байтуудыг таньж устгадаг.[BEHR12]
262Компьютерийн сүлжээByte-oriented protocolБайт хандлагат протокол [BEHR12]
263Компьютерийн сүлжээCable modem (CM)Кабель модемКабелийн телевизийн сүлжээний радио давтамжийн сувгаар хоёр чиглэлд өгөгдөл дамжуулдаг модем ба сүлжээний гүүрэн төхөөрөмж.[BEHR12]
264Компьютерийн сүлжээCable modem transmission system (CMTS)Кабель модем дамжууллын систем [BEHR12]
265Компьютерийн сүлжээcable TV networkкабелийн телевизийн сүлжээ [BEHR12]
266Компьютерийн сүлжээCarrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance Method (CSMA/CA)Коллиз (өгөгдлийн мөргөлдөөн)-оос зайлсхийх зөөгчийн хяналттай олон цэгийн хандалтын арга (CSMA/CA)Утасгүй сүлжээнд илгээгдсэн дохио дамжууллынхаа явцад унтралтад илүү ихээр өртөх ба хүлээн авагдсан дохио маш бага энергитэй байдаг. Коллизод өртсөн дохионы энерги 5-аас 10 хувиар л өсдөг учир утасгүй сүлжээний дамжуулалд коллизыг илрүүлэх арга нь тохиромжгүй. Иймд утасгүй сүлжээнд коллизоос зайсхийхийн тулд Коллизоос зайлсхийх зөөгчийн хяналттай олон цэгийн хандалтын арга (CSMA/CA)-ыг ашигладаг.[BEHR12]
267Компьютерийн сүлжээCarrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance Method (CSMA/CD)Коллиз (өгөгдлийн мөргөлдөөн)-ыг илрүүлэх зөөгчийн хяналттай олон цэгийн хандалтын арга (CSMA/CD)Утастай сүлжээнд хүлээн авагдаж буй дохио илгээгдсэн дохиотой ихэвчлэн ижил энергитэй байдаг. Учир нь кабель тодорхой уртай эсвэл илгээгч ба хүлээн авагч хооронд өсгөгч төхөөрөмж, өсгүүр зэрэг төхөөрөмжүүд суурилагдсан байдаг. Иймд коллизод өртсөн дохионы энерги дахин ихэссэнээр илрүүлэгддэг. Коллизыг илрүүлэх зөөгчийн хяналттай олон цэгийн хандалтын (CSMA/CD) арга нь орчныг шалгахаас гадна коллизыг илрүүлэх механизмтай. Өөрөөр хэлбэл төхөөрөмж, фреймийг илгээсний дараа дамжуулал амжилттай эсэхийг хянадаг арга юм.[BEHR12]
268Компьютерийн сүлжээCarrier signalЗөөгч дохиоТооноос-аналог, аналогоос-аналог модуляцын үед ашиглагдах өндөр давтамжтай дохио[BEHR12]
269Компьютерийн сүлжээCAT 1CAT 1ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
270Компьютерийн сүлжээCAT 2CAT 2ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
271Компьютерийн сүлжээCAT 3CAT 3ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
272Компьютерийн сүлжээCAT 4CAT 4ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
273Компьютерийн сүлжээCAT 5CAT 5ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
274Компьютерийн сүлжээCAT 6CAT 6ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
275Компьютерийн сүлжээCAT 7CAT 7ANSI/EIA (American National Standards Institute/Electronic Industries Association) 568 стандарт нь мушгиа хос кабелийн систем (кабель, холболт, коннектор зэрэг)-д зориулагдан тодорхойлогдсон стандартуудын нэг. Ихэвчлэн утастай LAN сүлжээнд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
276Компьютерийн сүлжээCertification Authority (CA)Сертификатын байгууллага [BEHR12]
277Компьютерийн сүлжээchallenge-response authenticationхариу бататгал [BEHR12]
278Компьютерийн сүлжээchannelizationсувагчлал [BEHR12]
279Компьютерийн сүлжээcharacter oriented framingтэмдэгт хандалтат фреймчлэл, байт хандалтат фреймчлэл [BEHR12]
280Компьютерийн сүлжээcharacter oriented protocolтэмдэгт хандалтат протокол [BEHR12]
281Компьютерийн сүлжээCheck bitХяналтын бит, шалгах битБитийн бүрдэл доторх нэг гэсэн утгатай битүүдийн тоо тэгш эсвэл сондгой эсэхийг шалгах үүднээс төгсгөлд нь нэмж хавсаргасан бит. Парити бит нь алдаа илрүүлэх кодны хамгийн энгийн хэлбэр.[BEHR12]
282Компьютерийн сүлжээcheck codeшалгах код [BEHR12]
283Компьютерийн сүлжээchecksumшалгах код [BEHR12]
284Компьютерийн сүлжээCircuitХэлхээДохио дамжигдах хоёр болон түүнээс олон цэгүүдийн хоорондох тусгай зам юм. “Виртуал хэлхээ”-г заримдаа “логик хэлхээ” гэж нэрлэдэг бөгөөд энэ нь физик замтай адил хоёр ба түүнээс олон цэгүүдийн хоорондох зам.[BEHR12]
285Компьютерийн сүлжээcircuit switchingсувгийн холболтын техник [BEHR12]
286Компьютерийн сүлжээcircuit switching techniqueсувгийн холболтын арга [BEHR12]
287Компьютерийн сүлжээCircuit-switched networkСувгийн холболттой сүлжээСувгийн холболттой сүлжээ нь физик шугамуудаар холбогдсон холбох төхөөрөмжүүдийн нэгдэл. Сүлжээний хоёр төхөөрөмж хоорондоо нэг эсвэл олон зориулагдсан (dedicated) шугамаар холбогдож болно. Холболт бүр физик шугам дээрээ нэг зориулалтын логик суваг үүсгэх ба шугам бүр Давтамжийн хуваалттай нягтруулга (FDM), Хугацааны хуваалттай нягтруулга (TDM) ашиглан n сувагт хуваагдана.[BEHR12]
288Компьютерийн сүлжээCisco Borderless NetworkCisco Borderless сүлжээCisco Borderless сүлжээ гэдэг нь дараагийн үеийн сүлжээний архитектур бөгөөд хэн ч, хаанаас ч, хэзээ ч, ямар ч төхөөрөмжийг ашиглан аюулгүй байдал хангасан, найдвартай, ямар нэгэн дундын дамжлагагүйгээр сүлжээнд холбогдох боломжоор хангадаг байгууллагын сүлжээ юм.[BEHR12]
289Компьютерийн сүлжээCladdingОйлгогч бүрхүүлОптик кабелийн бүрэлдэхүүн, цөмийн гаднах бүрхүүл, гэрлийн дохиог гадагш сарниулахгүйгээр гадаргуугаас ойлгох үүрэгтэй.[BEHR12]
290Компьютерийн сүлжээClark’s solutionКларкын шийдэл [BEHR12]
291Компьютерийн сүлжээclassful addressingангилагдсан хаяглал [BEHR12]
292Компьютерийн сүлжээclassless addressingангилагдаагүй хаяглал [BEHR12]
293Компьютерийн сүлжээClientКлиентСүлжээгээр дамжуулан сервер гэж нэрлэгддэг өөр компьютерийн системээс алслагдмал үйлчилгээ ашигладаг (харьцдаг) програм эсвэл систем юм. Клиент гэсэн нэр томъёо нь анх дангаараа програм ажиллуулж чаддаггүй мөртлөө алслагдмал компьютертэй сүлжээгээр харьцаж ажиллах чадвартай төхөөрөмж буюу мэйнфрейм компьютерийн терминалыг хэлдэг байв. Орчин үед хэрэглэгч (клиент) нь алслагдмал системд (серверт) байгаа үйлчилгээтэй (сервис) IPS протокол ашиглан харьцаж байгаа бөгөөд эдүгээ интернэтэд клиент-сервер загвар ашиглагдсан хэвээр байна. Жишээ нь вэб хөтөч нь вэб серверт холбогдон вэб хуудсыг дэлгэцэнд харуулдаг клиент юм.[BEHR12]
294Компьютерийн сүлжээclient processклиент процесс [BEHR12]
295Компьютерийн сүлжээClient-server modelКлиент-сервер загварСервер буюу үйлчилгээгээр хангагч, клиент буюу үйлчилгээ хүсэгчийн хоорондын ажлын үүрэг, ачааллыг хуваарилан салгах замаар тооцоолол хийгддэг загварчилсан бүтэц. Ихэнхдээ сервер болон клиентүүд тус тусын техник хангамжийн үндсэн дээр хоорондоо сүлжээгээр харьцдаг боловч нэг систем дотор сервер, клиент аль аль нь байж болно. Жишээ нь вэб сервер нь хуудас үүсгэхэд шаардагдах өгөгдлийг SQL серверээс авдаг клиентийн үүрэгтэй байж болно. Сервер машин нь нөөцөө клиентүүдтэй хуваалцдаг нэг болон хэд хэдэн сервер програмыг ажиллуулах хост байж болно. Харин клиентүүд нь серверийн контент эсвэл үйлчилгээний функцийг хүсэхээс биш, өөрийн нөөцийг хуваалцахгүй. Өөрөөр хэлбэл клиент нь сервертэй холбогдох холболтыг эхлүүлдэг, харин сервер нь ирэх хүсэлтийг хүлээж байдаг гэсэн үг юм.[BEHR12]
296Компьютерийн сүлжээClient-server paradigmClient-server model-ыг харах [BEHR12]
297Компьютерийн сүлжээclosed-loop congestion controlclosed-loop хэт ачааллын хяналт [BEHR12]
298Компьютерийн сүлжээCoaxial cable (coax)Коаксиал кабельХамгаалалтын бүрхүүл дотуурх уян тусгаарлагч гуурсан дотор байрладаг дамжуулагч утастай холбооны кабель. Коаксиал кабелийг радио дамжуулагч, хүлээн авагчийн антенн, компьютерийн сүлжээний (интернэт) холболт, кабелийн телевизийн дамжуулалт гэх мэт өндөр давтамжтай дохио дамжуулахад хэрэглэдэг. Коаксиал кабелийн дохио дамжуулагч цахилгаан соронзон долгион үнэмлэхүй нөхцөлд ердөө хоёр дамжуулагчийн хоорондох зай буюу тусгаарлагчаар дамждаг. Үүний ачаар өөр бусад дамжуулагч шугамтай зэрэгцээ нөхцөлд дамжиж буй дохиог цахилгаан соронзон интерференцээс хамгаалах чадвар сайтайн зэрэгцээ цахилгаан соронзон энергийн алдагдал бага байдаг.[BEHR12]
299Компьютерийн сүлжээCode divisionКодын хуваалтын нягтруулгаХоёр цэгийн хоорондын олон тооны дамжуулах сувгийн ижил олонлогт харгалзах кодуудын онцлог утгуудыг ашиглан тусгаарлалт үүсгэдэг ба өөрөөр сувгуудыг үүсгэдэг арга.[BEHR12]
300Компьютерийн сүлжээCode Division Multiple Access (CDMA)Кодын хуваалттай олон цэгийн хандалт/CDMAКодын хуваалттай олон цэгийн хандалтын арга нь сувагчлалын аргын нэг бөгөөд энэ аргын үед тухайн зурвасаар бүх хэрэглэгчийн өгөгдлийг кодлон зэрэг дамжуулаг. Өөрөөр хэлбэл хэрэглэгч бүрийн хувьд ялгаатай код ашиглан дамжуулал хийдэг. Жишээлбэл, өрөөнд олон хүмүүс байна гэж төсөөлье. Хоёр хүн монгол хэлээр ярилцаж байхад бусад хүмүүс ойлгохгүй, харин хоёр хүн англи хэлээр ярилцаж байхад бусад хүмүүс ойлгохгүй байх жишээтэй. Нэг үгээр хэлбэл эдгээр хүмүүс ерөнхий нэг сувгаар өөр өөрийн харилцаа холбоог үүсгэнэ.[BEHR12]
301Компьютерийн сүлжээcodewordкодлогдсон өгөгдөл [BEHR12]
302Компьютерийн сүлжээCollisionКоллиз, өгөгдлийн мөргөлдөөн [BEHR12]
303Компьютерийн сүлжээCollision domainКоллиз домэйн, коллизын хамрах хүрээ, өгөгдлийн мөргөлдөөний домэйнКоллиз домэйн гэдэг нь сүлжээн дэх коллизын хамрах хүрээг тодорхойлно. Өөрөөр хэлбэл коллизод өртөж болох LAN интерфейсүүдийн нэгдэл гэж хэлж болно. Хувааж ашиглах дундын нэг орчинд коллиз домэйн байна. Свич нь цэгээс-цэгт логик холболтыг үүсгэдэг учир коллизын хамрах хүрээг багасгаж, зурвас ашиглалтыг сайжруулдаг.[BEHR12]
304Компьютерийн сүлжээcolon hexadecimal notationтодорхойлох цэгтэй 16-тын бичиглэл [BEHR12]
305Компьютерийн сүлжээComposite signalНийлмэл дохиоОлон синус дохионы нэгдэл. Харилцаа холбоонд, өгөгдөл дамжуулахын тулд нийлмэл дохио илгээдэг.[BEHR12]
306Компьютерийн сүлжээCompression (data compression)Компресс (өгөгдөл шахах)Нөөцийн ашиглалтыг оновчтой байлгах үүднээс өгөгдөл (текст, график, видео, аудио гэх мэт)-өөс илүүдэл, шаардлагагүй элементүүдийг хасах (кодолдог) процесс. Шахсан өгөгдлийг буцааж задлахад анхны байдалдаа сэргэнэ.[BEHR12]
307Компьютерийн сүлжээComputer network (network)Компьютерийн сүлжээ (сүлжээ)Хэрэглэгчдийг хооронд нь холбох, нөөцийг хуваалцах, харилцах ажиллагааг хөнгөвчлөх үүднээс холбооны шугамаар хоорондоо холбогдсон компьютер болон сервер, гүүрэн төхөөрөмж, рутер, тэнцвэржүүлэгч, свич гэх мэт компьютер төхөөрөмжийн цогц. Компьютерийн сүлжээ нь үүргээрээ (тооцоолох, мэдээллийн гэх мэт), харилцан ажиллагааны функцээрээ (клиент-сервер, холимог гэх мэт), сүлжээний топологоороо (цуваа, од, цагариг гэх мэт), зориулалтаараа (өгөгдөл хадгалах, удирдлагын гэх мэт) ялгаатай олон төрөлд хуваагдана.[BEHR12]
308Компьютерийн сүлжээconcurrent serverзэрэгцээ сервер [BEHR12]
309Компьютерийн сүлжээcongestionхэт ачаалал [BEHR12]
310Компьютерийн сүлжээcongestion avoidance algorithmхэт ачааллаас зайлсхийх алгоритм [BEHR12]
311Компьютерийн сүлжээcongestion controlхэт ачааллын хяналт [BEHR12]
312Компьютерийн сүлжээconnecting deviceхолболтын төхөөрөмж [BEHR12]
313Компьютерийн сүлжээconnection establishmentсуваг үүсгэлт [BEHR12]
314Компьютерийн сүлжээconnectionless networkхолболтод үл суурилсан сүлжээ [BEHR12]
315Компьютерийн сүлжээconnectionless protocolхолболтод үл суурилсан протокол [BEHR12]
316Компьютерийн сүлжээconnection-oriented protocolхолболтод суурилсан протокол [BEHR12]
317Компьютерийн сүлжээconnection-oriented serviceхолболтод суурилсан үйлчилгээ [BEHR12]
318Компьютерийн сүлжээconsole cableконсол кабельКонсол кабель нь сиско рутер болон свич, эсвэл галт ханын төхөөрөмж зэрэгт эхлэлийн тохиргоо хийхэд ашиглагдана.[BEHR12]
319Компьютерийн сүлжээconsole portконсол портКонсол порт нь сиско рутер болон свич, эсвэл галт ханын төхөөрөмж зэрэгт эхлэлийн тохиргоо хийхэд ашиглагдах порт.[BEHR12]
320Компьютерийн сүлжээconstellation diagramөнцгийн хазайлтын диаграмӨнцгийн хазайлтын диаграм нь дохионы элементийн агууриг болон фазыг тодорхойлоход хэрэглэгддэг. АСМ, ФСМ, КАМ-ын үед өнцгийн хазайлтын диаграмыг ашиглана. Диаграмд, дохионы элемент нь цэгээр дүрслэгдэх бөгөөд дамжигдах бит болон битүүдийн комбинац нь цэгийн хажууд бичигдэнэ. Өнцгийн хазайлтын диаграм нь х, у тэнхлэгтэй байх бөгөөд энэ диаграмыг ашиглан шаардлагатай параметрүүдийн утгыг мэдэх боломжтой.[BEHR12]
321Компьютерийн сүлжээcontentionхэлэлцээр [BEHR12]
322Компьютерийн сүлжээcontention windowхэлэлцээрийн цонх [BEHR12]
323Компьютерийн сүлжээcontrolled accessхяналтат хандалт [BEHR12]
324Компьютерийн сүлжээcontrolled access multiple accessхяналтат хандалтат олон цэгийн хандалт [BEHR12]
325Компьютерийн сүлжээConvergeСүлжээ өгөгдөл дамжуулахад бэлэн болохСүлжээний ямар нэг протокол ажиллаж дуусаад тухайн сүлжээгээр өгөгдөл дамжуулахад бэлэн болох нөхцөл.[BEHR12]
326Компьютерийн сүлжээCoreШөрмөсОптик кабелийн бүрэлдэхүүн[BEHR12]
327Компьютерийн сүлжээcore layerсуурь давхарга [BEHR12]
328Компьютерийн сүлжээcountry domainулсын домэйн [BEHR12]
329Компьютерийн сүлжээCRC-4 (Cyclic redundancy checking-4)CRC-4, цикл кодоор шалгах аргаCRC-4 (Cyclic Redundancy Check 4) нь цикл кодоор шалгах арга (дамжуулсан өгөгдлийн алдааг шалгах арга) юм. Энэ нь Е1 холбох шугаманд ашиглагддаг. CRC-4 нь 0-15 гэж дугааарлагдсан 16 фреймээс тогтсон мултифреймд зохион байгуулагддаг. CRC-4 мултифрейм нь SMF I ба SMF II гэж нэрлэгдэх 8, 8-аараа хоёр дэд мултифреймд (SMF) хуваагдана. SMF бүр нь С1, С2, С3, С4 гэж нэрлэгдэх дөрвөн CRC-4 битүүдээс тогтдог. Хуваах болон үржүүлэх замаар SMF бүрт илгээсэн CRC-4 битүүдийг өөр хооронд нь харьцуулж шалгадаг. Хэрэв хоорондоо ижил байвал фрейм нь алдаагүй гэж үзнэ. Бит 1 нь CRC-4 битүүдэд ашиглагддаг. Хэдийгээр зарим хуучин холболтуудад (PBX хамаарна) CRC-4-ийг хэрэглэдэггүй ч CRC-4 нь Европын бүх л сүлжээний холболтонд шаардагддаг.[BEHR12]
330Компьютерийн сүлжээcrossbar switchкроссбар хавтан, кроссбар свич [BEHR12]
331Компьютерийн сүлжээCrossbar systemКоординатын АТС (КАТС), олон давталтын матрицан холболтын системСонгох механизм нь координатын холболт байдаг автомат холболтын систем.[BEHR12]
332Компьютерийн сүлжээCross-office checkСтанцын шалгалтДамжуулах зам оршин байгаа эсэхийг бататгахын тулд станц нэвт хийгддэг сувгийн шалгалт.[BEHR12]
333Компьютерийн сүлжээcrosspointхолбох цэг [BEHR12]
334Компьютерийн сүлжээcrosstalkкроссток [BEHR12]
335Компьютерийн сүлжээCurrentГүйдэл, цахилгаан гүйдэлЦахилгаан цэнэгийн эмх замбараатай хөдөлгөөнийг цахилгаан гүйдэл гэнэ.[BEHR12]
336Компьютерийн сүлжээcycleцикл [BEHR12]
337Компьютерийн сүлжээcyclic codeцикл код [BEHR12]
338Компьютерийн сүлжээData conversionӨгөгдөл хувиргалтКомпьютер, өгөгдлийг нэг форматаас нөгөө форматад хувиргах ажиллагаа. Компьютерийн орчинд өгөгдлийг янз бүрээр кодлодог. Жишээ нь компьютерийн төхөөрөмж нь өгөгдлөө хадгалах тодорхой стандартад үндэслэгдэнэ. Үүнчлэн үйлдлийн систем нь өгөгдөл болон файлтай ажиллах өөрийн стандарттай. Мөн компьютерийн програм болгон файлтай ажиллах өөрийн өвөрмөц аргатай. Ийм маягаар орчин өөрчлөгдөх бүрт өгөгдөл нь өөр компьютер, өөр үйлдлийн систем, өөр програмд ашиглаж болохуйцаар хувирах ёстой болно. Өгөгдөл хувиргалт нь текст файл хувиргах мэтийн тэмдэгт кодлох нэг системээс нөгөө систем рүү хувиргадаг энгийн хувиргалт, эсвэл оффисийн файлийн эсвэл дүрс, аудио файлийн формат хувиргалт гэх мэт цогц ажиллагаа байж болно.[BEHR12]
339Компьютерийн сүлжээData elementӨгөгдлийн элементМэдээг илэрхийлсэн өгөгдлийн хамгийн жижиг нэгжийг өгөгдлийн элемент гэх ба энэ нь бит байна.[BEHR12]
340Компьютерийн сүлжээdata flow controlөгөгдлийн урсгалын хяналт [BEHR12]
341Компьютерийн сүлжээData Link Control (DLC)Өгөгдлийн сувгийн хяналт [BEHR12]
342Компьютерийн сүлжээdata link layerсувгийн давхарга [BEHR12]
343Компьютерийн сүлжээData rateӨгөгдлийн хурд, өгөгдөл дамжигдах хурдӨгөгдлийн хурд нь секундэд дамжигдах өгөгдлийн элементийн тоогоор илэрхийлэгдэх ба бит/с нэгжтэй байна.[BEHR12]
344Компьютерийн сүлжээData streamingӨгөгдлийн урсгалӨгөгдлийн урсгал нь тогтвортой өндөр хурдаар өгөгдөл дамжуулалт хийх гэсэн үг юм. Энэ нь өндөр тодролтой телевиз (HDTV) буюу компьютерийн хүрээнд өгөгдлийн урсгалын санах байгууламжинд файл нөөцлөн хуулах мэтийн хэрэглээнд хүрэлцэхүйц хурд юм. Өгөгдлийн урсгал нь зарим зурвасуудын комбинацаас бүрддэг ба бодит хугацаанд өгөгдлийг хүлээн авч болно, мөн товлосон хугацаа өнгөрсөн ч өгөгдлийг хүлээн авах боломжийг хангадаг.[BEHR12]
345Компьютерийн сүлжээdata transfer phaseөгөгдөл дамжууллын үе [BEHR12]
346Компьютерийн сүлжээdatagramдатаграм [BEHR12]
347Компьютерийн сүлжээDatagram networkДатаграм сүлжээБагцын холболтын техникийн аргад суурилсан холбооны сүлжээ. Датаграм сүлжээнд пакет бүр бие даасан байдалтай дамжигдах бөгөөд энэ аргын үед пакетыг мөн датаграм гэж нэрлэдэг.[BEHR12]
348Компьютерийн сүлжээdatawordэх өгөгдөл [BEHR12]
349Компьютерийн сүлжээDecapsulationЗадлалтСүлжээний давхаргат загвар дахь чухал ойлголтын нэг нь задлалт юм. Сүлжээгээр өгөгдөл солилцох үед хүлээн авагч талын сүлжээний давхаргат загвар дахь давхарга бүр доод давхаргаас өгөгдөл хүлээн авч, илгээгчийн тухайн давхаргаар нэмэгдсэн өгөгдлийг задалдаг. Энэ процессыг задлалт гэнэ.[BEHR12]
350Компьютерийн сүлжээDecibel (dB)Децибэл (dB)Холбооны техникт их хэмжээний хэмжигдэхүүнийг логарифм хэмжигдэхүүнээр хэмждэг. Аравтын логарифмаар тодорхойлбол децибель, натурал логарифмаар тодорхойлбол непер гэсэн нэгж болдог. Дохионы унтралт, өсгөлт, түвшин зэргийг хэмжих нэгж.[BEHR12]
351Компьютерийн сүлжээdefault routingdefault замчлал [BEHR12]
352Компьютерийн сүлжээDelayСааталСаатал гэдэг нь өгөгдлийн мессеж илгээгч төхөөрөмжөөс хүлээн авагч төхөөрөмжид бүрэн хүлээн авагдахад зарцуулагдах хугацаагаар тодорхойлогдоно. Саатлыг бид тархалтын хугацаа, дамжууллын хугацаа, дарааллын хугацаа, боловсруулалтын хугацаа гэсэн үндсэн дөрвөн бүрэлдэхүүн хэсэгт авч үздэг.[BEHR12]
353Компьютерийн сүлжээDelay distortionСаатлын гажуудалЯнз бүрийн давтамжтай дохионуудын саатал нь тулгуур буюу хүлээгдэж буй утгаасаа хэлбийх хазайлт.[BEHR12]
354Компьютерийн сүлжээDeliveryДамжуулалтКомпьютерийн сүлжээнд нэг төхөөрөмжөөс нөгөөд өгөгдөл илгээгддэг. Илгээгдсэн өгөгдөл зөв төхөөрөмж эсвэл зөв хэрэглэгчид хүлээн авагдах процессыг дамжуулалт гэнэ.[BEHR12]
355Компьютерийн сүлжээDelta Modulation (DM)делта модуляц [BEHR12]
356Компьютерийн сүлжээdemodulatorдемодулятор [BEHR12]
357Компьютерийн сүлжээdemultiplexingденягтруулга [BEHR12]
358Компьютерийн сүлжээdesignateтомилох, дэвшүүлэх [BEHR12]
359Компьютерийн сүлжээDestinationХүлээн авагч [BEHR12]
360Компьютерийн сүлжээDestination addressХүлээн авагчийн хаягӨгөгдлийн нэгжийг хүлээн авах төхөөрөмжийн хаяг.[BEHR12]
361Компьютерийн сүлжээDifferential Manchester schemeДифференциал Манчестер кодлолДифференциал Манчестер кодлол нь туйлт шугаман кодлол. RZ кодлолын бит интервалын дунд шилжилт хийгдэх процессыг NRZ-I кодлолтой нэгтгэснээр Дифференциал Манчестер кодлол үүснэ. Энэ кодлолын үед бит интервалын дунд шилжилт хийхээс гадна бит интервалын эхлэл дэх шилжилт нь битийн утгыг тодорхойлно. Хэрэв 0 бит бол шилжилт хийгдэнэ, 1 бит бол шилжилт хийгдэхгүй.[BEHR12]
362Компьютерийн сүлжээDifferential Pulse Coding Modulation (DPCM)Дифференциал импульс кодын модуляц [BEHR12]
363Компьютерийн сүлжээDiffie-Hellman protocolДиффи-Хеллман (Diffie-Hellman) протокол [BEHR12]
364Компьютерийн сүлжээdigestхэш утга [BEHR12]
365Компьютерийн сүлжээdigitalтоон [BEHR12]
366Компьютерийн сүлжээdigital AMPS (D-AMPS)тоон AMPS [BEHR12]
367Компьютерийн сүлжээDigital dataТоон өгөгдөлӨгөгдөл нь аналог эсвэл тоон хэлбэртэй байна. Тоон өгөгдөл гэдэг нь тасалдсан мэдээлэл байна. Жишээлбэл, тоон цагны цаг болон минутын мэдээлэл нь гэнэт өөрчлөгддөг.[BEHR12]
368Компьютерийн сүлжээdigital data service (DDS)тоон өгөгдлийн үйлчилгээ [BEHR12]
369Компьютерийн сүлжээDigital signalТоон дохиоАгууригаар нь квантчилсан, тасалдсан (дискрет) дохио. Ийм дохио нь тасалдсан цахилгаан эсвэл гэрлийн импульс байж болно. Тоон дохиог аналог дохиотой харьцуулахад алс зайд дамжуулахад хүндрэлтэй байдаг тул дамжуулж буй тал дохиог урьдчилан модуляцалж, дараа нь мэдээллийг хүлээн авч байгаа талд демодуляцлах шаардлагатай болдог. Тоон дохио нь физик шинж чанарын үүднээс авч үзвэл өндөр, нам төлөвтэй “аналог” дохио юм.[BEHR12]
370Компьютерийн сүлжээdigital signal (DS) serviceтоон дохионы үйлчилгээ [BEHR12]
371Компьютерийн сүлжээDigital signal XТоон дохио X, тоон сигнал XТоон дохио Х нь тоон дамжууллын стандарт хурд эсвэл DS0 дээр суурилсан түвшинг хэлэх бөгөөд энэ зурвасын өргөн нь телефон ярианы нэг сувагт ашиглагддаг. Хойд америкийн дамжууллын Т-зөөгч систем болон Европын Е зөөгч системийн аль аль нь DS серийг ашигладаг. Тоон дохио Х нь ANSI T1.107 стандарт удирдамж дээр үндэслэгдсэн.[BEHR12]
372Компьютерийн сүлжээDigital Signature Standard (DSS)тоон гарын үсгийн стандарт [BEHR12]
373Компьютерийн сүлжээDigital-to-analog conversionТооноос-аналог хувиргалтТооноос-аналог хувиргалт гэдэг нь мэдээг илэрхийлсэн тоон цувааны хуулиар аналог дохионы аль нэг параметрийг өөрчлөхийг хэлнэ.[BEHR12]
374Компьютерийн сүлжээDigital-to-digital conversionТооноос-тоон хувиргалтТоон дохиогоор дамжигдах тоон өгөгдлийн дүрслэл.[BEHR12]
375Компьютерийн сүлжээDijkstra’s algorithmДайкстрагийн алгоритмLink State (LS) замчлалын үед, замчлалын шийдвэрийн хүснэгтийг тооцоход ашиглагдах богино замыг тооцох алгоритм.[BEHR12]
376Компьютерийн сүлжээdirect current (DC)тогтмол гүйдэл [BEHR12]
377Компьютерийн сүлжээdirect deliveryшууд дамжуулал, шууд хүргэлт [BEHR12]
378Компьютерийн сүлжээDirect sequence spread spectrum (DSSS)Шууд урсгалын дарааллын тархалтын спектрийн арга/DSSSШууд урсгалын дарааллын тархалтын спектр (DSSS)-ийн арга нь үндсэн дохионы зурвасын өргөнийг өргөсгөх ба өгөгдлийн бит бүрийг өргөсгөх код ашиглан n битээр орлуулдаг.[BEHR12]
379Компьютерийн сүлжээDirect sequence spread spectrum (DSSS) distortionШууд урсгалын дарааллын тархалтын спектрийн гажуудал [BEHR12]
380Компьютерийн сүлжээdiscrete cosine transform (DCT)дискрет косинусын хувиргалт [BEHR12]
381Компьютерийн сүлжээdiscrete multitone technique (DMT)диксрет мултитон техник [BEHR12]
382Компьютерийн сүлжээdish antennaтавган антенн [BEHR12]
383Компьютерийн сүлжээDistortionГажуудалДохионы хэлбэр өөрчлөгдөхийг гажуудал гэнэ. Гажуудал нь ялгаатай олон давтамжтай дохионуудаас бүрдэх нийлмэл дохионд үүсдэг. Бүрэлдэхүүн дохио бүр өөрийн тархах хурдаар орчноор тархдаг. Үүний улмаас хүлээн авагчид ялгаатай сааталтайгаар хүрч ирнэ. Саатлын ялгаа нь фазын шилжилтийг үүсгэх магадлалтай. Өөрөөр хэлбэл, хүлээн авагч дээрх бүрэлдэхүүн дохионууд нь илгээгч дээрхээс ялгаатай фазтай болсны улмаас нийлмэл дохио нь хэлбэрээ алддаг.[BEHR12]
384Компьютерийн сүлжээdistributed hash table (DHT)тархсан хэш хүснэгт, хуваарилагдсан хэш хүснэгт [BEHR12]
385Компьютерийн сүлжээdistribution layerтүгээлтийн давхарга [BEHR12]
386Компьютерийн сүлжээDNS serverDNS сервер [BEHR12]
387Компьютерийн сүлжээdomainдомэйн [BEHR12]
388Компьютерийн сүлжээdomain nameдомэйн нэр [BEHR12]
389Компьютерийн сүлжээdomain name spaceдомэйн нэрийн хязгаар [BEHR12]
390Компьютерийн сүлжээdotted-decimal notationцэгтэй аравтын бичиглэл [BEHR12]
391Компьютерийн сүлжээdownlinkтатах шугам [BEHR12]
392Компьютерийн сүлжээdownloadingтатах процесс [BEHR12]
393Компьютерийн сүлжээdual stackдуал стек [BEHR12]
394Компьютерийн сүлжээDuplexДуплексХолбогдож буй хоёр тал эсвэл хоёр төхөөрөмж аль аль чиглэл рүүгээ харилцах боломжтой холболт. (Тайлбар: Холболт хоёроос дээш тооны хэрэглэгч эсвэл төхөөрөмжийн хооронд болж буй нөхцөлд нягтруулга гэсэн нэр томъёо ашиглагдана.) Дуплекс горимд ажиллаж байх нөхцөлд төхөөрөмж мэдээллийг нэг зэрэг хүлээн авч, дамжуулах боломжтой. Харин хагас дуплекс горимд мэдээлэл хоёр чиглэлд зэрэг бус, ээлжилнэ. Модем, сүлжээний карт, гар утас болон телефон утас зэрэг нь дуплекс горимд ажилладаг төхөөрөмж юм.[BEHR12]
395Компьютерийн сүлжээDWDM (Dense wavelength division multiplexing)Нягтарсан долгионы уртын хуваалттай нягтруулгаНягтарсан долгионы уртын хуваалттай нягтруулга (DWDM) нь өөр өөр үүсгүүрүүдээс орж ирсэн өгөгдлийг шилэн кабелиар дамжуулахын тулд дохио бүрийг ижил хугацаанд ялгаатай гэрлийн долгионы уртад хуваарилах технологи юм. DWDM-ыг ашиглан нэг шилэн кабелиар 80 хүртэлх долгионы уртыг (өгөгдлийн суваг) нэг гэрлийн урсгалд нягтруулан дамжуулж болно. Суваг бүр хугацааны хуваалттай нягтруулагдсан (TDM) дохиог дамжуулдаг. Суваг бүр нь 2.5Гбит/с хурдтай системд 200 миллиард хүртэлх битүүдийг шилэн кабелиар дамжуулж чадна. DWDM-ыг мөн долгионы уртын хуваалттай нягтруулга (WDM) гэж нэрлэдэг.[BEHR12]
396Компьютерийн сүлжээdynamic documentдинамик документ [BEHR12]
397Компьютерийн сүлжээDynamic Host Configuration Protocol (DHCP)DHCP протоколDynamic Host Configuration Protocol (DHCP) нь IP сүлжээнд ашиглагддаг сүлжээний протокол. DHCP нь DHCP серверээр удирдагдах бөгөөд IP хаяг, дэд сүлжээний маск, гарцын төхөөрөмжийн хаяг зэрэг сүлжээний тохиргооны мэдээллийг динамикаар түгээнэ.[BEHR12]
398Компьютерийн сүлжээdynamic routingдинамик замчлал [BEHR12]
399Компьютерийн сүлжээE lineЕ шугам [BEHR12]
400Компьютерийн сүлжээElectronics Industries Association (EIA)Электрон төхөөрөмж үйлдвэрлэгчийн холбоо [BEHR12]
401Компьютерийн сүлжээEncapsulationДалдлалтСүлжээний давхаргат загвар дахь чухал ойлголтын нэг нь далдлалт юм. Сүлжээгээр өгөгдөл солилцох үед илгээгч талын сүлжээний давхаргат загвар дахь давхарга бүр дээд давхаргаас өгөгдөл хүлээн авч, өөрийн үйлчилгээний утга бүхий мэдээллийг нэмж, тухайн давхаргын өгөгдлийн хийсвэр дүрслэлийг бий болгодог. Энэ процессыг далдлалт гэнэ.[BEHR12]
402Компьютерийн сүлжээend officeтөгсгөлийн холболтын систем [BEHR12]
403Компьютерийн сүлжээend systemтөгсөлтийн төхөөрөмж, төгсгөлийн систем [BEHR12]
404Компьютерийн сүлжээend-to-end transmissionилгээгчээс-хүлээн авагч хоорондын дамжуулал [BEHR12]
405Компьютерийн сүлжээentity authenticationэнтити бататгал [BEHR12]
406Компьютерийн сүлжээephemeral port numberephemeral портын дугаар [BEHR12]
407Компьютерийн сүлжээerrorалдаа [BEHR12]
408Компьютерийн сүлжээError burstАлдааны багцДараалсан хоёр алдаатай битүүд нь цөөн битүүдээр зааглагдаж байх бүлэг битүүд. Алдааны багцыг тодорхойлохдоо x битийн тоог зааж өгнө.
ТАЙЛБАР: Багцын доторх хамгийн сүүлчийн алдаатай бит ба дараачийн багцын эхний алдаатай бит хоёр бие биенээсээ x болон түүнээс олон алдаагүй битүүдээр тусгаарлагдана.
[BEHR12]
409Компьютерийн сүлжээerror controlалдааны хяналт [BEHR12]
410Компьютерийн сүлжээerror detectionалдаа илрүүлэлт [BEHR12]
411Компьютерийн сүлжээescape character (esc)тусгай тэмдэгт [BEHR12]
412Компьютерийн сүлжээESS transition mobilityESS шилжих хөдөлгөөн [BEHR12]
413Компьютерийн сүлжээEthernetЭтернэтЭтернэт нь LAN сүлжээнд хамгийн өргөн ашиглагдаж буй технологи.[BEHR12]
414Компьютерийн сүлжээExtranetЭкстранэтБайгууллагын интранэт (дотоод) сүлжээний өргөтгөл болж, алслагдсан салбар, брокерын сүлжээ, нийлүүлэгчид, ажил хэргийн түнш болон үйлчлүүлэгчдэд байгууллагын мэдээлэл болон корпоратив үйлчилгээнд хандах боломж олгодог, интернэт протоколтой сүлжээ. Интернэтэд экстранэт нь зөвхөн эрхтэй хэрэглэгчид болон зөвшөөрөгдсөн тодорхой IP хаяг бүхий ажил хэргийн (Business-to-Business (B2B)) хэрэглэгчдээс бусдад харагддаггүй.[BEHR12]
415Компьютерийн сүлжээFast EthernetӨндөр хурдны ЭтернэтӨндөр хурдны Этернэт нь секундэд 100МВ хүртэлх өгөгдлийг дамжуулах боломжтой LAN сүлжээний дамжууллын технологи.[BEHR12]
416Компьютерийн сүлжээfast retransmissionшууд дамжуулал [BEHR12]
417Компьютерийн сүлжээfast-recovery algorithmшуурхай сэргээх алгоритм [BEHR12]
418Компьютерийн сүлжээFeistel cipherФейстел шифрлэлт [BEHR12]
419Компьютерийн сүлжээfiber-optic cableоптик кабель [BEHR12]
420Компьютерийн сүлжээfinite state machine (FSM)төгсгөлөг төлөвт машин [BEHR12]
421Компьютерийн сүлжээFirewallГалт ханаӨгөгдсөн горимын дагуу сүлжээний трафикт хяналт тавьж, зөвшөөрөгдсөн холболтыг нэвтрүүлж, үл зөвшөөрөгдөх хандалтыг хаадаг техник эсвэл програм хангамжийн (эсвэл хоёуланг нь хослуулсан) цогц шийдэл. Галт хана нь компьютерийн сүлжээг үл зөвшөөрөгдөх хандалтаас хамгаалахаас гадна тодорхой шалгуурт нийцээгүй пакетыг үл нэвтрүүлэх үүрэгтэй тул сүлжээний шүүлтүүр (филтр) гэж мөн нэрлэдэг. Барилгад түймэр үргэлжлэн тархахаас сэргийлэх зорилгоор галд тэсвэртэй материалаар хийсэн аюулгүйн хаалга бүхий тусгаарлагч хана болон автомашин, нисэх онгоцны хөдөлгүүрийн хэсгийг зорчигчийн хэсгээс тусгаарладаг дулаанд тэсвэртэй металлл хийцийг галын хана гэдэг байснаас уг нэр томьёо анхлан үүсчээ.[BEHR12]
422Компьютерийн сүлжээfirst-in, first-out (FIFO) queueFIFO дараалал [BEHR12]
423Компьютерийн сүлжээFlagФлагДохионы нэгжийг хязгаарлахад ашиглагддаг бөгөөд дохиоллын протоколын мессежийн бүтэц дэх эхлэл төгсгөлийн битийн дараалал.[BEHR12]
424Компьютерийн сүлжээFlaming (Internet flaming)ФлэймингИнтернэт форум, чат гэх мэт олон хэрэглэгч хамарсан сүлжээний орчинд хааяа үүсдэг бусдыг доромжилж дайрсан, хэрүүлийн шинжтэй харилцаа, маргаан.[BEHR12]
425Компьютерийн сүлжээFlow controlУрсгалын хяналтПротоколын зэргэлдээ давхаргуудын хооронд эсвэл ижил нэгжүүдийн хооронд дохиоллын мэдээний урсгалыг удирдахад ашиглагддаг протоколын функц. Энэ функц нь нэвтрүүлэх нэгжээс ирэх дохиоллын урсгалыг хүлээн авуурын нэгжид удирдах боломж олгоно (ялгаатай хэрэглэгчийн хооронд эсвэл сүлжээний хүрээнд).[BEHR12]
426Компьютерийн сүлжээFM radioFM радио [BEHR12]
427Компьютерийн сүлжээforeign agentгадаад агент [BEHR12]
428Компьютерийн сүлжээforeign networkгадаад сүлжээ [BEHR12]
429Компьютерийн сүлжээforward error correction (FEC)алдааны шууд засалтын арга [BEHR12]
430Компьютерийн сүлжээforwardingдамжуулал [BEHR12]
431Компьютерийн сүлжээFourier analysisФуррьегийн анализ [BEHR12]
432Компьютерийн сүлжээFrameФрейм (битүүдийн дараалал)Харилцаа холбоонд, фрейм гэдэг нь сүлжээний цэгүүд хооронд дамжуулагдаж буй өгөгдөл юм. Энэ нь хаягийн ба удирдагын талаарх зайлшгүй мэдээллийг агуулсан бүлэг маягаар дамжуулагдах өгөгдлийн нэгж. Фрейм нь ихэвчлэн бит битээр цуваагаар дамжуулагддаг. Фрейм нь толгой мэдээлэл (хяналтын мэдээлэл) болон өгөгдлийн хэсгээс бүрддэг. Зарим удирдлагын фрейм нь өгөгдөл агуулахгүй байж болно.[BEHR12]
433Компьютерийн сүлжээFrame alignment time slotЦиклийн синхрончлолын хоромЦикл бүрийн тодорхой фазаас эхлэх ба циклийн синхрончлолын дохиог дамжуулахад зориулагдсан хугацааны завсар.[BEHR12]
434Компьютерийн сүлжээframingфреймчлэл [BEHR12]
435Компьютерийн сүлжээFrequencyДавтамжНэгж хугацаанд тодорхой юм хэд дахин болж буйг заасан тоо. Эргэлт, чичиргээ, долгион гэх мэт мөчлөгт буюу цикл процессын хувьд давтамж нь нэгж хугацаанд болж буй мөчлөгийн тоог хэлнэ. Жишээ нь нэг хоромд нэг мөчлөг буюу 1 Герц. Давтамж их байх тусам, өөрөөр хэлбэл нэг хоромд болох мөчлөгийн тоо олон байх тусам өгөгдөл дамжих хурд ихэснэ.[BEHR12]
436Компьютерийн сүлжээFrequency division multiple access (FDMA)Давтамжийн хуваалттай олон цэгийн хандалт, FDMAДавтамжийн хуваалттай олон цэгийн хандалтын арга нь сувагчлалын аргын нэг бөгөөд энэ аргын үед зурвасыг ялгаатай давтамжийн зурвасуудад хуваана. Төхөөрөмж бүрт өгөгдөл илгээх зурвас хуваарилагдана. Өөрөөр хэлбэл, зурвасыг хамгаалах зурвасаар зааглан сувгуудад хуваан хэрэглэгчдийн өгөгдлийг дамжуулна.[BEHR12]
437Компьютерийн сүлжээFrequency Division Multiplexing (FDM)Давтамжийн хуваалттай нягтруулга, Давтамжийн хазайлттай нягтруулга, FDMДавтамжийн хуваалттай нягтруулга (FDM) гэдэг нь шугамын зурвасын өргөн(Гц) нь дамжигдах дохионуудын нийт зурвасын өргөнөөс их байх тохиолдолд хэрэглэгдэх аналог нягтруулгын арга юм. FDM-ын үед илгээгч төхөөрөмж бүрийн гаргаж буй дохиог төхөөрөмж бүрт оногдсон ялгаатай зөөгч давтамжтай дохионуудаар модуляцалдаг ба эдгээр модуляцлагдсан дохионуудыг нэгтгэн нэг шугамаар дамжуулдаг.[BEHR12]
438Компьютерийн сүлжээFrequency domain plotДавтамжийн диаграмДохионы агууриг ба давтамжийн хамаарлыг дүрсэлсэн диаграмыг давтамжийн диаграм гэж нэрлэдэг. Давтамжийн диаграм дээр дохионы максимум агууриг болон давтамж дүрслэгдэнэ.[BEHR12]
439Компьютерийн сүлжээFrequency hopping spread spectrum (FHSS)Давтамжийн үсрэлттэй тархалтын спектрийн арга, FHSSДавтамжийн үсрэлттэй тархалтын спектр (FHSS) аргын үед, үүсгүүрээр үүсгэгдсэн дохио модуляцлагдахдаа ялгаатай М зөөгч давтамжийг ашигладаг. Хугацааны нэг агшинд дохио нэг зөөгч давтамж дээр модуляцлагдаж, хугацааны дараагийн агшинд өөр зөөгч давтамж дээр модуляцлагдана. Хэдийгээр тухайн хугацаанд нэг зөөгч давтамж дээр модуляцлагдаж байгаа ч урт хугацааны туршид M давтамжийг ашиглана. Зурвасыг өргөсгөсний дараа үүсгүүрийн дохио дамжигдах зурвас BFHSS>>B болно.[BEHR12]
440Компьютерийн сүлжээFrequency modulation (FM)Давтамжийн модуляцМэдээг илэрхийлсэн нам давтамжтай дохионы хуулиар зөөгч дохионы давтамжийг өөрчлөхийг давтамжийн модуляц гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн дохионы агуургийн өөрчлөлтөөр зөөгч дохионы давтамж өөрчлөгдөнө. Давтамж өөрчлөгдөхөд зөөгчийн агууриг ба фаз нь тогтмол байна.[BEHR12]
441Компьютерийн сүлжээFrequency-shift keying (FSK)Давтамж солих модуляцМэдээг илэрхийлсэн тоон цувааны өөрчлөлтийн хуулиар зөөгч хэлбэлзлийн давтамжийг өөрчлөхийг давтамж солих модуляц (ДСМ) гэнэ. Дохионы элементийн үргэлжлэлд модуляцлагдсан дохионы давтамж тогтмол байна. Хоёртын системийн 0 (бага) 1 (өндөр) гэсэн 2 төлөв нь анолог дохионы хэлбэрийг илэрхийлнэ. Логик 0 төлвөөр тодорхой сонгосон давтамж дахь дохиог, логик 1-ээр янз бүрийн давтамж дахь дохиог тус тус илэрхийлнэ. Модем нь компьютерээс гарах хоёртын кодын өгөгдлийг телефон шугам, кабель, шилэн кабель, утасгүй орчноор дамжуулахад зориулан, давтамж солих модуляцыг ашиглан хөрвүүлдэг. Хүлээн авах талд модем нь оролтын ДСМ дохиог компьютер ойлгож чадах өндөр, нам төлөвт тоон дохионд хөрвүүлнэ.[BEHR12]
442Компьютерийн сүлжээFTP (File Transfer Protocol)FTP (англ. Файл дамжуулах протокол)Интернэт гэх мэт TCP/IP суурьтай сүлжээгээр файл дамжуулах зориулалттай протокол. FTP нь клиент-сервер архитектуртай бөгөөд команд болон өгөгдлийг тусад нь өөр өөр портоор дамжуулдгаараа бусад протоколоос ялгагддаг.[BEHR12]
443Компьютерийн сүлжээFull duplex (double duplex)Бүрэн дуплекс, дуплексХолбогдож буй хоёр тал эсвэл хоёр төхөөрөмж зэрэг хоёр чиглэлдээ харилцах боломжтой холболт. Телефон утас нь ярилцагч сонсонгоо ярьж болдог буюу бүрэн дуплекс горимтой систем юм.
Бүрэн дуплекс Этернэт холболтонд тус бүр хоёр хос (зарим төрлийн Этернэтэд чиглэл тус бүрд хоёр хос) кабель ашиглан, нэг хос нь пакет хүлээн авахад, нөгөө хос нь пакет илгээхэд ашиглагддаг. Ийм горимд өгөгдөл солилцох нийт багтаамж хоёр дахин өсөж болдог. Өөрөөр хэлбэл 100 Мбит/с-ийн хурдтай өндөр хурдны Этернэт ашиглаж байгаа нөхцөлд 200 Мбит/с (дамжуулалт 100 Мбит/с, хүлээн авалт 100 Мбит/с) хурданд дөхөж очно.
Бүрэн дуплекс холболтонд хагас дуплекс горимд байдагчлан эсрэг талын дамжуулалт дуусахыг хүлээх хүлээлт болон коллиз үүссэнээс фрейм дахин дамжуулахтай холбоотой саатал байдаггүй.
[BEHR12]
444Компьютерийн сүлжээFull-duplex transmission modeДуплекс (бүрэн дуплекс) дамжууллын горимМэдээлэл солилцож буй хоёр төхөөрөмж хооронд дамжигдах өгөгдлийн дамжууллын горим. Энэ горимын үед илгээх ба хүлээн авах үйлдэл зэрэг хийгдэнэ.[BEHR12]
445Компьютерийн сүлжээFully qualified domain name (FQDN)Бүрэн тодорхойлогдсон домэйн нэр [BEHR12]
446Компьютерийн сүлжээfundamental frequencyүндсэн давтамж, суурь давтамж [BEHR12]
447Компьютерийн сүлжээGatewayГарцын төхөөрөмжСалангид сүлжээнүүдийг холбож буй зангилаа төхөөөрөмж буюу рутер. Гарцын төхөөрөмж нь өөр өөр системийн хоорондын ажиллагааг уялдуулахын тулд протокол хөрвүүлэгч, эсэргүүцэл тааруулах төхөөрөмж, хурдны хөрвүүлэгч, алдаа тусгаарлагч гэх мэт төхөөрөмжийг багтааж болно.[BEHR12]
448Компьютерийн сүлжээGateway routerГарцын рутер [BEHR12]
449Компьютерийн сүлжээGBIC (Gigabit interface converter)Гигабит интерфейсийн хувиргагчГигабит интерфейсийн хувиргагч (GBIC) нь цахилгаан гүйдлийг (дээд, доод түвшинтэй тоон дохио) гэрлэн дохионд, эсрэгээр гэрлэн дохиог тоон цахилгаан гүйдэлд хувиргадаг, нэвтрүүлэгч-хүлээн авагч юм. GBIC нь ихэнхдээ шилэн кабель ба Этернет системд өндөр хурдны сүлжээний интерфейсийн үүргээр хэрэглэгддэг. Өгөгдөл дамжуулах хурд 1Гбит/с ба түүнээс илүү. GBIC модулиуд нь цахилгаан-оптик холбооны сүлжээг хялбараар зохион байгуулах ба сайжруулахад техникийн ажилтанд зөвшөөрдөг.[BEHR12]
450Компьютерийн сүлжээGeneratorГенератор, үүсгүүр [BEHR12]
451Компьютерийн сүлжээGenerator polynomialОлон гишүүнтийн генератор [BEHR12]
452Компьютерийн сүлжээGeneric domainЕрөнхий домэйн [BEHR12]
453Компьютерийн сүлжээGeographical routingГазар зүйн замчлал [BEHR12]
454Компьютерийн сүлжээGigabit EthernetГигабит ЭтернэтЭтернэт фреймийн форматад суурилсан дамжууллын технологи. Энэ нь LAN сүлжээнд өргөн ашиглагдах ба секундэд Гигабит хүртэлх өгөгдлийг дамжуулах боломжтой.[BEHR12]
455Компьютерийн сүлжээGigabyte (GB, Gbyte)Гигабайт (Г, ГБ)Ойролцоогоор 1 тэрбум байт (1,073,741,824 байт) Тоон өгөгдлийн багтаамж хэмжихэд хэрэглэдэг хэмжигдэхүүн.[BEHR12]
456Компьютерийн сүлжээGlobal Positioning System (GPS)GPS, Жи Пи Эс, Байршил тогтоох глобал системДэлхийн хаанаас ч, бараг ямар ч хугацаа, цаг уурын нөхцөлд, мөн дэлхий орчмын сансрын орон зайд объектын байршил болон хурдыг тодорхойлдог сансрын хиймэл дагуулын систем. Уг системийг АНУ-ын Батлан хамгаалах яам боловсруулж, хэрэгжүүлэн ашигладаг. Жи Пи Эс хиймэл дагуул нь сансраас Жи Пи Эс хүлээн авагчид уртраг, өргөрөг, газрын өндөр болон нарийвчилсан цаг заасан дохио дамжуулах замаар уг систем ажиллана.
Жи Пи Эс нь Сансрын, удирдлагын, хэрэглэгчийн гэсэн гурван хэсгээс бүрдэнэ. Сансрын хэсэг нь дэлхий орчмын дунд зайн тойрог замын 24-32 ширхэг хиймэл дагуул, хиймэл дагуулыг тойрог замд гаргах зориулалттай пуужингаас бүрдэнэ. Удирдлагын хэсэг нь удирдлагын төв станц, удирдлагын нөөц төв станц, зориулалтын болон дундын зориулалттай газрын антенн, хянах станцуудаас бүрдэнэ. Хэрэглэгчийн хэсэг нь нууцлал бүхий Жи Пи Эс нарийвчилсан байршил тодорхойлох үйлчилгээ (Presicse positioning service) ашигладаг.
[BEHR12]
457Компьютерийн сүлжээGlobal System for Mobile Communication (GSM)Мобайл холбооны глобал систем (GSM) [BEHR12]
458Компьютерийн сүлжээGlobalstarГлобстар [BEHR12]
459Компьютерийн сүлжээGo-Back-N ARQ (Automatic Repeat Request) protocolN рүү буцах АДХ (автоматаар давталт хүсэх) протоколКомпьютерийн сүлжээнд дамжууллын үр ашгийг нэмэгдүүлэхийн тулд баталгаажилт хийгдэхээс өмнө нэгээс олон фреймийг илгээж болно. Ийм төрлийн протоколуудын нэг нь N рүү буцах AДХ юм. Энэ протоколын үед илгээгч, баталгааны фрейм хүлээн авахаас өмнө хэд хэдэн фреймийг илгээх ба баталгааны фрейм иртэл илгээгдсэн фреймүүдийн хуулбарыг хадгалдаг.[BEHR12]
460Компьютерийн сүлжээGround propagationГазрын гадаргуугийн тархалтГазрын гадаргуугийн тархалт гэдэг нь радио долгион атмосферийн хамгийн доод хэсэг буюу дэлхийн гадаргуугаар тархахыг хэлнэ. Энэ тархалтын үед нам давтамжтай дохио бүх чиглэлд тархана. Тархах зай нь дохионы чадлаас хамаарна. Их чадалтай дохио хол зайд дамжигдана.[BEHR12]
461Компьютерийн сүлжээgroup-shared treeгрупп-хуваах мод [BEHR12]
462Компьютерийн сүлжээguard bandхамгаалах зурвас [BEHR12]
463Компьютерийн сүлжээGuided mediaЧиглүүлэгтэй дамжуулах орчинХарилцаа холбоонд дамжуулах орчныг ерөнхийд нь чиглүүлэгтэй ба чиглүүлэггүй гэсэн хоёр ангилалд авч үздэг. Чиглүүлэгтэй дамжуулах орчинд мушгиа хос кабель, коаксиал кабель, оптик кабель багтана. Дохио эдгээр орчноор дамжихдаа орчны физик хүчин зүйлүүдээр чиглүүлэгдэнэ. Мушгиа хос болон коаксиал кабель нь металл (зэс) дамжуулагчийг ашиглан цахилгаан дохио дамжуулдаг бол оптик кабель нь гэрлийн дохио дамжуулна.[BEHR12]
464Компьютерийн сүлжээHalf connectionХагас холболтСтанцын ижил интерфейс бүхий оролт болон гаралтын холболтын агуулах хоёр чиглэлийн зам.[BEHR12]
465Компьютерийн сүлжээHalf-duplexХагас дуплексХолбогдож буй хоёр тал эсвэл хоёр төхөөрөмж аль аль чиглэл рүүгээ харилцах боломжтой ч хугацааны тухайн мөчид зөвхөн ганц чиглэлд (зэрэг биш) харилцах боломжтой дамжууллын горим. Хагас дуплекс горимд аль нэг тал дохио хүлээн авч эхэлбэл дамжуулалт дуусахаас нааш хариу өгөх боломжгүй. Этернэт сүлжээнд тухайн мөчид хоёр талын аль аль нь зэрэг дамжуулалт хийхээр оролдох тохиолдолд коллиз (өгөгдлийн мөргөлдөөн) үүсэх ба үүний улмаас тухайн фреймүүд хаягдаж, дамжуулалд алдаа үүсдэг. Коллиз илэрмэгц тухайн хоёр төхөөрөмж дамжуулалтаа түр (хэдэн микросекунд) зогсоогоод, шугам чөлөөтэй болох үед фреймийг дахин дамжуулна.[BEHR12]
466Компьютерийн сүлжээHalf-duplex transmission modeХагас дуплекс дамжууллын горим [BEHR12]
467Компьютерийн сүлжээHamming codeХэмингийн код [BEHR12]
468Компьютерийн сүлжээHamming distanceХэмингийн зайАлдааны хяналтын үндсэн ухагдахууны нэг бол Хэмингийн зай юм. Ижил хэмжээтэй хоёр өгөгдлийн харгалзан битүүдийн хоорондын ялгааг Хэмингийн зай гэнэ. x ба y өгөгдлийн Хэмингийн зайг d(x,y) гэж тэмдэглэнэ.[BEHR12]
469Компьютерийн сүлжээharmonicгармоник, хэлбэлзэл [BEHR12]
470Компьютерийн сүлжээhash functionхэш функц [BEHR12]
471Компьютерийн сүлжээhashingхэшлэлт [BEHR12]
472Компьютерийн сүлжээheaderтолгой мэдээлэл [BEHR12]
473Компьютерийн сүлжээHertz (Hz)Герц (Гц)Хэмжүүрийн SI системээр давтамж хэмждэг нэгж хэмжигдэхүүн. Ямар нэг мөчлөг буюу цикл хоромд хэд давтагдаж буйг заана. Жишээ нь 1 герц гэвэл хоромд ганц удаа, 2 герц гэвэл хоромд хоёр удаа болно гэсэн үг. 1000 Герц (Гц) = 1 килогерц (КГц), 1000 килогерц = 1 мегагерц (МГц), …
Компьютерийн техник хангамжтай холбоотой нөхцөлд герц нь электрон төхөөрөмжийн суваг, түгээгүүр, дотоод хэмийн дамжуулах хурдыг хэмжихэд хэрэглэгддэг. Үүнчлэн компьютерийн төв процессорын хэмийн нормыг ихэвчлэн мегагерц эсвэл гигагерцээр илэрхийлдэг бөгөөд энэ нь төв процессорын мастер хэмийн дохионы давтамжийг заадаг.
[BEHR12]
474Компьютерийн сүлжээhexadecimal colon notationтодорхойлох цэгтэй арван зургаатын бичиглэл [BEHR12]
475Компьютерийн сүлжээhierarchical network modelсүлжээний шаталсан загвар [BEHR12]
476Компьютерийн сүлжээhierarchical routingшаталсан замчлал [BEHR12]
477Компьютерийн сүлжээHigh density bipolar 3-zero (HDB3)HDB3 кодлолын схем, Өндөр нягтралтай 3 тэгийн аргаӨндөр нягтралтай 3 тэгийн арга нь ихэвчлэн хойд Америкт ашиглагддаг ба энэ аргын үед дараалсан дөрвөн тэг түвшинг 000V эсвэл B00V дарааллаар орлуулна. Ялгаатай хоёр орлуулалтыг ашиглах шалтгаан нь орлуулалтын дараах тэгш тооны тэг биш импульсийг хадгалахад оршино. Орлуулалт нь дараах дүрмээр тодорхойлогдоно. Үүнд:
1. Сүүлчийн орлуулалтын дараа тэг биш импульсийн тоо нь сондгой бол, орлуулах дараалал нь 000V байх ба ингэснээр нийт тэг биш импульсийн тоо тэгш байна.
2. Сүүлчийн орлуулалтын дараа тэг биш импульсийн тоо нь тэгш бол, орлуулах дараалал нь В00V байх ба ингэснээр нийт тэг биш импульсийн тоо тэгш байна.
[BEHR12]
478Компьютерийн сүлжээHigh rate direct-sequence spread spectrum (HR-DSSS)Өндөр хурдны шууд урсгалын дарааллын тархалтын спектрийн арга [BEHR12]
479Компьютерийн сүлжээhome addressүндсэн хаяг [BEHR12]
480Компьютерийн сүлжээhome agentүндсэн агент [BEHR12]
481Компьютерийн сүлжээhome networkүндсэн сүлжээ [BEHR12]
482Компьютерийн сүлжээHop countДайран өнгөрөх төхөөрөмжийн тоо [BEHR12]
483Компьютерийн сүлжээHop offҮсрэлт, шилжилтШилжилт нь харилцаа холбоонд хэрэглэгддэг нэр томьёо юм. Энэ нь дохио буюу дуудлага, тухайн сүлжээний зангилаанд үлдсэн ба өөр сүлжээ рүү шилжүүлснийг тодорхойлоход хамаатай. Жишээ нь: Үүрэн телефонд хийгдсэн дуудлага суурин үүрэн телефоны сүлжээнээс AT&T мэтийн том сүлжээ рүү шилжиж болно. Эсрэгээр, том сүлжээнээс орж ирсэн дуудлага бага хэмжээний суурин сүлжээ рүү буюу хувийн салбар (PBX) луу шилжиж болно. VoIP-д hop-off бол дуудлага H323 протоколтой сүлжээнээс өөр проткол ашигладаг сүлжээ рүү шилжих гарцын төхөөрөмж буюу цэг байх юм.[BEHR12]
484Компьютерийн сүлжээHopping periodҮсрэлтийн үе [BEHR12]
485Компьютерийн сүлжээHop-to-Hop deliveryТөхөөрөмж хоорондын дамжуулал, хөрш төхөөрөмж хоорондын дамжуулал [BEHR12]
486Компьютерийн сүлжээHorn antennaБүрээ антенн, рупор антенн [BEHR12]
487Компьютерийн сүлжээHostХост, төхөөрөмж [BEHR12]
488Компьютерийн сүлжээhost addressхостын хаяг [BEHR12]
489Компьютерийн сүлжээhost portionхостын хэсэг [BEHR12]
490Компьютерийн сүлжээHTTP (Hypertext Transfer Protocol)HTTP протоколГипертекст өгөгдөл дамжуулах зориулалттайгаар үүссэн хэрэглээний давхаргын протокол. HTTP нь хэрэглэгчээс (клиент) эхлүүлсэн холболт, хүсэлтийн дагуу серверээс шаардлагатай ажиллагаа гүйцэтгэж, үр дүнг нь хэрэглэгчид буцаах “клиент-сервер” загварт суурилдаг. HTTP нь вэбсайтаас мэдээлэл хүлээн авахад хэрэглэгддэг хамгийн түгээмэл протокол юм.[BEHR12]
491Компьютерийн сүлжээhubзангилаа төхөөрөмж [BEHR12]
492Компьютерийн сүлжээHuffman codingHuffman кодлол [BEHR12]
493Компьютерийн сүлжээHybrid networkХолимог сүлжээ, гибрид сүлжээХоёр эсвэл түүнээс дээш тооны ялгаатай тополог бүхий сүлжээнүүдээс үүссэн хослол-комбинац нь цуваа, од, цагариг гэх мэт ердийн стандарт топологийн алинд ч үл хамаарах сүлжээ. Жишээ нь мод загвартай хоёр сүлжээ хоорондоо холбогдоход мөн л мод загвартай сүлжээ үүсдэг бол од загвартай хоёр сүлжээ холбогдоход дунд нь гибрид сүлжээ үүсдэг.[BEHR12]
494Компьютерийн сүлжээhybrid-fiber-coaxial (HFC) networkгибрид-оптик-коаксиал сүлжээ, HFC сүлжээ [BEHR12]
495Компьютерийн сүлжээhypermediaгипермедиа [BEHR12]
496Компьютерийн сүлжээimageдүрс [BEHR12]
497Компьютерийн сүлжээindirect deliveryшууд бус дамжуулал, шууд бус хүргэлт [BEHR12]
498Компьютерийн сүлжээInfrared port (IR port)Хэт улаан туяаны портИхэвчлэн IrDA протокол ашиглан хэт улаан туяагаар өгөгдөл дамжуулах, хүлээн авах зориулалттай порт. Зөөврийн компьютер, халаасны персональ компьютер (Personal Digital Assistant, PDA), гар утсанд өргөн ашиглагддаг байсан энэ портын халааг Блүүтүүт гэх мэт радио долгионы технологи залган авч байна. Хэт улаан туяаны портыг телевизор, DVD тоглуулагч, төрөл бүрийн өсгөгч гэх мэт гэрийн болон оффисийн техник төхөөрөмжийн зайн удирдлагад түгээмэл хэрэглэдэг.[BEHR12]
499Компьютерийн сүлжээInfrared wavesХэт улаан туяа, инфра улаан туяаУтасгүй холбоог радио долгион, бичил долгион, инфра улаан туяа гэсэн гурван ангилалд авч үздэг. 300ГГц-ээс 900ТГц-ийн давтамжийн хязгаар (1мм-ээс 770нм хүртэлх долгионы урт) дахь долгионыг инфра улаан туяа (хэт улаан туяа) гэж нэрлэх ба энэ долгион нь богино зайн дамжуулалд ашиглагдана.[BEHR12]
500Компьютерийн сүлжээinitial sequence number (ISN)эхлэлийн дарааллын дугаар (ISN) [BEHR12]
501Компьютерийн сүлжээinner productдотоод үржвэр [BEHR12]
502Компьютерийн сүлжээInput connectionОролтын холболтТоон станцын интерфейсээс станцын хяналтын цэг хүртэлх нэг чиглэлийн зам.[BEHR12]
503Компьютерийн сүлжээinteractive audio/videoинтерактив аудио/видео [BEHR12]
504Компьютерийн сүлжээinterdomain routingинтер-домэйн замчлал [BEHR12]
505Компьютерийн сүлжээinterfaceинтерфейс [BEHR12]
506Компьютерийн сүлжээInternet addressИнтернэт хаяг [BEHR12]
507Компьютерийн сүлжээInternet Key Exchange (IKE)Интернэт түлхүүрийн солилцоо [BEHR12]
508Компьютерийн сүлжээInternet layerИнтернэт давхарга [BEHR12]
509Компьютерийн сүлжээInternet modelИнтернэт загвар [BEHR12]
510Компьютерийн сүлжээInternet Protocol (IP)Интернэт протокол (IP)Интернэт протоколын багц (TCP/IP) ашиглан пакет сэлгээт интернэт сүлжээгээр (багцын холболттой сүлжээ) өгөгдөл дамжуулахад хэрэглэгддэг протокол. IP нь TCP/IP-гийн үндсэн протокол бөгөөд протокол датаграм буюу пакетын илгээгч хостоос хүлээн авагч хост руу хаягийнх нь дагуу хүргэх үүрэгтэй.[BEHR12]
511Компьютерийн сүлжээInternet Protocol, version 6 (IPv6)IPv6 протокол [BEHR12]
512Компьютерийн сүлжээInternetworkИнтернэтворкХоёр ба түүнээс дээш тооны сүлжээнүүд холбогдон сүлжээ үүсгэснийг бид интернэтворк эсвэл интернэт гэж нэрлэдэг. Жишээлбэл байгууллага хоёр салбартай бөгөөд салбарууд нь хотын зүүн, баруун захад байрладаг гэж үзвэл салбар бүр LAN сүлжээ ашиглан салбарын ажилчдын үйл ажиллагааг сүлжээгээр хангадаг байж болно. Энэ тохиолдолд зүүн ба баруун салбар хооронд цэгээс-цэгт зориулалтын WAN сүлжээ ашиглан холболт тогтоож болох бөгөөд үүнийг бид байгууллагын интернэтворк буюу тухайн байгууллагын сүлжээ гэдэг.[BEHR12]
513Компьютерийн сүлжээInterruption controlТасалдалтын удирдлагаFDM системд тасалдлыг хийхийн тулд пилотийн дохиог хянадаг ба холболтын төхөөрөмжид мэдэгдэл дамжуулдаг систем.[BEHR12]
514Компьютерийн сүлжээIntranetИнтранэтКомпани, албан байгууллагын интернэт протокол (IP) технологид суурилсан дотоод хувийн сүлжээ.[BEHR12]
515Компьютерийн сүлжээIP datagramIP датаграм [BEHR12]
516Компьютерийн сүлжээIPv4 address classIPv4 хаягийн ангилалIPv4 хаягийн ангилал гэдэг нь IPv4-д суурилсан интернэт протоколд хэрэглэгдэх хаягуудын ангилсан хуваалт юм. IP ангиллаас хамааран хаягуудын зориулалт нь ялгаатай байна. Зарим хаягууд нийтийн интернэт сүлжээнд (A, B, C) ашиглагдах бол зарим нь тусгай зориулалтаар сургалт, судалгаа, туршилтад (D, E) ашиглагдана.[BEHR12]
517Компьютерийн сүлжээIrDA (Infrared Data Association)IrDAИнфра улаан туяа нь ихэвчлэн 400ТГц зурваст маш өндөр хурдтай тоон өгөгдлийг дамжуулдаг. Infrared Data Association (IrDA) нь инфра улаан долгионы хэрэглээг зохицуулж, эдгээр долгионыг хэрэглэн гар, хулгана, компьютер, хэвлэгч гэх мэт төхөөрөмжүүд хоорондын харилцаа холбооны стандартыг тодорхойлно. Жишээлбэл, зарим бүтээгдэхүүнд утасгүй компьютерийн гар нь компьютертэй холболт тогтоох IrDA гэх тусгай порт байдаг.[BEHR12]
518Компьютерийн сүлжээIsochronous transmissionИзохрон дамжуулалБодит хугацааны дуу, дүрсний дамжуулалд, фрейм хооронд жигд бус завсар байвал өгөгдөл дамжуулалд алдаа үүснэ. Жишээлбэл телевизийн дамжууллын үед, секундэд 30 дэлгэцийн кадр цацах ба эдгээр нь жигд хурдтай байх шаардлагатай. Хэрэв дэлгэцийн кадр бүрийн хувьд нэг эсвэл хэд хэдэн фрейм илгээгддэг бол фрейм хооронд ямар нэгэн саатал үүсэх ёсгүй. Энэ төрлийн дамжуулалд, байт синхрончлол хангалтгүй бөгөөд бүх битүүдийн урсгалын хувьд синхрончлох шаардлагатай. Изохрон дамжуулал нь өгөгдөл тогтмол хурдаар дамжигдах процессоор хангадаг.[BEHR12]
519Компьютерийн сүлжээJitterЖиттер1. Сүлжээний хүчин чадлыг тодорхойлоход сааталтай холбоотойгоор гарч ирдэг хэмжигдэхүүн бол життер юм. Хэрэв өгөгдлийн багцуудын дамжигдах хугацаа өөр өөр болох үед життерийн асуудал үүсдэг. Энэ нь аудио эсвэл видео багцуудын дамжууллын тэгш бус саатал юм. Жишээлбэл, 30мс тутамд видео багц дамжигддаг гэж бодъё. Хэрэв эхний багц 20мс-д, дараагийн багц 40мс-д, гурав дахь багц 45мс-д дамжигдаж ирвэл бодит хугацааны аппликейшнд зарим багцуудын хувьд хоцролт үүснэ.

 

2. Шуугиан, чичирхийлэл, хазайлт Цахилгаан холбоонд дараах нэр томъёогоор хэрэглэгддэг. Үүнд:
2.1. VoIP -д хазайлт бол хүлээн авах талд ирж буй багц хоорондын хугацааны өөрчлөлт юм. Энэ нь сүлжээ хэт ачаалалд орсон, хугацааны саатал, хүлээлт, зам болон чиглэл солигдох гэх мэтээс шалтгаалж үүсч болно. Үүнийг тодорхойлход хазайлтын шүүр ашиглаж болно.
2.2. Хазайлт гэж өндөр давтамжийн тоон дохионд байх ижил төрлийн импульсүүдийн хазайлт юмуу байрлалаа алдагдахыг хэлнэ.
2.3. Бас нэг тодорхойлолт гэвэл дохионы байрлал, идеал байрлалаасаа алдагдах давтамжийн үе юм. Чичирхийлэл үүсэх шалтгаан нь цахилгаан соронзон интерференц (EMI) ба өөр дохио хоорондын харилцан нөлөөлөл байдаг.

[BEHR12]
520Компьютерийн сүлжээJunctor (in a crossbar system)Холбогч (координат холболтын системд)Координат холболтын системд, холбогч нь холболтын төхөөрөмжийн циклүүдийн хооронд байх ба цикл бүрийн холболтын төхөөрөмжид төгсдөг өргөтгөлийн хэлхээ.[BEHR12]
521Компьютерийн сүлжээKarn’s AlgorithmКарны алгоритм [BEHR12]
522Компьютерийн сүлжээKernelЦөм, кернелБоловсруулалтын хугацаа, санах ой, техник хангамж гэх мэт компьютерийн нөөцөд хэрэглээний програмын зүгээс хандах ажиллагааг зохицуулагч үйлдлийн системийн амин төв бүрдэл. Кернел нь техник болон програм хангамжийн бүрдлийг хооронд нь холбож өгөх үүрэгтэй.[BEHR12]
523Компьютерийн сүлжээkeyтүлхүүр [BEHR12]
524Компьютерийн сүлжээkey-distribution center (KDC)түлхүүр түгээх төв (ТТТ) [BEHR12]
525Компьютерийн сүлжээKilobyte (KB, Kbyte)Килобайт (KБ, Кбайт, КБ)1024 байттай тэнцүү, өгөгдөл хадгалах багтаамж хэмждэг нэгж хэмжигдэхүүн. 1килобайт (KB) = 8килобит (КB)[BEHR12]
526Компьютерийн сүлжээLabelТэмдэгтМэдээ харъяалагдах суваг. Дуудлага эсвэл удирдлагын ажиллагааг танихад ихэвчлэн ашигладаг дохиоллын мессеж доторх мэдээлэл.[BEHR12]
527Компьютерийн сүлжээlayered modelдавхаргат загвар [BEHR12]
528Компьютерийн сүлжээleast-cost treeбага-кост бүхий мод [BEHR12]
529Компьютерийн сүлжээlimited-broadcast addressхязгаарлагдмал броадкаст хаяг [BEHR12]
530Компьютерийн сүлжээLine codingШугаман кодлолШугаман кодлол гэдэг нь тоон өгөгдлийг тоон дохионд хувиргах процессыг хэлнэ.[BEHR12]
531Компьютерийн сүлжээline configurationшугамын тохиргоо [BEHR12]
532Компьютерийн сүлжээlinear block codeшугаман блок кодлол [BEHR12]
533Компьютерийн сүлжээlinear predictive coding (LPC)шугаман таамаглах кодлол [BEHR12]
534Компьютерийн сүлжээLine-of-sight propagationҮзэгдэх орчны тархалтҮзэгдэх орчны тархалт гэдэг нь маш өндөр давтамжтай дохио антеннаас антенн хооронд шулуун дамжигдахыг хэлнэ. Антеннууд нь заавал бие бие рүүгээ чиглүүлэгдсэн байх бөгөөд хангалттай өндөрт суурилуулагдсан байх шаардлагатай.[BEHR12]
535Компьютерийн сүлжээLinkШугамХарилцаа холбооны утгаар хэрэглэж байгаа тохиолдолд энэ нь хоёр буюу түүнээс дээш тооны холбооны төхөөрөмжийг холбож буй холбооны суваг. Энэ тохиолдолд шугам нь физик бодит дамжуулах орчин, эсвэл нэг болон хэд хэдэн физик шугамыг илэрхийлсэн логик суваг байж болно. Логик суваг байх нөхцөлд бодит физик шугамын төрлийг нь өгөгдлийн суваг (data link), илгээх суваг (uplink), хүлээн авах суваг (downlink), мяндсан оптик, цэгээс-цэгт гэх мэтээр заавал зааж өгсөн байдаг.[BEHR12]
536Компьютерийн сүлжээLink Control Protocol (LCP)Шугамын хяналтын протокол [BEHR12]
537Компьютерийн сүлжээlink local addresslink local хаяг [BEHR12]
538Компьютерийн сүлжээlink-layer addressсувгийн давхаргын хаяг [BEHR12]
539Компьютерийн сүлжээlink-state databaselink-state өгөгдлийн сан [BEHR12]
540Компьютерийн сүлжээlink-state packet (LSP)link-state замчлал [BEHR12]
541Компьютерийн сүлжээLocal loopХэрэглэгчийн шугамЭцсийн хэрэглэгчээс үйлчилгээ үзүүлэгч хүртэлх холболтыг хэрэглэгчийн шугам гэнэ.[BEHR12]
542Компьютерийн сүлжээLocal аrea network (LAN)Локал сүлжээ, LAN сүлжээГэр, албан байгууллага, сургууль гэх мэт цөөн тооны барилга байгууламж бүхий харьцангуй бага хэмжээтэй газар нутаг хамарсан компьютерийн сүлжээ. Локал сүлжээ нь өгөгдөл дамжуулах хурд харьцангуй өндөр, газар зүйн хамрах хүрээ бага, харилцаа холбооны шугамын түрээс байхгүй гэх мэт үзүүлэлтээрээ глобал сүлжээнээс (WAN) ялгарна. Орчин үеийн локал сүлжээнд мушгиа хос буюу хос дамжуулагч мушгиа утсан кабель ашиглагддаг. Этернэт, утасгүй холболтын Wi-Fi гэсэн хоёр технологи хамгийн өргөн хэрэглэгддэг.[BEHR12]
543Компьютерийн сүлжээlogical addressлогик хаяг [BEHR12]
544Компьютерийн сүлжээlogical topologyлогик тополог [BEHR12]
545Компьютерийн сүлжээlogical tunnelлогик тунел [BEHR12]
546Компьютерийн сүлжээlongest mask matchingхамгийн урт маскаар тааруулах [BEHR12]
547Компьютерийн сүлжээloopback addressloopback хаяг [BEHR12]
548Компьютерийн сүлжээlossless compressionалдаагүй шахалт [BEHR12]
549Компьютерийн сүлжээlossy compressionалдаатай шахалт [BEHR12]
550Компьютерийн сүлжээlow-pass channelнам дамжууллын суваг [BEHR12]
551Компьютерийн сүлжээMAC addressМАС хаяг, сувгийн давхаргын хаягХөрш төхөөрөмжүүдийн хооронд дамжуулал хийхэд ашиглагддаг хаяг.[BEHR12]
552Компьютерийн сүлжээManchester schemeМанчестер кодлолын схемRZ кодлолын бит интервалын дунд шилжилт хийгдэх процессыг NRZ-L кодлолтой нэгтгэснээр манчестер кодлол үүснэ. Манчестер кодлолын үед бит интервал хоёр түвшинд хуваагдана. Бит интервалын эхний хагаст дохионы нэг түвшинд байх ба дараагийн хагаст дохионы түвшин өөр түвшинд шилжинэ. Бит интервалын дунд хийгдэх шилжилт нь синхрончлолоор хангана.[BEHR12]
553Компьютерийн сүлжээman-in-the-middle attackman-in-the-middle халдлага [BEHR12]
554Компьютерийн сүлжээmapped addressmapped хаяг [BEHR12]
555Компьютерийн сүлжээmaskмаск [BEHR12]
556Компьютерийн сүлжээmaster secretмастер түлхүүр [BEHR12]
557Компьютерийн сүлжээmedia serverмедиа сервер [BEHR12]
558Компьютерийн сүлжээMediumДамжуулах орчинТөхөөрөмж хооронд өгөгдөл болон бусад мэдээллийг дамжуулах утсан болон утасгүй шугам.[BEHR12]
559Компьютерийн сүлжээMesh topologyТорон тополог, меш топологТорон топологийн үед төхөөрөмж бүр бусад төхөөрөмжүүдтэй цэгээс-цэгт холболт тогтоох боломжтой. Өөрөөр хэлбэл, тухайн хоёр төхөөрөмж бүрт зориулагдсан шугам байна гэсэн үг. Энэ топологийн үед нийт холбох шугамын тоо M=N(N-1)/2 томъёогоор тодорхойлогдоно. Энд, M- нийт холбох шугамын тоо, N-зангилааны тоо[BEHR12]
560Компьютерийн сүлжээMessageМессежИлгээгч ба хүлээн авагч хооронд солилцож буй мэдээлэл (өгөгдөл). Мессеж нь текст, тоо, зураг, аудио, видео гэх мэт олон хэлбэрээр дүрслэгдэнэ.[BEHR12]
561Компьютерийн сүлжээmessage access agent (MAA)мессеж хандалтын агент [BEHR12]
562Компьютерийн сүлжээmessage authenticationмессежийн бататгал [BEHR12]
563Компьютерийн сүлжээmessage authentication code (MAC)мессежийн бататгалын код [BEHR12]
564Компьютерийн сүлжээMessage Digest (MD)мессежийн хэш утга [BEHR12]
565Компьютерийн сүлжээMessage routingМессежийн замчлал, мессежийн чиглүүлэлтИлгээгдэх дохиоллын мэдээ тус бүрт ашиглах дохиоллын шугамыг сонгох процесс.[BEHR12]
566Компьютерийн сүлжээMessage sequencingМессежийг дараалалжуулах процессХүлээн авсан мессежүүд нь зөв дарааллаар боловсруулагдаж буйг бататгах үйл ажиллагаа.[BEHR12]
567Компьютерийн сүлжээMessage transfer agent (MTA)Мессеж дамжуулах агент [BEHR12]
568Компьютерийн сүлжээMessage transfer partМессеж дамжуулах хэсэгБүх төрлийн хэрэглэгчийн хүссэнээр дохионы мессежүүдийг дамжуулдаг, мөн алдааны хяналт болон дохиоллын нууцлал зэрэг шаардлагатай туслах функцүүдийг гүйцэтгэдэг ерөнхий сувгийн дохиоллын системийн функциональ хэсэг.[BEHR12]
569Компьютерийн сүлжээMetricМетрик, хэмжигдэхүүнШугамын найдваржилтыг илэрхийлэх хэмжигдэхүүн. Компьютерийн сүлжээнд метрик нь бага байх шугамыг сайн шугам гэж үзнэ.[BEHR12]
570Компьютерийн сүлжээMetropolitan area network (MAN)Метрополитэн сүлжээ, MAN сүлжээ (англ. Том хотын сүлжээ)Хамрах цар хүрээгээрээ глобал сүлжээнээс (WAN) жижиг, локал сүлжээнээс (LAN) том, ихэвчлэн хотын хэмжээнд компьютерүүдийг нэгтгэсэн сүлжээ. Гол төлөв шилэн кабелийн гэх мэт өндөр хүчин чадалтай холбох технологиор хоорондоо холбогдсон хэд хэдэн суурин сүлжээнээс бүрддэг метрополитэн сүлжээ нь хамрагдаж буй суурин сүлжээнүүдийн хувьд глобал сүлжээ болон интернэтэд гарах гарц болдог. Том хотуудын кабелийн телевизийн сүлжээ ч мөн метрополитэн сүлжээнд тооцогдоно.[BEHR12]
571Компьютерийн сүлжээMicrowaveБичил долгионУтасгүй холбоог радио долгион, бичил долгион, инфра улаан туяа гэсэн гурван ангилалд авч үздэг. Радио долгион болон бичил долгионы хооронд тодорхой зааг байхгүй ч 3КГц-ээс 1ГГц-ийн давтамжийн хязгаарыг радио долгион, 1ГГц-ээс 300ГГц-ийн давтамжийн хязгаарыг бичил долгион гэж үздэг.[BEHR12]
572Компьютерийн сүлжээMicrowave systemБичил долгионы системБичил долгионоор өгөгдөл дамжуулахад ашиглагддаг техник тоног төхөөрөмжийн систем.[BEHR12]
573Компьютерийн сүлжээMicrowave transmissionБичил долгионы дамжуулалБичил долгион буюу долгионы урт нь цөөн сантиметрээр хэмжигддэг радио долгион ашиглан мэдээлэл дамжуулдаг технологи. Бичил долгионы радио дамжуулалт нь дэлхийн гадарга дээрх харилцаа холбооны систем, сансрын радио холбоонд ихэвчлэн ашиглагддаг. Мөн бичил долгионы радио зурвасын зарим хэсэг нь радар, радио навигацын систем, мэдрэгч систем, радио одон орны судалгаанд хэрэглэгддэг.[BEHR12]
574Компьютерийн сүлжээminimum Hamming distanceминимум Хэмингийн зай [BEHR12]
575Компьютерийн сүлжээMLT-3 (multiline transmission, three-level)MLT-3 кодлолын схемNRZ-I болон дифференциал манчестер кодлолууд нь ялгаатай кодлол боловч өгөгдлийн дүрслэлээс хамааран бит интервалын эхлэлд шилжилт хийдгээрээ ижил шинж чанартай. Хэрэв бид хоёроос олон түвшинт дохио ашиглаж байгаа бол олон шилжилтийн дүрмээр өгөгдлийг кодолж болно. Ийм аргын нэг жишээ бол MLT-3 кодлол юм. MLT-3 кодлолын арга нь хүчдлийн гурван түвшинд (+B, 0, –B) гурван шилжилтийн дүрмийг ашиглана.
MLT-3 кодлолын үед нэг бит нэг дохионы элементээр дүрслэгдэнэ. Модуляцын хурд нь NRZ-I кодлолтой ижил байдаг ч хүчдлийн гурван түвшин, илүү олон шилжилт хийдэг учир илүү ярвигтай. Энэ аргын үед дохионы дүрслэл нь шаардагдах зурвасыг багасгадаг
[BEHR12]
576Компьютерийн сүлжээmobile hostмобайл хост, мобайл төхөөрөмж [BEHR12]
577Компьютерийн сүлжээmobile switching center (MSC)мобайл холболтын төв [BEHR12]
578Компьютерийн сүлжээmobile telephone switching office (MTSO)мобайл телефон холболтын систем [BEHR12]
579Компьютерийн сүлжээModemМодемModulator-demodulator гэсэн үгийн нийлэмж. Тоон мэдээллийг кодлон мэдээлэл зөөгч аналог дохионд хувиргах (модуляц), дамжиж ирсэн аналог дохионы кодыг тайлан буцааж тоон мэдээлэлд хувиргадаг (демодуляц) төхөөрөмж.[BEHR12]
580Компьютерийн сүлжээmodular arithmeticмодуль арифметик [BEHR12]
581Компьютерийн сүлжээmodulationмодуляц [BEHR12]
582Компьютерийн сүлжээmodulation rateмодуляцын хурд, дохионы хурд, импульс хурд [BEHR12]
583Компьютерийн сүлжээmodulatorмодулятор [BEHR12]
584Компьютерийн сүлжээmodulusмодуль [BEHR12]
585Компьютерийн сүлжээMT-RJ connectorMT-RJ коннектор, MT-RJ залгуурОптик кабельд ашиглагддаг коннектор.[BEHR12]
586Компьютерийн сүлжээmulti-carrier CDMA (MC-CDMA)олон зөөгчийн CDMA (MC-CDMA) [BEHR12]
587Компьютерийн сүлжээmulticast addressмултикаст хаяг [BEHR12]
588Компьютерийн сүлжээmulticast backbone (MBONE)мултикаст суурь шугам (MBONE) [BEHR12]
589Компьютерийн сүлжээmulticast routerмултикаст рутер [BEHR12]
590Компьютерийн сүлжээmulticast routingмултикаст замчлал [BEHR12]
591Компьютерийн сүлжээmulticastingмултикаст [BEHR12]
592Компьютерийн сүлжээmultilevel multiplexingолон түвшинт нягтруулга [BEHR12]
593Компьютерийн сүлжээmultimedia trafficмултимедиа трафик [BEHR12]
594Компьютерийн сүлжээmultimode fiberолон-модын оптик кабель [BEHR12]
595Компьютерийн сүлжээmultimode graded-index fiberолон модын graded-index горим [BEHR12]
596Компьютерийн сүлжээmultimode step-index fiberолон модын step-index горим [BEHR12]
597Компьютерийн сүлжээmultiple access (MA)олон цэгийн хандалт [BEHR12]
598Компьютерийн сүлжээmultiple unicastingолон юникаст дамжуулал [BEHR12]
599Компьютерийн сүлжээmultiple-input and multiple-output (MIMO) antennaолон оролт, олон гаралттай антенн, MIMO антенн [BEHR12]
600Компьютерийн сүлжээmultiple-slot allocation multiplexingолон слот хуваарилалтын нягтруулга [BEHR12]
601Компьютерийн сүлжээMultiplexer (MUX)Мультиплексер, нягтруулгын төхөөрөмжХэд хэдэн аналог мэдээллийн дохио эсвэл тоон өгөгдлийн урсгалыг нэг дохионд нэгтгэдэг төхөөрөмж.[BEHR12]
602Компьютерийн сүлжээMultiplexing (muxing)НягтруулгаХэд хэдэн аналог дохио эсвэл тоон өгөгдлийн урсгалыг нэг дохионд нэгтгэж дундын дамжуулах хэрэгслээр илгээх процесс. Жишээ нь харилцаа холбоонд утасны хэд хэдэн дуудлагыг нэг утсаар дамжуулах боломжийг бүрдүүлдэг. Телеграф буюу цахилгаан мэдээнээс гаралтай уг технологи нь орчин үеийн харилцаа холбоонд өргөн ашиглагддаг. Нягтруулагдсан дохиог физик холбооны сувгаар дамжуулна. Нягтруулгаар доод давхаргын холбооны сувгийн багтаамжийг дээд давхаргын хэд хэдэн логик сувагт хуваадаг. Харин хүлээн авагч талд хийгдэх эсрэг процесс нь анхны эх сувгуудыг эргүүлж гаргах ба энэ процессыг нягтруулгыг задлах буюу денягтруулга гэнэ.[BEHR12]
603Компьютерийн сүлжээmultiplicative decrease congestion avoidanceхэт ачааллаас зайлсхийх үржихээр бууруулах арга [BEHR12]
604Компьютерийн сүлжээMultipoint connectionОлон цэгийн холболтОлон цэгийн холболтын үед хоёроос олон төхөөрөмж нэг шугамд холбогдоно. Олон цэгийн орчинд сувгийн багтаамжийг хэсэгчилж эсвэл хугацаагаар нь хувааж ашиглана. Хэрэв олон төхөөрөмж шугамыг зэрэг ашиглаж байвал хэсэгчлэн ашиглах холболт гэнэ. Харин хэрэглэгчид хугацааны хувьд ээлжилж сувгийг ашиглаж байвал хугацаагаар хувааж ашиглах холболт гэдэг.[BEHR12]
605Компьютерийн сүлжээMulti–Satellite linkДагуул хоорондын шугамАливаа завсрын газрын станцгүй сансрын нэвтрүүлэх станц ба сансрын хүлээн авах станц хоорондын радио шугам.[BEHR12]
606Компьютерийн сүлжээmultistage switchолон шатлалт свич [BEHR12]
607Компьютерийн сүлжээmultistream serviceолон урсгалын үйлчилгээ [BEHR12]
608Компьютерийн сүлжээmulti-user MIMO (MU-MIMO)олон хэрэглэгчийн MIMO (MU-MIMO) [BEHR12]
609Компьютерийн сүлжээNagle’s algorithmНэйжлийн алгоритм [BEHR12]
610Компьютерийн сүлжээname spaceнэрийн хязгаар [BEHR12]
611Компьютерийн сүлжээNarrowbandНарийн зурвасЕрөнхийдөө “нарийн зурвас” нь давтамжийн нарийн зурваст дууны мэдээлэл зөөгдөж байгаа холбоог дүрсэлдэг. Ялангуяа энэ нэр томъёо нь АНУ-ын FСС-ын шийдвэрээр пейжер, радио ба хөдөлгөөнт холбооны үйлчилгээнд зориулсан 50бит/с – 64Кбит/с хоорондох давтамжийн хэсгийг дүрслэхэд ашиглагддаг. Энэ нэр томъёо нь өргөн зурвастай эсрэг тэсрэг утгатай.[BEHR12]
612Компьютерийн сүлжээNational Security Agency (NSA)Үндэсний аюулгүй байдлын агентлаг [BEHR12]
613Компьютерийн сүлжээneighborхөршХөрш рутер, хөрш төхөөрөмж гэх мэт[BEHR12]
614Компьютерийн сүлжээnetworkсүлжээ [BEHR12]
615Компьютерийн сүлжээnetwork access layerсүлжээний хандалтын давхарга [BEHR12]
616Компьютерийн сүлжээnetwork access point (NAP)сүлжээний хандалтын цэг [BEHR12]
617Компьютерийн сүлжээnetwork addressсүлжээний хаяг [BEHR12]
618Компьютерийн сүлжээNetwork Address Translation (NAT)Сүлжээний хаягийн хөрвүүлэлт (NAT)Дотоод болон гадаад хаягийн хооронд хөрвүүлэлт хийх процессыг сүлжээний хаягийн хөрвүүлэлт (NAT) гэж нэрлэдэг. NAT нь олон дотоод хаягийг нэг эсвэл цөөн тооны гадаад хаягуудад хөрвүүлэх боломж олгоно.[BEHR12]
619Компьютерийн сүлжээnetwork administratorсүлжээний администратор [BEHR12]
620Компьютерийн сүлжээnetwork allocation vector (NAV)сүлжээ эзлэгдэх хугацаа [BEHR12]
621Компьютерийн сүлжээNetwork bridgeСүлжээний гүүрэн төхөөрөмжБагцын холболттой сүлжээнд холбогдоход хэрэглэгддэг холболтын төхөөрөмж. Сүлжээний гүүрэн төхөөрөмж нь OSI загварын 2-р давхаргын үүргийг гүйцэтгэнэ.[BEHR12]
622Компьютерийн сүлжээNetwork Interface Controller (NIC, network adapter, network interface card, LAN adapter, Ethernet adapter)Сүлжээний карт, сүлжээний адаптер (NIC карт, сүлжээний интерфейс карт, LAN карт, Этернэт карт)Компьютерийн сүлжээгээр бусад компьютер болон компьютер төхөөрөмжтэй харилцах зориулалттай техник хангамж. Сүлжээний карт нь өргөтгөл карт байж болно. Орчин үеийн ихэнх эх хавтан өөртөө сүлжээний интерфейстэй.[BEHR12]
623Компьютерийн сүлжээnetwork layerсүлжээний давхарга [BEHR12]
624Компьютерийн сүлжээnetwork loadсүлжээний ачаалал [BEHR12]
625Компьютерийн сүлжээNetwork performanceСүлжээний хүчин чадал, сүлжээний гүйцэтгэлСүлжээний хүчин чадал нь өгөгдөл дамжуулалд зарцуулагдах хугацаа, хариу ирэхэд зарцуулагдах хугацаагаар гэх мэт олон хүчин зүйлээр хэмжигдэнэ. Өгөгдөл дамжуулах хугацаа гэдэг нь өгөгдлийн мессеж нэг төхөөрөмжөөс нөгөө төхөөрөмжид хүрэхэд зарцуулагдах нийт хугацааг хэлнэ. Хариу ирэх хугацаа гэдэг нь хүлээн авагчаас баталгаажилт хийхэд зарцуулагдах нийт хугацааг хэлнэ. Сүлжээний хүчин чадал нь хэрэглэгчийн тоо, дамжуулах орчны төрөл, төхөөрөмжийн хүчин чадал, ашиглагдаж байгаа програм хангамж зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаардаг ч сүлжээний хүчин чадлыг ихэвчлэн нэвтрүүлэх чадамж, саатал гэсэн хоёр хэмжигдэхүүнээр тооцоолдог. Ямар ч сүлжээний хувьд саатал нь бага, нэвтрүүлэх чадамж нь өндөр байх хэрэгтэй. Энэ хоёр шалгуур нь ихэнхдээ зөрчилдөж байдаг. Хэрэв сүлжээгээр их өгөгдөл илгээвэл нэвтрүүлэх чадамжийг сайжруулах ч сүлжээнд бөөгнөрөл үүссэнээр саатал мөн ихэсч байдаг.[BEHR12]
626Компьютерийн сүлжээNetwork portionСүлжээний хэсэг [BEHR12]
627Компьютерийн сүлжээNetwork reliabilityСүлжээний найдваржилтӨгөгдлийн халдашгүй байдлыг илэрхийлэх хэмжигдэхүүн болох сүлжээний найдваржилт нь алдааны давтамж, алдаа засагдах хугацаа, сүлжээний тогтвортой байдлаар хэмжигдэнэ.[BEHR12]
628Компьютерийн сүлжээNetwork resource(s)Сүлжээний нөөц [BEHR12]
629Компьютерийн сүлжээNetwork topologyСүлжээний топологСүлжээний бүтэц, байршлын схем, сүлжээний төхөөрөмжийн холболтын бүдүүвч тодорхойлолт. Сүлжээний тополог нь сүлжээний зангилаануудын хоорондох бодит байршил болон холбоосыг тодорхойлдог физик тополог эсвэл физик топологийн хүрээнд дохио зорчилтыг тодорхойлдог логик тополог байж болдог. Сүлжээний топологийн судалгаанд цуваа, цагариг, од, мод гэсэн үндсэн дөрвөн суурь топологийг авч үздэг.[BEHR12]
630Компьютерийн сүлжээNodeЗангилаа, төхөөрөмжСүлжээний технологитой хамаатай тохиолдолд, зангилаа нь холбогч цэг, давтан дамжуулагч цэг, төгсгөлийн цэгийн аль нэг нь. Зангилаа гэсэн тодорхойлолт нь тухайн сүлжээ болон протоколын давхаргаасаа хамаарч өөр өөр байдаг. Физик бодит зангилаа байх тохиолдолд энэ нь холбооны шугамаар мэдээлэл дамжуулах, хүлээн авах, цааш дамжуулах чадвартай, сүлжээнд хавсаргасан төхөөрөмжийг хэлнэ. Сүлжээ дүрсэлсэн график дээр зангилааг сүлжээний тополог доторх шугамнууд огтлолцож байгаа эсвэл салаалж байгаа цэгээр төлөөлүүлдэг.[BEHR12]
631Компьютерийн сүлжээNode-to-node deliveryТөхөөрөмжөөс-төхөөрөмж хоорондын дамжуулал [BEHR12]
632Компьютерийн сүлжээNoiseШуугианШуугиан нь дохионы ба өгөгдлийн чанарыг зэргэлдэг, шаардлагагүй цахилгаан буюу цахилгаан соронзон энерги юм. Шуугиан нь аналог ба тоон системд тохиолддог бөгөөд телеметри, дуу, дүрс, програм, текст гэх мэт бүх төрлийн холбоо ба файлд нөлөөлж болно.
Шуугиан бол утасгүй холбооны системд утсан холбооны системийнхээс илүү чухал асуудал болдог. Системийн гаднаас үүссэн шуугиан бол давтамжинд урвуу, долгионы уртад шууд пропорциональ байдаг. 300КГц шиг нам давтамжид атмосферийн ба цахилгааан шуугиан 300МГц шиг өндөр дамтамжийнхаас илүү их байдаг.
Шуугиан үүсэх шалтгаан олон янз байдаг. Жишээлбэл: дулааны, нөлөөцийн, кросстокын, импульсийн гэх мэт. Дулаанаас үүсэх шуугиан гэдэг нь утсан дахь электроны эмх замбараагүй хөдөлгөөний улмаас нэмэлт дохио үүсэхийг хэлнэ. Нөлөөцөөс үүсэх шуугиан гэдэг нь төхөөрөмжийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдээр үүсгэгддэг шуугиан юм. Жишээ нь илгээгч болон хүлээн авагч антеннаар үүсгэгдэж болно. Кроссток гэдэг нь дамжуулагч утаснуудын харилцан нөлөөллийн улмаас дохио өөрчлөгдөхийг хэлнэ. Импульсийн шуугиан нь эгшин зуурын хугацаан дахь энергийн өсөлтөөс үүсдэг.
[BEHR12]
633Компьютерийн сүлжээNoiseless channelшуугиангүй шугам [BEHR12]
634Компьютерийн сүлжээNoisy channelшуугиантай шугам [BEHR12]
635Компьютерийн сүлжээNonperiodic (aperiodic) signalҮет бус дохиоАналог ба тоон дохио нь үет ба үет бус хоёр хэлбэрт оршдог. Үет дохионы үе гэж нэрлэгдэх хугацаан дахь дүрслэлийг цикл гэх бөгөөд цикл нь хугацааны турш давтагддаг бол үет бус дохио нь хугацааны турш үелсэн дүрслэл үүсгэхгүй.[BEHR12]
636Компьютерийн сүлжээNonperiodic composite signalҮет бус нийлмэл дохио [BEHR12]
637Компьютерийн сүлжээNon-Return-to-Zero (NRZ)NRZ кодлолын схем, Тэг рүү үл буцах кодлолТуйлт кодлолын схемийн нэг. Туйлт NRZ кодлолын үед хүчдлийн хоёр түвшинг хэрэглэх ба энэ кодлол нь NRZ-L (NRZ-Level), NRZ-I (NRZ-Invert) гэсэн хоёр аргаар хэрэгждэг.[BEHR12]
638Компьютерийн сүлжээNon-Return-to-Zero, Invert (NRZ-I)NRZ-I кодлолын схем [BEHR12]
639Компьютерийн сүлжээNon-Return-to-Zero, Level (NRZ-L)NRZ-L кодлолын схем [BEHR12]
640Компьютерийн сүлжээnormal response mode (NRM)хэвийн дамжууллын горим [BEHR12]
641Компьютерийн сүлжээNyquist bit rateНайквистийн бит хурд [BEHR12]
642Компьютерийн сүлжээNyquist theoremНайквистийн теорем [BEHR12]
643Компьютерийн сүлжээOctet seqnence integrityОктекийн дарааллын нэгдэлДамжигдах тоон дохионы аливаа октетийн дараалалд өөрчлөлт оруулахгүйгээр дамжуулах чадвар бүхий тоон дамжуулах суваг , цахилгаан холбооны суваг болон холболтын чанар-хэрэггүй арилгах.[BEHR12]
644Компьютерийн сүлжээOmnidirectional antennaЦацруулагч антенн, Бүх чиглэлд цацруулагч антеннЭнэ антенн нь радио долгионы дамжуулалд ашиглагдах бөгөөд бүх чиглэлд цацруулна. Радио долгионыг бүх чиглэлд цацруулах антенн нь нэг илгээгч болон олон хүлээн авагчтай олон хэрэглэгчийн дамжуулалд тохиромжтой. Жишээлбэл: АМ радио, FM радио.[BEHR12]
645Компьютерийн сүлжээone’s complementнэгийн гүйцээлт [BEHR12]
646Компьютерийн сүлжээOpen System Interconnection Reference ModelНээлттэй системүүдийн харилцан ажиллагааны эталон загвар1970-аад оны сүүлээр Олон улсын стандартчлалын байгууллага (International Standards Organization-ISO)-аас янз бүрийн төхөөрөмжүүдийг холбох сүлжээний архитектурыг дүрсэлсэн багц зааврыг боловсруулан гаргажээ. Анхны энэ баримт бичиг нь мэдээлэл солилцох ижил стандарт, протоколыг ашигладаг нээлттэй гэгдэх системүүдэд л зөвхөн хамаатай байв. 1984 онд ISO-аас “Нээлттэй системүүдийн харилцан ажиллагааны эталон загвар” гэсэн шинэ загварыг боловсруулсан нь сүлжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн дагаж мөрдөх олон улсын стандарт болсон. Сүлжээний тоног төхөөрөмж, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид OSI загварын дагуу ажилладаг бөгөөд OSI загвар нь хэрэглэгчдэд сүлжээний үйлдлүүдийг давхарга бүрээр харж, ойлгох боломж олгодог. OSI загвар нь компьютерийн системийн бүх төрлийн холболтыг зөвшөөрөх сүлжээний системд зориулагдсан давхаргат бүтэцтэй. Энэ нь ялгаатай боловч харилцан хамаарал бүхий долоон давхаргыг агуулах бөгөөд давхарга бүр нь сүлжээгээр мэдээ дамжуулах үйл явцын тодорхой хэсгийг шийдвэрлэнэ.[BEHR12]
647Компьютерийн сүлжээOpen Systems Interconnection (OSI)OSI (англ. Нээлттэй системүүдийн харилцаа)Олон улсын стандартчлалын байгууллагаас (ISO) Олон улсын харилцаа холбооны стандартчлалын хороотой (ITU-T) хамтран хэрэгжүүлсэн төслийн нэр. Уг төсөл хэрэгжиж эхэлсэн 1982 оноос өмнө сүлжээний технологи нь ARPANET, CYCLADES мэтийн төрөөс санхүүждэг болон тодорхой өмчлөгч бүхий SNA, Decnet, XNS мэтийн корпоратив стандарттай салангид бүтэцтэй тус тусдаа хөгжиж байсан. 1996 онд зогссон OSI төсөл энэ бүхнийг нэгтгэн зангидаж, өөр өөр ханган нийлүүлэгчдийн техник шийдлийг хоорондоо зохицдог байхуйц, сүлжээний нэгдсэн нийтлэг стандарт үүсгэх анхны оролдлого болсон. Уг төслийн дагуу компьютерийн сүлжээний архитектурыг тодорхойлох зориулалттай долоон давхаргат бүтэц бүхий протоколын багц боловсруулсан нь OSI лавлагаа загвар (OSI Reference Model эсвэл OSI 7 Layer model) гэгдэх болжээ. OSI загвар эдүгээ сургалтын загварчилсан лавлагааны үүрэгтэй хэрэглэгддэг. OSI загварын функцийн боломжийн ихэнх нь орчин үеийн бүхий л холбооны системд ихэвчлэн хоёр болон гурван давхаргыг нь нэгтгэсэн хэлбэрээр ашиглагддаг.[BEHR12]
648Компьютерийн сүлжээopen-loop congestion controlopen-loop хэт ачааллын хяналт [BEHR12]
649Компьютерийн сүлжээOperational support system (OSS)Үйл ажиллагааг дэмжих системҮйл ажиллагааг дэмжих систем (OSS) бол телефон буюу компьютерийн сүлжээнд гарч болох асуудлуудыг удирдах, хяналт хийх, дүн шинжилгээ хийх, холбооны үйлчилгээг хянах зэрэгт тусалдаг програмуудын цогцолбор юм.[BEHR12]
650Компьютерийн сүлжээOptical fiber cableОптик мяндсан кабель, шилэн кабельГэрлийн цацраг дамжуулах чадвартай маш нарийн шил эсвэл бусад тунгалаг материалаар хийсэн олон оптик мяндсаас бүтдэг кабель. Ийм кабелийн оптик мяндсан эдийг ихэвчлэн тусгай хуванцар бүрээсээр бүрж, тухайн кабелийн ашиглагдах орчин нөхцлөөс хамааран тусгай хамгаалалтын гуурсан хоолойд байрлуулсан байдаг.
Оптик мяндсан кабелийн дамжуулах арга нь гэрлийн технологи бөгөөд лазерийн нэвтрүүлэгчээр цахилгаан дохиог гэрлийн дохио болгон хувиргаж дамжуулдаг тул өгөгдөл гэрлийн хурдаар дамжина. Дамжуулалт хүлээн авч байгаа талд гэрлийн дохиог эргүүлээд компьютер өгөгдөл болгон хувиргана.
Оптик мяндас нь бүхэлдээ гэрлийн цацрагт үндэслэгддэг тул ердийн телефон утасны болон зэс утсан шугамтай харьцуулахад гадны шуугиан, интерференцэд бага өртдөг давуу талтай боловч эмзэг, ихэвчлэн газар доогуур тавьдаг тул суурилуулах ажиллагаа төвөгтэй, зардал өндөр тусдаг.
[BEHR12]
651Компьютерийн сүлжээorbitорбит [BEHR12]
652Компьютерийн сүлжээorthogonal sequenceортогнал дараалал [BEHR12]
653Компьютерийн сүлжээorthogonal-frequency-division-multiplexing (OFDM)ортогнал давтамжийн хуваалттай нягтруулга [BEHR12]
654Компьютерийн сүлжээout-of-band signalingзурвасын гаднах дохиолол [BEHR12]
655Компьютерийн сүлжээoverheadнэмэлт мэдээлэл, толгой мэдээлэл [BEHR12]
656Компьютерийн сүлжээPacketПакетБагцын холболттой сүлжээгээр дамжигдах өгөгдлийн нэгж. Уламжлалт цэгээс-цэгт холбооны шугам мэтийн пакетыг дэмждэггүй сүлжэээний шугамууд нь өгөгдлийг байт, тэмдэгт, эсвэл битүүдийн цувраа болгон дамжуулдаг. Өгөгдлийг пакетад зохион байгуулснаар сүлжээний гүйцэтгэлийг сайжруулна.
Пакет нь хяналтын мэдээлэл болон хэрэглэгчийн өгөгдөл гэсэн хоёр хэсгээс бүрдэнэ. Хяналтын мэдээлэлд илгээгч болон хүлээн авагчийн хаяг, алдааны мэдээлэл, дарааллын мэдээлэл зэрэг агуулагддаг.
[BEHR12]
657Компьютерийн сүлжээPacket switched networkБагцын холболттой сүлжээБагцын холболтын техникийн аргад суурилсан сүлжээ.[BEHR12]
658Компьютерийн сүлжээPacket switchingБагцын холболт [BEHR12]
659Компьютерийн сүлжээPacket switching techniqueБагцын холболтын аргаХолболтын техникийн аргуудын нэг. Энэ аргын үед өгөгдлийн мессежийг тогтмол болон хувьсах урттай багцуудад хуваах бөгөөд багцын хэмжээ нь протоколоор хянагдана. Багцын холболтын аргын үед сүлжээний нөөцүүдийг бэлтгэх шаардлагагүй, нөөцүүд хэрэгцээ шаардлагын дагуу ашиглагдана. Өөрөөр хэлбэл, эхэлж ирсэн нь эхэлж үйлчилгээ авна гэсэн үг. Тухайн багц дундын төхөөрөмжид хүлээн авагдах үед өөр багц болосвруулагдаж байвал тодорхой хугацаанд хүлээнэ.[BEHR12]
660Компьютерийн сүлжээpacket-filter firewallпакет шүүх галт хана [BEHR12]
661Компьютерийн сүлжээpacketizingпакетчлалOSI загварын сүлжээний давхарга дахь өгөгдөл боловрсуулалт.[BEHR12]
662Компьютерийн сүлжээpacket-switched networkбагцын холболттой сүлжээ [BEHR12]
663Компьютерийн сүлжээparabolic dish antennaпарабол тавган антенн, тавган антенн [BEHR12]
664Компьютерийн сүлжээParallel transmissionЗэрэгцээ дамжуулал, параллель дамжуулалХарилцан холбоотой тохиолдолд өгөгдлийн тэмдэгтийн дохионы элементүүдийг зэрэгцээ дамжуулах арга. Олон бит зэрэг дамжуулахын тулд олон цахилгаан утас хэрэглэх шаардлагатай болдог энэ арга нь компьютерийн зарим дотоод түгээгүүр (internal bus) болон принтер гэх мэт зарим гадаад төхөөрөмжид хэрэглэгддэг. Параллель дамжуулалтанд ашиглаж буй металл утасны шинж чанар хоорондоо үл ялиг ялгаатай байх тохиолдолд зарим битүүд бусдаасаа эрт эсвэл хожуу дамжиж болдгоос өгөгдөл гэмтэлтэй дамжих магадлал ихэсдэг тул парити бит ашиглан гэмтлийн хэмжээг бууруулдаг байна. Үүнтэй холбогдон гэмтэлтэй дамжуулалт үүсэх магадлал өндөр учир алс зайд цахилгаан утас ашиглан параллель дамжуулалт хийхийг найдвар муутайд тооцдог байна.[BEHR12]
665Компьютерийн сүлжээParity bit (check bit)Парити битБитийн бүрдэл доторх нэг гэсэн утгатай битүүдийн тоо тэгш эсвэл сондгой эсэхийг шалгах үүднээс төгсгөлд нь нэмж хавсаргасан бит. Парити бит нь алдаа илрүүлэх кодны хамгийн ердийн хэлбэр.[BEHR12]
666Компьютерийн сүлжээParity-check codeПарити шалгах код, парити битээр шалгах арга [BEHR12]
667Компьютерийн сүлжээPass along methodДагуулж дамжуулах аргаӨмнө нь тогтсон физик болон холболтын дохиоллын замын дагуу дохиоллын мэдээлийг илгээх замаар дохиоллын мэдээг дамжуулах арга.[BEHR12]
668Компьютерийн сүлжээpeak amplitudeмаксимум агууриг [BEHR12]
669Компьютерийн сүлжээPeer-to-peer (P2P)Пирингийн сүлжээ, төвлөрөлгүй сүлжээ, тэгш эрхт сүлжээЯмар нэг сервер, тогтвортой хост гэх мэт төв зохицуулагчгүй, оролцогчид нь бүгд ижил тэгш эрхтэй сүлжээний архитектур. Уламжлалт клиент-сервер загварт сервер нь зөвхөн нийлүүлэгчийн үүрэг гүйцэтгэж, клиентүүд хэрэглэгч болдог бол пирингийн сүлжээнд сүлжээний зангилаа (уг архитектурт peer) бүр клиентийн зэрэгцээ сервер болно. Пирингийн сүлжээ нь Napster гэх мэт файл хуваалцах системүүдийн ачаар өргөн тархжээ.[BEHR12]
670Компьютерийн сүлжээpeer-to-peer (P2P) paradigmP2P загвар [BEHR12]
671Компьютерийн сүлжээpeer-to-peer processцэгээс-цэгт үйлчилгээ, цэгээс-цэгт процесс [BEHR12]
672Компьютерийн сүлжээPeriodҮеҮе гэдэг нь дохионы нэг циклийн үргэлжлэлээр тодорхойлогдох хэмжигдэхүүн.[BEHR12]
673Компьютерийн сүлжээPeriodic composite signalҮет нийлмэл дохио [BEHR12]
674Компьютерийн сүлжээPeriodic signalҮет дохиоАналог ба тоон дохио нь үет ба үет бус хоёр хэлбэрт оршдог. Үет дохионы үе гэж нэрлэгдэх хугацаан дахь дүрслэлийг цикл гэх бөгөөд цикл нь хугацааны турш давтагдана.[BEHR12]
675Компьютерийн сүлжээpermanent virtual circuit (PVC)байнгын виртуал-сувгийн холболт [BEHR12]
676Компьютерийн сүлжээPhaseФазХугацааны харьцангуй 0 агшин дахь дохионы байрлалыг илэрхийлэх хэмжигдэхүүнийг фаз гэнэ. Фаз нь дохионы шилжилтийг тодорхойлдог.[BEHR12]
677Компьютерийн сүлжээPhase modulation (PM)Фазын модуляцМэдээг илэрхийлсэн нам давтамжтай дохионы хуулиар зөөгч дохионы фазыг өөрчлөхийг фазын модуляц гэнэ. Фаз өөрчлөгдөхөд зөөгчийн агууриг ба давтамж нь тогтмол байна.[BEHR12]
678Компьютерийн сүлжээPhase-shift keying (PSK)Фаз солих модуляцМэдээг илэрхийлсэн тоон цувааны өөрчлөлтийн хуулиар зөөгч хэлбэлзлийн фазыг өөрчлөхийг фаз солих модуляц (ФСМ) гэнэ. Фаз өөрчлөгдөхөд агууриг ба давтамж нь тогтмол байна.[BEHR12]
679Компьютерийн сүлжээphysical addressфизик хаяг [BEHR12]
680Компьютерийн сүлжээphysical layerфизик давхарга [BEHR12]
681Компьютерийн сүлжээphysical topologyфизик тополог [BEHR12]
682Компьютерийн сүлжээPiconetПиконэтУтасгүй сүлжээний төрөл болох Блүүтүүтийг мөн пиконэт гэж нэрлэдэг. Пиконэт нь найм хүртэлх төхөөрөмжүүдийн хооронд холбоо үүсгэх боломжтой.[BEHR12]
683Компьютерийн сүлжээPiggybackingПигибакиӨгөгдлийн урсгалын хоёр чиглэлт хяналт.[BEHR12]
684Компьютерийн сүлжээplaintextил текст [BEHR12]
685Компьютерийн сүлжээpoint of presence (POP)очих цэг [BEHR12]
686Компьютерийн сүлжээPoint-to-point (P2P)Цэгээс-цэгтХоёр компьютерийг холбооны төхөөрөмж ашиглан шууд холбодог сүлжээний арга. Уг арга нь хялбар, хямд төсөр боловч хоёроос дээш тооны компьютер холбох боломжгүй. Цэгээс цэгт холболтыг Pt2Pt гэж товчилохоос гадна peer-to-peer файл хуваалцах сүлжээний товчлолтой адил Р2Р гэж товчилдог.[BEHR12]
687Компьютерийн сүлжээPoint-to-point (P2P) connectionЦэгээс-цэгт холболтЦэгээс-цэгт холболт нь хоёр төхөөрөмжийг холбож байгаа шугамын холболтоор үүсгэгддэг бөгөөд суваг бүхэлдээ тухайн хоёр төхөөрөмжид зориулагдана. Ихэнх цэгээс-цэгт холболтын үед кабелийн төгсгөлд төгсгөлийн төхөөрөмж холбогддог.[BEHR12]
688Компьютерийн сүлжээpoint-to-point linkцэгээс-цэгт шугам [BEHR12]
689Компьютерийн сүлжээpolar encodingтуйлт кодлол [BEHR12]
690Компьютерийн сүлжээpolar line codingтуйлт шугаман кодлол [BEHR12]
691Компьютерийн сүлжээpolicy routingзамчлалын бодлого [BEHR12]
692Компьютерийн сүлжээpolynomialолон гишүүнт [BEHR12]
693Компьютерийн сүлжээport addressпортын хаяг [BEHR12]
694Компьютерийн сүлжээport forwardingпортын дамжуулал [BEHR12]
695Компьютерийн сүлжээport numberпортын дугаар [BEHR12]
696Компьютерийн сүлжээpre-master secretмастерын өмнөх түлхүүр [BEHR12]
697Компьютерийн сүлжээpresentation layerүзүүлэнгийн давхарга [BEHR12]
698Компьютерийн сүлжээPrimary muldexАнхдагч мулдекс64Kбит/с, 1544Kбит/с эсвэл 2048 Kбит/с хурдтай битийн урсгалууудын хооронд дохионуудыг хувиргадаг тоон нягтруулгын төхөөрмж.[BEHR12]
699Компьютерийн сүлжээprimary stationанхдагч төхөөрөмж [BEHR12]
700Компьютерийн сүлжээpriority queuingдавуу эрхийн дараалал [BEHR12]
701Компьютерийн сүлжээprivacyнууцлал [BEHR12]
702Компьютерийн сүлжээprivate addressдотоод хаяг [BEHR12]
703Компьютерийн сүлжээprivate keyхувийн түлхүүр [BEHR12]
704Компьютерийн сүлжээprivate networkхувийн сүлжээ [BEHR12]
705Компьютерийн сүлжээProbeШалгалт, шалгах төхөөрөмжЭнэ нь дараах нэр томъёогоор ашиглагддаг.
1. Харилцаа холбоонд, шалгалт бол сүлжээний төлвийг судлах зорилгоор ашигладаг зүйл буюу үйлдэл юм.
2. Шалгалт нь сүлжээний ажиллагааны тухай өгөгдөл цуглуулах буюу хянах програм буюу сүлжээний төхөөрөмж юм.
[BEHR12]
706Компьютерийн сүлжээProcessПроцесс [BEHR12]
707Компьютерийн сүлжээProcessing delayБоловсруулалтын хугацаа, боловсруулалтын сааталДундын төхөөрөмж болон хүлээн авагч төхөөрөмж дээр өгөгдлийн мессежийг боловсруулахад шаардагдах хугацаа.[BEHR12]
708Компьютерийн сүлжээProcessing timeProcessing delay-г харах [BEHR12]
709Компьютерийн сүлжээProcess-to-process communicationПроцесс хоорондын дамжуулал [BEHR12]
710Компьютерийн сүлжээProcess-to-process deliveryПроцессоос-процесс дамжуулал [BEHR12]
711Компьютерийн сүлжээPropagation delayТархалтын саатал, тархалтын хугацаа, тархах хугацааТархалтын хугацаа нь битийн эх үүсгүүрээс хүлээн авагчид хүрэх хугацаагаар тодорхойлогдоно.[BEHR12]
712Компьютерийн сүлжээPropagation speedТархалтын хурд [BEHR12]
713Компьютерийн сүлжээPropagation timePropagation delay-г харах [BEHR12]
714Компьютерийн сүлжээProtocolПротокол1. Протокол (харилцаа холбоо): Холбооны сувгаар мэдээлэл дамжуулахад шаардлагатай өгөгдлийн илэрхийлэл, бататгал, алдаа илрүүлэлтийн цогц стандарт. Телефон холбоонд зориулагдсан хялбар холбооны протоколын жишээнд хөдөлгөөнт станц руу ярьж буй радио диспетчер байж болно. Kомпьютерийн сүлжээнд ашиглагддаг холбооны протокол нь боловсронгуй бус холбооны сувгаар өгөгдлийг найдвартай солилцоход зориулагдсан функцтэй. Холбооны протокол нь тухайн системийн найдвартай ажиллагааг хангах үүднээс тодорхой стандарт дүрмэнд захирагддаг.
2. Проткол (тооцоолол): Компьютерүүд сүлжээгээр хоорондоо холбогдоход ашиглагддаг цогц стандарт. Протокол нь тооцоолох цэгүүдийг холбож, харилцаа тогтоон, өгөгдөл дамжуулах ажиллагаа үүсгэж, удирдах зориулалттай стандарт болдог.
Протокол нь техник хангамж эсвэл програм хангамж, эсвэл энэ хоёрын нэгдэл цогц байж болно. Суурь давхаргад авч үзвэл протокол нь техник холболтын ажиллагааг тодорхойлж өгдөг. Түгээмэл ашиглагддаг протоколын жишээнд IP (Internet Protocol), UDP (User Datagram Protocol), TCP (Transmission Control Protocol), DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol), HTTP (Hypertext Transfer Protocol), FTP (File Transfer Protocol) зэргийг дурдаж болно.
[BEHR12]
715Компьютерийн сүлжээprotocol data unit (PDU)протоколт өгөгдлийн нэгж [BEHR12]
716Компьютерийн сүлжээprotocol layeringпротоколт давхарга [BEHR12]
717Компьютерийн сүлжээproxy ARPпрокси ARP [BEHR12]
718Компьютерийн сүлжээproxy firewallпрокси галт хана [BEHR12]
719Компьютерийн сүлжээProxy serverПрокси сервер (англ. proxy – орлогч, төлөөлөгч)Өөр серверүүдээс эх сурвалж хайж байгаа клиентийн хүсэлтэнд завсарын зуучийн үүрэг гүйцэтгэдэг сервер. Клиент эхлээд прокси серверт холбогдож өөр серверт байгаа ямар нэг эх үүсгэвэр (жишээ нь и-мэйл) хүснэ, Прокси сервер уг заагдсан серверт холбогдож эх үүсгэвэрийг хүлээн авах эсвэл (прокси өөртөө кэштэй тохиолдолд) кэшнээсээ буцаана.[BEHR12]
720Компьютерийн сүлжээpseudoheaderпсевдо толгой мэдээлэл [BEHR12]
721Компьютерийн сүлжээpseudorandom noise (PN)псевдо код генератор [BEHR12]
722Компьютерийн сүлжээPseudoternary schemePseudoternary кодлолын схемAMI кодлол нь хос туйлт шугаман кодлол. Хос туйлт кодлолын үед дохио эерэг, сөрөг, тэг гэсэн хүчдлийн гурван түвшинг хэрэглэнэ. Нэг өгөгдлийн элементийн үед хүчдлийн тэг түвшин, өөр өгөгдлийн элементийн үед хүчдлийн эерэг, сөрөг түвшин ээлжилнэ. Pseudoternary кодлолын үед 1 битийн үед тэг хүчдэл, 0 битийн үед эерэг, сөрөг хүчдэл ээлжилж кодлогдоно.[BEHR12]
723Компьютерийн сүлжээpsychoacousticsсонсон ойлгох сэтгэл судлал [BEHR12]
724Компьютерийн сүлжээpublic addressгадаад хаяг [BEHR12]
725Компьютерийн сүлжээpublic keyнийтийн түлхүүр [BEHR12]
726Компьютерийн сүлжээpublic-key certificateнийтийн түлхүүрийн сертификат [BEHR12]
727Компьютерийн сүлжээpublic-key cryptographyнийтийн түлхүүрийн криптограф [BEHR12]
728Компьютерийн сүлжээpulse amplitude modulation (PAM)импульс агуургийн модуляц (ИАМ) [BEHR12]
729Компьютерийн сүлжээPulse Coding Modulation (PCM)Импульс кодын модуляц (ИKМ)Аналог дохиог тоон өгөгдөлд хувиргахад өргөн хэрэглэгддэг аргуудын нэг бол Импульс кодын модуляц (ИКМ) юм. ИКМ нь тасалдуулга, квантлал, кодлол гэсэн гурван алхмаар хэрэгждэг.[BEHR12]
730Компьютерийн сүлжээpulse position modulation (PPM)импульс байрлалын модуляц (ИБМ) [BEHR12]
731Компьютерийн сүлжээpulse rateимпульс хурд, дохионы хурд, модуляцын хурд [BEHR12]
732Компьютерийн сүлжээpulse stuffingимпульсээр дүүргэх процесс [BEHR12]
733Компьютерийн сүлжээQuadrature Amplitude Modulation (QAM)Квадрат агууригийн модуляц (KAM)Мэдээг илэрхийлсэн тоон цувааны өөрчлөлтийн хуулиар зөөгч хэлбэлзлийн агууриг ба фазыг өөрчлөх модуляцыг квадрат агууригийн модуляц (КАМ) гэнэ.[BEHR12]
734Компьютерийн сүлжээQuality of Service (QoS)үйлчилгээний чанар [BEHR12]
735Компьютерийн сүлжээquantizationквантлал [BEHR12]
736Компьютерийн сүлжээquantization errorквантлалын алдаа [BEHR12]
737Компьютерийн сүлжээquantization levelквантлалын түвшин [BEHR12]
738Компьютерийн сүлжээqueueдараалал [BEHR12]
739Компьютерийн сүлжээQueuing timeДарааллын хугацаа, дарааллын сааталДундын төхөөрөмж болон хүлээн авагч төхөөрөмж дээр өгөгдлийн мессежийг болосвруулахад дарааллын хугацаа зарцуулдаг. Дарааллын хугацаа нь сүлжээний ачаалал болон төхөөрөмжийн хүчин чадлаас хамаардаг тул хувьсах байна. Сүлжээний ачаалал болон дарааллын хугацаа нь шууд хамааралтай.[BEHR12]
740Компьютерийн сүлжээRadio waveРадио долгионУтасгүй холбоог радио долгион, бичил долгион, инфра улаан туяа гэсэн гурван ангилалд авч үздэг. Радио долгион болон бичил долгионы хооронд тодорхой зааг байхгүй ч 3КГц-ээс 1ГГц-ийн давтамжийн хязгаарыг радио долгион, 1ГГц-ээс 300ГГц-ийн давтамжийн хязгаарыг бичил долгион гэж үздэг.[BEHR12]
741Компьютерийн сүлжээrandom accessсанамсаргүй хандалт [BEHR12]
742Компьютерийн сүлжээrandom access multiple accessсанамсаргүй хандалтат олон цэгийн хандалт [BEHR12]
743Компьютерийн сүлжээrate adaptive asymmetrical digital subscriber line (RADSL)тэгш хэмт бус тоон хэрэглэгчийн шугамын хурд [BEHR12]
744Компьютерийн сүлжээReceiverХүлээн авагчКомпьютерийн сүлжээнд мессеж хүлээн авч байгаа төхөөрөмжийг хэлнэ. Компьютер, видео камер, телефон утас гэх мэт байж болно.[BEHR12]
745Компьютерийн сүлжээReconveneДахин эхлэхСүлжээнд ямар нэг асуулдал гараад эргээд хэвийн болох үйл явц.[BEHR12]
746Компьютерийн сүлжээrecursive resolutionрекурсив хөрвүүлэлт [BEHR12]
747Компьютерийн сүлжээReed-Solomon codeРийд Соломоны кодлол [BEHR12]
748Компьютерийн сүлжээreflectionойлт [BEHR12]
749Компьютерийн сүлжээrefractionхугарал [BEHR12]
750Компьютерийн сүлжээregional ISPбүсийн ISP [BEHR12]
751Компьютерийн сүлжээregistrar serverбүртгэгч сервер [BEHR12]
752Компьютерийн сүлжээreliabilityнайдваржилт [BEHR12]
753Компьютерийн сүлжээremote bridgeалсын гүүрэн төхөөрөмж [BEHR12]
754Компьютерийн сүлжээremote logging (rlogin)алсаас хандах процесс [BEHR12]
755Компьютерийн сүлжээreplay attackхувилан дамжуулах халдлага [BEHR12]
756Компьютерийн сүлжээReturn-to-zero (RZ)RZ кодлолын схем, Тэг рүү буцах кодлолNRZ кодлолын нэг дутагдалтай тал нь илгээгч ба хүлээн авагчийн синхрончлол алдагдах явдал юм. Энэ тохиолдолд хүлээн авагч төхөөрөмж, битийн төгсгөл болон дараагийн битийн эхлэлийг мэдэх боломжгүй. Үүнийг шийдэх нэг арга бол хүчдлийн эерэг, сөрөг, тэг гэсэн гурван түвшинг хэрэглэх Тэг рүү буцах (Return-to-Zero -RZ) кодлол юм. RZ кодлолын үед дохио бит интервалын дунд шилжилт хийдэг.[BEHR12]
757Компьютерийн сүлжээRing topologyЦагариг тополог, тойрог топологЗангилаа (төхөөрөмж) бүр нь өөр хоёр зангилаатай холбогдож, үргэлжилсэн ганц урт цагагриг цувраа үүсгэдэг сүлжээний тополог. Цагариг сүлжээнд тодорхой зангилаа бүр нэг зангилаанаас мэдээлэл хүлээн авч, нөгөөд нь дамжуулах зарчмаар ажиллана. Цагариг тополог нь ачаалалд тэсвэртэй, цуваа сүлжээнд байдаг шиг өгөгдөл дамжуулахтай холбогдсон коллиз (мөргөлдөөн) үүсдэггүй, од сүлжээнд байдагчлан төвийн холбогч, хаб байдаггүй тул сүлжээгээр дамжих мэдээллийн үнэмлэхүй их урсгалд ч гацаагүй ажилладаг. Хоёр зангилааны хооронд ердөө ганц замтай ийм тополог ашиглаж буй нөхцөлд ганц шугам тасрах тохиолдолд сүлжээ бүхэлдээ доголдож болзошгүй байдаг.[BEHR12]
758Компьютерийн сүлжээRJ-11 connectorRJ-11 коннектор, RJ-11 үүр, RJ-11 залгуурТелефон залгуур. Энэ нь 6 дамжуулагчтай боловч 4-тэйгээр хэрэгждэг. RJ-11 залгуурыг гэрийн болон албаны телефоныг ердийн дөрвөлсөн мушгилтгүй утас (заримдаа “саарал давуу” буюу “хавтгай утас” гэж нэрлэдэг)-нд залгахад хэрэглэдэг. Залгуурыг телефон компаний төв буюу сал бар (PBX) станцыг холбодог дөрвөлсөн хос урт утасны гадна талын төгсгөлд холбодог. 4 утас нь ихэвчлэн улаан ба ногоон, хар ба цагаан гэсэн 2 хосоор тодорхойлогдоно. Улаан ба ногоон хос нь ихэвчлэн дуу буюу өгөгдөл зөөдөг. Хар ба цагаан хос нь бага хүчдэлтэй дохио дамжуулахад ашиглагдаж болно. PBX системд тэд дохиоллын өөр төрөлд ашиглагдаж болно. Сүлжээнд холбогдохдоо диал-ап модем ашигладаг компьютер ихэвчлэн RJ-11 залгуурт залгагддаг.[BEHR12]
759Компьютерийн сүлжээRJ-14 connectorRJ-14 коннектор, RJ-14 үүр, RJ-14 залгуурRJ-14 залгуур нь RJ-11 адил боловч 4 утас нь 2 телефон шугаманд ашиглагддаг. Нэг хэсэг нь (нэг шугаманд зориулагдсан) улаан, ногоон утаснаас бүрддэг. Нөгөө нь шар, хар утаснаас бүрддэг. Хэсэг тус бүр нь нэг аналог харилцан яриа (дуу эсвэл өгөгдөл)-г дамжуулдаг.[BEHR12]
760Компьютерийн сүлжээRJ-45 connectorRJ-45 коннектор, RJ-45 үүр, RJ-45 залгуурRJ-45 залгуур нь дөрвөлсөн мушгилттай юмуу мушгилтгүй энгийн телефон утсаар тоон дамжуулалт хийхэд зориулагдсан нэг шугамын залгуур юм. Энэ интерфейс нь 8 хөл буюу 8 байрлалтай. Модем, хэвлэгч төхөөрөмж буюу 19.2 Кбит/с хүртэлх хурдтай PBX-ын өгөгдөл холбоход дөрвөлсөн мушгилтгүй утас ашиглаж болно. Өндөр хурдаар 10BASET Этернет сүлжээнд холболт хийхэд дөрвөлсөн мушгилттай хос утас ашиглах хэрэгтэй.[BEHR12]
761Компьютерийн сүлжээRoot serverРүүт сервер, үндсэн сервер [BEHR12]
762Компьютерийн сүлжээRouteЗам, чиглэл1. Хоёр байрлалын (цэгийн) хооронд байнгын болон сэлгэн холболт тогтоох зорилгоор ашиглагдах дамжууллын хэрэгсэл утсан кабелийн болон радио шугамууд
2. Хоёр байрлалын хооронд холболт тогтоох болон мэдээлэл дамжуулах зорилго бүхий сүлжээний зам.
[BEHR12]
763Компьютерийн сүлжээRouterРутер, замчлагч төхөөрөмжСүлжээний тополог болон өгөгдсөн дүрмийн дагуу, салангид сүлжээ хооронд (сүлжээний OSI загварын 3-р давхаргад) пакетыг дамжуулах шийд гаргадаг төхөөрөмж. Рутер нь свич болон гүүрэн төхөөрөмжөөс дээд давхаргад ажилладаг төхөөрөмж юм.
Рутер нь пакетын толгой мэдээлэлд агуулагдах хүлээн авагчийн хаягийн дагуу, замчлалын хүснэгтээс тухайн өгөгдлийг дамжуулбал зохих замыг тодорхойлно. Замчлалын хүснэгтэнд тухайн хаягт хүргэх зам байхгүй нөхцөлд пакет рутерээр татгалзагдана. Мөн дээд давхаргын протоколд ашиглагддаг илгээгчийн хаяг болон сүлжээний давхаргын пакетын толгой мэдээлэлд агуулагддаг бусад мэдээллийг ашиглах аргаар пакетыг цааш дамжуулж болдог. Түүнчлэн дамжуулж буй өгөгдлийг шифрлэх/тайлах болон өгөгдөлд хандах ажиллагааг хязгаарлах үүднээс өгөгдөл дамжуулах урсгалыг шүүх, илгээгч болон хүлээн авагчийн хаягийг хөрвүүлэх ажиллагаа гүйцэтгэж болно.
[BEHR12]
764Компьютерийн сүлжээRoutingЗамчлал, чиглэл тогтоохДүрмийн дагуу холболт тогтоох болон мэдээлэл дамжуулах, чиглэл тодорхойлох процесс. Энэ процесс нь дуудлага ба мэдээлэл очих газраа хүрсэн тохиолдолд төгсөнө. Дээрх процессыг дараах байдлаар тодотгож болно. Дуудлагыг чиглүүлэх, мэдээллийг чиглүүлэх, ачааллыг чиглүүлэх[BEHR12]
765Компьютерийн сүлжээRouting tableЗамчлалын хүснэгт [BEHR12]
766Компьютерийн сүлжээRS-232CRS-232C холбогчRS-232C нь компьютер болон бусад түүнтэй хамааралтай төхөөрөмжүүдийн хооронд бага хурдаар өгөгдөл дамжуулахад зориулагдсан протокол ба физик интерфейсийг тодорхойлдог стандарт (“С” нь тухайн хувилбар гэдгийг илэрхийлнэ) юм. Энэ нь электрон төхөөрөмж үйлдвэрлэгчийн холбоо (EIA)-ны үйлдвэр худалдааны группээр тодорхойлогдсон. RS-232C бол компьютер модем ба бусад сери төхөөрөмж ашиглан өгөгдөл солилцох ба ярихад ашигладаг интерфейс.[BEHR12]
767Компьютерийн сүлжээS interfaceS зохицуулагч, S интерфейсНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN) -ний үйлчилгээнд S интерфейс нь сүлжээний төгсгөлийн төхөөрөмж NT1 ба компьютер, телефон мэтийн 8 хүртэлх хаяг бүхий төхөөрөмжийн хоорондох цахилгаан интерфейс юм. T интерфейс (NT1-ээс PBX рүү дохиог холбодог)-тэй адил. S интерфейс нь 8 хүртэлх төхөөрөмжийг хаяглаж болох 4 утастай.[BEHR12]
768Компьютерийн сүлжээsamplingтасалдуулах, тасалдуулах процесс [BEHR12]
769Компьютерийн сүлжээsampling rateтасалдуулга хурд, тасалдуулах давтамж [BEHR12]
770Компьютерийн сүлжээSatellite internet connectionХиймэл дагуулаар хийгдэх интернэт холболтХиймэл дагуулаар хийгдэх интернэт холболт нь компьютерээс гарах ба компьютерт ирэх өгөгдлүүд хиймэл дагуулаар дайран дамжигдах дараалал юм. Хэрэглэгчийн төхөөрөмж бүр нь сансрын тавган антенн, радио спектрийн бичил долгионы хэсэгт ажиллах нэвтрүүлэх ба хүлээн авах төхөөрөмжөөс бүрддэг.[BEHR12]
771Компьютерийн сүлжээSatellite networkСансрын холбоо [BEHR12]
772Компьютерийн сүлжээSatellite systemХиймэл дагуулын системНэг буюу түүнээс олон хиймэл дагуул ашиглсан сансрын систем.[BEHR12]
773Компьютерийн сүлжээScatternetСкаттернэтПиконэт сүлжээнүүдийг нэгтгэснийг скаттернэт сүлжээ гэнэ. Нэг пиконэтийн хоёрдогч төхөөрөмж өөр пиконэтийн анхдагч төхөөрөмж байх боломжтой.[BEHR12]
774Компьютерийн сүлжээScramblingСкрамблинХос туйлт кодлолын схемүүд нь LAN сүлжээн дэх зориулагдсан шугамд тохиромжтой боловч холын зайн дамжуулалтанд өргөн зурвас шаардлагатай учраас тохиромжгүй байдаг. Блок кодлол болон NRZ шугаман кодлолын үед DC хэмжигдэхүүн үүсэх учир холын зайн дамжуулалтанд мөн тохирохгүй. Хос туйлт AMI кодлолын үед нарийн зурваст DC хэмжигдэхүүн үүсэхгүй ч дараалсан 0-үүдэд синхрончлол алдагдах магадлалтай. Хэрэв бид өгөгдлийн урсгал дахь дараалсан 0-үүдээс зайлсхийж чадвал хос туйлт AMI кодлолыг холын зайн дамжуулалтанд ашиглах боломж бүрдэнэ. Үүний тулд битийн тоог ихэсгэхгүйгээр синхрончлолоор хэрхэн хангах вэ гэдэг асуулт гарч ирж байна. Дээрх асуудлыг шийдэх нэг арга нь үргэлжилсэн тэг түвшинг бусад түвшнээр орлуулж, синхрончлолоор хангах скрамблин гэж нэрлэгдэх арга юм. Скрамблингийн B8ZS, HDB3 аргууд байдаг.[BEHR12]
775Компьютерийн сүлжээsecondary stationхоёрдогч төхөөрөмж [BEHR12]
776Компьютерийн сүлжээsecret-key encryptionсекрет түлхүүрийн шифрлэлт, тэгш хэмт түлхүүрийн шифрлэлт [BEHR12]
777Компьютерийн сүлжээSecure Hash Algorithm (SHA)нууцлалтай хэш алгоритм, SHA [BEHR12]
778Компьютерийн сүлжээSecure Sockets Layer (SSL) protocolSSL протокол [BEHR12]
779Компьютерийн сүлжээsegmentсегмент [BEHR12]
780Компьютерийн сүлжээSegmentationСегментчлэлOSI загварын тээвэрлэлтийн давхарга дахь өгөгдөл боловрсуулалт[BEHR12]
781Компьютерийн сүлжээsegmentation and reassembly (SAR)сегментчлэл болон эргэн зохион байгуулалт [BEHR12]
782Компьютерийн сүлжээSelective-repeat (SR) protocolСонголт-давталт протокол [BEHR12]
783Компьютерийн сүлжээSenderИлгээгчКомпьютерийн сүлжээнд мессеж илгээж байгаа төхөөрөмжийг хэлнэ. Компьютер, видео камер, телефон утас гэх мэт байж болно.[BEHR12]
784Компьютерийн сүлжээsequence numberдарааллын дугаар [BEHR12]
785Компьютерийн сүлжээSerial port (RS-232 port)Сериал порт, цуваа портНэг дор нэг байт мэдээлэл дамжуулах чадвар бүхий хоёр чиглэлтэй (хоёр чигийн), цувраа интерфейс. Модем болон хулгана холбоход ихэвчлэн хэрэглэгддэг.[BEHR12]
786Компьютерийн сүлжээSerial transmissionЦуваа дамжуулал, сериал дамжуулалАналог дамжууллын үед, өгөгдлийн тэмдэгтийг төлөөлж байгаа дохионы элементүүдийг цуваа дамжуулах арга. Тоон дамжууллын үед, битүүдийг дан ганц дамжуулагч утас, давтамж эсвэл оптик замаар цувуулж дамжуулах арга. Энэ арга нь дохионы боловсруулалт харьцангуй бага, зэрэгцээ дамжуулалттай харьцуулахад алдаа үүсэх магадлал бага, өгөгдөл дамжуулах зам тус бүрийн хурд илүү өндөр. Мөн алс зайд өгөгдөл дамжууллын үед хяналтын бит буюу парити битийг ашигладаг.[BEHR12]
787Компьютерийн сүлжээServerСерверХэрэглэгчийг (клиент) үйлчилгээгээр хангах зориулалттай техник болон програм хангамжийн хослол. Дангаараа хэрэглэгдэж буй нөхцөлд уг нэр томъёо нь магадгүй сервер үйлдлийн систем ажиллах компьютерийг зааж байж болно.
Мэдээллийн технологид сервер нь өргөн утгатай. Сервер гэсэн брэндийн нэртэй бүтээгдэхүүн (техник төхөөрөмж, програм хангамж эсвэл үйлдлийн системийн сервер загвар, хувилбар) хэдий тусдаа байдаг боловч онолын хувьд нөөцийг нэг эсвэл нэгээс олон клиент процесст хуваалцдаг компьютержсэн ямар ч процессыг Сервер гэж нэрлэдэг. Жишээ нь Apache HTTP Server хэмээх вэб сервер програмыг техник шаардлага хангахуйц дурын ямар ч компьютерт ашиглаж болно. Ноутбүүк эсвэл персональ компьютер нь хэдийгээр сервер гэгддэггүй боловч тухайн тохиолдолд вэб серверийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа тул сервер гэж тооцож болно.
Техник хангамжийн хувьд сервер гэсэн нэр томъёо нь сүлжээний ачаалалтай орчны програм хангамжийг ажиллуулах зориулалттай компьютерийн загварыг хэлдэг.
[BEHR12]
788Компьютерийн сүлжээsession layerсейшн давхарга [BEHR12]
789Компьютерийн сүлжээSetup phase (circuit switching)Холболт үүсгэх үе (сувгийн холболт)Сувгийн холболттой сүлжээний хоёр төхөөрөмж өгөгдөл солилцохын тулд илгээгч төхөөрөмжөөс холболтын хүсэлт илгээгдэх ба хүлээн авагч болон дундын холбох төхөөрөмжүүд зөвшөөрснөөр илгээгч ба хүлээн авагч төхөөрөмж хооронд холболт тогтоно. Ингэснээр шугамууд логик суваг үүсгэн илгээгч ба хүлээн авагч хооронд зориулагдсан зам бүхий холболт үүсдэг. Энэ процессыг сувгийн холболттой сүлжээний суваг үүсгэх үе гэж нэрлэдэг.[BEHR12]
790Компьютерийн сүлжээShannon capacityШанноны сувгийн багтаамж [BEHR12]
791Компьютерийн сүлжээShielded twisted-pair cableМушгиа хос кабель, STP кабельМушгиа хос кабель нь тусгаарлагч бүрхүүл бүхий мушгигдсан хос зэс утас бүхий бүтэцтэй байна. Нэг утас нь дохиог хүлээн авагчид дамжуулахад, нөгөө утас нь газардуулгад ашиглагдана. Илгээгчээр үүсгэгдсэн дохио хос утсыг ашиглан илгээгддэг. Хос утсыг мушгиснаар гадны нөлөөлөл (шуугиан, кроссток) нь хоёр утсанд ижил нөлөөлөх ба ингэснээр хүлээн авагч, дохио нөлөөлөлд өртсөн эсэхийг ялгах боломжтой болно. Нөлөөлөлд автсан дохио ихэвчлэн устгагддаг. Нэгж урт дахь мушгилтын тоо нь кабелийн чанарт нөлөөлдөг.
Холбооны системд ихэвчлэн экрангүй мушгиа хос кабель (Unshielded twisted-pair (UTP)) болон экрантай мушгиа хос кабель (Shielded twisted-pair (STP)) кабелийг ашигладаг. STP кабель нь тусгаарлагч бүхий хос металлл утас бүр нь гадуураа хамгаалалтын металлл цаас эсвэл сүлжмэл утсаар хамгаалагдсан байдаг. Металлл гадар нь кабелийн чанарыг сайжруулахаас гадна, гадны нөлөөллөөс (шуугиан, кроссток) хамгаалах ч UTP кабелийг бодвол илүү өртөг өндөртэй болгоно.
[BEHR12]
792Компьютерийн сүлжээshift cipherшилжих шифрлэлт [BEHR12]
793Компьютерийн сүлжээshift registerшилжих регистр [BEHR12]
794Компьютерийн сүлжээshortest path treeбогино замын мод [BEHR12]
795Компьютерийн сүлжээSignalДохиоЭнэ нь дараах нэр томъёогоор ашиглагдана. Үүнд:
1. Электроникт, дохио гэдэг нь нэг цэгээс нөгөө рүү өгөгдөл дамжуулахад ашигладаг цахилгаан гүйдэл ба цахилгаан соронзон орон юм. Дохионы энгийн хэлбэр нь тогтмол гүйдэл юм. Нийлмэл дохио нь хувьсах гүйдлээс эсвэл нэг буюу олон өгөгдлийн урсгалыг агуулсан цахилгаан соронзон долгионы зөөгчүүдээс бүрддэг.
2. Мэдээллийн технологийн зарим хэсэгт, дохио гэдэг бол нэвтрүүлэгддэг болон хүлээн авагддаг өгөгдөл ба зөөгч юм.
3. Телефон холбоонд, дохио гэдэг нь холбоог удирдах буюу холболт тогтолтонд ашиглагддаг тусгай өгөгдлүүд юм
[BEHR12]
796Компьютерийн сүлжээSignal elementДохионы элементДохионы хамгийн богино нэгж буюу дүрслэлийг дохионы элемент гэнэ.[BEHR12]
797Компьютерийн сүлжээSignal imitationДохионы орлуулгаДохио хүлээн авуурын тодорхойломжийг илтгэж чадахгүй бодит бус дохио бөгөөд дохиоллын зурвас дотор ярианы болон бусад гүйдлээр үүсдэг илүүдэл дохио юм.[BEHR12]
798Компьютерийн сүлжээSignal rateДохионы хурд, импульс хурд, модуляцын хурдДохионы хурд нь секундэд дамжигдах дохионы элементийн тоогоор илэрхийлэгдэх ба бод/с нэгжээр хэмжигдэнэ.[BEHR12]
799Компьютерийн сүлжээSignal spilloverДохионы дүүргэлтОлон сувгийн холболтонд суваг хоорондын холболт орох төгсгөл дээр салбарлахаас өмнө зурвасын дотор нэг сувгаас нөгөө суваг руу дамждаг ярианы давтамжийн дохионы нэг хэсэг.[BEHR12]
800Компьютерийн сүлжээSignal-to-Noise Ratio (SNR)Дохио шуугианы харьцаа (SNR)Компьютерийн сүлжээгээр өгөгдөл дамжуулахын тулд дохио шуугианы харьцааг тооцдог. Энэ дохио болон шуугианы дундаж чадлын харьцаагаар илэрхийлэгдэх хэмжигдэхүүн. Дохио шуугианы харьцааг “SNR = Дохионы дундаж чадал / Шуугианы дундаж чадал” гэсэн томъёогоор бодно. Энэ харьцааг ихэвчлэн децибелээр хэмждэг. Хэрэв оролтын дохионы хүчийг Vs, шуугианы түвшинг Vn гэвэл дохио-шуугианы децибелиэр илэрхийлэгдэх харьцаа дараах томъёогоор тодорхойлогдоно. S/N=20ln(Vs/Vn)[BEHR12]
801Компьютерийн сүлжээsimple parity check codeпарити битээр шалгах арга [BEHR12]
802Компьютерийн сүлжээSimplex transmission modeНэг чиглэлт дамжууллын горимНэг чиглэлт дамжууллын горимын үед өгөгдөл дамжуулал зөвхөн нэг чиглэлтэй байна. Өгөгдөл солилцож буй хоёр төхөөрөмжийн нэг нь зөвхөн илгээгч, нөгөө нь зөвхөн хүлээн авагч байна. Компьютерийн гар болон дэлгэц нь нэг чиглэлт дамжууллын горимоор өгөгдөл солилцож буй жишээ юм. Гар нь зөвхөн өгөгдөл оруулахад, дэлгэц нь зөвхөн өгөгдлийг гаргахад ашиглагддаг.[BEHR12]
803Компьютерийн сүлжээsine waveсинус дохио [BEHR12]
804Компьютерийн сүлжээsingle-bit errorнэг битийн алдаа [BEHR12]
805Компьютерийн сүлжээsingle-mode fiberнэг-модын оптик кабель [BEHR12]
806Компьютерийн сүлжээSky propagationОгторгуйн тархалтОгторгуйн тархалт гэдэг нь өндөр давтамжтай радио долгион ионосферт хүрч, буцаж дэлхий рүү ойно. Энэ төрлийн дамжуулал нь бага чадлаар хол зайд дамжуулал хийдэг.[BEHR12]
807Компьютерийн сүлжээsliding windowшилжих цонх [BEHR12]
808Компьютерийн сүлжээsliding window protocolшилжих цонхны протокол [BEHR12]
809Компьютерийн сүлжээSliding window sizeШилжих цонхны хэмжээШилжих цонхны хэмжээ гэдэг нь илгээгчийн, хүлээн авагчаас баталгааны мэдээлэл хүлээж авахаас өмнө илгээх максимум өгөгдлийн хэмжээ юм.[BEHR12]
810Компьютерийн сүлжээslow start algorithmаажим эхлэх алгоритм [BEHR12]
811Компьютерийн сүлжээsocketсокет [BEHR12]
812Компьютерийн сүлжээsocket addressсокет хаяг [BEHR12]
813Компьютерийн сүлжээSONETSONET сүлжээ [BEHR12]
814Компьютерийн сүлжээsourceилгээгч [BEHR12]
815Компьютерийн сүлжээSource addressИлгээгчийн хаягӨгөгдлийн нэгжийг илгээж буй төхөөрөмжийн хаяг.[BEHR12]
816Компьютерийн сүлжээsource-to-destination deliveryилгээгчээс-хүлээн авагч хоорондын дамжуулал [BEHR12]
817Компьютерийн сүлжээSpace divisionОрон зайн хуваалт ба нягтруулгаХоёр цэгийн хоорондын олон тооны дамжуулах сувгийн орон зайн тусгаарлалт бүхий хуваалт.[BEHR12]
818Компьютерийн сүлжээspace propagationогторгуйн тархалт [BEHR12]
819Компьютерийн сүлжээSpace-division switchingОрон зайн хуваалттай свич [BEHR12]
820Компьютерийн сүлжээspectrumспектр [BEHR12]
821Компьютерийн сүлжээspread spectrum (SS)спектр өргөсгөлт, спектр өргөсгөх арга [BEHR12]
822Компьютерийн сүлжээStandard Ethernetстандарт Этернэт [BEHR12]
823Компьютерийн сүлжээStar networkОд сүлжээБүх зангилаа (node) мэдээлэл дамжуулах нэг төв свич (switch), хаб (hub) эсвэл компьютерээр дамжин хоорондоо холбогддог сүлжээний тополог. Од сүлжээ нь ганц төвлөрсөн удирдлагатай тул мэдээлэл дамжихтай холбоотой конфликт үүсдэггүй. Тодорхой зангилаа бүр (файл сервер, ажлын станц эсвэл перифер төхөөрөмж) сүлжээний төв хаб, свичтэй шууд холбогдох ба өгөгдөл заавал уг төвийг дайран өнгөрч байж хаяглагдсан цэгтээ хүрнэ. Уг свич, хаб эсвэл төв компьютер нь мөн давтагчийн (repeater) үүрэг гүйцэтгэдэг.
Сүлжээний төвд серверийн үүрэгтэй компьютер байх тохиолдолд актив буюу идэвхтэй од сүлжээ, харин давтагчийн үүрэгтэй хаб эсвэл свич байх тохиолдолд пассив буюу идэвхгүй од сүлжээ гэж ялгана.
Хугацааны тодорхой мөчид зөвхөн ганц зангилаа өгөгдөл дамжуулах бололцоотой. Хоёр багц зэрэг төвд ирэх тохиолдолд хоёул дамжиж чадахгүй болдог бөгөөд илгээгч хугацааны өөр мөчид шинэчилсэн дамжуулалт хийхээр хүлээхээс аргагүй болно. Гэхдээ пакетыг бүх порт руу дамжуулдаг хабыг бодвол зөвхөн хүлээн авагчийн тодорхой порт руу дамжуулдаг свичтэй тохиолдолд ийм үзэгдэл гардаггүй. Зэрэг хэд хэдэн пакет дамжуулах боломжтой.
[BEHR12]
824Компьютерийн сүлжээStar topologyОд топологStar network-ыг харах[BEHR12]
825Компьютерийн сүлжээstart bitэхлэлийн бит [BEHR12]
826Компьютерийн сүлжээstate transition diagramтөлөв шилжилтийн диаграм [BEHR12]
827Компьютерийн сүлжээstatic documentстатик документ [BEHR12]
828Компьютерийн сүлжээstatic mappingстатик зураглал [BEHR12]
829Компьютерийн сүлжээStatic multiplexСтатик нягтруулга [BEHR12]
830Компьютерийн сүлжээstatic routingстатик замчлал [BEHR12]
831Компьютерийн сүлжээstationary hostсуурин төхөөрөмж [BEHR12]
832Компьютерийн сүлжээstatistical TDMстатистик хугацааны хуваалттай нягтруулга (STDM) [BEHR12]
833Компьютерийн сүлжээstatus lineстатус шугам [BEHR12]
834Компьютерийн сүлжээsteganographyстеганограф [BEHR12]
835Компьютерийн сүлжээstop bitтөгсгөлийн бит, зогсоох бит [BEHR12]
836Компьютерийн сүлжээStop-and-Wait protocolЗогсолт-хүлээлт протокол [BEHR12]
837Компьютерийн сүлжээstore-and-forward switchхадгалах-дамжуулах свич [BEHR12]
838Компьютерийн сүлжээStraight-tip (ST) connectorST коннектор, ST залгуурОптик кабельд ашиглагддаг коннектор.[BEHR12]
839Компьютерийн сүлжээstream cipherурсгал шифрлэлт [BEHR12]
840Компьютерийн сүлжээstreaming live audio/video  [BEHR12]
841Компьютерийн сүлжээstreaming stored audio/video  [BEHR12]
842Компьютерийн сүлжээstructured data typeбүтэцлэгдсэн өгөгдлийн төрөл [BEHR12]
843Компьютерийн сүлжээSTS multiplexer/demultiplexerSTS нягтруулга/денягтруулга [BEHR12]
844Компьютерийн сүлжээstub linkstub шугам [BEHR12]
845Компьютерийн сүлжээsubnet addressдэд сүлжээний хаяг [BEHR12]
846Компьютерийн сүлжээsubnet maskсүлжээний маск [BEHR12]
847Компьютерийн сүлжээsubnetworkдэд сүлжээ [BEHR12]
848Компьютерийн сүлжээSubscriber channel (SC) connectorSC коннектор, SC залгуурОптик кабельд ашиглагддаг коннектор.[BEHR12]
849Компьютерийн сүлжээsummary link to AS boundary router LSAзахын рутерт холбогдох нэгтгэл шугамын LSA [BEHR12]
850Компьютерийн сүлжээsummary link to network LSAсүлжээнд холбогдох нэгтгэл шугамын LSA [BEHR12]
851Компьютерийн сүлжээsupergroupсупер групп [BEHR12]
852Компьютерийн сүлжээsupernetсупернэт, супер сүлжээ [BEHR12]
853Компьютерийн сүлжээsupernet maskсупернэт маск, супер сүлжээний маск [BEHR12]
854Компьютерийн сүлжээSwitchСвич, холболтын төхөөрөмж, сэлгэн залгагчСвич (холболтын төхөөрөмж) нь оролтын өгөгдлийг, сувгаас хүссэн чиглэл рүү гаралтын тусгай портоор холбох төхөөрөмж юм. Уламжлалт сувгийн холболттой телефон сүлжээнд хоёр буюу түүнээс дээш дэд хэсгүүдийн хооронд холболт тогтооход нэг эсвэл түүнээс олон холболтын төхөөрөмж ашиглагддаг. Свич нь OSI загварын 2-р давхаргын үүргийг гүйцэтгэнэ.[BEHR12]
855Компьютерийн сүлжээswitched networkхолболтын сүлжээ, холбооны сүлжээ [BEHR12]
856Компьютерийн сүлжээSwitched virtual circuit (SVC)Холбоотой виртуал суваг, Сувгийн холболттой хэлхээСүлжээнд, холбоотой виртуал суваг (SVC) гэдэг нь зөвхөн өгөгдөл дамжуулах үед ашиглагддаг түр зуурын виртуал суваг юм.[BEHR12]
857Компьютерийн сүлжээswitching officeхолболтын систем [BEHR12]
858Компьютерийн сүлжээSwitching techniqueХолболтын техникХолбооны сүжээн дэх төхөөрөмжүүдийг холбох арга. Холбооны сүлжээг олон холбох төхөөрөмжүүдийн (холболтын төхөөрөмж, зангилаа төхөөрөмж, замчлалын төхөөрөмж г.м) нэгдэл гэж хэлж болно. Холбох төхөөрөмжүүд нь хоёр болон түүнээс олон төхөөрөмжүүдтэй холболт үүсгэдэг. Мөн холбооны сүлжээнд зарим дундын төхөөрөмжүүд төгсгөлийн төхөөрөмжтэй (телефон, компьютер, принтер гэх мэт), бусад нь өөр хоорондоо холбогддог.[BEHR12]
859Компьютерийн сүлжээsynchronizationсинхрончлол [BEHR12]
860Компьютерийн сүлжээsynchronous connection-oriented (SCO) linkсинхрон холболтод суурилсан шугам [BEHR12]
861Компьютерийн сүлжээSynchronous Digital Hierarchy (SDH)синхрон тоон шатлал (SDH) [BEHR12]
862Компьютерийн сүлжээSynchronous signalСинхрон дохиоХэрэв дохионуудын харгалзах чухал агшнууд бие биетэйгээ фазын шаардлагат харьцаатай байвал тэдгээр нь синхрон дохио болно.[BEHR12]
863Компьютерийн сүлжээsynchronous TDMсинхрон хугацааны хуваалттай нягтруулга [BEHR12]
864Компьютерийн сүлжээSynchronous transmissionСинхрон дамжуулалДамжуулалхүлээн авч буй болон илгээж буй төгсгөлүүд дээр дамжууллын хурдыг хэмийн дохио ашиглан синхронжуулдаг (зэрэг тааруулах) арга. Ингэж өгөгдлийн үргэлжилсэн урсгал хоёр зангилааны хооронд дамжих бөгөөд асинхрон дамжуулалтынх шиг эхлэл, төгсгөлийн бит шаардахгүй тул өгөгдөл дамжих хурд хурдасдаг. Хэмийн дохиог үүсгэхдээ дамжуулагч болон хүлээн авагч дээр, хоёр хэмийн хооронд яв цав синхронжуулалт үүсгэх тусдаа сувагтайгаар үүсгэх, эсвэл дамжуулагч талаас ердийн өгөгдлийн дохиог кодлохдоо хүлээн авагч дээр хэмийн дохио нь сэргээгдэхүйцээр кодлох замаар үүсгэдэг.[BEHR12]
865Компьютерийн сүлжээsynchronous transport signal (STS)синхрон дамжууллын дохио [BEHR12]
866Компьютерийн сүлжээsyndromeүр дүнгийн утга [BEHR12]
867Компьютерийн сүлжээtagшошго [BEHR12]
868Компьютерийн сүлжээTCP/IP protocol suiteTCP/IP протоколTCP/IP (ялгаатай давхаргын протоколуудын цогц) нь интернэт сүлжээнд ашиглагддаг бөгөөд энэ нь давхарга бүрт бусад давхаргуудаас ялгаатай багц функцүүдийг тодорхойлдог шаталсан модульт загвар. TCP/IP загварыг төхөөрөмжид тулгуурлан 4-давхаргат гэж үздэг ч TCP/IP нь 5-давхаргат загвар гэж тайлбарлагддаг. TCP/IP загварын давхаргууд: хэрэглээний, тээвэрлэлтийн, сүлжээний, сувгийн, физик.[BEHR12]
869Компьютерийн сүлжээTeardown phase (circuit switching)Суваг төгсгөх үе (сувгийн холболтын техник)Сувгийн холболттой сүлжээнд илгээгч ба хүлээн авагч хооронд өгөгдөл дамжигдаж дууссаны дараа аль нэг төхөөрөмжөөс дуусгах хүсэлт илгээснээр сүлжээний нөөцүүдийг дараагийн дамжуулалд зориулж чөлөөлнө.[BEHR12]
870Компьютерийн сүлжээtelecommunicationsхарилцаа холбоо [BEHR12]
871Компьютерийн сүлжээteleconferencingтелеконференц [BEHR12]
872Компьютерийн сүлжээtelegraphтелеграф [BEHR12]
873Компьютерийн сүлжээtelephone lineтелефоны шугам [BEHR12]
874Компьютерийн сүлжээthick Ethernetбүдүүн Этернэт [BEHR12]
875Компьютерийн сүлжээthin Ethernetнарийн Этернэт [BEHR12]
876Компьютерийн сүлжээthree-way handshakeгурван-замын холболт [BEHR12]
877Компьютерийн сүлжээThroughputНэвтрүүлэх чадамжНэвтрүүлэх чадамж нь сүлжээгээр дамжигдах өгөгдлийн хэмжээгээр тодорхойлогдоно.[BEHR12]
878Компьютерийн сүлжээTime Division Multiple Access (TDMA)Хугацааны хуваалттай олон цэгийн хандалт, TDMАХугацааны хуваалттай олон цэгийн хандалтын арга нь сувагчлалын аргын нэг бөгөөд энэ аргын үед төхөөрөмжүүд зурвасыг хугацаагаар нь хувааж ашиглана. Өөрөөр хэлбэл, тухайн зурвасаар ялгаатай хугацааны завсруудаар хэрэглэгчдийн өгөгдлийг дамжуулна.[BEHR12]
879Компьютерийн сүлжээTime Division Multiplexing, TDMХугацааны хуваалттай нягтруулга, TDMХугацааны хуваалттай нягтруулга (TDM) нь нэг дохионд байгаа өгөгдлийн урсгалыг богино хугацааны үргэлжлэлтэй олон сегмент болгон хуваах арга. Бие даасан өгөгдлийн урсгал бүр хүлээн авах төгсгөлд, хугацаанд үндэслэн дахин нэгтгэгддэг. Холбооны шугамын эхэнд (дамжуулах талд) дохионуудыг нэгтгэдэг хэлхээг нягтруулагч гэдэг. Энэ нь төгсгөлийн хэрэглэгч бүрээс орж ирсэн дохиог сегментүүдэд хуваан, сегментүүдийг нийлүүлж нийлмэл дохио болгоно, процесс давтагдана. Нийлмэл дохио олон илгээгчийн өгөгдлийг агуулдаг. Хот хоорондын шугамын(кабелийн) нөгөө төгсгөлд нягтруулгын эсрэг үйлдэл хийгдэх төхөөрөмж (нягтруулгаас чөлөөлөгч) бие даасан дохио болон салгагдаж тохирох хэрэглэгчид чиглүүлэгддэг. Хоёр чиглэлийн холбоонд хот хоорондын, өргөн зурвасын кабелийн төгсгөл бүрт нягтруулагч/нягтруулгаас чөлөөлөгч аль аль нь байх шаардлагатай.[BEHR12]
880Компьютерийн сүлжээTime Division Synchronous Code Division Multiple Access (TD-SCDMA)Хугацааны хуваалттай синхрон кодын хуваалттай нягтруулгаTD-SCDMA (хугацааны хуваалттай синхрон кодын хуваалттай нягтруулга) нь хөдөлгөөнт телефоны стандарт юм. Энэ нь 2-р үеэс (2G), 3-р үе (3G) рүү шилжихийг хүсч байгаа утасгүй сүлжээний операторт зориулагдсан. 2Мбит/с хүртэлх хурдаар өгөгдөл дөмжууллыг явуулна. TD-SCDMA нь сувгийн (яриа, видео) ба багц (интернэт) холболттой өгөгдлийн хоёуланд нь зориулагдсан бөгөөд эдгээрийг нэгтгэдэг. Энэ стандарт хугацааны хуваалттай нягтруулгыг (TDMA)-адаптив синхрон горимын кодын хуваалттай нягтруулга (CDMA)-тай нэгтгэдэг.[BEHR12]
881Компьютерийн сүлжээTime sharingХугацаа хамтран эзэмших горимХоёр буюу түүнээс дээш үйлдлийг нэг процессороор хийх өгөгдөл боловсруулах системийн ажиллагааны горим.[BEHR12]
882Компьютерийн сүлжээTime slot interchangeСуваг солилцохОролт гаралтын хугацааны хуваалттай гол шугамуудын хооронд нэг сувгаас нөгөө сувагт мэдээлэл шилжих дамжилт[BEHR12]
883Компьютерийн сүлжээTime slot sequence integrityСувгийн дарааллын нэгдэлОлон сувгийн холболтын n тоо бүхий сувагт агуулагдсан мэдээлэл нь гаралтанд гарахдаа оролтын дарааллаа хадгалах баталгаа.[BEHR12]
884Компьютерийн сүлжээTime slotingХугацаа хуваах горимХоёр буюу түүнээс дээш процессийг нэг процессороор гүйцэтгэх ажиллагааны горим.[BEHR12]
885Компьютерийн сүлжээtime-division duplex TDMA (TDD-TDMA)хугацааны хуваалттай дуплекс TDMA (TDD-TDMA) [BEHR12]
886Компьютерийн сүлжээtime-division switchingхугацааны хуваалттай холболт [BEHR12]
887Компьютерийн сүлжээTime-domain plotХугацааны диаграмДохионы агууриг ба хугацааны хамаарлыг дүрсэлсэн диаграмыг хугацааны диаграм гэнэ. Синус дохионы хугацааны диаграм нь хугацааны туршид дохионы агууригийн өөрчлөлтийг дүрсэлнэ.[BEHR12]
888Компьютерийн сүлжээT-lineТ-шугам [BEHR12]
889Компьютерийн сүлжээtokenтокен [BEHR12]
890Компьютерийн сүлжээtoken frameтокен фрейм [BEHR12]
891Компьютерийн сүлжээtopologyтополог [BEHR12]
892Компьютерийн сүлжээtraffic controlтрафикын хяналт [BEHR12]
893Компьютерийн сүлжээtraffic shapingтрафикын төрөл [BEHR12]
894Компьютерийн сүлжээtrailerтөгсгөлийн мэдээлэл, толгой мэдээлэл [BEHR12]
895Компьютерийн сүлжээTransmission impairmentДамжууллын гэмтэлДохиог дамжуулж буй дамжуулах орчин нь туйлын зүйл биш юм. Гадны болон дотоод шалтгааны улмаас дохио гэмтдэг. Өөрөөр хэлбэл, дамжуулах орчны эхлэл дэх дохио, орчны төгсгөл дэх дохионоос ялгаатай болдог. Орчноор дамжигдах дохионд унтралт, гажуудал, шуугиан гэсэн гурван төрлийн гэмтэл үүсч болно.[BEHR12]
896Компьютерийн сүлжээTransmission mediaДамжуулах орчинДамжуулах орчин гэдэг нь илгээгч, хүлээн авагч хоёрын хооронд өгөгдөл дамжигдах физик зам. Мушгиа хос кабель, коаксиал кабель, оптик кабель болон агаар нь дамжуулах орчны төрлүүд юм.[BEHR12]
897Компьютерийн сүлжээTransmission mediumДамжуулах орчинtransmission media-г харах[BEHR12]
898Компьютерийн сүлжээtransmission modeдамжууллын горим [BEHR12]
899Компьютерийн сүлжээtransmission path (TP)дамжууллын зам [BEHR12]
900Компьютерийн сүлжээtransmission rateдамжууллын хурд [BEHR12]
901Компьютерийн сүлжээTransmission timeДамжууллын хугацааӨгөгдөл дамжуулалд зөвхөн нэг бит дамжуулдаггүй, мессеж дамжуулдаг. Мессежийн эхний бит тархалтын хугацаа зарцуулан хүлээн авах төхөөрөмжид хүрнэ. Сүүлийн бит мөн ижил хугацаа зарцуулан хүлээн авагчид хүрнэ. Эхний битийн эх үүсгүүр төхөөрөмжөөс гарах хугацаа сүүлийн битийн эх үүсгүүрээс гарах хугацаанаас өмнө байна. Тэгэхээр сүүлийн бит хүлээн авагчид ирэх хугацаа мөн эхний битээс хойно байна гэсэн үг юм. Сувгийн хурд ба өгөгдлийн мессежийн хэмжээнээс хамааран мессежийг дамжуулахад хугацаа зарцуулж байна. Үүнийг дамжууллын хугацаа гэж нэрлэдэг.[BEHR12]
902Компьютерийн сүлжээtransport layerтээвэрлэлтийн давхарга [BEHR12]
903Компьютерийн сүлжээTransport Layer Interface (TLI)тээвэрлэлтийн давхаргын интерфейс [BEHR12]
904Компьютерийн сүлжээTransport Layer Security (TLS) protocolTLS протокол [BEHR12]
905Компьютерийн сүлжээtransport modeдамжууллын горим [BEHR12]
906Компьютерийн сүлжээtrilaterationтриалтерац [BEHR12]
907Компьютерийн сүлжээTrunkТранк шугам, суурь шугам, холбох шугамХолбох шугам гэж холбооны систем дэх физик шугам юмуу замыг хэлнэ. Энэ нь олон дамжуулах системийг зэрэг холбох ба томоохон холболтын төв буюу зангилаануудыг харилцан холбодог. Системээс хамааран холбох шугам нь аналог ба тоон хэлбэрээр дамжуулалт зөөж болно. Дамжууллын агуулгад дуу, текст, компьютерийн програм, хөдөлгөөнгүй дүрс, дүрст дохио, удирдлагын дохионууд багтана. Холбох шугамууд нь суурин сүлжээ (LAN), виртуал LAN (VLAN)-нд байгаа сэлгэн залгагчууудыг илүү том сүлжээ ба интернэт мэт глобал сүлжээ рүү харилцан холбоход ашиглагддаг. Холбох шугамын зурвасын өргөн, сувгийн тоог ихэсгэхийн тулд олон хос утаснууд, кабелиуд, шилэн кабель зэргээс бүрддэг. Холбох шугам нь бас өргөн зурвасын утасгүй шугам байж болно. Холбооны системд холбох шугамын ашиглалт ба менежментийг “транкинг” гэдэг. Энэ нь физик дохионы замын тоо ба сүлжээнд байгаа хэрэглэгчдэд үйлчлэхэд шаардагдах кабелийн төхөөрөмжийн нийт тоог багасгадаг.[BEHR12]
908Компьютерийн сүлжээtunnel modeтунелийн горим [BEHR12]
909Компьютерийн сүлжээTwisted-pair cableМушгиа хос кабель, эрчлээт хос кабельГадны үүсэлтэй цахилгаан соронзон цацраг, зэргэлдээ байрлалтай дамжуулагч утаснаас үүдэлтэй цахилгаан соронзон интерференцийн нөлөөг замхруулах үүднээс нэгж уртад тодорхой тооны эрчлээстэйгээр сүлжсэн, гадуураа хуванцар бүрээстэй нэг эсвэл хэд хэдэн хос дамжуулагч утас бүхий холбооны кабелийн төрөл. Мушгиа хос кабелийг харилцаа холбооны болон компьютерийн сүлжээнд Этернэт, Аркнэт, Токен цагариг гэх мэт технологиудад сүлжээний зөөвөрлөгчийн үүрэгтэйгээр өргөн ашигладаг. Өртөг хямд, угсаргаа нь хялбар байдгаас суурин сүлжээнд хамгийн өргөн тархсан шийдэл болно.
Мушгиа хос кабель нь цахилгаан соронзон интерференцээс хамгаалах хаалт-экрантай эсэхээс хамааран хэд хэдэн төрөлд хуваагдана. Үүнд:
– Дамжуулагч хос утсууд нь хаалт-экрангүй UTP (Unshielded twisted pair) буюу хаалтгүй мушгиа хос. UTP кабелийг телефон утасны системд хамгийн өргөн ашигладаг. Мөн оптик мяндсан болон коаксиал кабельтай харьцуулахад харьцангуй хямд төсөр тусдаг учраас богино болон дунд урттай Этернэт сүлжээний холболтонд түгээмэл ашиглана.
– Гадуураа нэг ерөнхий тугалган цаасан экрантай – FTP (Foiled twisted pair) буюу фольган бүрээст мушгиа хос. Ийм кабелийг мөн S/UTP (Screened unshielded twisted pair) буюу экрантай, хаалтгүй мушгиа хос гэж нэрлэдэг.
– Дамжуулагч хос утас бүр хаалт бүрээстэй – STP (Shielded twisted pair) буюу хаалттай мушгиа хос.
– Дамжуулагч хос бүр фольган бүрээстэйн зэрэгцээ нийтдээ гадуураа ерөнхий металл сүлжмэл бүрээстэй – S/FTP (Screened foiled twisted pair) буюу экрантай, хаалттай мушгиа хос. Ийм кабель гадны интерференцээс хамгаалах чадвар хамгийн сайнд тооцогдоно.
[BEHR12]
910Компьютерийн сүлжээtwo-binary, one quaternary (2B1Q) encoding2B1Q кодлол [BEHR12]
911Компьютерийн сүлжээtwo-dimensional parity check codeхоёр хэмжээст парити битээр шалгах арга [BEHR12]
912Компьютерийн сүлжээTwo-wire switchingХос утаст холболтДамжууллын хоёр чиглэлд ижил зам, давтамжийн зурвас эсвэл хугацааны хэрчим ашигласан холболт.[BEHR12]
913Компьютерийн сүлжээtype of service (TOS)үйлчилгээний төрөл [BEHR12]
914Компьютерийн сүлжээU interfaceU зохицуулагч, U интерфейсНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-ний үндсэн хурдны интерфейс үйлчилгээнд U интерфейс нь суурин телефон компаниас (төв оффис) хувийн болон албаны телефон аппарат руу од мушгилттай хосоор холболт хийхэд зориулагдсан цахилгаан интерфейс.[BEHR12]
915Компьютерийн сүлжээunbalanced configurationбаланслагдаагүй дамжууллын горим [BEHR12]
916Компьютерийн сүлжээUnguided mediaЧиглүүлэггүй дамжуулах орчинХарилцаа холбоонд дамжуулах орчныг ерөнхийд нь чиглүүлэгтэй ба чиглүүлэггүй хоёр ангилалд авч үздэг. Чиглүүлэггүй дамжуулах орчинд чөлөөт орон зай буюу агаар орно. Чиглүүлэггүй дамжуулах орчин нь цахилгаан соронзон дохиог физик дамжуулагч ашиглахгүйгээр дамжуулна. Үүнийг утасгүй дамжуулал, утасгүй холбоо гэж нэрлэдэг. Дохио агаараар тархах бөгөөд хүлээн авах төхөөрөмж ашиглан хэн ч хүлээж авах боломжтой.[BEHR12]
917Компьютерийн сүлжээunicast addressюникаст хаяг [BEHR12]
918Компьютерийн сүлжээunicodeюникод [BEHR12]
919Компьютерийн сүлжээUnidirectional antennaЧиглэлт антенн [BEHR12]
920Компьютерийн сүлжээunipolar encodingнэг туйлт кодлол [BEHR12]
921Компьютерийн сүлжээunipolar line codingтуйлт бус шугаман кодлол [BEHR12]
922Компьютерийн сүлжээunshielded twisted-pair (UTP) cableэкрангүй мушгиа хос кабель, UTP кабель [BEHR12]
923Компьютерийн сүлжээuplinkилгээх шугам, өгсөх шугам [BEHR12]
924Компьютерийн сүлжээuploadingилгээх процесс [BEHR12]
925Компьютерийн сүлжээuser agent (UA)хэрэглэгчийн агент [BEHR12]
926Компьютерийн сүлжээuser authenticationхэрэглэгчийн бататгал [BEHR12]
927Компьютерийн сүлжээuser datagramхэрэглэгчийн датаграм [BEHR12]
928Компьютерийн сүлжээuser-to-network interface (UNI)хэрэглэгчээс-сүлжээ интерфейс [BEHR12]
929Компьютерийн сүлжээvariable bit rate (VBR)хувьсах бит хурд [BEHR12]
930Компьютерийн сүлжээvariable-size framingхувьсах урттай фрейм [BEHR12]
931Компьютерийн сүлжээvideoвидео [BEHR12]
932Компьютерийн сүлжээVirtual circuitВиртуал хэлхээ, виртуал сувагВиртуал суваг нь сүлжээн дэх цэгүүдийн хоорондох суваг буюу зам. Энэ нь тасалдаж болно, трафикийн тусгайлсан сувгаас суваг үүсгэн физик зам бүрдүүлж болно. Тогтмол виртуал суваг (PVC) нь хэрэглэгчдэд зориулагдсан, байнга хүчин төгөлдөр байх, тусгайлсан юм уу эсвэл түрээсэлсэн шугам байна. Түрээсэлсэн шугам нь хэрэглэгчид зориулагдан нөөцлөгдсөн байдаг. Холбоотой виртуал суваг (SVC) нь зөвхөн холболтын хугацаанд л хэрэглэгчдэд зориулан холболт тогтоох виртуал суваг байна.[BEHR12]
933Компьютерийн сүлжээvirtual circuit switchingвиртуал сувгийн холболт [BEHR12]
934Компьютерийн сүлжээVirtual circuit-switched networkВиртуал сувгийн сүлжээСувгийн холболттой болон датаграм сүлжээний аль алины шинжийг агуулсан сүлжээг виртуал сувгийн холболттой сүлжээ гэнэ. Энэ сүлжээ нь сувгийн холболттой сүлжээний адил суваг үүсгэх болон төгсгөх, өгөгдөл дамжуулах үе шатуудтай. Датаграм сүлжээний адил өгөгдлийг пакетад зохион байгуулах бөгөөд пакет бүр толгой мэдээлэлдээ хаягийн мэдээлэл агуулна. Энэ хаягийн мэдээлэл нь төгсгөлийн төхөөрөмжүүдийн хаяг биш, дотоод хаягийн мэдээлэл байна.[BEHR12]
935Компьютерийн сүлжээvirtual circuit-switched networkвиртуал сувгийн холболттой сүлжээ [BEHR12]
936Компьютерийн сүлжээvirtual linkвиртуал шугам [BEHR12]
937Компьютерийн сүлжээVirtual Local-Area Network (VLAN)Виртуал LANVirtual Local-Area Network (VLAN) гэдэг нь свич ашиглагдаж буй сүлжээний дэд бүтцийг олон сүлжээний дунд ашиглах боломжийг олгох буюу нэг физик свичийг логикоор хувааж, олон сүлжээ үүсгэхийг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл хэдийгээр нэг физик свич ашиглагдаж байгаа ч VLAN бүр нь тус тусдаа сүлжээ болж ажиллана. Свичийг хоёр ба түүнээс олон VLAN-д хуваан тохиргоо хийх боломжтой. Ингэж олон броадкаст домэйнд хувааснаар свичийн зарим интерфейсүүд нь нэг VLAN-д, зарим интерфейсүүд нь өөр VLAN-д хамаарч болно.[BEHR12]
938Компьютерийн сүлжээvirtual path (VP)виртуал зам [BEHR12]
939Компьютерийн сүлжээvirtual private network (VPN)виртуал хувийн сүлжээ [BEHR12]
940Компьютерийн сүлжээvirtual tributary (VT)виртуал трибютр (VT) [BEHR12]
941Компьютерийн сүлжээvirtual-circuit identifier (VCI)виртуал сувгийн хаяг, VCI хаяг [BEHR12]
942Компьютерийн сүлжээvirtual-circuit networkвиртуал сувгийн холболттой сүлжээ [BEHR12]
943Компьютерийн сүлжээvoice over IP (VoIP)VoIP [BEHR12]
944Компьютерийн сүлжээvulnerable timeколлиз үүсэх хугацаа [BEHR12]
945Компьютерийн сүлжээwavelengh-division multiplexing (WDM)долгионы уртын хуваалттай нягтруулга [BEHR12]
946Компьютерийн сүлжээWavelengthДолгионы уртДолгионы урт нь дамжуулах орчноор дамжигдах дохионы нэг параметр бөгөөд синус дохионы үе ба давтамж болон орчноор тархах хурдаас хамаардаг. Өгөгдөл дамжуулалд ихэвчлэн долгионы уртыг оптик кабелиар дамжих гэрлийн дохионд хэрэглэдэг. Долгионы урт нь нэг циклийн уртын хэмжээ юм.
Иймд долгионы уртыг тооцохдоо өгөгдсөн дохионы тархах хурдыг үеэр үржүүлж олно. Долгионы уртыг λ, дохио тархах хурдыг с, давтамжийг f гэвэл долгионы урт нь λ = c / f байна.
[BEHR12]
947Компьютерийн сүлжээwavelength-division multiplexing (WDM)долгионы уртын хуваалттай нягтруулга [BEHR12]
948Компьютерийн сүлжээweb of trustитгэлцлийн вэб [BEHR12]
949Компьютерийн сүлжээweb pageвэб хуудас [BEHR12]
950Компьютерийн сүлжээWide area network (WAN)WAN сүлжээ (англ. Өргөн бүсийн сүлжээ)WAN сүлжээ нь газарзүйн том хүрээг хамрах бөгөөд хотууд, улс болон тив хооронд мэдээг илэрхийлсэн өгөгдлийг дамжуулна. WAN сүлжээ нь интернэтэд холбогдсон суурь сүлжээ эсвэл түрээсийн шугам ашиглан интернэтэд холбогдсон сүлжээ байж болно.[BEHR12]
951Компьютерийн сүлжээWidebandӨргөн зурвасӨргөн зурвас бол дууны нэг суваг (модуляцлагдсан давтамжийн зөөгч)-ийнхаас илүү өргөн зурвастай суваг буюу дамжууллын орчин юм.[BEHR12]
952Компьютерийн сүлжээWired Equivalent Privacy (WEP)Wired Equivalent Privacy (WEP)Wired Equivalent Privacy (WEP) нь IEEE Wireless Fidelity (Wi-Fi) 802.11b стандартаар тодорхойлогдсон утасгүй дотоод сүлжээий аюулгүй байдлын протокол.[BEHR12]
953Компьютерийн сүлжээWireless networkУтасгүй сүлжээУтасгүй сүлжээ гэдэг нь хоёр ба түүнээс дээш төхөөрөмж радио долгион ашиглан холболт үүсгэн мэдээлэл солилцохыг хэлнэ.[BEHR12]
954Компьютерийн сүлжээWorld Wide Web (WWW)Даян дэлхийн вэб [BEHR12]
955Компьютерийн сүлжээZoneБүс [BEHR12]
956Компьютерийн сүлжээZone-based Firewall (ZPF)Бүсэд суурилсан галт хана [WHIS]
957Харилцаа холбооCellҮүрХөдөлгөөнт холбоонд үүр нь нэг бааз станцын хамрах хүрээг илэрхийлэх газар зүйн бүс юм. (радио дамжуулагч /хүлээн авагч болон сүлжээний холбооны төхөөрөмж). Хөдөлгөөнт сүлжээ нь утасгүй дамжуулалт хийхэд спектрийг үр ашигтай ашиглахын тулд зургаан өнцөгт олон тооны үүрүүдээс бүрддэг.[WGD]
958Харилцаа холбооAddressХаягМэдээллийн үүсгүүр болон холбоо тогтоох тухайн цэгийг (хүлээн авуурыг) заах нэр.[МХХТ]
959Харилцаа холбооAddress complete alertingХаяг бүрэнг сануулахДуудлагыг дуудагдсан тал руу чиглүүлэхэд шаардлагатай хаягийн бүх дохиог хүлээн авсан ба дуудагдсан талд сануулсныг илэрхийлэн буцааж дамжуулдаг мэдээ.[МХХТ]
960Харилцаа холбооAddress complete networkХаяг бүрэн сүлжээДуудлагыг дуудагдсан тал руу чиглүүлэхэд, сүлжээнд шаардлагатай хаягийн бүх дохиог хүлээн авсныг илэрхийлэн буцаан дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
961Харилцаа холбооAddress signal completeХаягийн дохио бүрэнДуудагдсан тал руу дуудлагыг чиглүүлэх үүрэгтэй дохиог хүлээн авсан ба дуудагдаагүй талын шугамын төлвийн дохиог илгээнэ гэдгийг илэрхийлэн буцааж дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
962Харилцаа холбооAddress signal incompleteХаягийн дохио бүрэн бусХүлээн авсан хаягийн дохио нь холболт тогтооход хангалттай биш байгааг илэрхийлэн буцааж дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
963Харилцаа холбооAnswer messageХариу мессежТелефон хэрэглэгч харилцуураа авснаар хариу мессеж нь дуудагдсан хэрэглэгчийн станцаас дуудсан хэрэглэгчийн станц руу илгээгдэнэ.[МХХТ]
964Харилцаа холбооApplication entityХэрэглээний объектХэрэглээний процессын холбооны талын бүх хэсгийг эсвэл хагасыг гүйцэтгэдэг хэрэглээний үйлчилгээний элементүүдийн багц.[МХХТ]
965Харилцаа холбооApplication processХэрэглээний процессТодорхой нэг хэрэглээнд зориулж мэдээллийн боловсруулалт хийдэг үйлдэл.[МХХТ]
966Харилцаа холбооApplication service elementХэрэглээний үйлчилгээний элементЗохих газруудад үндсэн үйлчилгээнүүдийг ашиглах замаар OSI-ийн орчны чадварыг бий болгодог хэрэглээний зүйлийн доторх нэгдмэл функцуудын когерент багц.[МХХТ]
967Харилцаа холбооBackward signalБуцах дохиоХолболт тогтоох, чөлөөлөх болон бусад удирдлагад ашигладаг бөгөөд эсрэг чигт илгээгддэг дохио.[МХХТ]
968Харилцаа холбооBase addressҮндсэн хаягКомпьютерийн програмын биелэлтэнд хаягийг тооцоолоход лавлах байдлаар ашиглагдах тоон утга.[МХХТ]
969Харилцаа холбооCompelled signalling(general sense)Албадмал дохиолол (ердийн ойлголт)Аливаа дохиог дамжуулсны дараа уг дохиог хүлээн авсан тухай баталгааг буцааж мэдээлэх ба тэр баталгааг хүлээн авах хүртэл тухайн чиглэлийн дараачийн дохионы дамжууллыг хориглодог дохиоллын арга.[МХХТ]
970Харилцаа холбооInternational Outgoing Internet bandwidth (Mbit/s)Улс хоорондын интернэт сүлжээний гарах зурвасын өргөн (Мбит/с)Улс хоорондын интернэт сүлжээний гарах зурвасын нийт багтаамж (Мбит/с). Энэ нь улс хоорондын зурвасаар солилцож буй интернэтийн нийт багтаамжийн нийлбэрээр хэмжигдэнэ. Улс хоорондын интернэт сүлжээний гарах зурвасын нийт багтаамж (Мбит/с).[МХХТ]
971Харилцаа холбооRoaming, Roaming serviceРоуминг үйлчилгээРоуминг үйлчилгээ нь хөдөлгөөнт хэрэглэгч оршин суугаа газраасаа хол зорчин явж байхдаа интернэт сүлжээ рүү холбогдох боломжтой, хот хоорондын төлбөрөөс бага юмуу эсвэл суурин дуудлагын тарифаар төлбөр нь тооцогддог үйлчилгээ юм. Роуминг үйлчилгээг хэрэглэгч бүртэйгээ интернэт рүү хандах хамтын гэрээ хийсэн интернэт үйлчилгээ үзүүлэгч (ISPs)-үүдээр дамжуулан хийх боломжтой. Энгийн роуминг үйлчилгээ нь үүрэн телефон буюу хувь хүнд үйлчилгээ үзүүлэгч (PDA)-үүдийн хамтын ажиллагаагаар гүйцэтгэгддэг.[МХХТ]
972Харилцаа холбооA-Band cellularA-зурвасын үүр [WGD]
973Харилцаа холбооAccuracyНарийвчлалҮнэн зөв чанарын үнэлгээ, алдаагүй байдал, алдааны чанарын хэмжигдэхүүн[WGD]
974Харилцаа холбооAccuracy of measurementХэмжилтийн нарийвчлалХэмжүүрийн үр дүн ба зөв хэмжилтийн утга хооронд зөвшөөрсөн нарийвчлал[WGD]
975Харилцаа холбооAMC: Adaptive Modulation and CodingАдаптив модуляц ба кодлол [WGD]
976Харилцаа холбооAMPS: Advanced Mobile Phone System ServiceДэвшилтэт хөдөлгөөнт холбооны системийн үйлчилгээ [WGD]
977Харилцаа холбооAMR: Advanced Multi Rate CodecДэвшилтэт олон түвшний кодлол [WGD]
978Харилцаа холбооAMS: Adaptive MIMO SwitchingАдаптив MIMO шилжүүлэгч [WGD]
979Харилцаа холбооAMTA: American Mobile Telecommunications AssociationАмерикийн хөдөлгөөнт цахилгаан холбооны байгууллага [WGD]
980Харилцаа холбооCompelled signalling (fully compelled, continous compelled)Албадмал дохиолол бүрэн албадмал, үргэлжлэн албадсанДамжих дохиог, бататгал авах хүртэл эсвэл завсарлага чөлөөт хугацаа тохиотол байнга өгдөг дохиоллын арга. Өөрөөр хэлбэл анхны дохиог таних явцаас хамааран анхны дохиог зогсоох хүртэл эсвэл завсарлага тохиотол баталгааны дохиог байнга өгнө. Баталгааны дохионы төгсгөл нь дараагийн албадмал циклийн эхлэл болно. Бататгалын дохио нь бусад дохиоллын мэдээллийг зөөж болно. Жишээ нь, дараачийн циклд хамааралтай дохио байж болно.[WGD]
981Харилцаа холбоо10Mbps to less than 100 Mbps subscriptions100Мбит/с – 1Гбит/с хурдны интернэт хэрэглэгчФайл татах чиглэлдээ 100Мбит/с – 1Гбит/с хурдтай суурин өргөн зурвасын бүх интернэт хэрэглэгч[МХХТ]
982Харилцаа холбоо2Mbps to less than 10 Mbps subscriptions2Мбит/с – 10Мбит/с хурдны интернэт хэрэглэгчФайл татах чиглэлдээ 2Мбит/с – 10Мбит/с хурдтай суурин өргөн зурвасын бүх интернэт хэрэглэгч[МХХТ]
983Харилцаа холбоо800 Green NumbersҮнэгүй дуудлага хийхДуудлага хүлээж авсан хэрэглэгчээс төлбөрийг нь төлөх үйлчилгээ. 800 нь хандалтын код.[МХХТ]
984Харилцаа холбооAbove 10Mbps subscriptions10Мбит/с-ээс дээш хурдны интернэт хэрэглэгчФайл татах чиглэлдээ 10Мбит/с-ээс дээш хурдтай суурин өргөн зурвасын бүх интернэт хэрэглэгч[МХХТ]
985Харилцаа холбооAccess protocolХандалтын протоколХэрэглэгчид тухайн сүлжээний төхөөрөмжүүд болон үйлчилгээнүүдийг хүртэх боломж олгодог хэрэглэгч болон сүлжээ хоорондын тодорхойлсон тулгуур цэг дээрх интерфейст баримталдаг процедуруудын багц.[МХХТ]
986Харилцаа холбооACD (Automatic call distributor)Дуудлагыг автоматаар хуваарилагчДуудлагыг автоматаар хуваарилагч (ACD) нь телефон төхөөрөмж юм. Энэ нь орох дуудлагын менежемент хийдэг ба дуудагдсан дугаар болон дамжуулалтын заавартай холбоотой өгөгдөл дээр үндэслэн тэдгээрийг нэвтрүүлэх хүлээн авах процессыг зохицуулдаг. Олон компаниуд үүнийг худалдахыг санал болгодог ба ACD-г ашиглах үйлчилгээг дэмждэг. ACD-г ашиглан дуудлагад хариу өгөх, дуудлагын чиглэлийг нь зөв тодорхойлон илгээх, дуудагчид мессеж унших боломж олгох, дамжууллын статистик мэдээллийг харах, телефон шугамын ашиглалтыг балансжуулах болон бусад олон төрлийн үйлчилгээг хангадаг.[МХХТ]
987Харилцаа холбооACTS (Automatic coin telephone system)Автомат таксофонЗоос ашиглан нийтийн телефон үйлчилгээг автоматаар явуулахад зориулагдсан төгсгөлийн төхөөрөмж. Энэ нь телефон дуудлага цуглуулах, дуудлагын хугацааг тоолох, операторын оролцоогүйгээр мөнгө цуглуулах зэрэг үүрэг гүйцэтгэдэг.[МХХТ]
988Харилцаа холбооActual Digital Community Centre (DCC) usage percentageDCC үйлчилгээний хэрэглэгчдийн ашиглалтын бодит хувьDCC үйлчилгээний хэрэглэгчдийн бодит хувийг тодорхойлохдоо DCC-ын бодит хэрэглэгчийн тоог зорилтот хүн амын тоонд хувааж, 100-аар үржүүлнэ.[МХХТ]
989Харилцаа холбооAddress separatorХаяг заагчСонгох дохионуудын төрөл бүрийн хаягуудыг заагладаг тэмдэгт.[МХХТ]
990Харилцаа холбооAddressable call endpointХаяглагдсан дуудлагын төгсгөлийн цэг“Дуудлагын төгсгөлийн цэг”, “Хаяглагдсан дуудлагын төгсгөлийн цэг ” гэж хэлж болно. Энэ нь телефон сүлжээнд дуудлага гаргах буюу хүлээн авах төхөөрөмж юм. VoIP-д хаяглагдсан дуудлагын төгсгөлийн цэгүүдийг дууны сүлжээний буюу хуучны телефон үйлчилгээ (POTS)-ний гэсэн хоёр категорид хувааж болно. Телефон сүлжээний төгсгөлийн цэгт VoIP хийх чадвартай компьютер, замчлагч ба сүлжээний хүрээн дэх гарцын төхөөрөмжүүд хамаарагддаг. POTS-ын төгсгөлийн цэгт телефон аппарат, үүрэн телефон ба факс машин мэт уламжлалт телефон сүлжээний төхөөрөмжүүд хамаарагддаг. “Төгсгөлийн цэг” гэсэн нэр томъёо нь заримдаа хаяглагдсан цэг рүү цуглуулсан цифрүүдийг харьцуулан тодорхойлдог програмд тулгуур болж ашиглагддаг.[МХХТ]
991Харилцаа холбооAdjacent signalling pointsЗэргэлдээ дохиоллын цэгүүдНэг юм уу түүнээс олон тооны дохиоллын шугамуудаар шууд холбогдсон хоёр дохиоллын цэг.[МХХТ]
992Харилцаа холбооAlternating current signalling (a.c. signalling)Хувьсах гүйдлийн дохиоллын аргаДохиоллын мэдээлэл нь телефон ярианы давтамжийн зурвасаас бага давтамжтай импульсэн хувьсах гүйдлийн аргаар илэрхийлэгддэг дохиоллын арга.[МХХТ]
993Харилцаа холбооAlternative routing (of signalling)Хувилбартай (тойруу замын) чиглүүлэлтТухайн дохиоллын ачааллын урсгалыг хэвийн нөхцөлд чиглүүлэхэд нөлөөлөх гэмтэлтэй үеийн өгөгдсөн дохиоллын ачааллын урсгалын чиглүүлэлт.[МХХТ]
994Харилцаа холбооAnalog fixed telephone linesАналог суурин телефон хэрэглэгч, шугамын тооНийтийн хэрэглээний телефон сүлжээний (PSTN) аналог суурин телефон хэрэглэгчийн тоо буюу хэрэглэгчийн шугамын тоогоор тодорхойлогдох үзүүлэлт юм.[МХХТ]
995Харилцаа холбооAnalogue signalling data linkAналог дохиоллын өгөгдлийн шугамЯрианы давтамжийн аналог дамжуулах суваг ба модемуудаар хийгддэг дохиоллын терминалуудад интерфейс болдог өгөгдлийн шугам.[МХХТ]
996Харилцаа холбооArea codeМужийн код, бүсийн кодХойд Америкийн телефон системд, мужийн буюу бүсийн код бол Америк, Канад, Мексик дахь хот хоорондын нутаг дэвсгэрийг дүрслэх 3 цифртэй код юм. Мужийн кодууд нь Хойд Америкийн дугаарлалтын төлөвлөлт (NANP).-ийн дагуу хуваарьлагддаг. Мужийн код нь мөн бүсийн дугаарлалтын төлөвлөлт (NPA)-д тусгагддаг.[МХХТ]
997Харилцаа холбооASR (Automated speech recognition)Яриаг автоматаар танигч/ASRЯриаг автоматаар танигч нь мэдээллийн системийн хэрэглэгчдэд зөөврийн электрон төхөөрөмж, телефон аппарат зэрэг товчлуурт хэрэгсэл ашиглан ярих боломжийг олгох технологи юм. ASR нь телефон дуудлага илгээх ба мэдээллээр хангахад ашиглагддаг.[МХХТ]
998Харилцаа холбооAssociated mode (of signalling)Холбоотой горим (дохиоллын)Зэргэлдээ дохиоллын цэгүүдийг багтаасан дохиоллын хамаарлын мессежүүд шууд холбогдож байгаа дохиоллын шугамаар зөөгддөг арга.[МХХТ]
999Харилцаа холбооAsynchronous Transfer Mode (ATM)Асинхрон дамжууллын горим, Синхрон бус дамжууллын горим1980-аад оны дундуур бодит цаг хугацаан дахь видео зөвлөгөөн, аудио, дүрс, текст болон электрон шуудан дамжуулах зориулалттайгаар үүссэн, зориулалтын холболт хийх холболтын технологи. Энд, тоон өгөгдлийг 53 байтын үүрт зохион байгуулдаг ба тэдгээрийг тоон дохионы технологи ашиглан физик орчноор дамжуулдаг. Үүр нь өөр бусад хамааралтай үүртэйгээ синхрон бус хамаарлыг үүсгэх ба дамжуулах шугамаар нягтруулагдахаасаа өмнө дараалалд ордог. АТМ-ийн үйлдлийг төхөөрөмжөөр хэрэгжүүлэх нь програмын хэрэгжүүлэлтээс илүү хялбархан байхаар зохион бүтээгдсэн учраас үйлдлийг илүү хурдан гүйцэтгэдэг ба сэлгэн залгалтын (холболтын) хурд боломжийн сайн. Урьдчилан тогтоох хурд нь 155,520Мбит/с юмуу эсвэл 622,080Мбит/с. АТМ сүлжээ нь 10Гбит/с хүртэлх дамжуулал хийдэг. Синхрон оптик сүлжээ (SONET) болон бусад олон технологийн адил АТМ нь өргөн зурвасын нэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (BISDN)-ний тулгуур бүрэлдэхүүн хэсэг.[МХХТ]
1000Харилцаа холбооAudible ringДуут дохио, дуут зуммер, телефоны зуммерТелефон системд дуут зуммер нь дуудагдсан талын холболтын байгууламжаас дуудсан хэрэглэгчид эргэж сонсогдох тон юм.[МХХТ]
1001Харилцаа холбооAutomatic switching equipmentАвтомат холболтын төхөөрөмжХолболтын үйлдлүүд нь операторын оролцоогүйгээр цахилгааны удирдлагатай аппаратуудаар хийгддэг төхөөрөмж.[МХХТ]
1002Харилцаа холбооB channelВ сувагНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-нд “В” суваг нь гол өгөгдлүүдийг дамжуулдаг. “В” нь “bearer” (зөөгч) гэдэг үгийг төлөөлдөг. ISDN-д хоёр төрлийн үйлчилгээний түвшин байдаг: Үүнд:
1. Үндсэн хурдны интерфейс – хувийн ба бага хэмжээний байгууллагад хэрэглэгддэг.
2. Анхдагч хурдны интерфейс – олон тооны хэрэглэгчдэд хэрэглэгдэнэ. Энэ 2 хурд хоёулаа “В” ба “D” сувагтай. “В” суваг нь өгөгдөл, дуу ба бусад үйлчилгээг дамжуулдаг. “D” суваг нь удирдлага хяналтын ба дохиоллын мэдээллийг дамжуулдаг.
[МХХТ]
1003Харилцаа холбооBase level tasksҮндсэн түвшний ажлуудБагтаамж бэлэн болоход гүйцэтгэгддэг хойшлуулж болох ажлууд (жишээлбэл, хэвшмэл ашиглалтын функцүүд)[МХХТ]
1004Харилцаа холбооBase station (BS)Бааз станцНэг буюу хэд хэдэн үүрүүдэд үйлчлэх нэг газар оршин байгаа бүх радио төхөөрөмжийн ерөнхий нэр.[МХХТ]
1005Харилцаа холбооBase station areaБааз станцын бүсНэг бааз станцын үйлчлэх бүх үүрүүдийн бүрхэх газар нутаг.[МХХТ]
1006Харилцаа холбооBasic rate interfaceҮндсэн хурдны интерфейсНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-нд үйлчилгээний 2 түвшин байдаг. Үүнд:
1. Үндсэн хурлны интерфейс (BRI)
2. Анхдагч хурдны интерфейс (PRI)
Үндсэн хурдны интерфейс нь 64 Kбит/с хурдтай хоёр “В” суваг, 16 Kбит/с хурдтай нэг “D” сувгаас бүрддэг. Иймээс үндсэн хурдны интерфейс бүхий хэрэглэгч 128 Kбит/с хүртэлх хурдаар үйлчилгээ явуулж чадна.
[МХХТ]
1007Харилцаа холбооBasic rate ISDN subscriptionsҮндсэн хурдны ISDN-ы хэрэглэгчийн тооҮндсэн хурдны интерфейсээр ISDN-ы үйлчилгээ авдаг хэрэглэгчдийн тоо.[МХХТ]
1008Харилцаа холбооBasic serviceҮндсэн үйлчилгээХолбооны сүлжээний хамгийн түгээмэл үйлчилгээ эсвэл үйлчилгээний үндсэн төрөл. Энэ нь нэмэлт үйлчилгээнүүд нэмэгдэх үндэс, суурийг үүсгэнэ.[МХХТ]
1009Харилцаа холбооBearer serviceЗөөх үйлчилгээХэрэглэгч сүлжээний интерфейсүүдийн хооронд дохио дамжуулах чадварыг хангадаг холбооны үйлчилгээний нэг төрөл
Тайлбар – Зөөгч үйлчилгээ хийдэг ISDN-ы холболтын төрөл нь холбооны үйлчилгээний бусад төрлүүдийг явуулдагтай ижил.
[МХХТ]
1010Харилцаа холбооBell operating companyҮйлчилгээний “Bell” компаниBOC (Үйлчилгээний “Bell” компани) гэдэг нь 1983 онд АТ&Т задрахад өгөгдсөн газарзүйн бүсдээ суурин телефоны үйлчилгээ явуулах зөвшөөрөл авч шинээр үүссэн 22 компаний алийг нь ч хэлж болох нэр томъёо юм. ВОС-үүд нь тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэх эрхгүй бөгөөд анхандаа хот хоорондын үйлчилгээ нэвтрүүлэх эрхгүй байсан. 1996 онд гарсан цахилгаан холбооны актад эдгээр компаниудыг тодорхой нөхцлийн дор хот хоорондын үйлчилгээ явуулахыг зөвшөөрчээ.[МХХТ]
1011Харилцаа холбооBisХоёр, хос, 2 удаа, давтахЭнэ үг (угтвар буюу дагаврын маягаар хэрэглэгдэж болно) “bis” нь зарим модем протоколын стандартад хэрэглэгддэг ба repeat-давтах (хуучин германы twice-2 дахин) гэсэн латин үгнээс гаралтай. Хэрэв протокол нь “bis” гэсэн үгээр төгсөж байвал энэ протокол 2-р хувилбарынх гэсэн үг. Үүнтэй адилаар “ter” гэдэг нь 3 удаа гэсэн утгатай латин үгнээс үүсчээ. Модем протокол V.xx дахь “terbo” гэсэн дагавар нь Латины 3 удаа (ter) гэсэн утгыг илэрхийлэх ба харин “turbo” гэдэг үг нь “хурд” гэсэн утгатай. V.32terbo бол V.32 модем протоколын 3-р хувилбар нь юм.[МХХТ]
1012Харилцаа холбооBit robbingСонгогдсон битСонгогдсон бит нь Т1 системийн дохиололд ашиглагддаг техник. Энэ нь нийтийн телефон сүлжээнд болон хувийн сүлжээнд өгөгдөл болон дууг тоон хэлбэрээр дамжуулахад өргөн ашиглагддаг. Үндсэн Т1 системд 24 сувагт үйлчлэх 193 бит фрейм 12 супер фреймийн дарааллаар дамжигддаг. Ярианы суваг эзлэгдээгүй эсвэл чөлөөтэй байна мэтийн тусгай дохиоллын мэдээлэл нь супер фреймийн хүрээнд “а” битийг 6-р фреймээс, “в” битийг 12-р фреймээс тус тус сонгогдсоноор агуулагддаг. Сонгогдсон бит нь дуу, өгөгдөл дамжуулахад зориулагддаг ба модемоор хүлээн авагддаг. Сонгогдсон бит бол зурвас доторх дохиоллын хэлбэр юм.[МХХТ]
1013Харилцаа холбооBroadbandӨргөн зурвасЕрөнхийдөө “өргөн зурвас” гэдэг нь мэдээллийг дамжуулах боломжтой давтамжуудын өргөн зурвас дахь алсын холболт юм. Давтамжуудын өргөн зурвас хүчинтэй байгаа учраас мэдээлэл нь нягтруулагдах ба өгөгдсөн хугацаанд их мэдээлэл дамжуулах боломж ханган, зурвасын хүрээнд нэгэн зэрэг зохион байгуулагдах сувгууд буюу олон өөр өөр давтамжаар илгээгддэг (нэгэн ижил цагт замд олон эгнээ үүсгэж илүү олон машин явах боломжийг бий болгоно гэдэгтэй утга ижил юм). Хамааралтай нэр томъёонууд: wideband – өргөн зурвас (синоним), baseband – үндсэн зурвас (нэг сувгийн зурвас), narrowband – нарийн зурвас. Хэрэглэгчийн тоон шугам (DSL) болон кабелийн телевиз (TV) нь буурах чиглэлдээ өргөн зурвасын үйлчилгээ үзүүлдэг.[МХХТ]
1014Харилцаа холбооBroadband transmissionӨргөн зурвасын дамжуулалӨргөн зурвасын дамжуулал гэдэг нь модуляц ашиглан тоон дохиог аналог дохионд хувирган дамжуулахыг хэлнэ. Модуляц хийгдсэнээр дамжуулалд өргөн зурвасын дамжууллын суваг ашиглагдана. Өргөн зурвасын дамжууллын сувгийн үед доод давтамж тэгээс ялгаатай байна.[МХХТ]
1015Харилцаа холбооBusyЗавгүйАшиглагдаж байгаа төхөөрөмж чөлөөлөгдөх хүртлээ эзлэгдсэн хэвээр үлдэх нөхцөл.[МХХТ]
1016Харилцаа холбооBusy testЗавгүйн тестАчааллыг зөөх төхөөрөмж нь чөлөөтөй бөгөөд ашиглахад боломжтой эсэхийг тодорхройлох үйл ажиллагаа (процедур).[МХХТ]
1017Харилцаа холбооCable head-endКабелийн эхлэл төгсгөлКабелийн эхлэл-төгсгөл гэдэг нь телевиз болон кабель модемын үйлчилгээг хэрэглэгч рүү хүргэхийн тулд кабелийг холбоход зориулагдсан, кабелийн телевизийн суурин байгууллага дээр байрласан төхөөрөмж юм. Кабелийн телевизийн үйлчилгээг хуваарилахад, оролтын програм хүлээж авахад зориулагдсан сансарын тавган антенныг эхлэл-төгсгөлийн төхөөрөмжийн бүрэлдэхүүнд багтаадаг. Оролтын програм нь хэрэглэгч рүү дамжуулагддаг. Кабель компани нь хэрэглэгчдэд интернэт хандалтыг хангаж байгаа тохиолдолд интернэт хандалтыг хангахад шаардлагатай өгөгдлийн сан ба компьютерийн системийг эхлэл-төгсгөлийн төхөөрөмжийн бүрэлдэхүүнд хамруулдаг.[МХХТ]
1018Харилцаа холбооCable modem Internet subscriptionsКабель модемын интернэтийн хэрэглэгчийн тооФайл татах талдаа 256 Кбит/с ба түүнээс дээш хурдтай интернэт холболтын үйлчилгээнд кабель модем (модем кабелийн телевизийн сүлжээтэй холбогдсон) ашигладаг интернэт хэрэглэгчдийн тоо.[МХХТ]
1019Харилцаа холбооCable television household/subscribersКабелийн телевизтэй өрх/хэрэглэгчийн тооЭнэ үзүүлэлтээр кабелийн телевизийн хэрэглэгчдийн тоог илэрхийлнэ. Аливаа улс богино долгионы (microwave multi-point distribution system) эсвэл сансрын (satellite master antenna television) кабелийн телевизийн систем нэвтрүүлсэн бол тус тусад нь бүртгэл хөтөлнө.[МХХТ]
1020Харилцаа холбооCallДуудлагаСүлжээний боломжийг ашиглан хоёр эсвэл түүнээс олон хэрэглэгчдийн хооронд мөн хэрэглэгч болон сүлжээний объект хооронд холболт тогтоох. Энэ холболт нь тэг эсвэл олон мэдээлэл солилцох механизмуудтай байж болно Жишээлбэл: холболтонд тулгуурласан болон холболтгүй горимууд гэх мэт.[МХХТ]
1021Харилцаа холбооCall clear-down (connection release)Дуудлагыг төгсгөл болгох (холболт чөлөөлөлт)Дуудлагын нэг болон түүнээс олон оролцогч буюу нэгжүүд сувгийг чөлөөлж эхлэхэд түүнийг дагалдах үйлдлүүдийн дараалал. Энэ нь тухайн дуудлагад хэрэглэсэн холбооны замуудыг салгана.[МХХТ]
1022Харилцаа холбооCall establishment (connection establishment)Дуудлага тогтолт (холболт тогтолт)Хэрэглэгчээс үүссэн дуудлагын оролдлогын хариуд станцад ба дохиоллын системд холболт тогтооход шаардлагтай үйлдлүүдийн дараалал.[МХХТ]
1023Харилцаа холбооCall failure rateДуудлага алдагдах хурд, CFRДуудлага алдагдах хурд (CFR) нь интернэт үйлчилгээ үзүүлэгч (ISPs) буюу ямар нэгэн сүлжээ хангагчид голлон ашиглагддаг статистик хэмжилт юм. Энэ нь сүлжээгээр дамжуулагдах явцдаа алдагдсан дуудлагын хувийг үзүүлэх үзүүлэлт юм.[МХХТ]
1024Харилцаа холбооCall forwardingДуудлага дамжуулахЭнэ нь цахилгаан холбооны үйлчилгээний нэг төрөл бөгөөд хэрэглэгчийн дуудлагыг өөр байрлал буюу цэг руу дамжуулах үйлчилгээ.[МХХТ]
1025Харилцаа холбооCall set-upХолболт тогтолтДуудсан болон дуудагдсан талууд, сүлжээний нэгжүүдийн хооронд мэдээлэл дамжих холболтын зам үүсэх төлөв.[МХХТ]
1026Харилцаа холбооCall spill-overДуудлага бүрэн төгсөхХолболтын төв дээр тухайн сувгаар шинэ дуудлага холболт тогтоохын тулд өмнөх дуудлагын саатуулсан дохиоллын мэдээг хүлээн авах үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1027Харилцаа холбооCall waitingДуудлага хүлээхЭнэ нь цахилгаан холбооны үйлчилгээний нэг төрөл бөгөөд тусгай дохио өгч өөр дуудлага орж ирж байгааг хэрэглэгчид мэдэгддэг.[МХХТ]
1028Харилцаа холбооCallbackБуцах дуудлага, эргүүлж дуудах“Буцах дуудлага”, “улс хоорондын буцах дуудлага” гэж мөн нэрлэдэг. Энэ нь хот хоорондын төлбөрөөс зайлсхийхэд зориулагдсан систем юм. Улс хоорондын болон улс дотроо хэрэглэгчдийг дуудаж цуглуулан конференц хийхэд зориулагдсан бөгөөд энэ тохиолдолд дуудлага санаачлагч төлбөр төлөхгүй. Системийн ажиллах процедур гэвэл:
1. Дуудлагыг санаачлагч А хэрэглэгч (жишээ нь, Хойд Америкт байгаа хэн нэгэн хүн) урьдчилан товлосон дугаарыг дуудаж, хонх 1 удаа дуугарахыг хүлээнэ, тэгээд трубкээ тавина.
2. Дуудлага хүлээн авсан машин нь А хэрэглэгчийн дугаарыг танина.
3. Машин нь А хэрэглэгчийн дуудлагыг (суурин дуудлага уу?, хот хоорондын дуудлага уу? гэдгийг) тодорхойлж, санаачлагчыг эргүүлж дуудан конференц дуудлага хийх боломжийг бүрдүүлж өгнө.
[МХХТ]
1029Харилцаа холбооCaller identificationДуудсан хэрэглэгчийн номерийг илрүүлэхДуудлага хийж байгаа хүний (хэрэглэгчийн) телефоны номерийг олж тогтоох, дэлгэцэн дээр харуулах үйлчилгээ[МХХТ]
1030Харилцаа холбооCall-failure signalДуудлагын гэмтлийн дохиоХугацаа хэтэрсний улмаас эсвэл тусгай дохионуудын засч чадаагүй гэмтлийн улмаас холболт тогтоох оролдлого амжилтгүй болсныг илэрхийлэн буцааж дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
1031Харилцаа холбооCalling party’ s category indicatorДуудсан талын категорийг заагчДуудлаганд зохих боловсруулалт сонгохын тулд бусад холболт тогтолтын мэдээлэлтэй хамт хэрэглэгддэг ба дуудсан талын категори (төрлийг) зааж шууд чиглэлд дамждаг мэдээлэл.[МХХТ]
1032Харилцаа холбооCarrierЗөөгчЗөөгч (харилцаа холбоо) Харилцаа холбоонд дараах утгуудаар ашиглагддаг. Үүнд:
1. Зөөгч (зөөгч дохио) гэж дамжуулагдаж байгаа цахилгаан соронзон импульс буюу тогтсон давтамжийн дохио юм.
2. Цахилгаан холбооны үйлдвэрлэл дээр бол энэ нь холбооны дамжууллын үйлчилгээг эрхэлдэг буюу түрээслэдэг телефон болон бусад өөр чиглэлийн үйлчилгээ эрхэлдпэг компани байх юм.
[МХХТ]
1033Харилцаа холбооCCS (Centum call second)100 дуудлагын секунд100 дуудлага секунд нь 1 цент дуудлага секунд (CCS)-тэй адилхан. Энэ нь харилцаа холбооны ачааллын нягтыг хэмжих нэгж. 100 дуудлага секунд нь 100 секундийн турш 1 сувгийг эзлэх дуудлага (оролдлогын ба эзлэлтийн хугацаа аль аль нь хамаарна)-ын хэмжээтэй тэнцүү. Зарим хэрэглээнд CCS нь эрлангаас илүү тохиромтой. 1 Эрланг нь нэг цагийн турш нэг сувгийг эзлэх 1 дуудлагын хэмжээтэй тэнцүү. Зарим тохиолдолд CCS-ээс жижиг “дуудлага-секунд” гэсэн нэгжийг ашигладаг. 1 дуудлага-секунд гэж 1 секундийн туршид 1 сувгийг эзлэх 1 дуудлагатай тэнцүү. 1 CCS = 100 дуудлага-секунд = 1/36 эрланг[МХХТ]
1034Харилцаа холбооCDDI (Copper distributed data interface)Зэс шугамаар өгөгдөл хуваарилах интерфейс/CDDIЗэс шугамаар өгөгдөл хуваарьлах интерфейс (CDDI) нь өгөгдлийг кабелиар хуваарьлах интерфейс (FDDI) дээр суурилан өгөгдөл дамжуулахад зориулсан стандарт бөгөөд бүсийн суурин дотоод сүлжээнд (LAN) ашиглагддаг. FDDI нь бүрээстэй (STP) буюу бүрээсгүй (UTP), од мушгилттай хос зэс утсыг шилэн кабель шугамын оронд ашигладаг. CDDI нь 200Мбит/с багтаамжийн 2 чиглэлийн дохиог дамжуулж чаддаг. CDDI-ийн хамгийн хол зай 200метр боловч энэ нь FDDI-ынхаас нилээд богино юм. CDDI нь Америкийн үндэсний стандартын хорооны X3-T9.5 стандартаар тодорхойлогддог ба Нээлттэй системүүдийн харилцан ажиллагааны эталон загвар (OSI)-тай таардаг. CDDI -ийн албан ёсны нэр нь Од мушгилттай физик орчинд хамаарах хосын (TP-PMD) стандарт ба энэ нь бас өгөгдлийг од мушгилттай хосоор хуваарьлах интерфейс (TP-DDI) гэсэн нэр томъёонд хамаарагдана.[МХХТ]
1035Харилцаа холбооCellular mobile phoneҮүрэн хөдөлгөөнт телефон холбооҮүрэн телефоны технологитой сүлжээний үйлчилгээ[МХХТ]
1036Харилцаа холбооCellular mobile telephone subscribersҮүрэн хөдөлгөөнт телефоны хэрэглэгчҮүрэн телефоны технологийг ашиглан ердийн нийтийн хэрэглээний телефон сүлжээ (Public switched Telephone Network/PSTN)-нд холбогдож байгаа нийтийн хэрэглээний хөдөлгөөнт холбооны хэрэглэгчийг үүрэн хөдөлгөөнт холбооны хэрэглэгч гэж нэрлэнэ. Эдгээр нь дотроо аналог ба тоон технологитой үүрэн телефоны хэрэглэгч гэж хоёр хуваагдана.[МХХТ]
1037Харилцаа холбооCellular networkҮүрэн сүлжээҮүрэн сайт (cell site) буюу бааз станц (base station) гэгддэг радио дамжуулагчийн үйлчилгээний бүсэд орших, тойрог, дөрвөлжин, зургаан талт, эсвэл найман талт хэлбэрээр хуваасан дэвсгэр нутгийн талбай буюу үүрнүүдээс (cell) тогтдог радио сүлжээ. Ийм олон үүр нийлж, газар зүйн хувьд өргөн уудам нутаг дэвсгэрийг хамарсан радио бүсийг үүсгэнэ. Үүний дүнд гар утас, пэйжер гэх мэт хөдөлгөөнт, хүлээн авах төхөөрөмж тухайн үүрэн сүлжээнд хамаарч байгаа ямар ч газраас, тэр ч байтугай дамжуулалтын үед тодорхой хүлээн авагч нэг үүрнээс нөгөө үүрэнд шилжих хөдөлгөөн хийж байсан ч үүрэн сайтаар дамжуулан хоорондоо болон суурин хүлээн авах төхөөрөмж, телефон утас зэрэгтэй холбогдох чадвартай.[МХХТ]
1038Харилцаа холбооCentral Office (CO)Холболтын төв байгууламжАмерикт телефон холбоонд, холболтын төв байгууламж (CO) гэж хувийн болон албаны хэрэглэгчийн шугамыг суурин хэлхээнд холбоход зориулагдсан байгууламж юм. Төв байгууламж нь суурин буюу хот хоорондын дуудлагыг холбох холболтын төхөөрөмжтэй. Бусад улсуудад нийтийн үйлчилгээний холболтын байгууламж (exchange) гэсэн нэр томъёог ашигладаг.[МХХТ]
1039Харилцаа холбооCentralized clock interfaceТөвлөрсөн тактын дохионы интерфейсМэдээллийн дохионы дамжууллын хоёр чиглэлд шугам талын станцын төгсгөл ба үйлчилгээний талын станцын төгсгөлийн холбогдох синхрончлолын дохионууд нь жишээлбэл оролтын шугамын дохионоос гаргаж авч болох төвлөрсөн тактын дохионоос хангагдана.[МХХТ]
1040Харилцаа холбооCentrexХолболтын үйлчилгээ эрхэлдэг төвХолболтын үйлчилгээ эрхлэх төв бөгөөд АНУ-д суурин телефон компаниас үзүүлэх үйлчилгээ юм. Энд телефоны шинэ төхөөрөмжүүдийг бизнесийн хэрэглэгчдэд хэрэглэх боломж олгодог учраас тэд хуучин төхөөрөмжөө худалдаж авах шаардлагагүй. Энэ төвийн хамгийн өргөн хэрэглэгддэг үйлчилгээнд шууд автоматаар орох дуудлага (DID), олон компаниуд ижил системийг хувааж хэрэглэх, шугамаа өөрөө удирдах, үнийн тооцоонд хяналт тавих зэрэг үйлчилгээнүүд хамаарагдана.[МХХТ]
1041Харилцаа холбооChannel associated signallingСувгийн холбоотой дохиололНэг сувгаар дамжигдах ачаалалд шаардлагатай дохионууд нь тухайн сувгаар өөрөөр нь дамжигдах ба түүнд хуваарилагдсан 4 битээр холболтонд хамаатай дохионууд дамждаг дохиоллын арга.[МХХТ]
1042Харилцаа холбооChannel bankСувгийн банкСувгийн банк гэдэг нь хувийн ба албаны хэрэглэгчдээс орж ирсэн аналог дохиог тоон дохионд хувиргах төхөөрөмж бөгөөд тщлщйон компаны төв холболтын байгууламж дээд байрладаг. Тоон дохио нь .төв ба салбар холболтын байгууламж хоорондын өндөр хурдны шугамаар дамжуулагддаг.[МХХТ]
1043Харилцаа холбооChannel time slotСувгийн хоромЦиклийн тодорхой фазаас эхлэх ба тэмдэгтийн дохио, тухайн агшин дахь дохиолол болон бусад мэдээллийг дамжуулахад зориулагдсан сувагт хуваарилсан хугацааны завсар.[МХХТ]
1044Харилцаа холбооCheck loopШалгах гогцоо, хэлхээГогцооны үндсэн дээр ажиллагааг шалгах боломжийг тасралтгүй гарах төгсгөлд өгөхийн тулд сувгийн ирж буй төгсгөл дээр явах ба буцах замуудыг харилцан холбоход ашигладаг төхөөрөмж.[МХХТ]
1045Харилцаа холбооCircular routingЭргэх чиглүүлэлОнцолсон дохиоллын цэгт зориулсан дохионы нэгжүүд төгсгөлгүй гогцоогоор дамжих нөхцөл.[МХХТ]
1046Харилцаа холбооClear-back signalБуцах чиглэлийн төгсгөл өгөх дохиоДуудагдсан тал утсаа тасалсан үед дуудагдсан хэрэглэгч төгсгөл өгсөнийг илэрхийлэн Б-ээс А чиглэлд дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
1047Харилцаа холбооClear-forward signalШууд чиглэлийн төгсгөл өгөх дохиоХолбогдсон сувгийг чөлөөлөхийн тулд дуудлагыг эсвэл дуудлагын оролдлогыг зогсоох зорилгоор А-аас Б чиглэлд буюу шууд чиглэлд дамжуулдаг дохио. Энэ дохио дуудсан тал утсаа тасалсан үед дамждаг.[МХХТ]
1048Харилцаа холбооCloudҮүлЦахилгаан холбоонд, үүл гэж төгсгөлийн хоёр цэгийн хооронд өгөгдөл дамжуулж буй ямар нэгэн сүлжээний тодорхой бус хэсэг юм. Энэ нь багц холболттой сүлжээний дурын хоёр цэгийн хооронд тохиолддог. Учир нь багц дамжуулж буй физик зам нэг багцаас нөгөөд шилжихэд өөрчлөгддөг, харин сувгийн холболттой сүлжээнд тусгай сувгаар холболт тогтдог тул нэг холболтоос нөгөөд шилжихэд холболт тогтолт өөрчлөгдөх болно.[МХХТ]
1049Харилцаа холбооCollocationХос, хосоор нь байрлуулах, хослуулах, давхарлуулахЕрөнхийдөө юм зүйлсийг хамтад нь зөөх, байрлуулахыг хэлдэг. Интернэтэд энэ нэр томъёог үйлчилгээ хангагчийн эрх ашигт тохируулан хэрэглэгчийн цахилгаан холбооны төхөөрөмжийн орон зайг хангах гэсэн утгаар хэрэглэдэг. Жишээ нь: Вэб хуудас эзэмшигч түүнийгээ Интернэт үйлчилгээ хангагч (ISP)-ын нөхцлийг ханган өөрийн компьютер сервер дээр байрлуулж болно. Өөрөөр хэлбэл ISP нь өөрийнхөө сүлжээний замчлалын төхөөрөмжөөр вэб хуудас эзэмшигч компаний хүсэлтийн дагуу өөр ISP руу холболт хийж болно. Давхарлуулан тавих нь заримдаа вэб хуудасны хостоор гүйцэтгэгдэж болно.[МХХТ]
1050Харилцаа холбооCommon channel signallingЕрөнхий сувгийн дохиололОлон тооны сувгуудад хамаарах дохиоллын мэдээлэл болон сүлжээний удирдлаганд хэрэглэгдэх бусад мэдээлэл нь хаяглагдсан багц мэдээлэл байдлаар нэг сувгаар дамжигддаг дохиоллын системийн нэг төрөл юм.[МХХТ]
1051Харилцаа холбооCommunications channelХолбооны сувагХарилцаа холбооны системд металлл болон оптик кабель утас гэх мэт физик бодит дамжуулагч хэрэгсэл эсвэл радио суваг гэх мэт дундын хэрэглээний дамжуулагч хэрэгсэл ашигладаг нягтруулагдсан холболт.[МХХТ]
1052Харилцаа холбооCommunications satelliteХолбооны хиймэл дагуулХарилцаа холбооны дамжуулагч төхөөрөмж бүхий сансарт байрладаг хиймэл дагуул. Хиймэл дагуулын холбоог газарт байрладаг суурин болон хөдөлгөөнт станцуудаар дамжуулан гүйцэтгэнэ. Хиймэл дагуулаар дамжуулалт хийхийн тулд дохиог эхлээд газар дээрх станцад модуляцална. Модуляцалсан дохиог өсгөж, шаардлагатай давтамжинд шилжүүлж, дамжуулагч антеннаар цацна.[МХХТ]
1053Харилцаа холбооCompliants per 1000 bills1000 тооцооны хуудас бүрт оногдох гомдлын тооНэг жилийн хугацаанд хэрэглэгчийн тооцоотой холбоотой гарсан алдааны тоог хэрэглэгчид өгсөн тооцооны нийт тоонд хуваагаад 1000-аар үржүүлсэн хэмжигдэхүүнийг энэ үзүүлэлтээр үнэлнэ. Зарим улс гомдлууд хүчинтэй эсэхийг тогтоож байхыг хүсч болно.[МХХТ]
1054Харилцаа холбооComputer-telephony integration (CTI)Компьютер-телефоны нэгдэл, CTI“Компьютер-телефоны нэгдэл” (CTI), буюу заримдаа хялбарчлаад “Компьютер-телефон” ч гэдэг. Энэ бол компьютер ашиглан телефон дуудлагыг удирдана. Энэ нэр томъёо нь дуудлагын төвүүдийн компьютержсэн үйлчилгээг үзүүлэхэд ашиглагддаг. Үүнийг бас телефон дуудлага хийх болон удирдахад өөрийн компьютерээ ашиглах боломжийг дүрслэн харуулахад ашигладаг. CTI-ийн хэрэглээ мессеж, яриа дамжуулах, факс мессеж хүлээн авч тэдгээрийн замчлалыг тодорхойлон факс машин руу дамжуулах гэх мэтийн боломжоор хангадаг.[МХХТ]
1055Харилцаа холбооConfusion signalТөөрөгдөл дохиоТүрүүчийн станцаас хүлээн авсан дохионы утга үл ойлгоглох учраас түүнд хариулах боломжгүйг илэрхийлэн буцааж дамжуулдаг дохио[МХХТ]
1056Харилцаа холбооConnect messageХолбох мэдээДуудлагыг дуудагдсан тал руу чиглүүлэхэд шаардлагатай хаягийн бүх дохиог хүлээн авсан ба дуудагдсан тал хариу дохио өгснийг илэрхийлэн буцааж дамжуулдаг дохио[МХХТ]
1057Харилцаа холбооConnectionХолболтЦахилгаан холбоо болон компьютерийн сүлжээнд, хоёр болон түүнээс олон хэсгүүдийг (хүн юмуу програм) хот хооронд холбож чадах зайлшгүй ажиллагаа амжилттай болсныг илтгэнэ. Дугаар цуглуулах (Dial up) холболт бол сувгийн холболттой шугам (хуучны телефон) ашиглан зөвхөн шаардлагатай үед холболт тогтоох дэс дараалал юм.[МХХТ]
1058Харилцаа холбооConnectionless network serviceХолболтгүй сүлжээний үйлчилгээЛогик холболт эсвэл бодит суваг үүсгэхгүйгээр хэрэглэгчдийн хооронд сүлжээгээр мэдээлэл дамжуулах үйлчилгээ.[МХХТ]
1059Харилцаа холбооConnection-oriented network serviceХолболтод тулгуурласан сүлжээний үйлчилгээМэдээлэл дамжуулхаас өмнө төгсгөлийн хэрэглэгчдийн хооронд логик холболт тогтоодог сүлжээний үйлчилгээ.[МХХТ]
1060Харилцаа холбооContinuity checkТасралтгүй ажиллагааны шалгалтХолболтонд боломжийн зам ашиглаж байгааг батлах зорилгоор хийдэг сувгийн шалгалт (өгөгдөл , яриа зэргийг дамжуулахад)[МХХТ]
1061Харилцаа холбооContinuity check messageНэвт шалгалтын мессежҮргэлжилсэн дохиог эсвэл үргэлжлэл алдагдсан тухай дохиог агуулсан мессежийн төрөл. Сувгаар 2100Гц дохио дамжуулан сувгийн хэвийн ажиллагааг нэвт шалгахад ашигладаг дохиоллын системийн нэг мессеж.[МХХТ]
1062Харилцаа холбооContinuity check transponderТасралтгүй ажиллагааны шалгалтын транспондерОрох төсөл дээр сувгийн илгээх болон буцах замуудыг холбоход хэрэглэдэг төхөөрөмж ба шалгалтын дохиог илрүүлээд үүсгүүрийн төгсгөл рүү шалгалтын өөр дохиог буцаана. Ингэснээр 2 утаст сувгийн тасралтгүй ажиллагааг шалгана.[МХХТ]
1063Харилцаа холбооControlled reroutingУдирдлагтай давтах чиглүүлэлБоломж бүрдсэн нөхцөлд дохиоллын хувилбар чиглэлээс, дохиоллын хэвийн чиглэлд дохиоллын ачааллыг удирдлагатайгаар шилжүүлэх үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1064Харилцаа холбооCountry direct serviceӨөрийн улстай шууд холбогдох үйлчилгээХилийн чанадад байгаа хэрэглэгч өөр улсаас өөрийн улсын залгагчтай холбогдоод залгагчаас дуудсан хэрэглэгч рүү холбох үйлчилгээ.[МХХТ]
1065Харилцаа холбооCountry-code indicatorУлсын код заагчХаягийн мэдээлэл дотор улсын код оролцсон эсэхийг зааж шууд чиглэлд илгээгдэх мэдээлэл.[МХХТ]
1066Харилцаа холбооCritical alarmНоцтой, аюултай гэмтлийн дохиололТоног төхөөрөмж болон системд гарсан ноцтой, аюултай гэмтлийг дохиолдог. Энэ төрлийн гэмтлийг улаан өнгийн гэрлээр илэрхийлдэг.[МХХТ]
1067Харилцаа холбооCustomer premises equipmentХэрэглэгчийн төхөөрөмжХэрэглэгчийн төхөөрөмж нь телефон юмуу эсвэл бусад үйлчилгээг хангах төхөөрөмж бөгөөд үйлчилгээ хангагч дээр, хэрэглэгч дээр юмуу эсвэл бүр дунд нь ч байж болно. Жишээлбэл, телефон аппарат, кабелийн телевизийн “set top” хайрцаг, DSL шугамын замчлагч зэрэг орно. Урд нь телефон үйлчилгээ эрхлэгч компаны эзэмшдэг телефон хэрэглэгчийн төгсгөлд байрласан төхөөрөмжийг хэлдэг байсан бол одоо үед компани ба хэрэглэгчийн аль аль нь эзэмшиж болох төхөөрөмжийг хэлэх болжээ.[МХХТ]
1068Харилцаа холбооCustomer proprietary network information (CPNI)Хэрэглэгчийн эзэмшлийн сүлжээний мэдээлэлАНУ-д Хэрэглэгчийн эзэмшлийн сүлжээний мэдээлэл (CPNI) бол суурин, хот хоорондын, утасгүй телефоны үйлчилгээ эрхлэгч компаниудын өөрийнх нь хэрэглэгчдийн тухай мэдээлэл юм. 1996 оны цахилгаан холбооны актад энэхүү мэдээллийг хэрэглэгчийн зөвшөөрөлгүйгээр ашиглахыг хоригложээ. CPNI-д хэрэглэгчдэд чиглэсэн дурын үйлчилгээнүүд, төлбөр тооцооны мэдээллүүд, ашиглалтын өгөгдөл болон дуудлагын төрөл гэх мэт мэдээллүүд багтдаг.[МХХТ]
1069Харилцаа холбооCustomer satisfaction rateХэрэглэгчийн үнэлэмжийн коэффициентХэрэглэгч цахилгаан холбооны үйлчилгээний байгууллагаас өөрт нь үзүүлж буй үйлчилгээг хэрхэн үнэлж байгааг (хэр зэрэг сэтгэл хангалуун байгааг) хэмжих боломжтой ямар нэг технологи хэрэглэж байгаа цахилгаан холбооны компаниудын тоо нь энэ үзүүлэлтийг илэрхийлнэ. Ингэж хэмжилт хийсэн аргачлалын талаарх тусгай тайлбар өгөгдсөн байх ёстой.[МХХТ]
1070Харилцаа холбооDark fiberХар кабель, бараан кабельХар кабель нь суурьлагдсан боловч ашиглагддаггүй шилэн кабелийн дэд бүтэц (кабель ба дахин дамжуулагч) юм. Шилэн кабель нь мэдээллийг гэрлийн импульс болгон хувиргадаг. Иймээс “хар, бараан” гэдэг нь гэрлэн бус импульс илгээгдсэн гэсэн утгатай адил. Жишээлбэл, цахилгаан эрчим хүчний шугамтай газрууд зарим цахилгаан төхөөрөмжиндөө шилэн кабель суурьлуулсан байдаг бөгөөд тэд үүнийгээ кабелийн телевиз юмуу телефон компанид түрээсэлж болно эсвэл өөрийн байгууллагын дотоод харилцан холболтонд ашиглаж болно. “Бараан кабелийн үйлчилгээ” гэсэн ойлголт байдаг бөгөөд энэ үйлчилгээг суурин станцуудаас эрхлэн явуулдаг, хэрэглэгчүүдийн хооронд шилэн кабелийн дамжуууллын багтаамжийг бүрэн ашиглах зорилгоор зохион байгуулсан үйлчилгээ юм.[МХХТ]
1071Харилцаа холбооData communication systemӨгөгдлийн холбооны системХоёр төхөөрөмж хооронд дамжуулах орчин ашиглан өгөгдөл солилцох процессийг хэлнэ.[МХХТ]
1072Харилцаа холбооD-channelD сувагНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-нд “D” (D-суваг гэдэг нь “делта суваг” гэсэн үг юм) суваг нь удирдлага ба дохиоллын мэдээллийг дамжуулдаг суваг юм.[МХХТ]
1073Харилцаа холбооDedicated lineТусгай зориулалтын шугам, зориулалтын шугамТусгай зориулалтын шугам нь хэрэглэгчийн (хувийн эсвэл компаний) ашиглалтанд хоногийн 24 цагийн турш хүчин төгөлдөр байж чадах хоёр цэгийн хоорондох цахилгаан холбооны зам юм. Энэ нь диал-ап шугам шиг олон хэрэглэгчдэд нийтлэг ашиглагдах боломжгүй. Зориулалтын шугам нь телефон компаниас түрээслэсэн эсвэл хэрэглэгчийн өөрийнх нь физик зам байж болно. Үүнийг өөрөөр холболтгүй шугам гэж нэрлэж болно.[МХХТ]
1074Харилцаа холбооDedicated mobile data subscriptionsТусгай зориулалтын хөдөлгөөнт өгөгдлийн интернэт хэрэглэгчДууны үйлчилгээнээс салангид тусдаа арилжаалагддаг хөдөлгөөнт сүлжээгээр тусгай зориулалтын өгөгдлийн үйлчилгээг (транзит үйлчилгээ (модем/хамгаалах түлхүүр), дууны үйлчилгээнд өгөгдлийн багц нэмж оруулах үйлчилгээ гэх мэт үйлчилгээ) авдаг интернэт хэрэглэгч. Хэрэглэгчийн төлбөр шаардах бүх тусгай зориулалтын хөдөлгөөнт өгөгдлийн хэрэглэгчдэд бодит ашиглалтаас үл хамаарах өгөгдлийн идэвхтэй хэрэглэгч хамрагдана. Энэ нь бас хөдөлгөөнт WiMAX хэрэглэгчийг хамарч болно.[МХХТ]
1075Харилцаа холбооDelayed release message(DRS)Саатсан чөлөөлтийн мессежХэрэв сүлжээ нь холболт тогтсон нөхцлийг хадгалж байвал дуудлагыг чөлөөлөх хүсэлтийн хариу дохио болгон сүлжээгээр нэг чиглэлд дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
1076Харилцаа холбооDemarcЗаагийн цэг, демаркДемарк гэдэг нь заагийн цэг гэсэн үгийн товчлол бөгөөд өөр байгууллагатай зохицон ажиллаж байгаа цэгийг хэлдэг. Телефон холбоонд бол энэ нь үйлчилгээ хангагч төхөөрөмж болон хэрэглэгч хоёрын хоорондох интерфейс юм. Синониум нь сүлжээний төгсгөлийн интерфейс юм.[МХХТ]
1077Харилцаа холбооDial-up Internet – price of per minute (off-peak) connectionДиал-ап интернэтийн нэг минутын холболтын доод үнэДиал-ап интернэтийн нэг минутын холболтын доод үнэ. НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1078Харилцаа холбооDial-up Internet – price of per minute (peak) connectionДиал-ап интернэтийн нэг минутын холболтын дээд үнэДиал-ап буюу суурин утасны шугам ашигласан интернэтийн нэг минутын холболтын дээд үнэ. НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1079Харилцаа холбооDial-up Internet connection chargeДиал-ап холболттой суурин интернэтийн холболтын хураамжДиал-ап интернэт холболт хийхэд нэг удаа төлөгдөх холболтын хураамж. Буцаан олгогддог мөнгийг тооцохгүй. НӨАТ оруулж тооцно, оруулаагүй бол тэмдэглэл хийнэ.[МХХТ]
1080Харилцаа холбооDial-up Internet monthly subscription chargeДиал-ап интернэтийн сарын хэрэглээний төлбөрДиал-ап интернэт нь суурин телефон утасны шугам ашиглан зохион байгуулагдах ба энэ үйлчилгээний сарын хэрэглээний төлбөрт НӨАТ оруулж тооцно. НӨАТ оруулаагүй бол тэмдэглэлд заана.[МХХТ]
1081Харилцаа холбооDial-up Internet subscriptionsДиал-ап интернэт хэрэглэгчДиал-ап холболтын интернэт хэрэглэгчийн тоо, Диал-ап гэж модем холболт, суурин телефон дугаар ашиглаж модем, суурин телефон шугамын тусламжтайгаар интернэтд холбогдох холболтыг хэлнэ. Зөвхөн сүүлийн 3 сард систем ашигласан идэвхтэй хэрэглэгчийг хамруулна.[МХХТ]
1082Харилцаа холбооDial-up serviceДиал-ап үйлчилгээМодем ашиглан телефон шугамаар тоон өгөгдлийг дамжуулах үйлчилгээ. Хэдийгээр телефон холбооны сүлжээг ашиглан интернэтэд холбогдож болох ч диал-ап үйлчилгээний интернэтэд холбогдох хурд нь маш бага учир интернэтээр ярианы холболт хийх боломжгүй.[МХХТ]
1083Харилцаа холбооDigit time slotТоон хоромНэг цифрт хуваарилагдсан хугацааны завсар.[МХХТ]
1084Харилцаа холбооDigital loop carrierТоон сувгийн зөөгчТоон сувгийн зөөгч нь телефон компаний төв байгууллага болон бизнесийн цогцолбор хоорондын суурин ачаалалд зориулан нягтруулсан тоон дохио болгосон өөр өөр телефон шугамын дохионуудын багцын төхөөрөмж юм. Тоон сувгийн зөөгч нь нэгдсэн үйлчилгээтэй тоон сүлжээний болон энгийн телефон ярианы ачааллыг дамжуулж чадна. Энэ нь мөн яаралтай тохиолдолд телефон үйлчилгээ зохион байгуулахад ашиглагдаж болно.[МХХТ]
1085Харилцаа холбооDigital mobile cellular subscriptionsҮүрэн телефоны тоон системийн хэрэглэгчТоон үүрэн системд холбогдсон гар утасны (хөдөлгөөнт нийт) хэрэглэгчид. Үүнд дараа төлбөрт, урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгч хоёулаа багтсан байж болно.[МХХТ]
1086Харилцаа холбооDigital Subscriber Line (DSL)Хэрэглэгчийн тоон шугамDSL нь телефоны жирийн зэс утас ашиглан өрхөд болон жижиг бизнес эрхлэгчдэд өндөр багтаамжийн интернэтийн үйлчилгээ хүргэх зориулалттай интернэт сүлжээний технологи юм.[МХХТ]
1087Харилцаа холбооDigital suscriber line access multiplexerХэрэглэгчийн тоон шугамын нягтруулагч, DSLAMХэрэглэгчийн тоон шугамын нягтруулагч (DSLAM) нь телефон компаний холболтын байгууламжийн төв дээр байрлах сүлжээний төхөөрөмж юм Энэ нь хэрэглэгчийн тоон шугам (DSL)-наас ирсэн олон хэрэглэгчийн дохионуудыг хүлээн аваад нягтруулгын техник ашиглан өндөр хурдны үндсэн сүлжээний шугамд залгаж өгдөг. Бүтээгдэхүүнээсээ хамааран DSLAM-ийн нягтруулагчууд нь DSL шугамыг синхрон бус дамжууллын горим (АТМ)-ын, зарим комбинацтай, фрейм релей, эсвэл интернэт протоколын сүлжээтэй холбодог. DSLAM нь телефон компанид телефон шугамын хамгийн хурдан технологи болох DSL-ын албаны болон гэрийн хэрэглэгчдийг АТМ-тэй холбох боломжийг олгодог.[МХХТ]
1088Харилцаа холбооDigital switchТоон холболтТоон холболт бол холболтын төв байгууламж дээрх болон үүгээр дамжин өнгөрөх дохионуудын нэвтрүүлэх болон хүлээн авах ажиллагааг гүйцэтгэдэг ба тэдгээрийг үндсэн сүлжээ рүү дамжуулдаг төхөөрөмж юм. Энэ нь хэрэглэгчийн аналог дохионоос хувиргагдсан тоон дохиог сувгийн банкнаас хүлээн аваад тэдгээрийг бусад бүсийн сүлжээний оролтын дохиотой холбож өгдөг.[МХХТ]
1089Харилцаа холбооDigital terrestrial televisionГазрын тоон телевизГазрын тоон телевиз (DTTV, заримдаа DTT гэж товчилдог) нь газрын сувгуудаар дамжуулдаг тоон телевизийн өргөн нэвтрүүлэг юм. Өргөн нэвтрүүлэг үүсгэгч ба төгсгөлийн хэрэглэгч хоорондох шугаманд хиймэл дагуул ашигладаггүй. DTTV -ийн дохио нь хуучны газрын аналог телевизийн дохиотой ижил орчноор дамжуулагдах өргөн нэвтрүүлэг байх болно. Хэрэглэгчийг телевизийн дохио хүлээн авагч руу холбоход коаксиал кабелийг хамгийн их ашигладаг. Харин оптик кабель ба радио релейны шугамыг студи ба өргөн нэвтрүүлгийн станц хоёрын хооронд холболт хийхэд ашигладаг. DTTV нь аналог телевизтэй харьцуулбал дуу, дүрсийн чанар сайтай байдаг.[МХХТ]
1090Харилцаа холбооDirect current signalling(d.c signalling)Тогтмол гүйдлийн дохиололДохиоллын мэдээллийг тогтмол гүйдлийн хэмжээ туйл болон үргэжлэх хугацаа эсвэл тэдгээрийн хослол зэргийг удирдах замаар илэрхийлж болох дохиоллын арга.[МХХТ]
1091Харилцаа холбооDirect inward dialing (DID)Шууд орох дуудлага“Шууд автоматаар орох дуудлага (DID)” бол суурин телефон компаний (эсвэл суурин холболтын үйлчилгээ эрхлэгчийн) үйлчилгээ юм. Энэ нь компаний хувийн дотоод станц (PBX) руу дуудахад зориулан телефон дугааруудын блокоор хангагддаг. DID-ийг ашигласнаар тухайн компани холболт бүртээ PBX-ын физик шугам шаардахгүйгээр хүн бүрт буюу ажлын байр бүрт зориулан хэрэглэгчиддээ хувийн телефон дугаар олгож болно. DID систем нь факс, дуут шуудан цаашилбал бодит ярианы холболтод ашиглагдаж болно. PBX үйлчилгээтэй харьцуулахад DID нь залгагчийн зардлыг хэмнэдэг, дуудлага илүү хурдан дамждаг, дуудагчийн хувьд хувийн хэрэглэгч албаныхаас илүү олон байх зэрэг давуу талуудтай.[МХХТ]
1092Харилцаа холбооDirect to Home satellite antenna subscriptionsСансрын антенн хэрэглэгчдийн тооЭнэ үзүүлэлт нь гэрийн сансрын антеннйг ашиглан хиймэл дагуулаас шууд телевизийн нэвтрүүлэг хүлээн авдаг хэрэглэгчдийн тоогоор тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1093Харилцаа холбооDirect to Home satellite antennasСансрын хиймэл дагуулаас шууд хүлээн авах антеннй тооЭнэ үзүүлэлт сансрын хиймэл дагуулаас шууд хүлээн авах гэрийн антеннй тоогоор тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1094Харилцаа холбооDOCSIS (Data-over-cable service interface specification)Кабелийн үйлчилгээнд өгөгдлийг зохицуулах интерфейсийн тодорхойломжКабелийн лабораториуд нь Кабель модемуудыг батлан гаргадаг. DOCSIS /Кабелийн үйлчилгээнд өгөгдлийг зохицуулах интерфейсийн тодорхойломж./ нь кабель модемуудад зориулсан стандарт интерфейс юм. Кабель модем нь кабелийн телевизийн оператор ба хувийн буюу албаны комьпютер, телевизийн хооронд орох, гарах дохионуудыг нэвтрүүлдэг, хүлээн авдаг төхөөрөмж юм. 1998 оны 3-р сард DOCSIS-1.0 нь олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага (ITU-TS)-ээр батлагдсан. DOCSIS нь кабелиар дамжуулагдах 2 чиглэлийн дохиог солилцоход зориулсан протокол ба модуляцын схемүүдийг тодорхойлдог. Энд хэрэглэгч рүү чиглэсэн өгөгдлийн урсгал (буцах чиглэл – downstream) нь 27Mбит/с хүртэл байдаг. Энэ өгөгдлийн хурд нь хэрэглэгчийн тоонд хуваагддаг ба кабелийн олон операторууд нь интернэтэд Т1 холболтоор хязгаарлагдах учир үнэндээ гэр болон байгууллага руу чиглэсэн урсгалын хурд нь (1.5-3)Mбит/с орчим байдаг. Шууд чиглэл(upstream)-ийн өгөгдлийн урсгал хэрэглэгчийн өгөгдөл багатай байдаг учраас түүнийг нийтдээ 10Mбит/с-ийн өгөгдлийн хурдтай байхаар зохион бүтээгдсэн. Энд нэг сувгийн өгөгдлийн хурд 500Kбит/с-2.5 Mбит/с байдаг. Cisco болон Microsoft нь DOCSIS-ыг зөвшөөрсөн.[МХХТ]
1095Харилцаа холбооDomestic download Internet bandwidthДотоодын интернэтийн татах зурвасын өргөнДотоодын интернэтийн мэдээллийн хэмжээний татаж авалтын нийт багтаамж. (Mбит/с)[МХХТ]
1096Харилцаа холбооDomestic fixed to fixed telephone trafficУлсын хэмжээний суурингаас суурин телефоны ачаалалУлсын хэмжээний суурин телефон ачаалал нь суурин ба хот хоорондын суурин телефон ачааллын нийлбэрээр тодорхойлогдоно. Үүнд диал-ап интернэт хандалтанд ашигласан минут хамаарахгүй.[МХХТ]
1097Харилцаа холбооDomestic Internet bandwidthДотоодын (үндэсний, хот хоорондын) интернэтийн зурвасын өргөнДотоодын интернэтийн мэдээллийн хэмжээний нийт багтаамж (Mбит/с). Хэрэв зурвасын өргөн нь тэгш бус байвал (ө.х. татаж авалт нь хуулж авахаасаа их байвал) татаж авалтын хурдаар тооцно.[МХХТ]
1098Харилцаа холбооDomestic mobile telephone traffic (minutes)Улсын хэмжээний хөдөлгөөнт телефоны ачаалал (минутаар)Улсын хүрээнд хөдөлгөөнт хэрэглэгчээр хийгдсэн телефон дуудлагын нийт минутын тоо. (суурин болон хөдөлгөөнт хэрэглэгчийн телефон дуудлагын минут хамаарна)[МХХТ]
1099Харилцаа холбооDomestic upload Internet bandwidthДотоодын сүлжээний интернэтийн илгээх зурвасын өргөнДотоодын интернэтийн файл илгээх нийт багтаамж (Mбит/с)[МХХТ]
1100Харилцаа холбооDSL connectionDSL холболтИнтернэт үүссэнээс хойш зарим телефон компаниуд өөрийн холбооны шугамыг сайжруулснаар өндөр хурдны интернэтийн үйлчилгээ үзүүлэх боломж бүрдсэн. DSL үйлчилгээ нь телефон шугамаар өгөгдөл болон дууны дохиог зэрэг дамжуулах боломжоор хангасан.[МХХТ]
1101Харилцаа холбооDSL Internet subscriptionsDSL (Хэрэглэгчийн тоон шугам)-ийн интернэт хэрэглэгчDSL ашигладаг интернэтийн хэрэглэгчийн тоо (256Кбит/с ба түүнээс дээш хурдтай) DSL нь телефоны жирийн зэс утас ашиглан өрхөд болон жижиг бизнес эрхлэгчдэд өндөр багтаамжийн мэдээлэл хүргэдэг технологи юм.[МХХТ]
1102Харилцаа холбооDSLAM (Digital suscriber line access multiplexer)Тоон хэрэглэгчийн шугамын нягтруулагчТоон хэрэглэгчийн шугамыг нягтруулагч (DSLAM) нь холболтын байгууламжийн төв дээр байрлах сүлжээний төхөөрөмж юм. Энэ нь DSL шугамнаас ирсэн дохионуудыг хүлээн аваад, нягтруулгын техник ашиглан өндөр хурдны магистраль сүлжээнд оруулж өгдөг. Бүтээгдэхүүнээсээ хамааран DSLAM-ийн нягтруулагч нь DSL шугамыг синхрон бус дамжууллын (АТМ) зарим комбинацтай, фрейм релей, эсвэл интернэт протоколтой сүлжээтэй холбодог. DSLAM нь телефон компанид албаны болон гэрийн хэрэглэгчдийг телефон шугамын хамгийн хурдан технологи болох DSL-ийг АТМ-тэй холбох боломжийг олгодог.[МХХТ]
1103Харилцаа холбооDTTV (Digital terrestrial television)Газрын тоон телевизГазрын тоон телевиз (DTTV, заримдаа DTT гэж товчилдог) нь газрын сувгуудаар дамжуулдаг тоон телевизийн өргөн нэвтрүүлэг юм. Өргөн нэвтрүүлэг үүсгэгч ба төгсгөлийн хэрэглэгч хоорондох шугаманд хиймэл дагуул ашигладаггүй. DTTV -ийн дохио нь хуучны газрын аналог телевизийн дохиотой ижил орчноор дамжуулагдах өргөн нэвтрүүлэг байх болно. Хэрэглэгчийг телевизийн дохио хүлээн авагч руу холбоход коаксиал кабелийг хамгийн их ашигладаг. Харин оптик кабель ба радио релейны шугамыг студи ба өргөн нэвтрүүлгийн станц хоёрын хооронд холболт хийхэд ашигладаг. DTTV нь аналог телевизтэй харьцуулбал дуу, дүрсийн чанар сайтай байдаг.[МХХТ]
1104Харилцаа холбооDual seizureЗэрэг эзлэлтХоёр талын ажилгаатай горимд хоёр станц нэг сувгийг эзлэхийн тулд барагцаагаар зэрэг оролдлого хийх уед үүсэх нөхцөл.[МХХТ]
1105Харилцаа холбооE and M (Ear and mouth)Е ба М дохио, 2 утастын гаралтан дээрх дохиоЕ ба М дохиолол бол дуут дохио юм. Энэ нь дууг дамжуулахад зориулсан микрофон ба оролтын дууг сонсоход зориулсан телефон (чихэвч) хоёрыг хамтад нь багтаасан уламжлалт телефоны харилцуурыг ашигладаг. E&M интерфейс ашиглан хийх дуудлагууд нь PBX -ээс хийгдэх ба PBX-ээс хүлээн авагдах болон таслагдаж болно. VoIP үйлчилгээ хийх чадвар бүхий компьютерээс дуудлагыг явуулах буюу хүлээн авч болно. Энэ чихэвч-микрофоны интерфейс гэсэн нэр томъёо заримдаа телефон аппаратны харилцууртай өөртэй нь адил үйл ажиллагааг явуулах боломжийг олгодог.[МХХТ]
1106Харилцаа холбооE.164Е.164 (ISDN-ы дугаарлалт)Нийтийн телефон холбоонд зориулсан олон улсын дугаарлалт төлөвлөлтийн стандарт. Энд, дугаар нь улсын код (СС), үндэсний хүрэх цэгийн код (HDC), хэрэглэгчийн дугаар (SN) гэсэн хэсгүүдээс бүрддэг. Е.164 дугаарлалтанд хамгийн ихдээ 15 хүртэлх цифрүүд байж болно. Е.164 төлөвлөлт нь олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага ITU-ээс анх боловсруулагдан гарсан.[МХХТ]
1107Харилцаа холбооE-carrier systemЕ-зөөгч системЕ1 (эсвэл E-1) нь Европ стандартын тоон дамжуулах формат. Энэ нь Хойд Америкийн Т зөөгч системийн форматтай адил. Е1 форматыг үржүүлэх замаар өсгөн Е2-Е5 урсгалыг гаргаж авна. Е1 формат нь секундэнд 2,048Мбит/с хурдаар өгөгдөл дамжуулах ба 64Кбит/с хурд бүхий 32 сувгийг багтааж чадна. Е2 (E-2) нь 8,448Мбит/с хурдтай Е1-ийг 4 дахин нягтруулсан зөөгч урсгал Е3 (E-3) нь 34,368Мбит/с хуртай 16 ширхэг Е1-тэй тэнцүү зөөгч урсгал. Е4 (E-4) нь 139,264Мбит/с хурдтай 4 ширхэг Е3 сувгийн зөөгч. Е5 (E-5) нь 565,148Мбит/с хурдтай 4 ширхэг Е4 сувгийн зөөгч урсгалаар үүсгэгддэг.[МХХТ]
1108Харилцаа холбооEDFA (Erbium amplifier)Эрбумэн өсгөгчЭрбумэн өсгөгч (заримдаа оптик өсгөгч гэдэг) буюу “эрбуман сэргээлттэй кабелийн өсгөгч (EDFA)” гэж нэрлэдэг. Энэ нь оптик-цахилгаан ба цахилгаан-оптик хувиргалт хийхгүйгээр модуляцлагдсан лазерын туяаг шууд өсгөдөг оптик буюу инфра улаан (IR) дахин дамжуулагч юм. Энэ төхөөрөмж нь газрын ховор элемент эрбумаар хийгдсэн богино хэмжээний оптик кабель ашигладаг. Энэ кабелиар лазерын туяанууд дамжуулагдаж байхад гадаад энерги ихэвчлэн инфра улаан долгионы урт дээр хэрэглэгддэг. Үүнийг шахагч гэж нэрлэх бөгөөд оптик кабелийн эрбуман сэргээлттэй хэсэг дэх атомуудыг өрнүүлдэг. Нэвтрэн өнгөрч байгаа лазерын туяаны эрчмийг өсгөх замаар өрнүүлэлт хийгддэг. EDFA-ээс гарах цацрагууд тэдгээрийн анхны өөрчлөлтийн шинжийг хадгалах боловч оролтын цацрагаас илүү тод хурц байна.[МХХТ]
1109Харилцаа холбооElectromagnetic spectrumЦахилгаан соронзон спектрЦахилгаан соронзон цацрагийн боломжит бүх давтамжуудыг бүхэлд нь цахилгаан соронзон спектр гэж нэрлэдэг. Үүнийг ерөнхийд нь радио цацраг, оптик цацраг, гамма цацраг гэсэн 3 ангилалд хувааж үздэг. Радио цацраг, оптик цацрагийг харилцаа холбоонд, гамма цацрагийг анагаахад хэрэглэдэг. Объектийн “цахилгаан соронзон спектр” гэдэг нь тухайн тодорхой объектийн ялгаруулж буй эсвэл шингээж буй цахилгаан соронзон цацрагийн давтамжийн диапазон юм.[МХХТ]
1110Харилцаа холбооElectronic DirectoryЭлектрон лавлах үйлчилгээЭлектрон (өгөгдлийн) хэлбэрийн телефон лавлах үйлчилгээ.[МХХТ]
1111Харилцаа холбооElectronic program guide (EPG)Програмын электрон удирдамж, ПЭУПрограмын электрон удирдамж (ПЭУ) нь хэрэглэхэд хялбар байх зорилгоор телевизийн суваг бүрийн боловсруулсан програмын талаар товч дүгнэлт, зөвлөгөө агуулсан гарчиг бүхий хайрцаг. ПЭУ нь хэвлэсэн телевизийн програмын электрон хэлбэр юм. ПЭУ алсын удирдлагын төхөөрөмж ашиглан ханддаг. Хэрэглэгчид цөөн хэдэн цагаас 7 хоног хүртэлх хугацаанд төлөвлөсөн програмыг харах боломжийг олгодог. Өргөн хэрэглээний ПЭУ бүр хяналт хийх, програмыг (хөтөлбөрийг) урьдчилан харах, сэдэв болон категориор нь програмыг хайх, програмын бичлэг хийх VCR-ийг суулгах гэх мэт функцийг өөртөө агуулдаг. Тоон телевизийн үйлчилгээ үзүүлэгч бүр ПЭУ-ийн агууламж ба хэрэглэгчийн интерфейсийг ашиглахыг санал болгодог.[МХХТ]
1112Харилцаа холбооElectronic worldwide switch digital (EWSD)Тоон холболтын электрон станц, EWSDТоон холболтын электрон станц нь Германы Сеименс корпорацийн бүтээгдэхүүн бөгөөд өргөнөөр суурьлагдсан тоон холболтын систем. EWSD нь 100 гаруй орны 160 сая гаруй шугамын холболтыг хийдэг. EWSD нь модуль систем. Үүний зарим холболтын төхөөрөмж нь төв дээр, зарим нь хэрэглэгч талд байрладаг.[МХХТ]
1113Харилцаа холбооEn-bloc signallinngБлоколсон дохиололХаягийн тоонуудыг дараачийн шатны дамжуулалд бэлтгэн нэг блокод цуглуулдаг дохиолын арга ба энэ блок нь үүссэн дуудлагыг түүний хүрэх цэг рүү чиглүүлэхэд шаардлагатай хаягийн бүх мэдээллийг агуулна.[МХХТ]
1114Харилцаа холбооEnd-of-pulsing (ST) signalИмпульсийн төгсгөлийн дохиоДахиад илгээгдэх хаягийн дохио байхгүйг илэрхийлж шууд чиглэлд дамждаг хаягийн дохио.[МХХТ]
1115Харилцаа холбооEnd-of-selection signalСонголтын дохионы төгсгөлДуудагдсан талын шугамын төлвийг агуулах ба холболт тогтоох ажиллагаа амжилтгүй эсвэл амжилттай болсныг илэрхийлэн буцаах чиглэлд дамжуулдаг дохио. ТАЙЛБАР: №7 дохиоллын системд энэ дохионы функцүүд нь “хаяг бүрэн” болон “амжилтгүй холболт тогтолт” гэсэн мессежээр хангагдна.[МХХТ]
1116Харилцаа холбооEnd-to-end signallingТөгсгөл хоорондын дохиололХэрэглэгчид зарим үйлчилгээ үзүүлэхийн тулд дуудлага хүрэх станцын болон дуудлагын үүсгүүр станцын дохиоллын төхөөрөмжүүдийн хооронд дохиолол шууд солилцох үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1117Харилцаа холбооEngaged test (UK); Busy test (USA)Эзлэлтийн тест (Англи), завгүйн тест (Америк)Эзлэлтийн тест (АНУ) гэдэг нь хэрэглэгчийн болон холбох шугам зэрэг шаардагдаж болзошгүй төхөөрөмжүүдийн ашиглагдах боломжтой эсэхийг тодорхойлох зорилгоор хийгддэг тест.[МХХТ]
1118Харилцаа холбооEnquiry (in transaction)Лавлах (шилжүүлэгт)Тусгай мэдээллийн хүсэлтийг илэрхийлэх дохио болон дохионууд (мессежийн дараалал мэтээр илгээгдэх боломжтой)[МХХТ]
1119Харилцаа холбооEPOP (Ethernet point-of-presence)Хандалтын цэгийн ЭтернэтХандалтын цэгийн Этернэт нь өргөн зурвасын сүлжээ рүү өргөн хүрээгээр хандах хандалтыг хангаж чадах, холбооны 3-р түвшинд бий болох технологи юм. Том сүлжээний зурвас ихэсдэг, ингэснээр олон хэрэглэгчдийг хамрах болно. Энэ бодлого нь шилэн кабелийн дэд бүтцийг хөгжүүлсний үр дүнд үргэлжлэн хэрэгжих болно. 3-р түвшний EPOP технологи нь хол зайд 3-р түвшний бус төхөөрөмж рүү өндөр хурдны интернэт хандалтаар хангадаг. Өндөр хурдны Этернэт (100Мбит/с хүртэлх хурд) ба Гигабит Этернэт (1Гбит/с хүртэлх хурд хамаарна)-д боломжтой байдаг.[МХХТ]
1120Харилцаа холбооErlangЭрлангЭрланг нь харилцаа холбооны систем дахь ачааллын нягтыг хэмжих нэгж юм. 1 Эрланг бол 1 цагт 3600 секундын турш тухайн нэг сувгийг эзлэх 1 дуудлага (оролдлого хийх ба суваг эзлэх хугацаа хоёулаа хамаарагдана)-тай тэнцүү. Энэ нэр томъёо Даний телефон инженер, дарааллын онолыг санаачлагчийн нэг А.К.Эрлангийн нэрээр нэрлэгдсэн.[МХХТ]
1121Харилцаа холбооErlang BЭрланг ВЭрланг В нь дараах 3 үзүүлэлтийн аль нэгийг тооцоолох томъёо юм. (нөгөө 2 нь мэдэгдэж байгаа тохиолдолд)
1. Оргил ачаалалтай цаг (BHT) буюу үйл ажиллагааны хамгийн их завгүй байсан цагийн туршид орж ирсэн дуудлагын(эзлэлтийн) тоо
2. Шугам хүрэлцээгүйгээс болж хаагдсан дуудлагын эзлэх хувь буюу дуудлага хаагдах хэмжээ
3. Холбох шугам (транк)-ын групп дэх шугам буюу шугамын тоо
Эрланг В-ийн өргөтгөсөн хувилбар нь хаалтанд орсон хүмүүсийн хичнээн нь дуудлагаа шууд дахин дуудах вэ? гэдгийг тодорхойлох үзүүлэлтийг нэмж тодорхойлох боломжийг олгоно.
[МХХТ]
1122Харилцаа холбооErlang CЭрланг СЭрланг С бол дуудлагын төвд, цаг тутамд өгөгдсөн дуудлагын тооноос хариу өгсөн дуудлагын тоо, дуудлагын дундаж үргэлжлэх хугацаа, дуудлаганд хариу өгөх хүртэл саатсан түвшин зэргийг тооцоолоход зориулагдсан юм.[МХХТ]
1123Харилцаа холбооEstimated Internet usersИнтернэтэд бүртгэгдсэн хэрэглэгчийн тооНийт хүн амаас интернэтэд бүртгэгдсэн хэрэглэгчдийн тоо. Үүнд, сүүлийн 12 сарын хугацаанд үүрэн телефоноос ч юмуу өөр бусад ямар нэгэн хэрэглэгчийн төхөөрөмжөөс интернэтийг ашигласан хэрэглэгчийн тоо хамаарна. Олон улсад энэ үзүүлэлтийг өрхийн судалгаагаар хэмждэг. Өрхийн судалгаатай улсад энэ үнэлгээ нь нийт цугларсан интернэт хэрэглэгчийн эзлэх хувиар тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1124Харилцаа холбооExchange termination (ET)Станцын төгсөл холболтДамжууллын интерфейсийн төхөөрөмжийн станц тал дээрх төхөөрөмж буюу функц.[МХХТ]
1125Харилцаа холбооFaults per 100 fixed lines per yearСуурин телефоны 100 шугамд гарсан гэмтлийн тоо (жилээр)Нийт суурин телефон шугамд нэг жилийн хугацаанд гарсан гэмтлийн тоо. Үүнийг тооцохдоо нэг жилийн хугацаанд гарсан гэмтлийн тоог нийт ажиллаж буй телефон шугамын тоонд хувааж 100-аар үржүүлнэ.[МХХТ]
1126Харилцаа холбооFeature group D (FG-D)D группын тодорхойломж, D группын онцлог, FG-DFG буюу групп D нь холболтын төв ба холбооны үйлчилгээ үзүүлэгчдээс “тэнцүү хандах” боломжийг хангахад ашиглагддаг холбооны транкын төрөл юм. Онцлох группүүд нь (FGs) холбооны бүтээгдэхүүнүүдийг үйлчилгээ ба онцлог шинжээр нь категори болгон хуваадаг. Хамгийн ерөнхий онцлох группүүд нь FG-A, FG-B, FG-C,FG-D юм. FG-D нь бусад группүүдээсээ үйлчилгээний илүү өндөр чанараар хангадаг. FG-D протокол суурин холболтын үйлчилгээ эрхлэгч (LEC) ба холболтын байгууламж хоорондын үйлчилгээ эрхлэгч (IEC) хоёрын хоорондох харилцан холболтын дүрмийг тодорхойлдог. FG-D-г Е.911 үйлчилгээнд хэрэглэх зорилготой.[МХХТ]
1127Харилцаа холбооFeeder linkТэжээх шугамӨгөгдсөн цэг дэх газрын станцаас сансрын станц хүртэл, мөн эсрэг чиглэлд суурин хиймэл дагуулын үйлчилгээнээс ялгаатайгаар сансрын радио холбооны үйлчилгээнд зориулсан мэдээлэл дамжуулах радио шугам. Өгөгдсөн байрлал нь тодорхой цэгт эсвэл тусгайлсан бүсийн дотор суурин цэгүүдэд байж болно.[МХХТ]
1128Харилцаа холбооFiber Distributed Data Interface (FDDI)FDDI (англ. Шилэн шөрмөсөөр өгөгдөл түгээх интерфейс)200 километр хүртэлх зайд локал сүлжээнд 100Мбит/с хурдаар өгөгдөл дамжуулах стандарт. Token Ring протоколд суурилдаг уг стандарт нь хамрах нутаг дэвсгэрийн хэмжээгээрээ төдийгүй хэрэглэгчийн тоогоор (хэдэн мянга) томд тооцогдоно.
FDDI нь топологийн хувьд, хоёр цагирагтай (ring), нэг нь ердийн нөхцөлд мэдээлэл дамжуулахад хэрэглэгдэж, хоёрдахь нь эхний цагираг тасрах нөхцөлд ажиллах нөөцийн (backup) үүрэг гүйцэтгэнэ.
FDDI-д өгөгдөл дамжуулах хэрэглүүр нь шилэн кабель буюу оптик мяндсан (fiber optic) кабель боловч зэс кабель ч мөн ашиглагддаг. Зэс кабель ашиглах тохиолдолд нэр томъёо нь CDDI (Copper Distributed Data Interface) болж өөрчлөгдөнө.
1990-ээд оны эхэн, дунд үед Этернэт сүлжээ нь 10Мбит/с-ийн дамжуулах хурдтай, Token Ring сүлжээ дөнгөж 4Мбит/с эсвэл 16Мбит/с-ийн хурдтай байсан үед FDDI нь ирээдүйтэй сонголт хэмээн тооцогдож байсан боловч адилхан 100Мбит/с хурдтай дамжууллыг илүү бага зардлаар үүсгэх өндөр хурдны Этернэт гарсан, хожим нь 1998 оноос хойш бүр илүү бага өртөг зардлаар илүү их хурдтай ажилладаг Гигабит Этернэт элбэгшснээс шалтгаалан хэрэглээнээс гарчээ.
[МХХТ]
1129Харилцаа холбооFibre to the cabinet/node (FTTC/FTTN)Шилэн кабелийг кабинет/зангилаа руу оруулах технологи (FTTC/FTTN)FTTC/FTTN технологи болон өөр хандалтын орчин (ө.х,VDSL технологитой зэс кабель) ашиглан файл татах чиглэлдээ 256Кбит/с ба түүнээс илүү хурдаар интернэт үйлчилгээ авах боломжийг хангадаг.[МХХТ]
1130Харилцаа холбооFibre-to-the-home/buildingШилэн кабелийг гэр/байшинд оруулах технологи (FTTH/FTTB)FTTH/FTTB технологи ашиглан файл татах чиглэлдээ 256Кбит/с ба түүнээс илүү хурдаар интернэт үйлчилгээ авах боломжийг хангадаг. Үүнд хэрэглэгчийн төхөөрөмж рүү шууд шилэн кабель очдог газрын болон байшингийн хананаас 2м-ээс бага зайд шилэн кабель очиж байгаа байшингийн интернэт хэрэглэгчийг хамарна.[МХХТ]
1131Харилцаа холбооFixed (wired) broadband Internet connection chargeСуурин (утсан), өргөн зурвасын интернэтийн холболтын хураамжСуурин буюу утсан холбооны өргөн зурвасын интернэтийн холболтын нэг удаа төлөх хураамж. Боломжит хамгийн хямд тарифаар тооцно. Буцаан олгох мөнгийг бичихгүй. НӨАТ орно.[МХХТ]
1132Харилцаа холбооFixed (wired) broadband Internet monthly subscription chargeСуурин өргөн зурвасын интернэтийн сарын хэрэглээний төлбөрСуурин өргөн зурвасын интернэтийн холболтын сарын хэрэглээний төлбөр. 256Кбит/с ба түүнээс дээш хурдтай интернэт DSL холболтууд орно. НӨАТ багтана.[МХХТ]
1133Харилцаа холбооFixed (wired) broadband investmentСуурин (утсан) холбооны өргөн зурвасын үйлчилгээний хөрөнгө оруулалтЭнэ үзүүлэлтэд, улсын хэмжээнд суурин (утсан) холбооны өргөн зурвасын үйлчилгээнд зориулсан жилийн хөрөнгө оруулалт тооцогдоно.[МХХТ]
1134Харилцаа холбооFixed (Wired) broadband speedУтсан холбооны өргөн зурвасын хурдУтсан холбооны өргөн зурвасын хурд (Mбит/с). Хэрэглэгчдэд баталгаа болгодог хурд биш харин онолын хувьд боломжит файл татах дээд хурдаар илэрхийлэгдэнэ.[МХХТ]
1135Харилцаа холбооFixed numbers portedЗөөвөрлөсөн суурин телефон дугааруудЖилийн хугацаанд зөөвөрлөсөн суурин телефоны нийт дугаар. Дугаар зөөвөрлөлт нь шилжилтийн тоогоор тодорхойлогдоно. Өөрөөр хэлбэл, нэг дугаар олон удаа шилжилт хийж болно.[МХХТ]
1136Харилцаа холбооFixed telephone linesСуурин телефоны шугам, суурин телефон утас, суурин телефон хэрэглэгчСуурин телефон утасны шугам нь хэрэглэгчийн терминалыг (төхөөрөмжийг) нийтийн телефон сүлжээнд (PSTN, ISDN, WLL, VoIP) холбож өгдөг, телефон холболтын төв станцын гол “идэвхтэй шугам”. Идэвхтэй шугам гэдэг нь сүүлийн 3 сар тасралтгүй үйл ажиллагаатай байгаа шугамыг хэлнэ. Энэ нэр томъёо нь харилцаа холбооны бичиг баримтад голлон ашиглагддаг.[МХХТ]
1137Харилцаа холбооFixed telephone lines to mobile networks traffic (minutes)Суурин телефоноос хөдөлгөөнт сүлжээ рүү гарах ачаалал (минутаар)Улсын хэмжээнд суурин телефон сүлжээнээс хөдөлгөөнт үүрэн телефон сүлжээ рүү гарсан дуудлагуудын нийт минут.[МХХТ]
1138Харилцаа холбооFixed telephone service investmentСуурин телефон үйлчилгээний хөрөнгө оруулалтЭнэ үзүүлэлтэд, улсын хэмжээнд суурин телефон утасны үйлчилгээнд зориулсан жилийн хөрөнгө оруулалт тооцогдоно.[МХХТ]
1139Харилцаа холбооForced reroutingЗайлшгүй дахин чиглүүлэлтАшиглаж байгаа дохиоллын чиглэл нь гэмтсэн эсвэл түүнийг ачааллаас чөлөөлөх шаардлага гарвал дохиоллын ачааллыг дохиоллын нэг чиглэлээс нөгөө рүү шилжүүлэх үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1140Харилцаа холбооForced retrasmission(procedure)Зайлшгүй дахин дамжуулалУрьдчилан сэргийлэх циклийн дахин дамжууллын процедурыг дэмжих алдаа засах үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1141Харилцаа холбооForeign investmentГадаадын хөрөнгө оруулалтЭнэ үзүүлэлтэд Харилцаа холбооны үйлчилгээнд (үүрэн, суурин, интернэтийн үйлчилгээнүүд) гадаадын эх үүсвэрээс жилд оруулсан хөрөнгө оруулалт хамаарна.[МХХТ]
1142Харилцаа холбооForward signalШууд чиглэлийн дохиоХолболт тогтоох, чөлөөлөх болон холболтын бусад удирдлагад ашигладаг бөгөөд дуудлага дамжих чигт илгээгддэг дохио.[МХХТ]
1143Харилцаа холбооFractional T-1Т1 урсгалТ1 буюу Т3 урсгал нь Хойд Америкт хэрэглэгддэг тоон шугам юм. T1 урсгал нь тус бүр нь 64Кбит/с багтаамжтай 24 өгөгдөл дамжуулах сувгаас бүрдэнэ. Хэрэглэгч энэ 24 сувгаас заримыг нь түрээсэлж болно. Дамжууллын арга ба дамжуулах хурд бүх сувгуудад адилхан. Т3 шугам нь 64Кбит/с хурдтай 672 сувгаас бүрдэх ба мөн чиглэсэн үйлчилгээнд хэрэглэгддэг.[МХХТ]
1144Харилцаа холбооFreephoneЧөлөөт телефон, төлбөргүй телефонАнгли улсад Төлбөргүй телефон нь дугаар хөрвүүлэх үйлчилгээний (NTS) нэг төрөл юм. Энэ телефоныг ашиглан хэрэглэгч газар нутгийн харъяалал харгалзахгүйгээр 0800, 0500-аар эхэлсэн дугаар руу үнэгүй дуудлага илгээнэ. Бүх төлбөр ба түүнтэй холбоотой үнэ өртгийг дуудлага хүлээн авсан байгууллагатай тооцдог. Бизнесийн ба ашгийн бус байгууллагад туслахаар төлбөргүй телефоны дугаарыг санал болгодог. Америкт 1-800 дугаарыг төлбөргүй телефонд ашигладаг.[МХХТ]
1145Харилцаа холбооFSO (Free-space optics)Чөлөөт орон зайн оптикЧөлөөт орон зайн оптик (FSO), мөн чөлөөт орон зайн фотон (FSP) гэж нэрлэдэг. Энэ нь холбооны өргөн зурвасыг үүсгэхийн тулд атмосферээр дайрах инфра улаан (IR) цацраг буюу үзэгдэх дохионы дамжуулал хийхийг хэлнэ. Ихэнх тохиолдолд лазерын туяаг ашигладаг боловч гэрэлтдэг диод (LED) буюу инфра улаан диод (IRED)-ыг хэрэглэдэг. FSO-ийн онол нь шилэн кабелийн дамжуулалд зориулагдсан гол зүйл юм. Ялгаа нь шилэн кабелиар дамжихаас арай илүү олон чиглэлд орон зайн буюу агаараар илгээгдэх цацрагийн энерги юм. Хэрэв энергийн эх үүсвэр шаардлагатай зайд очих хангалттай цацраг гаргахгүй бол линзээр цацаргалтыг хийж болно. Үүсгүүр дээр үзэгдэх буюу инфра улаан (IR) туяаны энерги дамжуулагдах гэж буй өгөгдөлтэй модуляцлагддаг. Очих цэгт цацраг фотодетектороор таслагдана, өгөгдлийг инфра улаан (IR) буюу үзэгдэх цацрагаас гаргаж авдаг (демодуляц) ба үүний үр дүнд гарсан дохио өсгөгдөөд, техник хангамж руу илгээгддэг.[МХХТ]
1146Харилцаа холбооFTTC (Fiber to the Сurb)Төгсгөлийн цэг рүү очих кабель, FTTCТөгсгөлийн цэг рүү очих кабель (FTTC) гэдэг нь хуучны телефон үйлчилгээ (POTS-нд зориулсан өөрчлөлт хийх мэтийн гэрийн ойролцоо буюу ямар нэг бизнесийн орчны цэгт шилэн кабелийг шууд суурилуулах буюу ашиглах гэсэнтэй утга адил юм. Бүх телефон шугамыг шилжүүлэх бодолтой байвал та хөршийгөө хамруулах ба тэдгээрийг шилэн кабелиар солих хэрэгтэй. Энэ холболт нь бидэнд илүү өндөр зурвасын өргөнийг өгөх ба захиалгаар видео үзэх, онлайнаар олон төрлийн мэдээлэл хүлээн авах гэх мэт үйлчилгээг авах боломжтой болно. Төгсгөлд хүрэх кабель (FTTC)-д коаксаль кабель буюу хэрэглэгч болон төгсгөлийн цэг 2-ын хооронд богино зайд дохио дамжуулж чадах өөр орчин хэрэглэж болно.[МХХТ]
1147Харилцаа холбооG.703G.703G.703 нь Т1, E1 мэтийн тоон зөөгчийн урсгалаар дууны дохио дамжуулахад зориулагдсан олон улсын (ITU-T) стандарт. G703 үйлчилгээг нягтруулагч, замчлагч, гүүр гэх мэт өгөгдлийн холбооны төхөөрөмжийн харилцан холболтонд голлон ашиглагддаг. G.703 баланслагдсан (120Ом дөрвөлсөн хос кабель) эсвэл баланслагдаагүй (75Ом каоксиал) кабелиар дамжуулагддаг.[МХХТ]
1148Харилцаа холбооGigaflopГигафлопКомпьютерийн хурдыг хэмжих нэгж, Гигафлоп гэдэг нь 1 секундэд 1 миллиард цэгийн үйлдэл хийх хэмжээ. 1 Гфлоп/сек = 1,000,000,000 үйлдэл.[МХХТ]
1149Харилцаа холбооGroup CallГруппын дуудлагаЭнэ нь цахилгаан холбооны нэмэлт үйлчилгээний нэг төрөл ба Хоёроос дээш хүн телефоноор хоорондоо ярихыг хэлнэ.[МХХТ]
1150Харилцаа холбооGuardingХамгаалалтДохиоллын зурвасын гадна давтамжууд нэгэн зэрэг оршин байгааг таних замаар дохионы орлуулгыг зохиомлоор дүрслэх хэлбэр.[МХХТ]
1151Харилцаа холбооHDSL (High bit-rate digital subscriber line)Хэрэглэгчийн өндөр хурдтай тоон шугамХэрэглэгчийн өндөр хурдтай тоон шугам (HDSL) нь хэрэглэгчийн тоон шугам (DSL)-ын хуучин хэлбэрүүдийн нэг. Үүнийг утасны компани, хэрэглэгч, корпорацийн хооронд өргөн зурвасын тоон дамжуулал хийхэд ашигладаг. HDSL-ийн гол характеристик бол тэгш хэмтэй, хоёр чиглэлдээ зурвасын өргөн нь тэнцүү байдаг. HDSL нь од мушгилттай хос кабелийн нэг утсаар Хойд Америкийн Т1 шугам (1,544Мбит/с) буюу Европын Е1 (2,048Мбит/с)-ыг зохион байгуулж болно.[МХХТ]
1152Харилцаа холбооHierarchical mobile IPv6 (HMIPv6)Интернэт протоколын 6-р хувилбарын шатлал, HMIPv6Хөдөлгөөнт интернэт протоколын 6-р хувилбарын шатлал (HMIPv6) нь (MIPv6)-ын нэмэлт хувилбар юм. Энэ нь шаардлагатай дохиоллын тоог багасгах, хөдөлгөөнт холбооны гардвар хийх хурд, хурдыг сайжруулахад зориулан бүтээгдсэн. HMIPv6 нь IETF-аас дэвшүүлсэн стандарт. MIPv6 нь глобал (сайт хоорондын) хөдөлгөөнт байдлыг удирдах боловч суурин (сайт доторх) хөдөлгөөнт байдлын хаягыг нэг бүрчлэн тодорхойлдоггүй. Энэ нь хоёр тохиолдолд хоёуланд нь адилхан механизм ашигладаг, суурин хөдөлгөөнт байдлын үед ашиглалт үр ашиг муутай. HMIPv6 нь MIPv6 дээр өөр түвшин нэмсэн бөгөөд суурин хөдөлгөөнт байдлаа глобалаасаа тусгаарладаг. HMIPv6-д глобал хөдөлгөөнт байдал нь суурин гардвар хийгдэж байх явцад MIPv6 протоколоор удирдагддаг..HMIPv6-д байх шинэ зангилааг “Хөдөлгөөнт байдлын цэг” (MAP) гэж нэрлэдэг ба энэ нь суурин цэгээс хөдөлгөөнт гардварыг дэмжиж үйлчилдэг.[МХХТ]
1153Харилцаа холбооHigh speed data communicationsӨндөр хурдтай өгөгдлийн холбооДиал-ап модемийн тусламжтайгаар ISDN эсвэл багц холболттой сүлжээнд өндөр хурдаар холбогдох.[МХХТ]
1154Харилцаа холбооHigh-speed Serial Interface (HSSI )Өндөр хурдтай цуваа интерфейсӨндөр хурдны цуваа интерфейс (HSSI) гэдэг нь богино зайд холбох интерфейс. Үүнийг бүсийн суурин сүлжээ (LAN)-ний замчиллын ба холбох төхөөрөжийг глобал сүлжээ (WAN)-ний өндөр хурдны шугамтай харилцан холбоход хэрэглэнэ. HSSI нь өөр хоорондоо 50 фүтийн зайд, 52Мбит/с хурдаар төхөөрөмж хооронд ашиглагддаг. Ихэнхдээ LAN чиглүүлэгчийг Т-3 шугамд холбоход HSSI-ийг ашигладаг. HSSI-ийг Token ring ба Этернэт LAN сүлжээний төхөөрөмжүүдийг синхрон оптик сүлжээ (SONET) ОС-1 буюу Т-3 шугамын төхөөрөмжүүдтэй харилцан холбоход ашиглаж болно. HSSI нь мөн хостоос-хост дамжуулалд, дүрс боловсруулалтанд ашиглагддаг.[МХХТ]
1155Харилцаа холбооHomes passed by Cable TelevisionКабелийн телевиз холбогдсон айлуудын тооОршин суугчид нь хэрэглэгчид байх эсэхээс үл хамааран кабелийн телевизийн кабель холбогдсон айль өрхийн тоог энэ үзүүлэлтээр илэрхийлнэ.[МХХТ]
1156Харилцаа холбооHomes passed by Multi-Channel TVОлон сувгийн телевизийн үйлчилгээ авдаг өрхийн тооЭнэ үзүүлэлт гэртээ олон сувгийн (газрын ба хиймэл дагуулын) телевизийн холболттой айл өрхийн тоогоор тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1157Харилцаа холбооHundred call second100 дуудлагын секунд100 дуудлага секунд 1 цент дуудлага секунд (CCS)-тэй адилхан. Энэ нь харилцаа холбооны ачааллын нягтыг хэмжих нэгж. 100 дуудлага секунд нь 1 цагийн 100 секундийн турш 1 сувгийг эзлэх дуудлага (оролдлогын ба эзлэлтийн хугацаа хоёулаа хамаарагдана)-ын хэмжээтэй тэнцүү. Зарим хэрэглээнд CCS нь эрлангаас илүү тохиромтой. 1 Эрланг нь нэг цагийн турш нэг сувгийг эзлэх 1 дуудлагын хэмжээтэй тэнцүү.Зарим тохиолдолд CCS-ээс жижиг “дуудлага-секунд” гэсэн нэгжийг ашигладаг. 1 дуудлага-секунд гэж 1 секундийн туршид 1 сувгийг эзлэх 1 дуудлагатай тэнцүү. 1 CCS = 100 дуудлага-секунд = 1/36 эрланг[МХХТ]
1158Харилцаа холбооIn-band signalingЯрианы зурвас дахь дохиололНийтийн хэрэглээний телефон сүлжээнд (PSTN) зурвас доторх дохиолол нь телефон яриад ашиглагдаж буй тэр сувгаар дохиоллыг (дуудлагын удирдлага) солилцоход хэрэглэгддэг. Дохионууд нь хэрэглэгчийн эзэлсэн дамжууллын сувгаар дамжигдах ба дохионы давтамж нь ярианы давтамжийн буюу (0.3-3.4)КГц зурваст хамаарна. Жишээ нь: R5 дохиололын системд шугамын дохио 2400КГц (буцах чиглэлд), 2600КГц (шууд чиглэлд) давтамжийг ашигладаг.[МХХТ]
1159Харилцаа холбооIncoming international minutes to mobile networkХөдөлгөөнт телефон сүлжээ рүү олон улсаас орох дуудлагын минутХөдөлгөөнт телефон сүлжээ рүү олон улсаас орох дуудлагын нийт минутын тоогоор тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1160Харилцаа холбооIncumbent local exchange carrier (ILEC)Суурин үйлчилгээ хангагчСуурин үйлчилгээ хангагч (ILEC) нь АНУ-д байдаг, суурин телефон сүлжээний үйлчилгээ хангадаг телефон компани юм. ILEC нь хэсгийн үйлчилгээний компани (RBOC)-ийн охин компани болох хуучны Blell үйлчилгээний компани (BОC)-ын бүрэлдэхүүнд хамаарагддаг. 1983 онд Велл систем задрахад (BОC)-үүд RBOC-д групп болон нэгтгэгдсэн. ILEC-ийг CLEC-ийн эсрэг сөргүүлэн тавьсан болно.[МХХТ]
1161Харилцаа холбооInitial address message with additional information(IAI)Нэмэлт мэдээлэл бүхий анхны хаягийн мэдээлэлДуудлагын холболт тогтоох үед шууд чиглэлд дамждаг мэдэээний төрөл. Энэ нь хаягийн, удирдах , чиглүүлэх мэдээлэл мөн төлбөрийн болон холболт тогтоох үйл ажиллагаанд хэрэглэгдэх нэмэлт үйлчилгээний мэдээллийг агуулна.[МХХТ]
1162Харилцаа холбооInitial address message(IAM)Анхны хаягийн мессежДуудлага холболт тогтоох үед шууд чиглэлд дамждаг мэдээний төрөл. Энэ нь дуудлагыг боловсруулах болон чиглүүлэхэд хамаатай хаягийн мэдээлэл болон бусад мэдээллийг агуулна.[МХХТ]
1163Харилцаа холбооInstallation fee for business telephone serviceБизнесийн телефон үйлчилгээний суурилуулалтын (холболтын) хураамжБизнесийн телефон үйлчилгээний холболтын хураамж НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1164Харилцаа холбооInstallation fee for residential telephone serviceӨрхийн телефон үйлчилгээний суурилуулалтын (холболтын) хураамжСуурилуулалтын (эсвэл холболтын) хураамж нь өрхийн үндсэн телефон үйлчилгээг авахад нь зориулсан нэг удаагийн төлбөр юм. Өөр өөр АТС-ийн бүсэд энэхүү төлбөрийн хэмжээ өөр байна. Томоохон хотуудын төлбөр өөр байна. Татварыг оролцуулан төлбөрийг тооцох шаардлагатай бөгөөд татвар ороогүй үед тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1165Харилцаа холбооInstitute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE)Цахилгааны болон элетроникийн инженерүүдийн хүрээлэн [МХХТ]
1166Харилцаа холбооIntegrated Serviced Digital Network (ISDN)ISDN (англ. Нэгдмэл Үйлчилгээтэй Тоон Сүлжээ)PSTN буюу нийтийн зориулалттай телефон сүлжээ ашиглан дуу хоолой, видео болон бусад сүлжээний үйлчилгээний тоон дамжуулалт хийх зориулалттай харилцаа холбооны стандарт. ISDN стандартаар 4 КГц-ийн дамжуулах шугам ашиглан 64 Кбит/с-ийн хурдтай өгөгдөл дамжуулж, телефон болон факсын холбооны нэгдмэл үйлчилгээ хийдэг.[МХХТ]
1167Харилцаа холбооIntegrated T-1Нэгтгэгдсэн Т-1Нэгтгэгдсэн Т1 (Бас сувагчлагдсан Т1 гэж нэрлэдэг) бол тоон зөөгчийг модуляцлах арга юм. Энд, Т1 шугам нь 24 сувагт хуваагддаг. Суваг бүр 64Кбит/с хурдтай ба өөр өөр суваг дээр байгаа хэрэглээнүүдийг нэгэн зэрэг явуулах боломжтой. Т1 шугам нь ерөнхийдөө Америк, Канад, Япон улсуудад ашигладаг тоон зөөгчийн аргыг ашигладаг, хугацааны хуваалтын нягтруулга (TDM)-тай 24 сувгийн импульс кодын модуляц (PCM)-ын дохиог 1.544Мбит/с хурдаар зөөдөг. Нэгтгэгдсэн Т1 нь уян хатан учир бизнесийн хувьд түгээмэл болсон. Энэ нь байгууллагад суурин телефон, хот хоорондын телефон, интернэт, интернэт сулжээгээр дуу дамжуулах (VoIP) зэрэг үйлчилгээнүүдийг нэгэн зэрэг нэг сувгаар явуулахыг зөвшөөрдөг. Нэгтгэгдсэн Т1нь Т1 урсгалтай хутгаж болохгүй. Т1 урсгалын шугам нь хэрэглэгчид түрээслэгддэг ба илүү бага үнэтэй.[МХХТ]
1168Харилцаа холбооIntelligent networkУхаалаг сүлжээУхаалаг сүлжээ гэдэг нь “тусгай үйлчилгээ” маягийн архитектуртай. Ухаалаг сүлжээний сүүлийн үеийн хувилбар нь “Боловсронгуй ухаалаг сүлжээ (AIN)” юм. Энэ нь “Бие даасан үйлчилгээ” гэсэн санааг агуулсан архитектуртай ба энд телефон дугаарыг янз бүрийн хоорондоо ялгаатай үйлчилгээнд ашиглагддаг. Энэ үйлчилгээнүүд нь дуудлагын төрөл, дуудагчийг таних, өдрийн цаг хугацаа зэрэг нөхцөлүүдээс хамааран өөр өөр байдаг. Боловсронгуй ухаалаг сүлжээ (AIN) нь шинээр телефон төхөөрөмж суурьлуулахгүйгээр шинэ үйлчилгээнүүдийг нэмэгдүүлэхэд хялбар байдаг.[МХХТ]
1169Харилцаа холбооInterexchange carrier (IXC)Станц хоорондын үйлчилгээ эрхлэгчСтанц хоорондын үйлчилгээ эрхлэгч бол газар зүйн өөр өөр нутаг дэвсгэрт оршиж байгаа суурин телефон станцуудын хоорондох холболтыг хангадаг телефон компани юм.[МХХТ]
1170Харилцаа холбооInterface specificationИнтерфейсийн тодорхойлолтХолбоотой хоёр системийн хоорондын харилцан холболт, харилцан ажиллагааны дараалал, хэлбэр, тоо болон төрөл зэргийн албан ёсны тайлбар.[МХХТ]
1171Харилцаа холбооInterface unitsИнтерфейсийн төхөөрөмжүүдШугам болон станц хоорондын хэлхээ төгсдөг бөгөөд эдгээр шугам , хэлхээнээс ирж буй ачааллыг боловсруулдаг станцын төхөөрөмж.[МХХТ]
1172Харилцаа холбооInternal connectionДотоод холболтНэг станцын хэрэглэгчийн шугамууд буюу сувгуудын хооронд дуудлага тогтоох станцын холболт.[МХХТ]
1173Харилцаа холбооInternational incoming and outgoing fixed telephone traffic (minutes)Улс хоорондын суурин телефон сүлжээний орох ба гарах ачаалал (минутаар)Улс хоорондын суурин телефонсүлжээний орох ба гарах ачааллын нийлбэр.[МХХТ]
1174Харилцаа холбооInternational incoming and outgoing total telephone traffic (minutes)Олон улсын орох, гарах дуудлагын телефон ачаалал (минутаар)Хөдөлгөөнт болон суурин утасны олон улсын орох, гарах ачааллын нийт нийлбэр (минутаар).[МХХТ]
1175Харилцаа холбооInternational incoming fixed telephone traffic (minutes)Улс хоорондын суурин телефон сүлжээний орох ачаалал (минутаар)Тухайн улс руу гадаад орноос орж байгаа телефон дуудлагын ярианы ачаалал. Энэ үзүүлэлт нь ачааллын минутын тоогоор илэрхийлэгдэнэ.[МХХТ]
1176Харилцаа холбооInternational Incoming Internet bandwidth (Mbit/s)Олон улсын интернэтийн орох зурвасын өргөн (Mбит/с)Олон улсын интернэтийн орох мэдээллийн хэмжээний нийт багтаамж (Mбитсек). Энэ хэмжигдэхүүн нь олон улсын зурвасыг оруулан нийт интернэт мэдээллийн солилцооны багтаамжийг харуулна.[МХХТ]
1177Харилцаа холбооInternational incoming total telephone traffic (minutes)Олон улсын нийт орох телефон ачаалал (минутаар)Гадаад орнуудаас үндэсний сүлжээ рүү орж байгаа олон улсын амжилттай дуудлагын орох ярианы минут. Транзит яриаг хасаад, суурин ба үүрэн телефон яриа, удирдлагатай VoIP яриаг оруулна. Энэ үзүүлэлт нь ачааллын хэмжээг минутаар илэрхийлнэ.[МХХТ]
1178Харилцаа холбооInternational Internet bandwidth (Mbit/s)Улс хоорондын интернэт сүлжээний зурвас (Мбит/с)Энэ үзүүлэлт улс хоорондын интернэт сүлжээний зурвасын нийт багтаамж (Мбит/с). Хэрэв багтаамж тэгш хэмт бус (ө.х, орох нь гарахаасаа их) бол орох багтаамжаар авна. Энэ нь улс хоорондын зурвасаар солилцож байгаа бүх интернэтийн багтаамжийн нийлбэрээр хэмжигдэнэ.[МХХТ]
1179Харилцаа холбооInternational outgoing fixed telephone traffic (minutes)Улс хоорондын суурин телефон сүлжээний гарах ачаалал (минутаар)Тухайн улсаас гадаад орон руу гарч байгаа телефон дуудлагуудын нийлбэр минутаар.илэрхийлэгдэнэ. Үүнд үүрэн телефоны ачааллыг оруулж болно.[МХХТ]
1180Харилцаа холбооInternational outgoing total telephone traffic (minutes)Олон улсын гарах дуудлагын телефон ачаалал (минутаар)Үндэсний сүлжээнээс олон улс руу гарсан амжилттай дуудлагын нийт минут. Үүнд суурин ба үүрэн телефон яриа, удирдлагатай VoIP яриаг оруулна. Энэ үзүүлэлт нь ачааллын хэмжээг минутаар илэрхийлнэ.[МХХТ]
1181Харилцаа холбооInternational private leased circuit (IPLC)Улс хоорондын хувийн түрээсийн сувагУлс хоорондын хувийн түрээсийн суваг (IPLC) нь дэлхийн нийт нутаг дэвсгэр даяар тархан байрласан албан байгууллагуудыг хооронд нь холбох зорилгоор ашиглагдах “цэгээс цэгт” гэсэн хувийн шугам юм. IPLC-ыг интернэт сүлжээ рүү хандах, бизнесийн өгөгдөл солилцох, видео хурал явуулах гэх мэт харилцаа холбооны өөр бусад хэлбэрийн үйлчилгээ явуулахад ашиглаж болно.[МХХТ]
1182Харилцаа холбооInternational telephone call pricesОлон улсын телефон ярианы үнэӨөрийн орны суурин телефон утаснаас гадаад орон руу шууд ярих минутын үнэ. Үнийг дээд үнэ, эсвэл хямдрал зарласан доод үнээр тооцох ба үндэсний мөнгөн тэмдэгтээр бичнэ. НӨАТ оруулж тооцно.[МХХТ]
1183Харилцаа холбооInternational telephone trafficУлс хоорондын телефоны трафикАливаа улсаас гарч байгаа (outgoing) болон тэр улс руу орж байгаа бодит (холболт тогтсон) трафик (ачаалал)-ыг улс хоорондын трафик буюу ачаалал гэж нэрлэнэ. Гарах (outgoing) тарфик гэдэг нь дуудаж байгаа хэрэглэгчийн эх орноос түүний харъяалагддаг улсаас гадна орших улс руу залгагдаж байгаа трафик юм. Эсрэг тохиолдолд дуудагдаж байгаа хэрэглэгчийн улс руу гаднаас дуудах дуудлагыг орох (incoming) трафик гэнэ. Энэ үзүүлэлт нь мөн адил амжилттай болсон дуудлагын тоо буюу нийт ярианы минутаар бүртгэгдэнэ. Тодорхой хоёр улсын хоорондох харилцан холболтын трафик нь мөн бүртгэгдэж болно.[МХХТ]
1184Харилцаа холбооInternational telex trafficУлс хоорондын телексийн трафикАливаа улсаас өөр улс руу дамжиж байгаа нийт гарах телексийн трафикийг энэ үзүүлэлтээр илэрхийлнэ. Хэрэв боломжтой бол тэр улсын хүлээн авч байгаа нийт орох телексийн трафикийг бүртгэж болно. Энэ үзүүлэлтийг захидлын тоо болон минутаар тооцно.[МХХТ]
1185Харилцаа холбооInternetИнтернэтДэлхий даяарх хэрэглэгчдийг хамарсан хоорондоо холбоотой компьютерийн сүлжээнүүдийн глобал систем. Интернэт нь цахим болон оптик сүлжээний технологиор холбогдож, орон нутаг болон дэлхийд өргөн цар хүрээг хамарч ажилладаг хувь, олон нийт, эрдмийн, бизнесийн болон төр засаг захиргааны сая сая сүлжээнээс бүрддэг аварга сүлжээ юм. Интернэт нь хэрэглэгчийг асар өргөн хүрээтэй мэдээллийн эх үүсгэвэр, үйлчилгээгээр хангаж өгдөгөөс чухам онцгой нь World Wide Web (WWW) хэмээх хоорондоо холбоостой гипертекст (hypertext) баримтын сүлжээ болон электрон шуудангийн дэд бүтэц юм. 2009 оны байдлаар ойролцоогоор дэлхийн хүн амын дөрөвний нэг нь буюу 1.5 тэрбум хүн интернэт хэрэглэж байна.
Интернэт болон вэб буюу World Wide Web (англ. Даян Дэлхийн Тор) гэсэн нэр томъёог өдөр тутмын хэрэглээнд нэг утгаар ашиглах нь түгээмэл тохиолддог. Хэрэг дээрээ энэ хоёр нь ялгаатай. Интернэт нь дэлхийг хамарсан өгөгдлийн холбооны (data communication) систем бөгөөд компьютерүүдийг холбосон техник болон програм хангамжийн дэд бүтэц (infrastructure). Харин вэб гэдэг нь интернэтээр дамждаг олон төрөл үйлчилгээний зөвхөн нэг нь бөгөөд гиперхолбоос (hyperlink), URL-аар холбосон хоорондоо холбоотой баримт (document) болон бусад эх сурвалжийн цуглуулга юм.
[МХХТ]
1186Харилцаа холбооInternet Dial-up traffic (minutes)Диал-ап интернэтийн ачаалал (минутаар)Нийтийн хэрэглээний телефон сүлжээгээр диал-ап холболтоор интернэтэд хандсан нийт минут.[МХХТ]
1187Харилцаа холбооInternet draftИнтернэт төсөлИнтернэт стандарт батлагдахын өмнөх зургаан сарын хүчинтэй (явцын) албан бус бичиг баримт юм.[МХХТ]
1188Харилцаа холбооInternet protocol private branch exchange (IP-PBE)Интернэт протокол хэрэглэсэн салбарын холболтын станцИнтернэт протокол хэрэглэсэн салбарын холболтын станц (IP PBX) нь VoIP (Интернэт протоколоор дуу дамжуулах) технологи бүхий хэрэглэгчүүдийн хооронд суурин сүлжээний шугамаар дуудлагуудыг холбох зориулалттай салбарын холболтын станц (Байгууллагын хүрээн дэх телефон холболтын систем) юм. Өргөн хэрэглээний IP PBX нь VoIP хэрэглэгч ба уламжлалт телефон хэрэглэгчийн хооронд буюу уламжлалт телефон хэрэглэгчүүдийн хооронд ердийн PBX-ийнхтэй адилхан замаар холболт хийж чадна. Үүний товчилсон хэлбэр нь IP-PBX, IP/PBX, IPPBX гэсэн хэд хэдэн хэлбэрээр бичигдэж болно. Ердийн PBX-д өгөгдөл ба дуу дамжуулахад тус тусдаа бие даасан сүлжээ шаардлагатай байдаг. IP PBX-ийн нэг сайн тал нь өгөгдөл ба дуу дамжуулах сүлжээг нэгтгэсэн байдлаар хэрэглэдэг. Энэ нь VoIP-тэй адил интернэт хандалт ба уламжлалт телефон холболтонд хэрэглэгч бүр нэг ижил шугамыг ашиглах боломжтой гэсэн үг юм. Энэ нь байгууллагыг хөгжүүлэх, үйл ажиллагааны урт хугацааг багасгах, ашиглалтын зардлыг багасгах зэрэг уян хатан ажиллагааг хангадаг.[МХХТ]
1189Харилцаа холбооInternet Protocol Suite (TCP/IP)TCP/IP, Интернэт протоколын багцИнтернэт болон интернэттэй ижил төстэй сүлжээнд ашигладаг холбооны протоколын иж бүрдэл. Уг бүрдэлд багтдаг Transmission Control Protocol (TCP) болон Internet Protocol (IP) хэмээх хамгийн чухал хоёр протоколын нэрээр TCP/IP гэж мөн нэрлэдэг. Орчин үеийн интернэт протоколтой (IP) сүлжээ нь 1960-70-аад онд сууриа тавьсан Интернэт, 1980-аад оны дунд, хожуу үед үүссэн локал сүлжээний (Local area network, LAN) нийлмэл бүтэцтэй.
Интернэт протоколын багц нь бусад олонх протоколын адилаар хэд хэдэн түвшний (layer) цогц байдаг бөгөөд доод түвшин бүр нь дээдэх түвшиндээ ажиллагааны суурь болж өгнө. Жишээ нь TCP протокол нь IP протокол дээрээ үндэслэж ажиллана. Өгөгдлийг физик дамжигдахуйц хэлбэрт хөрвүүлдэг доод түвшнийхээ протоколд суурилсан дээд түвшний протокол нь хэрэглэгчдээ илүү ойр, илүү хийсвэр (abstract) өгөгдөл дамжуулдаг түвшин юм.
TCP/IP загвар нь өгсөх дарааллаар, Физик түвшин (Link Layer), Сүлжээний түвшин (Internet Layer), Тээвэрлэлтийн түвшин (Transport Layer), Хэрэглээний түвшин (Application Layer) гэсэн дөрвөн түвшинтэй.
[МХХТ]
1190Харилцаа холбооInternet service provider (ISP)Интернэт провайдер, Интернэтийн үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагаИнтернэт холболт болон интернэттэй холбоотой бусад төрлийн үйлчилгээ эрхэлдэг компани, байгууллага.[МХХТ]
1191Харилцаа холбооInternet standardИнтернэт стандарт [МХХТ]
1192Харилцаа холбооInternet2Интернэт2“Ирээдүйн интернэт” үүсэх явцыг хурдасгах үүднээс сүлжээний шинэ дэвшилтэт програм, технологи үүсгэж хөгжүүлэх зорилгоор америкийн судалгаа шинжилгээ, боловсрол, үйлдвэрлэлийн голлох байгууллагуудын хүрээнд байгуулагдсан арилжааны бус консорциум. Төрийн байгууллага болон компьютер үйлдвэрлэлийн тэргүүлэгч компаниудтай нягт хамтран ажилладаг уг консорциум өндөр хурдтай туршилтын Абилэн (англ. Abilene Network) сүлжээ ажиллуулдаг. Үүнтэй холбоотойгоор Internet2 гэсэн нэр нь консорциумаа биш, Абилэн сүлжээг хэлсэн утгатай хэрэглэгддэг.[МХХТ]
1193Харилцаа холбооIPTV (Internet protocol television)Интернэт протоколын телевизIPTV нь Интернэт протокол (IP)-оор телевизийн хөтөлбөрийг түгээх арга юм. Энэ нь хоёр чиглэлийн үйл ажиллагаатай. IPTV нь газар зүйн өөр өөр газарт байгаа хүмүүст интернэтээр файл солилцож байх ба чатлаж байх үедээ нэгэн зэрэг кино үзэж болох боломжийг олгодог. IPTV суурь сүлжээг хангагч болон серверүүдээр илгээгдсэн 2 чиглэлийн өргөн нэвтрүүлгийн дохиог ашигладаг. Сервер нь үзэгчдэд хэрэгцээгээрээ агууламж цагаа сонгох ба өөр интерактив телевизийн сайн талуудыг авах зэрэг боломжийг хангадаг. Үзэгч өргөн зурвасын холболт, хүсэлтийг нэвтрүүлэх хүлээн авахад зориулсан төхөөрөмжтэй байх ёстой (Set-Top box). Уламжлалт кабелийн тоон телевиз хэрэглэгч бүрт 100 сувгийг хүргэх боломжтой. IPTV нь нэг агшинд нэг хөтөлбөрийг дамжуулдаг. Үзэгч сувгийг солих эсвэл нэвтрүүлэг сонгох үед сүлжээг удирдах серверээс үзэгчийн төхөөрөмж (Set Top box) рүү агууламжийн шинэ урсгалыг дамжуулдаг.[МХХТ]
1194Харилцаа холбооIPTV subscriberИнтернэтээр телевизийн нэвтрүүлэг үздэг хэрэглэгчийн тооЭнэ үзүүлэлтээр интернэт сүлжээгээр телевизийн өргөн нэвтрүүлэг хүлээн авдаг өрхийн тоог бүртгэнэ.[МХХТ]
1195Харилцаа холбооIridium Satellite CommunicationsИридиум сансрын холбоо [МХХТ]
1196Харилцаа холбооISDN subscribersISDN сүлжээний хэрэглэгчНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээний ISDN (Integrated Service Data Network) хэрэглэгчдийн тоог энэ үзүүлэлтийн дор ойлгоно. ISDN сүлжээ нь хоёр янз байж болно. Үүнд: Анхдагч сүлжээ (primary network) эсвэл үндсэн хурдтай интерфейсийн үйлчилгээ (2B+D, CCITT Rec.I.420)-ний сүлжээ эдгээр болно.[МХХТ]
1197Харилцаа холбооISDN subscriptionsISDN сүлжээний хэрэглэгчдийн тооНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-нд холбогдсон хэрэглэгчийн тоо. Энэ нь үндсэн ба анхдагч хурдны интерфейс (өөрөө хэлбэл, ITU-T-ийн I.420 зөвлөмжид заасан 2B+D интерфейс)-ээр үйлчилгээг хэрэгжүүлдэг.[МХХТ]
1198Харилцаа холбооISDN voice channel equivalentsISDN сүлжээний ярианы сувгийн эквивалентЭнэ үзүүлэлтийг тодорхойлохдоо үндсэн хурдны ISDN-ний хэрэглэгчидийн тоог хоёроор, анхдагч хурдны ISDN-ний хэрэглэгчидийн тоог хэрэглэж буй стандартаасаа хамааран 23 эсвэл 30-аар үржүүлнэ.[МХХТ]
1199Харилцаа холбооIsochronousИзохрон, тэнцүү хугацаа, хугацааны тэнцүүлэлЭнэ нь “isochronous” (Грекийн “тэнцүү” ба “хугацаа” гэсэн үгнээс гаралтай, “eye-SAH-krun-us” гэж дууддаг) нь дуу болон дүрсийн тоон дамжуулал амжилттай байхын тулд цаг хугацааны координацыг шаарддаг процесстой хамаатай. Компьютерийн төхөөрөмжөөс буюу сүлжээгээр нэвтрэн телевиз буюу компьютерт орж буй дуу, дүрсний хурд өгөгдлийн урсгалын эх үүсгэгчийн хурдтай ижил байх хэрэгтэй. Изохрон өгөгдөл дамжуулал нь өгөгдлийн урсгалыг үргэлжилсэн, тогтвортой хурдаар дамжуулах баталгаа өгдөг. (IEEE 1394 өндөр хурдны цуваа холбогчийн FireWire-д изохрон интерфейсийг оролцуулсан байдаг). Изохрон интерфейс нь синхрон ба синхрон бусыг ялгадаг.[МХХТ]
1200Харилцаа холбооLearning path: Network infrastructureСургалтын чиглэл: Сүлжээний дэд бүтэцЭнэ чиглэлээр дэд бүтэц, суурь сүлжээ, сүлжээний хандалтын цэг (NAP), замчлагч, интернэт холбогч, сэлгэн залгагч, гүүр, толгой станц, дахин дамжуулагч, гарцын төхөөрөмж, хүрэх цэг (POP), төгсгөлийн сервер, хост, сүлжээний үйлчилгээний төв, Х төгсгөлийн төхөөрөмж, сүлжээний хавсарга санах байгууламж (NAS), сүлжээний бүсийн санах байгууламж гэх мэтийг судална.[МХХТ]
1201Харилцаа холбооLearning path: Telephony and wide area networksСургалтын чиглэл: Телефон ба Глобал интернэт WAN сүлжээЭнэ чиглэлээр суваг, нийтийн үйлчилгээний телефон сүлжээ (PSTN), хуучны телефон үйлчилгээний төхөөрөмж (POTS), телефон залгуур, диал-ап холболт, дуу нийлүүлэгч, модем -56Кбит/с, V.xx стандарт, суурин хэлхээ, төв оффисс, тодорхой шугам, үйлчилгээний компани “Белл”, Бүсийн үйлчилгээний компани “Белл”, ухаалаг сүлжээ (IN), Дэвшилтэт ухаалаг сүлжээ (AIN), дохиоллын систем №7 (SS7), EWSD станц, эрланг (шугам ашиглалтыг хэмжих нэгж), фрейм, фрейм релей, фрейм релейн хандах төхөөрөмж (FRAD), Асинхрон дамжууллын горим ATM, 2600Гц давтамж, нэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ ISDN, В суваг, D суваг, төгсгөлийн адаптер, Өргөн зурвасын ВISDN сүлжээ, HDLC, IDSL, PABX, Автоматаар шууд орох дуудлага (DID), Дуудлага автоматаар танигч (ANI), Дуудагдсан дугаарыг таних үйлчилгээ (DNIS), тогтмол виртуаль суваг (PVC) , холболттой виртуаль суваг, хэрэглэгчийн тоон шугамын нягтруулагч DSLAM, IP-аар дуу дамжуулах технологи, салаалагч, тоон хэлхээний зөөгч зэргийг судална.[МХХТ]
1202Харилцаа холбооLearning path: Wireless and CellularСургалтын чиглэл: Утасгүй ба үүрэн системЭнэ чиглэлээр утасгүй холбооны үйлчилгээ хангагч (WSP), хөдөлгөөнт холбооны систем (AMPS, D-AMPS), сансрын холбооны систем (Eutlsat, VSAT, HALO), FDMA, TDMA нягтруулгын технологи, GSM-DECT, PCS, WAP, EPOC, Bluetooth хөдөлгөөнт холбооны стандартууд, радар, допплерийн эффект, нэврүүлэгч-хүлээн авагч, транспондер, дахин дамжуулагч, богино мессеж үйлчилгээ (SMS ), радиацын хамгаалалт, Виртуаль орчин (VHE), GPRS, ACeS, EDGE, HSCSD, UMTS стандартууд гэх мэтийг судална.[МХХТ]
1203Харилцаа холбооLearning path: Wires and cablesСургалтын чиглэл: Утаснууд ба кабелиудЭнэ чиглэлээр од мушгилттай кабель, од мушгилтгүй кабель, FTP кабель, од мушгилттай хос кабелийн категориуд (CAT1-5), коаксиаль кабель, бүдүүн нарийн утаснууд, шилэн кабель, төгсгөлийн цэг рүү очих кабель, хар кабель, тэгш хэмт кабель, зузаан коаксиаль кабель (АНУ-д), завсрын хуваарилах фрейм, гол хуваарилах фрейм гэх мэтийг судална.[МХХТ]
1204Харилцаа холбооLeased lineТүрээсийн сувагАливаа хэрэглэгч хязгаарлагдмал хүрээнд зөвхөн өөрөө хэрэглэх зорилгоор тусгай хэрэглээнд зориулж ашиглаж байгаа хоёр чиглэлийн шугамыг түрээсийн суваг гэж нэрлэнэ. Ийм суваг нь автомат холболттой ба холболтгүй ярианы болон өгөгдлийн суваг байж болно. Түрээсийн сувгууд нь дотоодын, хот хоорондын, улс хоорондын шугамыг ашиглан зохион байгуулагдаж болно. Энэ үзүүлэлт нь зөвхөн түрээсийн сувгийн тоог илэрхийлэх бөгөөд нэг түрээсийн сувгийг ашиглан зохион байгуулагдаж болно.[МХХТ]
1205Харилцаа холбооLeased line chargesТүрээсийн шугамын үнэТүрээсийн шугамын үнэ гэдэгт харилцан холболтын үнэ болон сарын түрээсийн үнийг хамруулна. Өртөг нь мэдээллийн хурд (2.4, 4.8, 9.6, 19.2, 56/64 Кбит/с болон 1.5/2.0 Mбит/с), зайнаас (км) хамаарч тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1206Харилцаа холбооLeased line subscriptionsТүрээсийн шугамын хэрэглэгчидЭнэ үзүүлэлт түрээсийн шугамын хэрэглэгчдийн тоогоор тодорхойлогдоно. Түрээсийн шугам нь хувийн яриа ба /өгөгдлийн холбооны үйлчилгээнд зориулж 2 байршлыг хооронд нь холбож өгдөг. Түрээсийн шугам бол 2 цэгийн хоорондох нөөцлөгдсөн суваг юм. Түрээсийн шугамыг богино ба хол зайд үүсгэж болно. Энэ нь бүх л хугацааны турш нээлттэй суваг байдаг. Уламжлалт телефон сүлжээ нь сувгийг олон төрлийн ярианы холболт хийхдээ дахин дахин ашиглаж байдгаараа түрээсийн сувгаас ялгаатай. Түрээсийн шугамыг бизнесийн байгууллагууд ихэвчлэн салбар оффистойгоо холбогдоход ашигладаг. Учир нь түрээсийн шугам сүлжээний ачаалалд зориулж баталгаажсан зурвасыг өгдөг юм.[МХХТ]
1207Харилцаа холбооLine information databaseШугамын мэдээллийн өгөгдлийн санШугамын мэдээллийн өгөгдлийн сан (LIDB) нь хэрэглэгчийн мэдээлэл агуулсан суурин сүлжээний телефон компаниар ашиглалт нь явагддаг өгөгдлийн сан юм. Хэрэглэгчийн мэдээлэлд нэр, хаяг, хүлээн авсан үйлчилгээ, урьдчилсан төлбөрт картын хүчинтэй эсэхийн талаарх мэдээлэл зэрэг хамрагдана.[МХХТ]
1208Харилцаа холбооLine signallingШугамын дохиололАчааллын сувгийг бүгдийг нь эсвэл хагасыг нь тасралтгүй хянадаг болон төгсгөдөг төхөөрөмжүүдийн хооронд дохионууд нь дамжигддаг дохиоллын арга.[МХХТ]
1209Харилцаа холбооLine terminationШугамын төгсгөлТоон дамжуулах системийн нэг төгсгөл болж, наандаж нэвтрүүлэх болон хүлээн авах функцийг агуулж буй функциональ буюу бүлэг блок.[МХХТ]
1210Харилцаа холбооLink-by-link signallingШугамнаас шугаманд дамжих дохиололОлон сувгийн холболтонд тухайн хугацаанд дохионууд нь нэг л шугамаар дамждаг ба завсрын холболтын цэг бүр дээр дараачийн дамжуулалд зориулж боловсруулалт хийхийг шаарддаг дохиоллын арга.[МХХТ]
1211Харилцаа холбооLink-link signallingНэвт дохиололШууд холбогдсон эсвэл дохиоллын дамжууллын цэгээр холбогдсон хоёр дохиоллын цэгийн хооронд дохиоллын мэдээллийг солилцох процедур.[МХХТ]
1212Харилцаа холбооLoad sharing (general)Ачаалал хуваах (ерөнхий)Ачааллыг тэнцвэржүүлэх болон найдвартай ажиллагааг сайжруулах үүднээс дохиоллын ачааллыг хоёр буюу түүнээс олон дохиоллын буюу мэдээний чиглэлээр хуваарилах процесс.[МХХТ]
1213Харилцаа холбооLocal access and transport areaСуурин хандалт тээвэрлэх бүсСуурин хандалт тээвэрлэх бүс (LATA) нь АНУ-д хэрэглэгддэг, суурин сүлжээний телефон үйлчилгээ эрхлэгч (LECs) нэг ба хэд хэдэн компаниудыг хамрах газарзүйн бүсийг нэрлэх нэр томъёо. LATA-ийн хүрээнд 2 суурин станцын хооронд холболтыг “LATA доторх” гэж нэрлэдэг. 2 LATA-ийн үйлчилгээ эрхлэгчдийн хоорондох холболтыг “LATA хоородох” гэж нэрлэдэг. LATA хоородынх бол хот хоорондын үйлчилгээ эрхлэнэ. “LATA доторх” буюу “LATA хоородох” үйлчилгээ эрхлэх компаний мөрдөх дүрмийг 1996 оны Харилцаа холбооны актан дээр үндэслэгдэн гаргасан.[МХХТ]
1214Харилцаа холбооLocal exchange carrier (LEC)Суурин холболтын үйлчилгээ эрхлэгчСуурин холболтын үйлчилгээ эрхлэгч нь (LEC) АНУ-д нийтийн үйлчилгээний телефон компанид зориулагдсан нэр томьёо юм. Энэ нь суурин үйлчилгээг хангадаг. LEC-ийн хамгийн томуудын нэг нь ашиглалт үйлчилгээний BELL компани болно.[МХХТ]
1215Харилцаа холбооLocal fixed to fixed telephone traffic (minutes)Суурин телефон сүлжээний хот доторх ачаалалСуурин телефон сүлжээний ачаалал нь дуудаж байгаа станц нь байрлах суурин холболтын муж дотор бүрэн төгссөн телефоны шугамын ачааллаас бүрдэнэ. Энэ нь суурин холболтын төлбөрт хэрэглэгчээс дуудах ачаалал юм. Уг ачааллыг минутаар илэрхийлнэ. Хэрэв ачаалал нь дуудлагын тоо эсвэл импульсийн тоогоор илэрхийлэгдвэл ачааллыг минутад хувиргах тохиромжтой аргыг хэрэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1216Харилцаа холбооLocal number portability (LNP)Суурин хэрэглэгчийн дугаар зөөврийн байх шинжСуурин хэрэглэгчийн дугаар зөөврийн байх шинж (LNP) нь АНУ-д хэрэглэгддэг, хэрэв хэрэглэгчид нь өөр суурин телефоны үйлчилгээ хангагч руу холбогдвол өөрийнхөө дугаарыг хадгалах чанар юм. LNP нь байрлалын чиглэлийн дугаар (LRN)-аар хийгдэх боломжтой. Ирээдүйд хэрэглэгчид өөр байрлалд шилжихэд өөрийн телефон дугаар хадгалах шинж (LNP) нь улам өргөжих болно. LNP ба LRN нь дугаар зөөвөрлөлтийг удирдах төвөөр хянагдан удирдагдах болно.[МХХТ]
1217Харилцаа холбооLocal Telephone TrafficОрон нутгийн (хотын доторх) телефон трафикТөлбөрйин тооцоо хийгддэг бүс нутгийн хүрээнд (дуудаж байгаа станцын оршин буй дүүрэг) АТС хооронд солилцож байгаа бодит (холболт тогтсон) ачааллыг орон нутгийн (хотын доторхи/Local) трафик гэж нэрлэнэ. Орон нутгийн (хотын доторхи/local) хязгаарт нэг хэрэглэгч нөгөөг дуудаж телефоноор ярьсан ярианы төлбөр орон нутгийн (хотын доторхи/local) тарифаар тооцогдох юм. Энэ үзүүлэлтийг ярианы нийт минутаар эсвэл холболт тогтсон дуудлагын тоогоор илэрхийлж болно. Хэрэв энэ үзүүлэлт ямар нэг хэмжих нэгж юмуу зөвхөн орон нутгийн (хотын доторхи/local) тарифаар төлбөрийн импульсын тоогоор бүртгэгдэж байвал түүнийг нийт дуудлагын тоо/нийт ярианы минутад харьцуулсан харьцаанд шилжүүлэх тохиромжтой аргачлалыг мөрдөх шаардлагатай.[МХХТ]
1218Харилцаа холбооLocation Routing Number (LRN)Байрлалын чиглэлийн дугаар, LRNБайрлалын чиглэлийн дугаар (LRN) нь үйлчилгээний удирдлагын цэг (SCP) гэж нэрлэгдэх, өгөгдлийн санд хадгалагдах 10 цифр бүхий дугаар юм. Энэ нь суурин телефон станцын холболтын портыг таних зориулалттай. LRN бол суурин хэрэглэгчийн дугаар зөөврийн байх шинж (LNP)-ийг хангах техник юм.. LRN-ийг ашигласнаар номер цуглуулж байхад суурин телефон станц SCP дэх замчлалын өгөгдлийн сангаас хэрэглэгчтэй холбоотой LRN-ыг асуудаг. LRN нь суурин телефон үйлчилгээ эрхлэгчийг таних телефон дугаарын хэрэгцээг даган өөрчлөгддөг. Хэрэв хэрэглэгч өөр телефон үйлчилгээ эрхлэгч рүү шилжвэл тухайн телефон дугаар нь хадгалагдах болно. Зөвхөн LRN өөрчлөгдөнө.[МХХТ]
1219Харилцаа холбооLong distance carrierХот хоорондын телефон үйлчилгээ эрхлэгчХот хоорондын телефон үйлчилгээ эрхлэгч бол газарзүйн өөр өөр бусад орчин буй суурин станцуудын хоорондох холболтыг хангагч телефон коммани юм. АНУ-д холболтын байгууламж хоорондын үйлчилгээ эрхлэгч (IXC)-тэй адилаар, хот хоорондын үйлчилгээ эрхлэгч нь тээвэрлэх бүсийн суурин хандалт хооронд (interLATA)-ын үйлчилгээг хангадаг.[МХХТ]
1220Харилцаа холбооLong distance fixed to fixed telephone traffic (minutes)Хот хоорондын сууринаас суурин телефон ачаалал (минутаар)Хот хоорондын суурин телефон ачаалал нь дуудсан телефон аппаратнаас суурин төлбөрөөс гадна орчинд орших телефон аппараттай солилцох хот хоорондын суурин телефоны идэвхтэй хэрэглэгчийн үүсгэсэн ачааллаас бүрдэнэ. Энэ үзүүлэлт нь хотхоорондын суваг эзлэлтийн нийт минутаар тодорхойлогдоно. Үүнд диал-ап интернэт хандалтанд ашигласан минут хамаарахгүй.[МХХТ]
1221Харилцаа холбооLong-haul opticsГэрлэн дохионы алсын дамжуулалГэрлэн дохиоллын алсын дамжуулал гэдэг нь хүний нүдэнд үзэгдэх гэрлэн дохиог шилэн кабелиар алс хол зайд дамжуулах гэсэн утгатай. Дамжуулалтанд дахин дамжуулагч огт хэрэглэхгүй эсвэл хамгийн багаар хэрэглэхийг зорино. Хэвийн үед дахин дамжуулагч нь дохионы чанарыг хадгалахын тулд шилэн кабелийн уртын дагуу зайлшгүй хэрэглэх шаардлагатай байдаг. Гэрлэн дохионы дамжууллыг (өөрөөр хэлбэл, гэрлэн дохионы хэт хол дамжуулал (ULH) оптик гэж нэрлэдэг) хөгжүүлэгчдийн гол шалгуур нь шилэн кабель ашигладаг материалын алдагдалтай холбоотой байдаг. Энэ алдагдлын хэмжээ нь оролтонд байх гэрлэн дохионы тодрол нэмэгдсэнээр ихэсч болно.[МХХТ]
1222Харилцаа холбооLoop / disconnet signallingХэлхээ/ салгах дохиололБитүү хэлхээг (щлейфийг) салгах болон дахин залгах замаар дохиог илэрхийлэх тогтмол гүйдлийн дохиоллын арга.[МХХТ]
1223Харилцаа холбооLoopbackШлейф, гэдрэг холбоо, гэдрэг хэлхээТелефон системд “гэдрэг холбоо” гэдэг нь сүлжээний хүрэх цэг рүү анхны гарах цэгээс дохиог илгээж үүнийгээ буцааж хүлээн авах шалгалтын дохио юм. Буцаж ирсэн энэ дохио нь асуудлыг шийдэхэд (гэмтэлд диагностик хийхэд) тусалдаг. Гэдрэг холбооны шалгалтыг телефон системийн төхөөрөмжийн хэсэг бүр лүү нэгэн цаг хугацаанд илгээх нь гэмтлийг арилгах техник болох юм.[МХХТ]
1224Харилцаа холбооLZW compressionLZW шахагч, LZW шахалтLZW шахалт нь Abraham Lempel, Jacov Ziv, Terry Weleh нарын санаачилсан хүснэгт дээр сууриласан алгоримтын загварыг ашиглан файлыг жижигрүүлэн багасгаж шахах арга юм. LZW шахалтанд гол хэрэглэгддэг 2 файл форматыг ашигладаг. Үүнд:
1. Вэб сайтын GIF дүрс формат
2. TIFF дүрс формат юм. LZW шахах арга нь текст файлыг шахахад бас тохиромжтой.
[МХХТ]
1225Харилцаа холбооMain line for residential useХувийн хэрэглэгчийн гол шугамын тооХувийн хэрэглэгч буюу айл өрхөд үйлчлэх зориулалттай гол шугамыг хувийн хэрэглэгчийн гол шугамын тоо гэж нэрлэнэ. Энэ нь мэдээлэл холбооны үзүүлэлтүүдийн нэг юм. Үүнд албаны хэрэглэгч, засгийн газрын ба тусгай зориулалтын шугам эсвэл бусад телефон станцтай холбогдох шугамыг оролцуулахгүй.[МХХТ]
1226Харилцаа холбооMain lines connected to digital exchangeТоон холболтын системд холбогдсон гол шугамын тооЭнэ тодорхойлолтын утга нь тоон технологитой холболтын системд холбогдсон нийт гол шугамын тоо юм. Энэ үзүүлэлт нь нийт тоон (электрон) холболтын системийн тоог, холболтын систем хоорондын холбох шугамын тоог, тоон сүлжээний төгсгөлийн төхөөрөмжийн тоог илэрхийлэхгүй.[МХХТ]
1227Харилцаа холбооMain lines in urban areasХот суурин газрын гол шугамын тооУлсын хэмжээний нийт гол шугамын хичнээн нь хот суурин газар байна вэ гэдгийг илэрхийлнэ. Хот суурин газар Urban гэдэг тодорхойлолт өгөгдсөн байх ёстой.[МХХТ]
1228Харилцаа холбооMajor alarmНоцтой гэмтлийн дохиолол, томоохон гэмтлийн дохиололТоног төхөөрөмж болон системд гарсан ноцтой, нилээд их хэмжээний томоохон гэмтлийг дохиолдог. энэ төрлийн гэмтлийг улаан өнгийн гэрлээр илэрхийлдэг.[МХХТ]
1229Харилцаа холбооMean opinion score (MOS)Дундаж үнэлгээИнтернэт телефон, дуу дамжуулах холбоонд дундаж үнэлгээ (MOS) нь хэлхээний очих төгсгөл дээрх хүний ярианы чанарын тоон хэмжээг хангадаг схем юм. Энэ схем системийн гүйцэтгэлийн тоон үзүүлэлтийн математик дундажыг ашигладаг. MOS-ыг тодорхойлохын тулд эрэгтэй эмэгтэй яригчаас холбооны хэлхээгээр дамжигдсан өгүүлбэрүүд сонсогчид хэр чанартай сонсогдсоныг тодорхойлно. Сонсогч өгүүлбэр бүрт муу /1/, дунд /2/, сайн /3/, онц /4/, онц сайн /5/ гэсэн үнэлгээ өгдөг. MOS нь муу /1/-ээс хамгийн сайн /5/ -ын хооронд байх хувийн оноонуудын арифметик дундаж юм.[МХХТ]
1230Харилцаа холбооMediaМэдээллийн хэрэгсэлМэдээлэл эсвэл өгөгдлийг хадгалах, зөөвөрлөхөд ашигладаг хадгалуур (storage), дамжуулах суваг (transmission channel) болон хэрэглүүр (tool). Medium хэмээх үгний олон тоо заасан хувирал болох media нь ихэнхдээ mass media (масс мэдээллийн хэрэгсэл) болон news media гэсэн нэр томъёотой ижил утгаар хэрэглэгддэг боловч medium буюу тодорхой нэг төрлийн мэдээллийн хэрэгслийг тусгайд нь илэрхийлсэн утгатай байж болдог.[МХХТ]
1231Харилцаа холбооMediation deviceЗавсрын төхөөрөмжЦахилгаан холбооны удирдлагын сүлжээнд, сүлжээний элемент үйлдлийн системийн хооронд оршдог бөгөөд хоёр нэгжийн хоорондын мэдээллийн урсгалыг хөрвүүлдэг, нягтруулдаг төхөөрөмж буюу функц.[МХХТ]
1232Харилцаа холбооMinor alarmБага зэрэг гэмтлийн дохиололТоног төхөөрөмж болон системд гарсан бага зэргийн гэмтлийг дохиолдог. Энэ төрлийн гэмтлийг шар өнгөөр илэрхийлдэг.[МХХТ]
1233Харилцаа холбооMMS sentИлгээсэн мулимедиа үйлчилгээ, MMSУлс дотроо болон олон улсын чиглэлүүд рүү илгээсэн нийт мултимедиа мессежийн тоо. Компьютерээс хөдөлгөөнт холбоо руу эсвэл компьютеруудад илгээсэн мессежийг хасаж тооцно.[МХХТ]
1234Харилцаа холбооMobile cellular – cheapest recharge card valueХөдөлгөөнт үүрэн холбоо – хамгийн хямд цэнэглэгч картны үнэХамгийн хямд цэнэглэгч картны үнэ. Энэ картаар хэдэн минут ярьж болох, хэдэн богино мессеж (SMS) бичих боломжтойг тэмдэглэх ёстой.[МХХТ]
1235Харилцаа холбооMobile cellular monthly subscription chargeХөдөлгөөнт үүрэн холбооны сарын хэрэглээний төлбөрХөдөлгөөнт үүрэн холбооны сарын хэрэглээний төлбөрт НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1236Харилцаа холбооMobile cellular postpaid connection chargeХөдөлгөөнт үүрэн холбооны дараа төлбөрт үйлчилгээний холболтын төлбөрШинэ хэрэглэгчийн нэг удаа төлөх төлбөр буюу Сим картны үнэ. Уг төлбөрт урамшууллын ярианы эрх, SMS-ийн эрх багтсан бол үүнийг тэмдэглэнэ. Буцаан олгогдох мөнгийг үүнд оруулахгүй. НӨАТ оруулж тооцно.[МХХТ]
1237Харилцаа холбооMobile cellular prepaid connection chargeХөдөлгөөнт үүрэн холбооны урьдчилсан төлбөрт үйлчилгээний холболтын төлбөрШинэ хэрэглэгчийн нэг удаа төлөх төлбөр буюу Сим картны үнэ. Уг төлбөрт урамшууллын ярианы эрх, SMS-ийн эрх багтсан бол үүнийг тэмдэглэнэ. НӨАТ оруулж тооцно.[МХХТ]
1238Харилцаа холбооMobile cellular prepaid- price of SMS (off-net)Хөдөлгөөнт үүрэн холбооны урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгчийн бусад сүлжээнд бичих SMS-ийн үнэХөдөлгөөнт үүрэн холбооны урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгчийн бусад сүлжээнд бичих богино мессеж (SMS)-ийн үнэ. НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1239Харилцаа холбооMobile cellular prepaid- price of SMS (On_net)Хөдөлгөөнт үүрэн холбооны урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгчийн сүлжээн дотроо бичих SMS-ийн үнэХөдөлгөөнт үүрэн холбооны урьдчилсан төлбөрт хэрэглэгчийн өөрийн сүлжээн дотроо бичих богино мессежийн (SMS)-ийн үнэ. НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1240Харилцаа холбооMobile cellular telephone subscriptions (post-paid + prepaid)Хөдөлгөөнт үүрэн телефон хэрэглэгч (урьдчилсан төлбөрт + дараа төлбөрт)Үүрэн телефон хэрэглэгч гэж үүрэн холбооны технологийг ашиглан суурин болон үүрэн холбооны сүлжээнд холбогдсон идэвхтэй хэрэглэгчдийн тоо. Үүнд урьдчилсан төлбөрт болон дараа төлбөрт хэрэглэгчдийг хамааруулна. Гар утасны ярианы үйлчилгээ үзүүлдэг бүх үйлчилгээ орно.[МХХТ]
1241Харилцаа холбооMobile communication chargesХөдөлгөөнт холбооны төлбөрХөдөлгөөнт холбооны төлбөрт дараахи төлбөрүүд багтана. Үүнд: Хөдөлгөөнт холбооны холболтын болон сарын суурь хураамж, долоо хоног, өдөр, цаг, зайнаас хамаарсан ярианы төлбөр эдгээр орно. Боломжтой бол хөдөлгөөнт холбооны ярианы тухай мэдээллийг аналог (TACS, NMT, AMPS г.м) эсвэл тоон (GCM, DCME г.м) системийн үйлчилгээний яриа хэлбэрээр тус тусдаа бүртгэнэ.[МХХТ]
1242Харилцаа холбооMobile communication investmentҮүрэн холбооны хөрөнгө оруулалтЭнэ үзүүлэлтэд улсын хэмжээнд үүрэн холбооны үйлчилгээнд жилд оруулсан хөрөнгө оруулалт тооцогдоно.[МХХТ]
1243Харилцаа холбооMobile data revenuesХөдөлгөөнт холбооны өгөгдөл дамжуулах үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд хөдөлгөөнт үүрэн телефоноор богино мессеж SMS, болон мултимедиа мессеж MMS үйлчилгээ, интернэт ашиглан өгөгдөл дамжуулах үйлчилгээнээс олсон орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1244Харилцаа холбооMobile Internet trafficХөдөлгөөнт холбооны интернэт ачаалалХөдөлгөөнт холбооны бүх сүлжээний өгөгдлийн ачааллын (SMS, MMS үйлчилгээний ачаалал хамаарахгүй) нийт хэмжээ.[МХХТ]
1245Харилцаа холбооMonthly subscription for business telephone serviceБизнесийн телефон үйлчилгээний сарын хэрэглээБизнесийн телефон үйлчилгээний сарын хэрэглээ. НӨАТ оруулж тооцно. Оруулаагүй тохиолдолд тэмдэглэх шаардлагатай.[МХХТ]
1246Харилцаа холбооMonthly subscription for residential telephone serviceӨрхийн телефон үйлчилгээний сарын хэрэглээНийтийн Үйлчилгээний Телефон Сүлжээний дараа төлбөрт үйлчилгээний суурь хураамж нь тогтмол байна. Энэхүү суурь хураамжинд шугамын түрээс орох ба харин терминал буюу төгсгөлийн төхөөрөмжийн (ө.х. телефон утас) түрээс орохгүй.[МХХТ]
1247Харилцаа холбооMuldexМулдексМультплексор, демультплексор гэсэн үгний товчлол. Мультплексор, демультплексор хоёр нэг төхөөрөмж дээр нэгдсэн үед энэ хэллэгийг хэрэглэнэ.[МХХТ]
1248Харилцаа холбооMulti-carrier modulation (MCM)Олон зөөгчийн модуляцОлон зөөгчийн модуляц (MCM) бол өгөгдөл дамжууллын арга юм. Энэ аргын үед өгөгдлийг олон нийлэгдэхүүнүүдэд хуваадаг ба эдгээр нийлэгдэхүүнүүд тус бүр өөрийн зөөгч дохиогоор илгээгддэг. Бие даасан зөөгч бүр нарийн зурвастай боловч нийлмэл дохио нь өргөн зурвастай болно. MCM нь анх 1950 онд Америкийн цэргийн холбоонд ашиглагддаг байсан. Одоогоор MCM нь физик орчноор дамжуулагдах тоон холбооны зурвасын өргөнийг нэмэгдүүлэх утгаар ашиглагдах хандлагатай байна. Энэ схем зарим радио өргөн нэвтрүүлгийн үйлчилгээнд ашиглагддаг. Энэ технологи өөрөө тоон телевизд зээлдүүлэгддэг, ба асимметрик хэрэглэгчийн тоон шугам (ADSL)-ын системд өгөгдлийн өндөр хурд үүсгэх аргаар ашиглагддаг. MCM нь бас бүсийн утасгүй сүлжээ (WLAN)-д ашиглагддаг. Ортогональ давтамжийн хуваалттай нягтруулга (OFDM), давтамжийн хуваалттай нягтруулга (FDM), ба хугацааны хуваалттай нягтруулга (TDM)-ыг бас хараарай.[МХХТ]
1249Харилцаа холбооMultichannel homesӨргөн нэвтрүүлгийн олон сувагт айлын тооЭнэ үзүүлэлтээр илэрхийлэх тоо нь кабелийн телевизийн хэрэглэгчийн тоон дээр сансрын шууд хүлээн авах (Direct to home) антенны тоог нэмсэнтэй тэнцүү байна.[МХХТ]
1250Харилцаа холбооMulti-frequency signalling (MFC signalling)Олон давтамжийн кодын дохиололДохиоллын мэдээллийг m давтамжтай багцаас авсан тус бүр нь n давтамжийг агуулах нийлмэл дохиогоор илэрхийлэх ярианы давтамжийн дохиоллын арга.[МХХТ]
1251Харилцаа холбооMultimedia home platform (MHP)Олон орчинт платформОлон орчинт платформ (MHP) нь тоон видео өргөн нэвтрүүлэг (DVB)-ийн стандарт юм. Энэ стандарт нь тоон ТВ-(DTV)-ийг интернэт ба дэлхий нийтийн вэб (WWW)-тэй нэгтгэхэд чиглэгдсэн. Үүний үр дүнд интерактив (2 талдаа идэвхитэй) ба өндөр тодролтой телевиз болон хэрэглэгч, бизнест олон зорилготой холбооны сүлжээг бий болгох боломжоор хангагдана. МНР-ийг бүрэн хэрэгжүүлэхэд функцүүд нь кабель, шилэн кабель ба сансрын гэсэн холбооны шугамын орчноор дамжуулагдах болно. Хэрэглэгч вэбэд хандах, ТВ програм (зарим тохиолдолд түүнд оролцох) үзэх, онлайнаар худалдаа хийх, өргөн зурвасын интернэт рүү хандах зэрэг боломжтой. Үүнд: сайжруулсан өргөн нэвтрүүлэг, 2 талын (интерактив) өргөн нэвтрүүлэг, интернэт.[МХХТ]
1252Харилцаа холбооMultipeОлшруулалтХолболтын шатны хэд хэдэн оролт болон гаралтыг ачаалал боловсруулах төхөөрөмжид холбох харилцан холболт.[МХХТ]
1253Харилцаа холбооMulti-tappingОлон товчлуурын аргаОлон товчлуурын арга нь телефон аппаратны товчлуурыг ашиглан текст оруулахад ашигладаг хуучны процесс юм. Товчлуурын үсгийг сонгохын тулд тухайн товчлуурыг хэд хэдэн удаа дарна. Жишээ нь: А, В, С үсгүүд “2” гэсэн товчлууртай холбоотой. “2”-ын товчлуурыг нэг удаа дарж А, 2 удаа дарж В, 3 удаа дарж С үсгүүдийг тус тус сонгоно.[МХХТ]
1254Харилцаа холбооNational call fee access (NCFA)Дотоодын дуудлагын төлбөрийн хандалтАнглид хэрэгжүүлдэг, Дотоодын дуудлагын төлбөрийн хандлага (NCFA) бол дугаар хөрвүүлэх үйлчилгээ (NTS) юм.Энэ нь дотоодын тарифаар тооцогдох 0870 юмуу 0871-ээр эхэлсэн телефон дугаар луу газар зүйн харъяалал харгалзахгүй дуудлага хийхийг дуудагчид зөвшөөрсөн Зарим NCFA-д төлбөрийн талыг дуудагч, нөгөө талыг нь үйлчилгээ үзүүлэгч компани төлөхөөр зохион байгуулагддаг.[МХХТ]
1255Харилцаа холбооNational telephone trafficХот хоорондын телефоны трафикДуудаж байгаа станцын өөрийн орон нутгийн (хотын доторх) тариф мөрдөж тооцдог бүсийн хязгаараас гадна орших холболтын системтэй солилцох хот хоорондын магистраль (toll) ачаалал (трафик)-ийн зөвхөн амжилттай холболт тогтсон бодит хэмжээг хот хоорондын ачаалал гэнэ. Дээрх үзүүлэлтийн адил энэ үзүүлэлтийг нийт ярианы минутаар эсвэл нийт дуудлагын тоогоор бүртгэнэ.[МХХТ]
1256Харилцаа холбооNational telex trafficҮндэсний дотоодын телексийн трафикДамжуулж байгаа болон хүлээн авч байгаа нийт ачаалал нь нэг улсын хүрээнд байгаа телексийн трафикийг энэ үзүүлэлтээр илэрхийлнэ. Энэ үзүүлэлтийг захидлын тоо болон минутаар тооцно.[МХХТ]
1257Харилцаа холбооNetwork operations center (NOC)Сүлжээний үйлчилгээний төвСүлжээний үйлчилгээний төв (NOС) нь цахилгаан холбооны сүлжээний удирддаг, хянадаг, ашиглалт явуулдаг хэсэг юм. Сүлжээний олон үйлчилгээ эрхэлдэг том байгууллагууд NOC-тэй, сүлжээг хянах өрөөтэй байдаг. Энэ өрөө нь сүлжээний зураглал буюу хянагдаж буй сүлжээ, сүлжээний төлөв байдлыг нарийвчлан үзүүлэх ажлын байр ба сүлжээг удирдахад зайлшгүй шаардлагатай програм зэргээс бүрддэг. Сүлжээний үйлчилгээний төв бол сүлжээний гэмтлийг засварлах, програмыг хувиарлах ба сэргээх, чиглүүлэгч ба домейн нэрийг удирдах, өөр сүлжээтэй нэгдэхэд координац хийх зэрэгт зориулагдсан гол цэг (зангилаа) юм.[МХХТ]
1258Харилцаа холбооNetwork terminal 1 (NT-1)Сүлжээний төгсгөлийн төхөөрөмж-1, NT-1Нэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-ний үндсэн хурдны интерфейс (BRI)-ийн үйлчилгээг ашиглан, NT-1 (сүлжээний төгсгөлийн нэгж 1) нь телефоны утсаар ирсэн 2 утастын дохиог 4 утастын дохио болгон хувиргадаг төхөөрөмж. Энэ нь гэрийн болон албаны хэрэглэгчийн төхөөрөмжөөс дохиог хүлээн авдаг ба эдгээр төхөөрөмж рүү дохиог илгээдэг. Англи болон бусад улсуудад NT-1 нь телефон компаний төв оффис дээр байрладаг. Америкт NT-1 нь гэрт болон албан байгууллагад байрлах телефон, компьютер зэрэг 8 хүртэлх төхөөрөмжөөс тогтсон бие даасан хайрцаг юм. Хэрэв NT-1 нь нэг төхөөрөмж маягаар хийгдсэн бол тэр нь телефон компаниас ирэх шугамаар үйлчилгээ явуулна. Нэмэлт төхөөрөмжид нэг буюу түүнээс олон нэмэлт шугам шаардагдана.[МХХТ]
1259Харилцаа холбооNon-tangible investmentМатериаллаг бус хөрөнгө оруулалтЭнэ үзүүлэлтэд улсын хэмжээнд үйлчилгээ эрхэлж буй бүх операторууд хамаарагдана. Компьютерийн програм хангамж, лиценз зэрэг материаллаг бус зүйлд зориулсан хөрөнгө оруулалт байх юм.[МХХТ]
1260Харилцаа холбооNumber of computersКомпьютерийн тооУлсын хэмжээнд ашиглагдаж байгаа компьютерийн тоо. Энэхүү статистик тооллогод суурин компьютерүүд, laptop, notebook зэрэг зөөврийн компьютеруудын тоо багтана. Харин mainframe-д холбогдсон төгсгөлийн төхөөрөмжүүд, мини-компьютерууд, ухаалаг утас зэрэг төхөөрөмжүүд орохгүй.[МХХТ]
1261Харилцаа холбооNumber of countries with which there is a roaming agreementРоуминг үйлчилгээний гэрээтэй улс орнуудын тооРоуминг үйлчилгээний гэрээтэй нийт улс орнуудын тоогоор тодорхойлогдоно. Хэрэв хэд хэдэн операторууд ялгаатай тооны роумингийн гэрээтэй байвал нийт орны тоо нь роумингийн гэрээтэйгээр тооцогдоно. Жишээ нь нэг оператор 1, 2, 3, 4, 5 гэсэн зөвшөөрөлтэй, нөгөө оператор нь 1, 6, 7 гэсэн зөвшөөрөлтэй бол нийт орны тоо нь роумингийн гэрээгээр 7 байна.[МХХТ]
1262Харилцаа холбооNumber of localities with public Internet access centres (PIAC)Интернэт төвүүдтэй суурингуудын тооЭнэ үзүүлэлт хот, аймаг, сум, суурингуудад үйл ажиллагаа явуулдаг интернэт төвүүдийн тоогоор тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1263Харилцаа холбооNumber of radio setsРадио цэгийн тооРадио цэг нь FM, AM, LW, SW давтамжийг ашиглан радио өргөн нэвтрүүлгийн дохиог хүлээн авах зориулалттай төхөөрөмж юм. Үүнд Walkman буюу чихэвчний радио, авто машины радио эсвэл сэрүүлэгтэй цаг багтана. Харин гар утасны болон компьютерийн радио хамаарахгүй.[МХХТ]
1264Харилцаа холбооNumber of terrestrial multi-channel TV subscriptionsГазрын олон сувгийн телевизийн хэрэглэгчдийн тооЭнэ үзүүлэлт Кабелийн телевиз, газрын тоон технологит телевиз, MMDS, SMATV зэрэг газрын олон сувгийн телевизийн хэрэглэгчдийн нийлбэрээр тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1265Харилцаа холбооNumber of TV setsНийт телевизийн цэгүүдийн тооАгаарын долгион, кабель, хиймэл дагуулаар дамжуулан өргөн нэвтрүүлгийн телевизийн дохиог хүлээн авах зориулалттай төхөөрөмж юм. Компьютер, гар утас зэрэг бусад төхөөрөмжөөр телевизийн нэвтрүүлгийг хүлээж авч байгаа тохиолдолд эдгээр төхөөрөмжийн тоог оруулж тооцохгүй. Аналог ба тоон дохиог телевизороор хүлээж авах нь ялгаатай. Аналог үед тодорхой цөөхөн тооны дохиог агаарын долгионоор хүлээн авдаг бол тоон технологитой үед олон сувгийг хүлээн авах боломжтой. (ө.х.хиймэд дагуул ба кабелиар)[МХХТ]
1266Харилцаа холбооOC-1Оптик зөөгчийн түвшин-1, OC-151.84 Mбит/с[МХХТ]
1267Харилцаа холбооOC-12Оптик зөөгчийн түвшин-12, OC-12622.08 Mбит/с[МХХТ]
1268Харилцаа холбооOC-192Оптик зөөгчийн түвшин-192, OC-19210 Гбит/с[МХХТ]
1269Харилцаа холбооOC-24Оптик зөөгчийн түвшин-24, OC-241,244 Гбит/с[МХХТ]
1270Харилцаа холбооOC-256Оптик зөөгчийн түвшин-256, OC-25613.271 Гбит/с[МХХТ]
1271Харилцаа холбооOC-3Оптик зөөгчийн түвшин-3, OC-3155.52 Mбит/с[МХХТ]
1272Харилцаа холбооOC-48Оптик зөөгчийн түвшин-48, OC-482.488 Гбит/с[МХХТ]
1273Харилцаа холбооOC-768Оптик зөөгчийн түвшин-768, OC-768Оптик зөөгчийн түвшин-768 нь синхрон оптик сүлжээ (SONET)-ний хамгийн хурдан стандарт юм. Энэ нь өргөн зурвасын нэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (BISDN)-ний нэг хэсэг болох оптик кабелиар өгөгдөл дамжуулахад зориулагдсан. ОС-768 нь 40Гбит/с хурдтай оптик зөөгч зурвасын өргөн дэх хэрэгцээ өсөхийн хирээр ОС-768 нь нэг оптик кабелиар өгөгдлийн олон суваг зөөхийн тулд нягтарсан долгионы уртын нягтруулгыг (DWDM) хэрэглэдэг. Шинэ DWDM нь кабель бүрээр 10Тбит/с дамжуулахаар төлөвлөгдөж байна. Enkigo OC-768 үйлчилгээг санал болгосон анхны компани юм.[МХХТ]
1274Харилцаа холбооOCx (Optical Carrier levels)Оптик зөөгчийн түвшингүүдСинхрон оптик сүлжээ (SONET) -нд оптик кабелиар тоон дохио дамжуулахад зориулагдсан дохионы хурдыг үржүүлдэг төхөөрөмж хамаарагддаг. Үндсэн хурд (OC-1) 51,84Мбит/с. Үндсэн хурдыг үржүүлэн дараах жагсаалтаар үзүүлсэн хурдуудыг гаргадаг. Синхрон бус дамжууллын горим (ATM) зарим оптик зөөгчийн ашиглалтыг явуулдаг.
Оптик зөөгчийн түвшин Өгөгдлийн хурд
Оптик зөөгч -1 ОС-1 51,84 Мбит/с
Оптик зөөгч -3 ОС-3 155,52 Мбит/с
Оптик зөөгч -12 ОС-12 622,08 Мбит/с
Оптик зөөгч -24 ОС-24 1,244 Гбит/с
Оптик зөөгч -48 ОС-48 2,488 Гбит/с
Оптик зөөгч -192 ОС-192 10 Гбит/с
Оптик зөөгч -256 ОС-256 13,271 Гбит/с
Оптик зөөгч -768 ОС-768 40 Гбит/с
[МХХТ]
1275Харилцаа холбооOperation and maintenance centre processorАшиглалт үйлчилгээний төвийн процессорНэг буюу түүнээс дээш холболтын төвд үйлчлэх , ашиглалт үйлчилгээний зориулалттай төвлөрсөн процессор.[МХХТ]
1276Харилцаа холбооOther fixed (wired) broadband Internet subscriptionsБусад суурин (утсан) өргөн зурвасын интернэтийн хэрэглэгчИнтернэтэд хандах хандалтын бусад суурин (утсан) өргөн зурвасын технологи (DSL, кабель модем, шилэн кабелиас бусад) ашиглан файл татах чиглэлдээ 256кбит/с ба түүнээс илүү хурдаар интернэт үйлчилгээ авдаг интернэт хэрэглэгчийн тоо. Үүнд цахилгаан дамжуулах шугамын холбоо мэт хамрагдаж болно. Харин түр холбооны өргөн зурвасын хандалт (ө.х, PWLAN-ын төвлөрсөн цэг хоорондын роуминг үйлчилгээ) болон хөдөлгөөнт үүрэн холбооны сүлжээгээр интернэт үйлчилгээ авдаг интернэт хэрэглэгч хамаарахгүй. WiMAX бас хамаарахгүй. Цахилгаан дамжуулах шугамын интернэт хэрэглэгч гэж цахилгааны шугамаар өргөн зурвасын үйлчилгээ авах технологи (BPL)-ийг ашиглан интернэтд хандах хэрэглэгчийг хэлнэ.(файл татах хурд 256кбит/с ба түүнээс дээш)[МХХТ]
1277Харилцаа холбооOut-band signalingЗурвасын гаднах дохиололЗурвасын гаднах дохиолол бол харилцаа холбооны сүлжээний дохиолол (телефон дуудлагыг удирдах мэдээлэл солилцдог) юм.Энэ нь телефоны дуудлагад ашигладаг сувгаас тусдаа тусгай шугамаар үүргээ гүйцэтгэдэг. Зурвасын гаднах дохиолол нь дохиоллын систем N7(SS7)-д ашиглагддаг. Дохионууд нь хэрэглэгчийн эзэлсэн дамжууллын сувгаар дамжигдах ба дохионы давтамж нь ярианы давтамжийн буюу (300-3400) Гц зурвасаас гаднах зурваст хамаарна. Жишээ нь: R2 дохиололын системд шугамын дохио 3700 Гц (Америк стандарт), 3825 Гц (Европ стандарт) давтамжийг ашигладаг.[МХХТ]
1278Харилцаа холбооOutgoing mobile minutes to fixed networksХөдөлгөөнт телефоноос суурин телефон сүлжээ рүү хийсэн гарах дуудлагын ачаалал(минутаар)Улс дотроо хөдөлгөөнт телефоноос суурин телефон сүлжээ рүү хийсэн гарах дуудлагуудын нийт минутын тоогоор илэрхийлэгдэнэ.[МХХТ]
1279Харилцаа холбооOutgoing mobile minutes to internationalХөдөлгөөнт телефоны улс хоорондын гарах дуудлагын минутЭнэ нь хөдөлгөөнт телефоны улс хоорондод хийсэн гарах дуудлагуудын нийт минутын тоогоор илэрхийлэгдэнэ.[МХХТ]
1280Харилцаа холбооOutgoing mobile minutes to other mobile networksХөдөлгөөнт үүрэн телефоноос бусад хөдөлгөөнт сүлжээ рүү хийсэн гарах дуудлагаХөдөлгөөнтөөс бусад хөдөлгөөнт сүлжээ рүү хийсэн телефоны гарах дуудлагуудын нийт минутаар тодорхойлно.[МХХТ]
1281Харилцаа холбооOutgoing mobile minutes to same mobile networkНэг ижил сүлжээнд хийх хөдөлгөөнтөөс хөдөлгөөнт хэрэглэгч рүү гарах ачаалал (минутаар)Улсын хүрээнд нэг ижил үүрэн сүлжээнд хөдөлгөөнтөөс хөдөлгөөнт рүү хэрэглэгчээр хийгдэх телефон дуудлагын нийт минутын тоо.[МХХТ]
1282Харилцаа холбооOutput connectionГаралтын холболтСтанцын хяналтын цэгээс тоон станцын интерфейс хүртэлх нэг чиглэлийн зам.[МХХТ]
1283Харилцаа холбооOverlap address signallingДавхардалтай хаягийн дохиололХолболтын төвөөс хийх хаягийн дохионы дараагийн дамжуулал түрүүчийн шугамаар дамжсан хаягийн бүх мээдээллийг хүлээн авахын өмнө эхлэдэг дохиоллын арга юм.[МХХТ]
1284Харилцаа холбооOverlap line signallingДавхцалттай шугамын дохиололХаягийн дохионуудыг холболтын төвөөс цааш нь дамжуулах ажиллагаа хүлээн авах шугаман дохиог таних хугацаа дуусахаас өмнө эхэлдэг дохиоллын арга юм.[МХХТ]
1285Харилцаа холбооPacket switched data communications data networkБагц холболттой өгөгдлийн сүлжээБагцын холболтын технологи бүхий (Жишээ нь: Х.25 протокол) сүлжээ[МХХТ]
1286Харилцаа холбооPacket switched data communications network chargesБагц холболттой өгөгдлийн холбооны сүлжээ ашигласны төлбөрЭнэ үзүүлэлтээр Багц холболттой өгөгдлийн холбооны сүлжээний хэрэглэгчийн төлөх харилцан холболтын болон сарын түрээсийн төлбөр, мөн дуудлага амжилттай болсны төлбөрийг нийт дүнгээр нь илэрхийлнэ.[МХХТ]
1287Харилцаа холбооPercent coverage of mobile cellular network (land area)Хөдөлгөөнт үүрэн холбооны сүлжээний хамрах хүрээ (газар нутгаар)Энэ нь нийт хөдөлгөөнт холбооны сүлжээний тархалтын хүрээг газрын хэмжээтэй харьцуулсан хувь. Энэ үзүүлэлтийг хөдөлгөөнт холбооны сүлжээ бүхий газар нутгийн хэмжээг нийт газар нутгийн хэмжээнд харьцуулж тодорхойлно.[МХХТ]
1288Харилцаа холбооPercent of fixed telephone faults cleared by next working dayАжлын нэг өдрийн дотор зассан суурин телефоны гэмтлийн эзлэх хувьСуурин телефон сүлжээнд гарсан гэмтэл тэмдэглэснээс хойш дараачийн ажлын нэг өдөрт багтааж зассан гэмтлийн эзлэх хувь. Энэ үзүүлэлтийг ажлын нэг өдөрт зассан гэмтлийн тоог нийт гэмтлийн тоонд харьцуулж 100%-аар үржүүлж тодорхойлно.[МХХТ]
1289Харилцаа холбооPercent of fixed telephone lines connected to digital exchangesТоон холболтын станцад холбогдох суурин телефон хэрэглэгчийн эзлэх хувьЭнэ үзүүлэлт нь суурин телефон утасны шугамаас тоон телефон станц руу холбогдсон тоог суурин телефон шугамын нийт тоонд харьцуулсан харьцаагаар тодорхойлогдоно. Өөрөөр хэлбэл, тоон сүлжээний төгсгөлийн цэгийн эзлэх хувь.[МХХТ]
1290Харилцаа холбооPercent of fixed telephone lines in urban areasХот суурин газрын суурин телефон хэрэглэчийн эзлэх хувьЭнэ үзүүлэлтийг хот суурин газрын суурин телефон хэрэглэгчийн тоог улсын хэмжээний нийт суурин телефон хэрэглэгчийн тоонд хувааж тодорхойлно.[МХХТ]
1291Харилцаа холбооPercent of fixed telephone lines which are residentialСуурин телефоны хувийн хэрэглэгчийн эзлэх хувьЭнэ үзүүлэлт нь өрхийн хэрэгцээнд зориулагдан идэвхтэй байгаа суурин телефон хэрэглэгчийн тоог (өөрөөр хэлбэл, бизнесийн, улсын, албаны болон нийтийн хэрэгцээнд ашиглагддаггүй суурин телефон хэрэглэгч) нийт суурин телефон хэрэглэгчийн тоонд хувааж тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1292Харилцаа холбооPercentage of calls for operator services answered within 15 minutes15 минутын дотор залгагчаас хариу өгсөн дуудлагын хувь хэмжээЭнэ үзүүлэлт нь залгагчаас 15 минутын хугацаанд дуудсан хэрэглэгчид хариу өгсөн дуудлагын хувь хэмжээг илэрхийлнэ. Энэ үзүүлэлтэнд хаягийн захиалгат дуудлага, залгагчийн тусламжтай холбогдох дуудлага аль алийг нь хамааруулна. Тусгай дуудлага (галын, түргэн тусламжийн г.м)-д зориулж тусад нь үзүүлэлт хэрэглэнэ.[МХХТ]
1293Харилцаа холбооPercentage of calls which fail during the busy hourОргил ачааллын цагт амжилтгүй болсон дуудлагын хувь хэмжээАмжилтгүй болсон дуудлагын хувь хэмжээ гэдэг нь ашиглалтын байгууллагын явуулж буй үйлчилгээнд ашиглагдаж байгаа тоног төхөөрөмжийн хүчин чадал техникийн шалтгаантай төрөл бүрийн проблемааас хамаарч (жишээ нь: сүлжээний хэт ачаалал, шугамын гэмтэл гэх мэт) холболт тогтоогүй дуудлагын тоог амжилттай болон амжилтгүй болсон нийт дуудлагын тоонд хуваасан харьцааг процентоор илэрхийлсэн хэмжигдэхүүн юм.[МХХТ]
1294Харилцаа холбооPercentage of localities with public Internet access centres (PIAC)Нийтийн интернэт хандалтын төвтэй суурингуудын (PIAC) эзлэх хувьНийтийн интернэт хандалтын төвтэй суурингуудын (PIAC) эзлэх хувийг тооцоолохдоо ядаж нэг PIAC-тай суурингийн тоог улсын хэмжээний нийт суурингийн тоонд хувааж 100-аар үржүүлнэ.[МХХТ]
1295Харилцаа холбооPercentage of localities with telephone serviceТелефон үйлчилгээ авдаг суурин газрын эзлэх хувьЭнэ үзүүлэлт нь суурин телефон, эсвэл хөдөлгөөнт үүрэн телефон, эсвэл хоёулангийнх нь телефон үйлчилгээг орсон суурин газрын эзлэх хувь.[МХХТ]
1296Харилцаа холбооPercentage of telephone service faults cleared by next working dayДараагийн ажлын өдөрт багтааж засагдсан телефон үйлчилгээний гэмтлийн хувь хэмжээPSTN буюу нийтийн хэрэглээний автомат телефон сүлжээнд бүртгэгдсэн нийт гэмтлийн хэдэн хувь нь дараагийн ажлын өдрийн төгсгөлд засагдаж байна вэ? гэдийг энэ үзүүлэлт илэрхийлнэ. Гэхдээ энд амралтын болон хагас бүтэн сайн өдрүүдийг тооцохгүй. Бусад төрлийн үйлчилгээнд ийм үзүүлэлт тусдаа мөрдөгдөнө.[МХХТ]
1297Харилцаа холбооPercentage of the population covered by a mobile cellular telephone networkХөдөлгөөнт үүрэн телефон сүлжээнд хамрагдсан хүн амын эзлэх хувьҮүрэн холбооны сүлжээний радио долгион тархалтын хүрээнд оршин суудаг хүн амын эзлэх хувь. Энэ үзүүлэлт хөдөлгөөнт үүрэн холбооны сүлжээ орсон газрын уугуул оршин суугчид (хэрэглэгч мөн эсэхээс үл шалтгаална)-ын эзлэх хувиар тодорхойлогдоно. Үүнийг гаргахдаа хөдөлгөөнт үүрэн холбооны радио дохио тархсан газрын оршин суугчдын тоог нийт хүн амын тоонд хуваана.[МХХТ]
1298Харилцаа холбооPersonal Communications ServicePCSКанад, Мексик, АНУ-д тоон гар утсанд (mobile phone) ашигладаг 1900 МГц-ийн радио зурвасын оноосон нэр. CDMA (Code Division Multiple Access), GSM, D-AMPS системүүд РСS-ийн давтамжид хэрэглэгдэнэ. АНУ-аас бусад газарт PCS-ийг GSM-1900, Хонконкод GSM-1800 гэж нэрлэдэг.[МХХТ]
1299Харилцаа холбооPhantom dialingСанамсаргүй дуудлагаЭнэ нь дараах нэр томъёогоор хэрэглэгддэг. Үүнд:
1. Диал-ап холболт ашигладаг компьютерийн сүлжээнд, “санамсаргүй дуудлага” гэдэг нь компьютерээс номер цуглуулахыг оролдох, компьютерийн автомат холболт хийгдэх ба интернэт холболт тогтох зэрэг тохиолдлыг илэрхийлэх нэр томъёо юм.
2. Хөдөлгөөнт утасгүй холбооны сүлжээнд, “санамсаргүй дуудлага” гэдэг нь үүрэн телефоны хэрэглэгч өөрийн гар утсандаа телефон дугаарыг урьдчилан програмчлан хадгалсан товчлуурыг санамсаргүй дарснаар хийгдсэн дуудлагыг илэрхийлэх нэр томъёо юм.
[МХХТ]
1300Харилцаа холбооPorted mobile numbersЗөөвөрлөгдсөн хөдөлгөөнт телефоны дугаарЖилийн хугацаанд зөөвөрлөгдсөн (шилжүүлэгдсэн) нийт хөдөлгөөнт телефоны дугаар. Дугаар зөөвөрлөлт нь шилжилтийн тоогоор тодорхойлогдоно. (өөрөөр хэлбэл, нэг дугаар олон удаа шилжилт хийж болно)[МХХТ]
1301Харилцаа холбооPredictive dialerХадгалагдсан дугаарыг дуудагчХадгалагдсан дугаарыг дуудагч бол телефон удирдлага хяналтын систем юм. Энэ нь телефон дугаар бүхий хуудсанд бүртгэгдсэн дугаарыг дарааллаар нь автоматаар дууддаг ба хариу өгөөгүй, завгүйн дохионууд, хариулагч машин, холбогдоогүй дугаарууд зэргийн аль нь болохыг дэлгэцээр харуулдаг. Хадгалагдсан дугаарыг дуудагчууд нь зайнаас маркетинг хийх, хайгуул судалгаа хийх, баталгаа өгөх, төлбөрийг цуглуулах, үйлчилгээг бий болгох зэрэгт голдуу ашиглагддаг.[МХХТ]
1302Харилцаа холбооPremium rate service (PRS)Өндөр төлбөртэй үйлчилгээДуудагч телефон төлбөрөө илүү өндөр ханшаар төлдөг. Энэ төлбөр нь үйлчилгээ үзүүлэгчид, PRS дугаарыг түрээслэгч сүлжээний оператор хоёрын хооронд хуваагддаг. PRS нь дугаар хөрвүүлэх үйлчилгээ(NTS)-ний дэд категори ба бүх PRS дугаарууд 090, 0909-ээр эхэлдэг, агууламжийн үйлчилгээнд зориулагдан нөөцлөгдсөн байдаг.[МХХТ]
1303Харилцаа холбооPrimary rate interface (PRI)Анхдагч хурдны интерфейсНэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээнд (ISDN) гэрийн болон жижиг байгууллагын хүрээнд хандахад зориулагдсан үндсэн хурдны интерфейс (BRI), томоохон хэрэглэгчид зориулсан анхдагч хурдны интерфейс (PRI) гэсэн үйлчилгээний 2 түвшин байдаг. Энэ 2 хурд хоёулаа тодорхой тооны В суваг, D сувагтай, В суваг бүр өгөгдөл, дуу болон бусад үйлчилгээг явуулдаг. D суваг нь дохиоллын болон удирдлагын мэдээллийг дамжуулахад зориулагдсан байдаг.[МХХТ]
1304Харилцаа холбооPrimary rate ISDN subscriptionsАнхдагч хурдны ISDN-ийн хэрэглэгчдийн тооАнхдагч хурдны (2048 кбит/с) интерфейсээр ажилладаг ISDN-ий хэрэглэгчдийн тоо[МХХТ]
1305Харилцаа холбооPrivate branch exchange (PBX)Хувийн буюу дотоод холболтын систем, Оффисын холболтын системНийтийн хэрэглээний телефон үйлчилгээнээс тусдаа, албан газар, байгууллага, офисын дотоодын хэрэглээний зориулалттай автомат телефон станц. Ийм автомат телефон станц нь цөөн дугаартай (ихэвчлэн 100-200), телефон шугам нь байгууллага “дотуур” холбохын зэрэгцээ нийтийн телефон шугам сүлжээ рүү (PSTN / public switched telephone network) “гадагш” холбож өгдөг.[МХХТ]
1306Харилцаа холбооProvisionХангамж, хангалтЕрөнхийдөө хангамж, хангалт гэдэг нь ямар нэгэн юмыг боломжтой байлгах буюу хангах гэсэн утгатай. Харилцаа холбооны нэр томъёололд хангамж гэдэг нь зурвасын өргөн буюу утсан холболт шиг бүтээгдэхүүн буюу үйлчилгээг хангах гэсэн утгатай. Харилцаа холбооны уламжлалт орчинд сувгийн, үйлчилгээний, холболтын гэсэн гурван өөр төрлийн хангамж байдаг.[МХХТ]
1307Харилцаа холбооPublic data network subscribersНийтийн хэрэглээний өгөгдлийн сүлжээний хэрэглэгчНэр дурдсан өгөгдлийн сүлжээний хэрэглэгчийг нийтийн хэрэглээний өгөгдлийн сүлжээний хэрэглэгч гэж нэрлэнэ. Үүнд: багц холболттой өгөгдлийн сүлжээ, сувгийн холболттой өгөгдлийн сүлжээ, dial-up холболттой өгөгдлийн сүлжээ эдгээр болно.[МХХТ]
1308Харилцаа холбооPublic pay phonesНийтийн хэрэглээний таксафонАжиллаж байгаа бүх төрлийн зоосон мөнгөний болон картын, гудамжинд болон холбооны газруудад байрладаг таксафонуудыг бүхэлд нь хамруулж Нийтийн хэрэглээний таксафон гэж нэрлэнэ. Хувийн өмчийн байранд байрладаг таксафоныг мөн оролцуулж тоолох ёстой. Мөн хязгаарлагдмал боломжтой (Зөвхөн хотын ба хот хоорондын) таксафоныг тооцоонд оруулна. Үндэсний онцлогоос хамаарч өөр өөр тодорхойлолт (Хувийн секторын таксафоныг оролцуулалгүйгээр) хэрэглэж болох ба заавал тодотгосон байна.[МХХТ]
1309Харилцаа холбооPublic Wireless Local Area Network (PWLAN)Олон нийтийн утасгүй LAN сүлжээIEEE 802.11 стандартад суурилах ба Wi-Fi гэж нэрлэдэг.[МХХТ]
1310Харилцаа холбооPWLAN access pointsPWLAN-сүлжээний хандалтын цэгүүдОлон нийтэд зориулсан утасгүй интернэт сүлжээний хандалтын цэгүүд. Олон нийтийн утасгүй LAN сүлжээний хандалтын цэгийн тоо (ө.х, төвлөрсөн цэг) IEEE 802.11 стандартад суурилах ба WiFi гэж нэрлэдэг.[МХХТ]
1311Харилцаа холбооQ signaling (QSIG)Q дохиололQ дохиолол (товчоор QSIG) нь тоон салбарын холболтын станц (PBX)-уудын хоорондын дохиололд ашиглагддаг, Q.931 стандартад үндэслэн гаргасан, нэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээнд (ISDN) зориулагдсан протокол юм. QSIG дохиолол VoIP сүлжээ,хувийн виртуаль сүлжээ (VPN) ба корпорациуд, боловсролын байгуулагууд, засгийн газрын агентлагууд гэх мэтд зориулсан олон төрлийн хэрэглээний, өндөр хурдны сүлжээнд хэрэглэгддэг.[МХХТ]
1312Харилцаа холбооQ.931Q.931 дохиололQ.931 (бас Q931 гэж тэмдэглэдэг) бол VoIP-д хэрэглэгддэг, нэгдмэл үйлчилгээтэй тоон сүлжээ (ISDN)-ний холбоонд зориулсан дохиоллын протокол юм. Q.931 протокол холболт тогтох болон төгсгөл өгөх процессыг зохицуулдаг.[МХХТ]
1313Харилцаа холбооQuadbit4-бит4 бит (заримдаа цөөн бит гэнэ) бол 4 битээр авсан 16 боломжит комбинацын нэг нь юм. Энэ нь холбооны зарим дохионд ашигладаг. Дохиог 4 битээр кодолж болох ба энэ нь нэг битийн кодлолоос илүү сайн. Параллель портын интерфейсийн стандарт IEEE 1284-аар өгөгдөл шугамаар цөөн бит (хоёр 4 битийн дараалал)-ээр илгээгддэг.[МХХТ]
1314Харилцаа холбооRadio PagingПейжерийн үйлчилгээПейжерийн сүлжээгээр үйлчлүүлэх буюу хэрэглэгчдэд мэдээ дохио өгөх.[МХХТ]
1315Харилцаа холбооRadio Paging SubscriberРадио пейжерийн хэрэглэгчPSTN сүлжээний хэрэглэгчээс дуудагдах боломжтой хөдөлгөөнт пейжерийн хэрэглэгчийг радио пейжерийн хэрэглэгч гэнэ.[МХХТ]
1316Харилцаа холбооRandom errorsСанамсаргүй алдаануудБие биенээсээ статистик үл хамааралгүй хэмээн тооцогдох бөгөөд тоон дохионд тархсан алдаанууд.[МХХТ]
1317Харилцаа холбооReasonableness checkБоломжтой (ойлгомжтой) эсэхийг шалгахТухайн сувгийн хувьд хүлээн авсан дохионы мэдээн дэх дохиоллын мэдээлэл түрүүчийн хүлээн авсан дохионы мэдээний дараалалтай харьцуулахад ойлгомжтой эсэхийг шалгах үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1318Харилцаа холбооReentrant trunkingДахин орох сувагчлалОператорууд, нэмэлт төхөөрөмж зэрэг тусгай үйлчилгээний төхөөрөмжид хандахын тулд холболтын шатанд гаралтаас оролт руу холбох сувгийн чиглэл.[МХХТ]
1319Харилцаа холбооRegional Bell operating company (RBOC)Бүсийн үйлчилгээний компани BellБүсийн үйлчилгээний “Bell”компани (RBOC) нь АНУ-н бүсийн телефон компаниуд (эсвэл тэдний залгамжлагч)-ын нэгийг тодорхойлж буй нэр томъёо. RBOC компани бүр хоёр ба түүнээс дээш үйлчилгээний “Bell”компани (BOC)-аас бүрддэг.[МХХТ]
1320Харилцаа холбооRegister signallingРегистр дохиололХаягийн мэдээллийг дамжуулахад нэвт олон давтамжийн зурвасын доторхи импульсэн дохиоллын аргыг хэрэглэдэг. Дохиоллын давтамжууд нь 200Гц-ийн алхамтай 700-1700Гц-ийн хоорондох 6 стандарт давтамжууд байх ба тэдгээрийн хоёрынх нь хослолоор дохиог илэрхийлнэ. Хаягийн мэдээллийн өмнө KP дохио дамжуулагдах байх ба төгсгөлд нь ST дохио байна. Энэ регистр дохиолол нь бусад зурвасын гаднах болон доторх шугаман дохиоллын системүүдэд өргөн хэрэглэгддэг.[МХХТ]
1321Харилцаа холбооRelease-guard signalЧөлөөлөлтийн дохиоХолбогдсон суваг чөлөөт төлөвтөө шилжих үед шууд чиглэлийн бэлэн дохионы хариу болгон буцааж дамжуулдаг дохио.[МХХТ]
1322Харилцаа холбооRemote Desktop Protocol (RDP)RDP (англ. Алслагдмал дэсктопын протокол)Сервер дээр алслагдмал зайнаас ажиллах зориулалттай хавсрага түвшний протокол (application layer protocol). Уг протоколын клиент нь Windows CE болон Мobile-ийг оролцуулаад Windows-ийн бүх хувилбар, Linux, FreeBSD, Mac OS X-д бий. Default буюу шууд тохиргоотой нөхцөлд TCP 3389 порт ашиглана. Клиент програм хангамжид зориулсан Microsoft-ийн албан ёсны нэр нь Remote Desktop Connection эсвэлTerminal Services Client (TSC) бөгөөд Windows 2k/XP/2003/Vista/2008/7 версүүдэд клиент нь mstsc.exe нэртэй.[МХХТ]
1323Харилцаа холбооRepeaterДахин дамжуулагчХарилцаа холбоонд дараах нэр томъёогоор ашиглагдана. Үүнд:
1. Харилцаа холбооны тоон системд, дахин дамжуулагч нь цахилгаан соронзон ба оптик орчноор дамжуулагдан ирсэн тоон дохиог хүлээн аваад орчны дараагийн цэг рүү дамжуулдаг төхөөрөмж юм. Цахилгаан соронзон орчинд дахин дамжуулагч нь чөлөөт орон зайн цахилгаан соронзон оронгийн хазайлт буюу кабелийн алдагдлыг багасгадаг. Дахин дамжуулагчууд нь алслалтын дагуу тархах дохиог ихэсгэх боломжийг бүрдүүлдэг. Дахин дамжуулагчууд нь оролтын дохион дахь хүсээгүй шуугианыг арилгадаг. Тоон дохионууд хүчдэл байгаа, байхгүйгээс хамааран аналог дохионоос илүү хурдан сарнидаг учир илүү олон дахин дамжуулах хэрэгтэй байдаг. Иймээс аналог дохионы өсгөгчүүд 18.000 метр интервалд, тоон дохионых (2.000-6.000) метрт байрладаг.
2. Утасгүй холбооны системд, дахин дамжуулагч нь радио хүлээн авагч, өсгөгч, нэвтрүүлэгч, тусгаарлагч хоёр антенн зэргээс бүрддэг.
3. Сансрын холбоонд, дахин дамжуулагч (нилээд тохиолдолд транспондер гэдэг) нь шууд чиглэлийн дохиог хүлээж аваад тэдгээрийг өөр давтамжаар, заагдсан байрлал руу дахин дамжуулдаг.
[МХХТ]
1324Харилцаа холбооResponseХариу дохио, телефон хэрэглэгч харилцуураа авах, телефон дуудлаганд хариу өгөх дохиоЛавлагаагаар шаардсан мэдээллийг агуулсан дохио ба дохионууд (мессежийн дараалал мэтээр илгээгдэх боломжтой)[МХХТ]
1325Харилцаа холбооRetimingДахин синхрончлолСинхрончлолын дохион дээр тулгуурлан тоон дохионы харгалзсан чухал агшнуудын хооронд интервал тавилт.[МХХТ]
1326Харилцаа холбооRevenue from data servicesӨгөгдөл дамжуулах үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд өгөгдлийн холбооны бүх үйлчилгээнээс олох орлого. Үүнд багц холболт бүхий өгөгдлийн холбооны үйлчилгээнүүд ба интернэт хандалтаас олох орлого хамаарагдана. Харин телеграмм юмуу телексийн үйлчилгээнээс олох орлого орохгүй.[МХХТ]
1327Харилцаа холбооRevenue from fixed (wired) broadband servicesСуурин (утсан) холбооны өргөн зурвасын үйлчилгээнээс олох орлогоЭнэ үзүүлэлтэд өндөр хурдны (доод хурд 256 кбит/с байх) өгөгдлийн холболт болон суурин (утсан) холбооны дэд бүтцээр дамжигдаж байгаа холбогдох үйлчилгээнээс олох орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1328Харилцаа холбооRevenue from fixed international callsСуурин телефоны олон улсын ярианы орлогоЭнэ үзүүлэлтэд суурин телефон сүлжээн дэх зөвхөн олон улсын буюу улс хоорондын дуудлагуудын ярианы төлбөрөөс орох орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1329Харилцаа холбооRevenue from fixed local callsСуурин телефоны хот дотрох ярианы орлогоЭнэ үзүүлэлтд суурин телефоны зөвхөн хот доторхи дуудлагуудын ярианы төлбөрөөс орох орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1330Харилцаа холбооRevenue from fixed national long distance callsСуурин телефоны орон нутгийн ярианы орлогоЭнэ үзүүлэлтд суурин телефон утасны зөвхөн орон нутгийн буюу хот хоорондын дуудлагуудын ярианы төлбөрөөс орох орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1331Харилцаа холбооRevenue from fixed telephone callsСуурин телефон ярианы орлогоУлс хоорондын, орон нутгийн, хот доторхи бүх дуудлагуудын телефон ярианы төлбөрөөс орох орлого хамаарагдана.[МХХТ]
1332Харилцаа холбооRevenue from fixed telephone connection chargesСуурин телефоны холболтын хураамжийн орлогоСуурин телефон утасны холболтын хураамжийн орлогод шилжүүлсэн болон таслах хураамж бас тооцогдоно.[МХХТ]
1333Харилцаа холбооRevenue from fixed telephone servicesСуурин телефон үйлчилгээний орлогоСуурин телефоны үйлчилгээний орлогод суурилуулалтын орлого, олон улсын, орон нутгийн, хот доторх ярианы орлого зэрэг бүх орлого багтана.[МХХТ]
1334Харилцаа холбооRevenue from fixed telephone subscription chargesСуурин телефон утасны хэрэглээний төлбөрөөс орох орлогоСуурин телефон утасны сар тутмын хэрэглээний төлбөрөөс орох орлого дээр суурь хураамжийн орлого нэмэгдэнэ.[МХХТ]
1335Харилцаа холбооRevenue from fixed value-added telecommunication servicesХарилцаа холбооны өртөг нэмэгдүүлсэн үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлт нь харилцаа холбооны суурин сүлжээний өртөг нэмэгдүүлсэн нэмэлт үйлчилгээнээс олох орлого юм. Жишээ нь: дуудлага шилжүүлэх, телефон хурлын үйлчилгээ, тооцооны дэлгэрэнгүй жагсаалт гаргах г.м[МХХТ]
1336Харилцаа холбооRevenue from inbound roamingДотоод роуминг үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд гадаадын дугаарыг дотоодын сүлжээнд ашиглах дотоод роуминг үйлчилгээний орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1337Харилцаа холбооRevenue from Internet servicesИнтернэт үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд Интернэт сүлжээний хэрэглэгчдийн үйлчилгээний төлбөрөөс орох орлого хамаарагдана. DSL холболтоор интернэтд хандах хандалт хамаарагдахгүй.[МХХТ]
1338Харилцаа холбооRevenue from leased linesТүрээсийн шугамаас орох орлогоЭнэ үзүүлэлт жижиглэнгийн борлуулагчдаас олох бодит орлогоос бүрдэнэ. Харин бөөний борлуулагчдын орлого тооцогдохгүй.[МХХТ]
1339Харилцаа холбооRevenue from mobile networksХөдөлгөөнт холбооны сүлжээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд хөдөлгөөнт үүрэн холбооны яриа болон өгөгдлийн үйлчилгээнүүдийн нийт орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1340Харилцаа холбооRevenue from outbound roamingГадаад роуминг үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд дотоодын дугаарыг гадаадын сүлжээнд хэрэглэх роуминг үйлчилгээний орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1341Харилцаа холбооRevenue from wireless broadband servicesУтасгүй холбооны өргөн зурвасын үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд Өндөр хурдны (доод хурд 256 кбит/с байх) өгөгдлийн холболт болон утасгүй холбооны дэд бүтцээр дамжигдаж байгаа холбогдох үйлчилгээнээс олох орлого хамаарна.[МХХТ]
1342Харилцаа холбооRing backХонхны буцах дуу, дохио, зуммерХонхны буцах дуу бол дундаа тасалдалтай дуут дохио. Үүнийг телефон системийн дуудагч хэлхээний алсын төгсгөлд хонх дуугарахад сонсдог. Энэ нь дуудсан буюу дуудагдсан хэрэглэгчийн аль нэгний холболтын үйлчилгээгээр хийгддэг. Энэ нь дуудлагын төхөөрөмжөөр хийгддэггүй. Хонхны буцах дууг бас “дуут дохио”, “дуут жингэнэх тон”, “хонхны буцах тон”, “жингэнэх тон” гэх мэтээр нэрлэж болдог. Хонхны буцах дуу ирэхгүй байх нь хэлхээний алсын төгсгөл холбогдоогүйг илэрхийлнэ.[МХХТ]
1343Харилцаа холбооRing toneТелефон аппаратны хонхны дууХонхны дууны ашиглалт бол хүлээн авах төгсгөлийн телефон аппаратны хонх дуугарахыг дуудагч сонсоход зориулагдана. (Заримдаа “хонхны буцах дуу” гэж нэрлэдэг.) Импульсийн хурд нь дуудлага бүр 1 фаз ашиглах 3 фазын генератораас гарах 1 импульс, 2 хоосон импульс байх юм.[МХХТ]
1344Харилцаа холбооRinging tone; Ring back tone (USA)Хонхны дохио, дуудлага илгээлтийн дохио(хонхны буцах дохио)Дуудагдсан талд хонхны дохио илгээгдсэнийг заах дохио.[МХХТ]
1345Харилцаа холбооRoaming minutes by foreign subscribers (inbound roaming)Гадаадын хэрэглэгчийн роуминг үйлчилгээний минут (орох роуминг)Гадаадын зочин хэрэглэгчийн тухайн оронд хийж байгаа орох ба гарах дуудлагын нийт минут (орох роуминг)-ын тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1346Харилцаа холбооRoaming minutes outside of home network (outbound roaming)Өөрийн сүлжээнээс гарсан гарах Роуминг үйлчилгээний ачаалал (минутаар)Гадаад орны сүлжээнд тухайн операторын өөрийн хэрэглэгчдийн хийсэн гарах ба орох ярианы минут (олон улсын роуминг). Дотоодын хөдөлгөөнт холбооны хэрэглэгч биш, түр зуур дотоодын роуминг үйлчилгээг авч байгаа тухайн орны иргэншилгүй гадаадын хэрэглэгчийн ярианы минутыг тооцохгүй.[МХХТ]
1347Харилцаа холбооRural localities with public Internet access centresНийтийн интернэт хандалтын төвтэй хөдөөгийн суурин газарХөдөөгийн бүх суурингийн хувьд (тосгон, дагуул хот) ядаж нэг интернэт хандалтын төв байх бөгөөд энэ төв нь нийтэд зориулж байнгын эсвэл цагаар үйл ажиллагаагаа явуулдаг байна. (Орон орны хувьд хөдөө гэсэн ойлголт янз бүр ба “хөдөө” гэсэн тодорхойлолтыг авч үзнэ)[МХХТ]
1348Харилцаа холбооSatellite subscriptionsХиймэл дагуулын интернэтийн хэрэглэгчФайл татах чиглэлдээ 256Кбит/с ба түүнээс дээш хурдтай хиймэл дагуулын интернэт хэрэглэгчийн тоо.[МХХТ]
1349Харилцаа холбооSDH (Synchronous digital hierarchy)Синхрон тоон шатлалШилэн кабелиар өгөгдлийг синхрон горимоор дамжуулахад зориулагдсан технологийн стандарт юм. Энэ нь олон улсын түвшинд синхрон шилэн кабелийн сүлжээтэй адил. Хоёр технологи хоёулаа уламжлалт синхрон тоон шалгах төхөөрөмж дээр суурилсан сүлжээний PDH харилцан холболтоос илүү хурдан өртөг багатайгаар хангадаг. SDH нь синхрон дамжууллын модуль ба дараахь хурдыг ашигладаг.Үүнд: STM-1 (155Mбит/c), STM-2 (622Mбит/c), STM-3 (2,5Гбит/c), STM-4 (10Гбит/c).[МХХТ]
1350Харилцаа холбооSDI (Serial digital interface)Цуваа тоон интерфейсЦуваа тоон интерфейс (SDI) нь коаксиаль кабелиар тоон видео дамжуулал явуулахад зориулагдсан стандарт. Өгөгдлийн хамгийн ерөнхий хурд 270Мбит/с. Нөгөөтэйгүүр онолын хувьд 540Мбит/с хурд хүртэл ихэсгэх боломжтой. Стандарт 75 омын кабель ашигладаг. Энэ бол ихэнх гэрийн телевизийн (TV) суурилуулалтанд ашигладаг коаксиаль кабелийн төрөлтэй адил юм. SDI стандарт 8 буюу 10 бит урттай өгөгдлийн үгүүдийг ашигладаг. Үүсгэгч (нэвтрүүлэгч) ба хүрэх цэг (хүлээн авагч) хоёрын хооронд дохионууд шахагддаггүй ба өөрөө синхрончлогддог. Ихэнх алдаанууд шуугиан буюу илэрч болох интерференцээр үүсдэг бөгөөд өгөгдлийн алдагдал “Хэмингийн код” гэж нэрлэгдэх тусгай кодоор сэргээгддэг.[МХХТ]
1351Харилцаа холбооSequential couleur avec memoireТелевизийн дэлгэцийн технологиТелевизийн дэлгэцийн технологи (SECAM) нь телевизийн дэлгэцийн технологи бөгөөд Франц, хуучин Зөвлөлт холбооны гишүүн орнууд бусад өөр улсуудад хэрэглэгддэг стандарт юм. SECAM бол дэлхий нийтэд телевизийн 3 стандарт байдгийн нэг юм. Нөгөө хоёр нь Америкийн Үндэсний телевизийн стандартын хорооны стандарт NTSC, Францаас бусад Европын улсуудын Фаз солих шугамын стандарт PAL болно. PAL стандарттай адил SECAM нь видио дүрс хэлбэржүүлэхэд 625 мөрийн катодын гэрэлт хоолой (CRT)-оор дэлгэлт хийдэг).[МХХТ]
1352Харилцаа холбооService control pointҮйлчилгээний хяналтын цэгНэмэлт үйлчилгээг үзүүлэхийн тулд дуудлагыг боловсруулах, удирдах мөн өгөгдөлд хандах холбооны сүлжээний функц.[МХХТ]
1353Харилцаа холбооService indicatorҮйлчилгээ заагчМэдээ харъяалагдах хэрэглэгчийг таних (заах) дохиоллын мэдээ доторх мэдээлэл.[МХХТ]
1354Харилцаа холбооService level agreement (SLA)Үйлчилгээний түвшингийн гэрээҮйлчилгээний түвшингийн гэрээ нь сүлжээний үйлчилгээ хангагч ба хэрэглэгчийн хооронд байгуулсан гэрээ юм. Олон интернэт үйлчилгээ үзүүлэгч (ISP)-үүд хэрэглэгчидээ үйлчилгээний түвшингийн гэрээгээр хангадаг. Энэ гэрээний заалтуудыг биелүүлсэн эсэх нь үйлчилгээний чанарыг тодорхройлох нэг үзүүлэлт болдог.[МХХТ]
1355Харилцаа холбооShort Message Service (SMS) sentИлгээсэн богино мессеж үйлчилгээ (SMS)Энэ үзүүлэлт дотооддоо болон олон улсын чиглэлүүдэд илгээсэн хөдөлгөөнт холбооны богино мессеж үйлчилгээ (SMS)-ний нийт тоогоор тодорхойлогдоно. Компьютерээс хөдөлгөөнт холбоо руу эсвэл компьютеруудад илгээсэн мессежийг хасаж тооцно.[МХХТ]
1356Харилцаа холбооSignal computing system architectureДохио боловсруулалтын системийн архитектур, ДБСАЭнэ нь дараах нэр томъёогоор ашиглагдана. Үүнд:
Дохио боловсруулалтын системийн архитектур (SCSA) нь үйлдвэрлэлийн стандарт бөгөөд энэ стандарт нь компьютер-телефоны нэгдсэн системийн техник, програм хангамжийн бүрдэлд ззориулагдсан ажлын хүрээний хэсэг юм. Ажлын хүрээ нь 3 түвшинтэй. Үүнд:
1. Хэрэглээний түвшин: Энд дуудлагын орчинг (бичлэг хийх, тоглуулах, дуу таних ба түүний хэрэглээ гэх мэт) ба дуудлагын урсгалыг хянадаг.
2. Програмын загвар: Энд дуудлагын орчны програмын интерфейсийг бүрдүүлнэ.
3. Техникийн загвар: ANSI / VITA SCB-ECTFH 100 CT Bus гэсэн 2 холбох протоколын нэгээс бүрдэнэ.
Техникийн ба програмын загварын түвшин хоёулаа ухаалаг сүлжээ (ANI), нийтийн үйлчилгээний телефоны сүлжээ (PSTN), интернэт сүлжээнд холбогдож чадна.
[МХХТ]
1357Харилцаа холбооSignallingДохиололТелефонд, дохиолол гэж сүлжээний цэгүүд хооронд мэдээлэл солилцохыг хэлнэ. Дохиолол нь холболт тогтоох, удирдах, дуудлага бүрийг төгсгөх үйлдлүүдийг гүйцэтгэдэг. Зурвас доторх дохиолол нь телефон дуудлагатай адил сувгаар дамжих дохилол юм. Зурвасын гаднах дохиолол өөр бие даасан тусдаа сувгаар, тусгай зорилгоор дамжих дохиолол юм.[МХХТ]
1358Харилцаа холбооSignalling connection control partДохиоллын холболтын удирдлагын дэд системДохиоллын холболтын удирдлагын дэд систем (SCCP) нь Олон Улсын Цахилгаан Холбооны байгууллага (ITU)-ын зөвлөмж Q711-т заагдсан, дохиоллын систем №7 (SS7)-д зориулсан замчлалын протокол, телефон сүлжээнд холболт тогтооход ашиглагддаг протоколуудын олонлог юм. Европын зарим хэсэгт SS7-г С7 гэж нэрлэдэг. SCCP нь телефон сүлжээний төгсгөлийн станцуудын хооронд багцуудыг найдвартай хүргэдэг. Тээвэрлэх түвшинд SCCP нь 800/888/887 дугаараар эхэлдэг дугаар (чөлөөт телефон)-ын үйлчилгээ, Картны үйлчилгээ (дуудлагын карт), Үүрэн сүлжээнд Роуминг үйлчилгээнд ашиглагддаг. SCCP нь бас “хэрэглэгчийг хянах протокол” гэсэн утгыг илэрхийлнэ. Энэ нь Сискогоор VoIP-н төгсгөлийн цэгүүдийн хооронд ашиглагддаг протокол юм.[МХХТ]
1359Харилцаа холбооSignalling destination pointДохиоллын хүрэх цэгДохиоллын сүлжээний эцэс дэх дохиоллын мессеж очих төгсгөлийн зангилаа[МХХТ]
1360Харилцаа холбооSignalling imformationДохиоллын мэдээлэлДохио эсвэл дохиоллын мэдээний мэдээллийн агууламж[МХХТ]
1361Харилцаа холбооSignalling messageДохиоллын мессежДуудлага ба удирдлагын илгээлтэд хамаарах дохиоллын мэдээллийн цуглуулга. Мөн алдааны удирдлага, дараалал тогтоолт, заагтай хязгаарлалт зэрэг элементүүдийг агуулна.[МХХТ]
1362Харилцаа холбооSignalling networkДохиоллын сүлжээДохиоллын мессежүүдийг дамжуулахад хэрэглэгдэх ба ерөнхий сувгийн дохиоллын цэгүүд болон тэдгээрийг холбосон дохиоллын шугамуудаас бүрдсэн цахилгаан холбооны дэд сүлжээний нэг төрөл юм.[МХХТ]
1363Харилцаа холбооSignalling network management functionsДохиоллын сүлжээний удирдлагын функцүүдДохиоллын сүлжээний төлөвийн тухай урьдчилан тодорхойлсон өгөгдөл болон мэдээлэл дээр үндэслэн тухайн үеийн мэдээ чиглүүлэл болон дохиоллын сүлжээний төхөөрөмжүүдийн бүтцийн удирддаг функцүүд.[МХХТ]
1364Харилцаа холбооSignalling origination pointДохиоллын гарах цэгДохиоллын сүлжээний эхлэл дэх дохиоллын мессеж гаргах төгсгөлийн зангилаа.[МХХТ]
1365Харилцаа холбооSignalling pointДохиоллын цэгДохиоллын мессежүүдийг хүлээн авах, үүсгэх эсвэл тэдгээрийг дохиоллын нэг шугамаас нөгөө рүү эсвэл хоёуланд нь шилжүүлдэг дохиоллын сүлжээний зангилаа. Дохиоллын цэгүүд нь холболтын систем, холболтын төвүүд, техник үйлчилгээний төвүүд, сүлжээний удирдлагын төвүүд гэх мэт ерөнхий сувгийн дохиоллын систем N7-г ашиглаж байгаа цахилгаан холбооны дурын объект дээр зохион байгуулагдсан байж болно.[МХХТ]
1366Харилцаа холбооSignalling point codeДохиоллын цэгийн кодДохиоллын сүлжээн дэх дохиоллын цэгүүдийн дугаар буюу хаяг. Энэ нь ITU-T -ийн стандартаар 14 битээр, ANSI-ийн стандартаар 24 битээр дугаарлагдах ба дугаар нь сүлжээ-кластер-гишүүний дугаар гэсэн 3 түвшинт загвараар тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1367Харилцаа холбооSignalling route management functonsДохиоллын чиглэлийг удирдахФункцууд дохиоллын сүлжээний дохиоллын чиглэлүүдийн бэлэн байдлын өөрчлөлтийн тухай мэдээллийг дамжуулах функцүүд.[МХХТ]
1368Харилцаа холбооSignalling route-set- test procedureДохиоллын чиглэл тогтоохТуршилтын үйл ажиллагаа өмнө нь ажиллагааны бэлэн бус төлөвт орсон дохиоллын чиглэлийн удирлагын үйл ажиллагааны процедур.[МХХТ]
1369Харилцаа холбооSignalling systemДохиоллын системДохионы нөөц өрнүүлэх, дамжуулах, хүлээн авахад шаардлагатай техник болон програм хангамж ба эдгээр дохиог ашиглах болон хөрвүүлэх үйл ажиллагаанууд.[МХХТ]
1370Харилцаа холбооSignalling system 7Дохиоллын систем №7Нийтийн үйлчилгээний телефон сүлжээ (PSTN)-нд дохиоллын систем (SS7) бол бие даасан өөр тусдаа сүлжээнд телефон дуудлагын холболт тогтоох, удирдахад шаардлагатай мэдээллийг гаргадаг систем юм.Дохиоллын мэдээлэл тоон багцын хэлбэрээр тавигддаг. SS7 нь зурвасын гаднах дохиолол гэж нэрлэгддэг Мэдээллийг 64Кбит/с, 56Кбит/с хурдтайгаар тусдаа биеэ даасан сувгаар дамжуулдаг.[МХХТ]
1371Харилцаа холбооSignalling time slotДохиоллын сувагЦикл бүрт тодорхой фазаас эхлэх ба дохиоллын мэдээлийг дамжуулахад зориулагдсан хугацааны завсар.[МХХТ]
1372Харилцаа холбооSignalling traffic management functionsДохиоллын ачааллын удирдлагын функцүүдМэдээний урсгалд жигд бус байдлыг үүсгэхгүй байхаар дохиоллын ачааллын дамжилтыг удирдах ба мессежийн замчлалын мэдээллийг удирдах. Шаардлагатай тохиолдолд өөрчилдөг функцүүд.[МХХТ]
1373Харилцаа холбооSlammingЧөлөөт хэрэглээЧөлөөт хэрэглээ гэдэг нь Америкт зарим хот хоорондын холболтын үйлчилгээ үзүүлэгчид хэрэглэгчийн зөвшөөрөлгүйгээр үйлчилгээ явуулдаг практик юм. Баруун өмнөдын суурин телефон үйлчилгээ үзүүлэгч Велл компани 1997 онд “Чөлөөт хэрэглээний тухай 558,000 хэрэглэгчээс дуудлага хүлээн авсан” гэж мэдээлсэн. Чөлөөт хэрэглээний аргууд шалгагддаггүй ба кард болгондоо бэлэг санал болгодог. Телефоны өмгөөлөгчид ихэвчлэн хүүхдүүд, хүүхэд асрагчид ба гэрийн ажилтай хүмүүсээс сайшаал хүртдэг.[МХХТ]
1374Харилцаа холбооSmall form factor (SFF)Бага оврын холбогчБага оврын холбогч (SFF) бол оптик кабелийн системд ашиглахад зориулагдсан авсаархан жижиг хэмжээний физик холбогчуудын нэг төрөл нь юм. Тэд ердийн холбогчийн хагастай тэнцэх хэмжээтэй. Одоогоор наад зах нь гурван төрлийн холбогч байна. Үүнд: Лакентийн LC холбогч, 3М-ын VF-45 холбогч, Тусо-ийн MT-RJ холбогч SFF-г ашиглан ганцаарчилсан картанд олон инттефейс хийх боломжтой. Энэ холбогчийг ашиглах нь шууд гагнахаас хавьгүй дээр, сүлжээний системийн уян хатан, олон талын өөрчлөлт хийх боломжийг ихэсгэдэг, тэдгээрийг ашиглахад өртөг бага, хялбар болгодог.[МХХТ]
1375Харилцаа холбооSmall form-factor pluggable (SFFP)Бага оврын залгуурБага оврын залгуур (SFP) нь оптикийн нэвтрүүлэгч, хүлээн авагчийн модуль төхөөрөмжийг шинээр үйлдвэрлэхэд зориулагдсан тодорхойлолт. Энэ төхөөрөмж нь бага оврын холбогч (SFF)-той хамт ашиглахад зориулан зохион бүтээгдсэн. Эдгээр төхөөрөмж хоёулаа байнгын нөөцтэй. SFP нэвтрүүлэгч- хүлээн авагч нь 5Гбит/с өгөгдлийн хурдаар үйлдэл гүйцэтгэдэг. Янз бүрийн өргөн зурвасын обьектуудадаа SFP нэвтрүүлэгч- хүлээн авагчийн ашиглалтыг дэмжих талаар консорциум зохиодог. Энэ нь жин, хэмжээ багатай, зөөвөрлөх болон солиход хялбархан.[МХХТ]
1376Харилцаа холбооSMS internationalОлон улсын SMSОлон улсын чиглэлүүд рүү илгээсэн нийт SMS-ын тоогоор тодорхойлогдоно. Компьютерээс хөдөлгөөнт холбоо руу эсвэл компьютеруудад илгээсэн мессежийг хасаж тооцно.[МХХТ]
1377Харилцаа холбооSoftware-based VoIP applicationsПрограм хангамжид суурилсан VoIP хэрэглээҮүнд програм хангамжид суурилсан VoIP ашигласан skype, hotmail, yahoo гэх мэт хэрэглээнүүд хамаарагдана.[МХХТ]
1378Харилцаа холбооSpace systemСансрын системТусгай зорилгоор сансрын радио холбоо ашиглан хамтран ажиллах газрын станцууд ба эсвэл сансрын станцуудын бүлэг.[МХХТ]
1379Харилцаа холбооSpeech digit signalingЯрианы тоон дохиололТоон хугацааны завсарууд нь үндсэндээ кодчлогдсон яриаг дамжуулахад ашиглагддаг сувгийн холбоотой дохиоллын нэг төрөл.[МХХТ]
1380Харилцаа холбооSplitterХуваагчТелефонд хуваагч (заримдаа хуучны телефон үйлчилгээний хуваагч гэдэг) нь телефон дохиог хоёр ба түүнээс олон дохионд хуваадаг төхөөрөмж юм. Дохио бүр нь сонгогдсон давтамжаар зөөгдөх ба олон үүсгүүрүүдээс гарах дохионуудыг нэг дохионд нэгтгэж бас чадна.[МХХТ]
1381Харилцаа холбооSplitterlessХуваагчгүйХуваагчгүй гэдэг нь хэрэглэгчийн тоон шугам (DSL)-ийн телефон үйлчилгээний төрлийг заадаг. Энд хэрэглэгч талд хуучин телефон үйлчилгээний хуваагч суурьлуулах шаардлагагүй.[МХХТ]
1382Харилцаа холбооSplittingСалгалтСувгийн доор дурдсан хэсгүүдийг салгах эсвэл тусгаарлах үүрэг гүйцэтгэдэг холболтын функц. Үүнд:
– Дохиоллын давтамж оруулж байгаа цэгийн өмнө.
– Дохионы хүлээн авуур холбогдсон цэгийн дараа.
Дохионы ойлт ба салбарласан дохио хүлээн авах үйлдэл нь дохиоллын төхөөрөмжийн буруу ажиллагааг засах үед хийх салгалт. Түрүүчийн суваг эсвэл ойрхон байгаа төгсгөлийн төхөөрөмжийн интерференцээс хамгааалах дохиог дамжуулах үед хийх салгалт.
[МХХТ]
1383Харилцаа холбооStandard mobile subscriptions with use of data communications at broadband speedsӨргөн зурвасын хурдаар интернэт үйлчилгээ авдаг стандарт хөдөлгөөнт хэрэглэгчСтандарт хөдөлгөөнт утаснаасаа 256 Кбит/с ба түүнээс дээш хурдаар интернэт үйлчилгээ авдаг хэрэглэгчдийн тоо.[МХХТ]
1384Харилцаа холбооStarBandОдон зурвасОдон зурвас бол геостационар хиймэл дагуул ашиглан өргөн зурвасын интернэт үйлчилгээ үзүүлэгч (ISP) бөгөөд бие даасан бусад орчинтой байнгын холболтыг хангадаг. 2000 оны сүүлчээр гарсан “одон зурвас” буцах болон шууд чиглэлийн өгөгдөл дамжуулалтанд хоёуланд нь сансрын (хиймэл дагуул) шугамыг ашигладаг, цуваа холбогч (USB) порт буюу Этернэт карт, тусгай модем, 2 фүүт өндөр 3 фүүт өргөн, 3 фүүт гүнтэй тавган антенн, модем антенн хоёрын хооронлох холболтонд зориулсан 2 коаксиал кабель зэргийг шаарддаг.[МХХТ]
1385Харилцаа холбооSubscriber’s lineХэрэглэгчийн шугамХэрэглэгчийн төхөөрөмжийг станцтай (ATC) холбож байгаа телефоны шугам.[МХХТ]
1386Харилцаа холбооSubsequent address message (SAM)Дараагийн хаягийн мессежАнхны хаягийн мэдээллийн дараа шууд чиглэлд дамжих мэдээний төрөл ба цаашид шаардлагатай хаягийн мэдээллийг агуулна.[МХХТ]
1387Харилцаа холбооSubsequent address message with one signalНэг дохиотой дараагийн хаягийн мэдээАнхны ба дараагийн хаягийн мэдээний дараа шууд чиглэлд дамждаг мэдээний төрөл ба хаягийн зөвхөн нэг дохио агуулна.[МХХТ]
1388Харилцаа холбооSymmetrical through connectionТэгш хэмт нэвт холболтХоёр чиглэлийн дамжууллын нэгэн зэрэг болох нэвт холболт[МХХТ]
1389Харилцаа холбооT-1T-1T1 зөөгч бол Америк, Канад, Япон улсад, тоон дамжуулах үйлчилгээнд өргөн хэрэглэгддэг. Эдгээр улсад энэ нь 24 биеэ даасан сувгаас бүрдэнэ. Импульс кодын модуляц (ИКМ), хугацааны хуваалттай нягтруулга (TDM) ашигладаг, дохиог дамжуулах хурд 1,544 Mбит/cек. Т1 шугамд зэс утас ашигладаг байсан бол одоо шилэн кабель ба утасгүй орчныг хамруулж байна. Т1 гаднах систем хотуудын хоорондох холбоонд зориулагдан хөгжиж байгаа. Олон албан газрууд Т1 шугамуудыг интернэт хандалтыг хангагчид руу холбогдоход ашигладаг.[МХХТ]
1390Харилцаа холбооT99 товчлуурын текстТелефон утасны 9 цифр бүхий товчлуурыг даран суурин ба хөдөлгөөнт утас ашиглагчид мессеж бичих систем юм. Текст оруулах товчлуурыг давтан (2-4 удаа) дарах замаар үсгээ сонгож оруулдаг байсан. Т9 систем бол нэг товчлуур дараад үсгээ таних урьдчилан суулгасан програм ашигладаг. Тежикийн холбооны байгууллагаар 20 гаруй хөдөлгөөнт телефон үйлдвэрлэгч Т9 систем ашиглах лиценз авсан. Т9-ийг богино мессеж үйлчилгээнд (SMS) ба утасгүй хэрэглэгчийн протокол (WAP)-ын хослолд ашигладаг.[МХХТ]
1391Харилцаа холбооTansfer-allowed (procedure)Зөвшөөрсөн дамжуулал (үйл ажиллагаа)Дохиоллын чиглэл ажиллагаанд бэлэн болсныг дохиоллын цэгт мэдээлэхэд хэрэглэгдэх дохиоллын чиглэлийн удирдлагад багтсан үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1392Харилцаа холбооTarget population for DCC (Digital Community Centres) servicesDCC үйлчилгээг зориулах хүмүүсийн тооЭнэхүү үйлчилгээг зориулах хүмүүсийн тоог олохдоо боломжит хүн амын тооноос (боломжит хүн амын тоонд 6 болон түүнээс дээшхи насныхан орно) PIAC-аас өөр хэлбэрээр интернэтэд хандаж байгаа хүмүүсийн тоог хассан ялгавраар олно.[МХХТ]
1393Харилцаа холбооT-carrier systemT зөөгч системТ зөөгч, Е зөөгч, DSO нягтруулагч зэргийн хоорондын хамаарал, тоон дохио X-г хар. Т зөөгч системийг Америкэд Белл систем 1960 онд гаргасан. Энэ нь цифрчилсэн дуу дамжууллын анхны систем байсан. Анхны хурд нь 1,544 Mбит/с бүхий Т1 шугамыг өнөөдөр интернэт үйлчилгээ эрхлэгчид (ISP) интернэтэд холбогдоход ерөнхийдөө ашиглагдаж байна. Өөр нэг түвшин бол Т3 шугам, хурд нь 44,736Мбит/с, бас л интернэт үйлчилгээ үзүүлэгчидэд голлон ашиглагддаг. Т зөөгч систем импульс кодын модуляц (PCM), хугацааны нягтруулга (TDM)-ыг ашигладаг бүхэлдээ тоон систем. Энэ систем нь 4 утас ашигладаг ба бүрэн дуплекс (Нэг ижил цаг хугацаанд 2 утас нь дохиог нэвтрүүлэхэд, 2 утас нь хүлээн авахад зориулагддаг). Мөн Т1 тоон урсгал нь 24 ширхэг 64кбит/с хурдтай нягтруулсан сувгаас бүрддэг. 4 утас анх 4-лсөн мушгиатай зэс утас байсан бол одоо коаксиаль кабель, шилэн кабель, тоон радио релей ба бусад өөр орчин байх юм.[МХХТ]
1394Харилцаа холбооTCP/IP offload engine (TOE)TCP/IP -г ачаалах хөдөлгүүрTCP/IP-г ачаалах хөдөлгүүр (товчоор TOE) бол нэвтрүүлэх чадамжийн оновчлолыг хийх зорилгоор өндөр хурдны этернет системийн нэрийг өсгөх технологи юм. TOE-ийн бүрэлдэхүүн хэсэг нь сүлжээний интерфейс карт (NIC) буюу хост холболтын адаптор (HBA) мэтийн нэг сувагт нэгтгэсэн хэлбэр юм.[МХХТ]
1395Харилцаа холбооTelcoТелефон компаниАмерик болон бусад улсуудад “telco” гэж телефон компаний богиносгосон хэлбэр юм.[МХХТ]
1396Харилцаа холбооTelecenterАлслагдсан цэгүүдийг холбох төвTelecenter /Америк бичлэгээр/ эсвэл telecentre /Англи бичлэгээр/ гэж хоёр янзаар бичигдсэн байдаг. Энэ төв нь байгуулагын өөр газар байрласан ажлын байр. Энэ оффис нь алсад байрлах төхөөрөмжүүдийг ажиллуулахын тулд зайнаас хандалт хийх боломжийг хангадаг.[МХХТ]
1397Харилцаа холбооTelecommunication credit cardКредит картын үйлчилгээГадаад улсад зорчих үедээ телефон ярианы төлбөрийг кредит картаар хийх.[МХХТ]
1398Харилцаа холбооTelecommunications display device (TDD)Холбооны дэлгэцэт төхөөрөмжХолбооны дэлгэцэт төхөөрөмж (TDD)-г бас текст телефон гэдэг, Энэ нь товчлуурт гар, сонсч байгаа болон ярьж байгаа хүмүүст зориулагдсан дэлгэцээр тоноглогдсон телефон. TDD нь товчлуурт гар ашиглан бичсэн мессежийг нэвтрүүлэх ба хүлээн авах боломжтой. Гэрийн болон нийтийн хэрэглээний телефоныг 2-ууланг нь TDD-ээр тоноглож болно. Нийтийн хэрэглээний TDD таксофонд гарын драйвер нь нөгөө талын TDD телефоноос хариу өгсөний дараа ашиглахаар хийгдсэн. Ингэснээр гар гадны сүйтгэгч ба бусад эвдрэлээс хамгаалагддаг.[МХХТ]
1399Харилцаа холбооTelecommunications networkХарилцаа холбооны сүлжээ, холбооны сүлжээОлон хэрэглэгчдийн хооронд өгөгдөл дамжуулах, солилцох чадвартай терминал (terminal), холбоос (link), зангилааны (node) цогц. Мэдээлэл сүлжээн дэх терминал бүрийн өөрийн гэсэн давтагдашгүй, цор ганц хаягийн дагуу зангилаагаар холбогдсон холбоосоор дамжина. Холбооны сүлжээний жишээнд компьютерийн сүлжээ, интернэт сүлжээ, телефон сүлжээ, цахилгаан мэдээний сүлжээ, нислэгийн мэдээллийн сүлжээ (aeronautical) зэрэг байж болно.[МХХТ]
1400Харилцаа холбооTelecommuting (e-commuting, e-work, telework, working from home (WFH), working at home (WAH))ТелекоммютАжиллагчид ажлын байрлал, ажиллах цагаа уян хатан, чөлөөтэй хуваарилдаг ажил хөдөлмөрийн зохицуулалт. Телекоммют нь ажлын тодорхой төвлөрсөн байранд өдөр бүр очих замаар хөдөлмөрлөхийн оронд телехолбооны шугам ашиглан дуртай газраасаа ажиллах боломж олгоно.[МХХТ]
1401Харилцаа холбооTeleconferenceЗайнаас хийх хуралЭнэ нь энгийн хоёр замт телефон холболтоос илүү нарийн технологийг ашиглан холбогдсон хоёр буюу түүнээс олон оролцогчдын телефон уулзалт юм. Үүний хялбар хэлбэр нь хоёр талын төгсгөлийн оролцогчид чанга яригч ашиглан хийх аудио хурал болно. Дүрс /видео/ хурлыг зохион байгуулахад илүү олон төхөөрөмж, тусгай нарийн зохион байгуулалт шаардлагатай ба энд оролцогчид бие биенийхээ дүрсийг харж болдог.[МХХТ]
1402Харилцаа холбооTelephone jacksТелефоны залгуурАмерикт телефоны залгуурыг бас бүртгэгдсэн залгуур ч гэдэг, заримдаа RJ-XX гэж тэмдэглэдэг ба энэ нь телефон холболтын интерфейсийн (үүр, залгуур) бүлэг юм. JACK гэж заримдаа үүр, залгуур хоёрын хоёуланг нь, заримдаа зөвхөн залгуурийн үүргээр хэрэглэгддэг.[МХХТ]
1403Харилцаа холбооTelephone main line faultsТелефоны гол шугамын гэмтэлНэг жилийн хугацаанд бүртгэгдсэн гэмтэлтэй телефоны гол шугамын нийлбэр тоог гол шугамын гэмтэл гэж нэрлэнэ. Улс бүр өөрийн онцлогоос хамааруулж энэ үзүүлэлтэнд хэрэглэгчийн эзэмшилд байгаа төгсгөлийн төхөөрөмжийн гэмтлийг оруулж тооцох уу үгүй юу гэдгээ тодорхойлж болно. Нийтийн хэрэглээний цахилгаан холбооны үйлчилгээ явуулдаг ашиглалтын байгууллагаас шууд хамаарахгүй гэмтлийг голдуу хасаж тооцдог.[МХХТ]
1404Харилцаа холбооTelephone main lines in operationАжилд байгаа телефоны гол шугамНийтийн хэрэглээний телефон сүлжээний бүрэлдэхүүн хэсэг болох холболтын систем дээр өөрийн биеэ даан холбогдох порт бүхий хэрэглэгчийн төгсгөлийн төхөөрөмжийг холболтын системтэй холбох үүрэгтэй телефоны шугамыг гол шугам гэнэ. Энэ үг нь “Төв станцын (main station)” эсвэл “Станцын шууд шугам (direct exchange line)” хэллэгтэй адил утгатай бөгөөд төрөл бүрийн баримт бичигт аль нь ч хэрэглэгдэж болно.[МХХТ]
1405Харилцаа холбооTelephone service installation chargeТелефон хэрэглэгчийн анх тавилтын үнэТелефоны үндсэн үйлчилгээний хэрэглээний нэг хэсэг болох угсралтын ажилд хамаатай нэг удаагийн төлбөрийг хэлнэ. Өөр өөр холболтын системийн дүүрэгт ялгавартай тариф хэрэглэж байвал хамгийн том хотод зориулсан тарифыг хэрэглэх ба энэ тухай тусгай тэмдэглэл хийсэн байна. Телефоны анх тавилтын тарифыг хувийн ба албаны хэрэглэгчид ялгавартай, мөн анхдагч буюу дараагийн шугамд ялгаатай тогтоосон байвал эдгээрийг тусад нь тэмдэглэнэ.[МХХТ]
1406Харилцаа холбооTelephone service international call chargesУлс хоорондын ярианы үнэУлс хоорондын ярианы үнэ гэдэг нь аль нэг улсаас гарах чиглэлд өөр улс руу орох чиглэлд автоматаар холбогдож (International Direct Dialling) ярьсан 3 минут ярианы өртөг юм. Харин залгагчийн тусламжтай яриаг энд тооцохгүй. Өртөгийг тооцохдоо оргил цагийн тарифаар болон хэрэв боломжтой бол хамгийн бага ачааллын цаг (хямдралтай)-ийн тарифаар тооцно. Өртөгийг үндэсний мөнгөн тэмдэгтээр төрөл бүрийн татварын тухай мэдээллийн хамт бүртгэнэ.[МХХТ]
1407Харилцаа холбооTelephone service monthly subscription chargeТелефон хэрэглэгчийн сарын суурь хураамжТелефон хэрэглэгчийн сарын суурь хураамж гэж нийтийн хэрэглээний телефон сүлжээний (PSTN) хэрэглэгчийн сар бүр дахин давтан төлж байгаа тогтмол төлбөрийг хэлнэ. Энэ төлбөр нь телефон шугам түрээсэлсэний хөлс бөгөөд хэрэглэгчийн төгсгөлийн төхөөрөмж (телефон аппарат)-ийн түрээсийн төлбөр биш юм. Учир нь хэрэглэгч аппаратаа зах зээлээс худалдаж авдаг. Хувийн болон албаны хэрэглэгч, эсвэл анхдагч болон дараагийн шугамд тохирсон тус тусдаа ялгавартай тарифыг тогтоож өгнө. Хэрэв суурь хураамж нь ямар нэг төлбөрөөс чөлөөлсөн юмуу хөнгөлөлттэй тарифтай байвал түүнийг тодорхой дурьдах шаардлагатай. Өөр өөр АТС-ийн дүүрэгт ялгавартай тариф хэрэглэж байвал хамгийн том хотод зориулсан хураамжийг ашиглаад энэ тухайгаа тусгай тэмдэглэл хийнэ.[МХХТ]
1408Харилцаа холбооTelephone service national call chargeХотын доторхи ба хот хоорондын ярианы үнэДотоодын телефон ярианы тарифыг хотын доторхи (local) болон хот хоорондын (long-distance) гэж хуваах ба тус тусад нь ялгавартай тогтооно. Хотын доторхи телефоны ярианы үнэ өртгийг тогтоохдоо хэрэглэгчийн өөрийн төгсгөлийн төхөөрөмжийг ашиглан (нийтийн хэрэглээний таксафоныг тооцохгүй) нэг холболтын системийн хүрээнд оргил цагийн үеэр 3 минут ярьсан ярианы өртөгөөр тооцно. Үүнээс гадна нийтийн хэрэглээний таксафоноос хотын дотор ярьсан ярианы өртөгийг мөн тооцно.[МХХТ]
1409Харилцаа холбооTelephonyТелефонТелефон нь дууны дохио, факс бусад өөр мэдээллийг цахилгаан дохио болгон алслагдсан хэсгүүдийн хооронд дамжуулахтай холбоотой технологи, чанга яригч буюу нэвтрүүлэгч ба хүлээн авагчийн ажиллагааг 2-ууланг нь гүйцэтгэдэг гарт барьдаг төхөөрөмж юм.. Интернэт телефон нь интернэт сүлжээ ашиглан яриа буюу бусад телефон мэдээллүүдийг солилцдог бүтэцтэй ба интернэтийн ашиглалт уламжлалт телефон компаний дэд бүтцээс арай илүү . Интернэтэд хандсанаар хот хооронд ба улс хоорондод дуудлага хийх уламжлалт телефон сүлжээгээр дуудлага хийхээс нилээд хямд байдаг.[МХХТ]
1410Харилцаа холбооTelephony applications programming interface (TAPI)Телефон хэрэглээний програмын интерфейсТелефон хэрэглээний програмын интерфейс (TAPI) бол дэлхийн хаа нэгтээ байгаа хүмүүс рүү буюу телефон холболт бүхий эх үүрвэр лүү телефон буюу видео телефоноор ярих боломжийг танд болон таны компьютерт бүрдүүлэх стандарт програмчлалын интерфейс юм. Таны компьютер TAPI-аар тоноглогдож, энэ програмыг суулгаснаар зөв хэрэглээ ба дараах функцүүдийг гүйцэтгэх техник хангамжтай болно. Үүнд:
1. Хэн нэгэн зураг буюу дүрсэн дээр дарангуут дуудлага хийгдэнэ.
2. Энгийн графикийн хэрэглэгчийн интерфейсийг хурлын дуудлага хийхэд ашиглах ба тэгээд хувиарт цагтаа коференц хийх боломжтой.
3. Хэн ярьж байгааг харах.
4. Мэйлд дуу нэмж оруулах ба сонсох
5. Тухайн дугаараас автоматаар дуудлага хүлээн авах.
6. Факс нэвтрүүлэх хүлээн авах.
7. Дээр дурьдсан бүх үйлдлийг компьютертой адил зөөврийн үүрэн телефоноос хийж болно.
[МХХТ]
1411Харилцаа холбооTelevision householdТелевиз үздэг өрхийн тооТелевизийн хүлээн авагч буюу телевизортой өрхийн тоог энэ үзүүлэлтээр илэрхийлнэ. Энэ үзүүлэлтийн утга нь нийт ажиллаж байгаа телевизийн хүлээн авагчийн тоо биш юм. Учир нь айл өрх нэгээс дээш телевизортой байж болохоос гадна өрхийн өөрийн сууцнаас бусад хувийн компани, албан тасалгаа гэх мэт газруудад мөн телевизор байж болно. Телевизийн лицензийн хувьд лиценз олгох схем тэр бүр өргөн хэрэглэгддэггүй.[МХХТ]
1412Харилцаа холбооTelevision receiversТелевизийн хүлээн авагчуудАшиглагдаж байгаа нийт телевизийн хүлээн авагч (телевизор)-ийн тоог энэ үзүүлэлтээр илэрхийлнэ. Зарим улсад телевизор бүрийг бүртгэж лиценз олгодог схем мөрддөг. Зарим өрх нэгээс дээш телевизортой байх эсвэл бүртгэгдээгүй байх тохиолдол байдаг учир телевизийн хүлээн авагчийн үнэн тоог багасгаж тооцно.[МХХТ]
1413Харилцаа холбооTelex serviceТелексийн үйлчилгээДэлхий нийтийн телексийн сүлжээгээр үйлчлүүлэх[МХХТ]
1414Харилцаа холбооTelex subscriber linesТелексийн хэрэглэгчийн шугамын тооНийтийн хэрэглээний телексийн сүлжээн дахь телексийн автомат холболтын станцад өөрийн бие даасан төхөөрөмжтэй хэрэглэгчийг телексийн автомат холболтын станцтай холбож байгаа шугамыг телексийн хэрэглэгчийн шугам гэж нэрлэнэ.[МХХТ]
1415Харилцаа холбооTelex subscription linesТелексийн хэрэглэгч,телекс үйлчилгээний хэрэглэгч, телекс үйлчилгээний хэрэглэгчийн шугамТелекс үйлчилгээний хэрэглэгчийн шугам нь хэрэглэгчийн төхөөрөмжийг нийтийн телексийн сүлжээнд холбодог шугам юм.[МХХТ]
1416Харилцаа холбооTerminals installed in Digital Community Centres (DCC)DCC-т холбогдсон терминалуудDCC төвд ашиглагдах нийт компьютерүүдын тоо. DCC нь олон нийт интернэт үйлчилгээг авахдаа терминалаас хандах боломжтой төв юм.[МХХТ]
1417Харилцаа холбооTerrestrial fixed wireless subscriptionsГазрын, утасгүй суурин сүлжээний интернэт хэрэглэгчФайл татах чиглэлдээ багадаа 256Кбит/с хурдтай газрын утасгүй суурин интернэт хэрэглэгчийн тоо. Энэ нь бас суурин WiMAX ба утасгүй суурин интернэт хэрэглэгчийг хамруулна, харин интернэтийн чөлөөт тархалтын цэгт (hotspots) санамсаргүйгээр орж ирсэн хэрэглэгчүүд хамрагдахгүй.[МХХТ]
1418Харилцаа холбооTerrestrial mobile wireless subscriptionsГазрын утасгүй хөдөлгөөнт интернэт хэрэглэгчЭнэ үзүүлэлт нь идэвхтэй байгаа өргөн зурвасын хөдөлгөөнт интернэт хэрэглэгчийн тоо ба тусгай зориулалтын өгөгдлийн хөдөлгөөнт интернэт хэрэглэгчийн тоо хоёрын нийлбэрээр тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1419Харилцаа холбооTertiary digitalmuldexГуравдагч тоон мулдекс64Kбит/с, 34368Kбит/с битийн урсгалуудын хооронд дохионуудыг хувиргадаг тоон мультплексор–демультплексор.[МХХТ]
1420Харилцаа холбооText and multimedia messaging revenuesТекстэн болон мултимедиа мессеж үйлчилгээний орлогоЭнэ үзүүлэлтэд зөвхөн текстэн богино мессеж үйлчилгээ (SMS), мултимедиа мессеж үйлчилгээ (MMS)-нээс олсон орлого тооцогдоно.[МХХТ]
1421Харилцаа холбооThrough connectionНэвт холболтСтанцын холболт тогтоохын тулд удирдлага болон холболтын төхөөрөмжийн гүйцэтгэдэг үйлдлүүдээр тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1422Харилцаа холбооTiming recovery(timing exraction)Синхрончлолыг сэргээх, синхрончлолыг ялгахХүлээн авсан дохионоос үүсэх синхрончлолын дохио[МХХТ]
1423Харилцаа холбооToslinkТослинкТослинк нь тоон аудио дохио дамжуулах шилэн кабельд зориулагдсан холбогчийн формат юм. Тоон аудио дохионы шилэн кабельд аудио өгөгдлийг цахилгаан дохионы оронд гэрлэн импульсийн хэлбэрт хөврүүлэн дамжуулдаг. “Тослинк” холбогч нь дөрвөлжин залгуур ба DVD, CD тоглуулагч, сансрын хүлээн авах антенн, бусад төхөөрөмжүүдтэй холбоход ашигладаг. Жижиг залгуур (miniplug) гэж Тослинктэй төстэй шилэн кабелийн тоон аудио-ийн өөр формат юм. Энэ нь жижиг (мини) дискэн тоглуулагч ба бусад жижиг хэмжээний тоон аудио төхөөрөмжүүдэд ашиглагддаг. Тослинк залгуурыг мини залгуурт хувиргахад зориулагдсан адаптор (зохицуулагч) байдаг.[МХХТ]
1424Харилцаа холбооTotal annual investment in telecomХарилцаа холбоонд жилд оруулсан нийт хөрөнгө оруулалтЭнэ үзүүлэлтэд улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй бүх оператор компаниудын хөрөнгө оруулалт хамаарагдана.[МХХТ]
1425Харилцаа холбооTotal capacity of local public switching exchangeХотын доторхи нийтийн хэрэглээний холболтын системийн нийт багтаамжХолбооны байгууламж холболтын системд холбогдох боломжтой гол шугамын максимум тоо хэмжээг холболтын системийн нийт багтаамж гэнэ. Үүнд аль хэдийн холбогдсон гол шугамын тоо, ирээдүйд холбогдож болох гол шугамын тоо, мөн ашиглалтын зориулалттай (хэмжилтийн) гол шугамын тоо бүгд хамаарна. Гол шугамын тоонд бодит боломжтой байгаа гол шугамын тоог тооцно, түүнээс биш онолын хувьд өргөтгөх эсвэл шахах технологиор олшруулах боломжтой гол шугамын тоог тооцож болохгүй.[МХХТ]
1426Харилцаа холбооTotal capacity of public switching exchangesНийтийн хэрэглээний суурин телефон холболтын системийн нийт багтаамжНийтийн хэрэглээний суурин телефон холболтын системийн нийт багтаамж гэдэг нь тухайн холболтын станцад холбогдож болох суурин телефон хэрэглэгчийн максимум тоотой харгалзана. Энэ тоонд холбогдсон болон ирээдүйд холбогдож болох суурин телефон хэрэглэгчүүдийн тоо, мөн станцын техник ашиглалтад зориулагдан ашиглагдах шалгалтын дугааруудын тоо хамрагдана.[МХХТ]
1427Харилцаа холбооTotal fixed (wired) broadband Internet subscriptionsӨргөн зурвасын холболттой суурин интернэтийн бүртгэлтэй холболт (Mбит/с)Нийтийн интернэт (TCP/IP холболт)-д файл татах чиглэлдээ 256Кбит/с ба түүнээс дээш хурдаар шилэн кабель модем, Диал-ап холболт, шилэн кабель, коаксиал кабель зэрэг интернэтийн утсан холболтыг ашиглан өндөр хурдаар хандах нийт холболтыг хэлнэ. Энэ нийт тоо нь төлбөрийн аргаас хамаарахгүйгээр тоологдоно. Үүнд хөдөлгөөнт үүрэн сүлжээгээр өгөгдлийн холбоо болон интернэтэд хандсан хандалт тооцогдохгүй.[МХХТ]
1428Харилцаа холбооTotal fixed (wired) Internet subscriptionsСуурин интернэтийн нийт хэрэглэгчДиал-ап холболт болон байнгын өргөн зурвасын холболттой нийт интернэт хэрэглэгчийн тоо. Зөвхөн сүүлийн 3 сард идэвхтэй байсан хэрэглэгчийг хамруулна.[МХХТ]
1429Харилцаа холбооTotal full-time telecommunication staffХарилцаа холбооны салбарын нийт үндсэн албан хаагчидХарилцаа холбооны салбарын нийт үндсэн албан хаагчидад оператор компаниуд, интернэтийн үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагуудын ажилтан албан хаагчид бүгд хамаарагдана.[МХХТ]
1430Харилцаа холбооTotal investment in pay TV servicesТөлбөрт телевизийн үйлчилгээний нийт хөрөнгө оруулалтТөлбөрт телевизийн (кабелийн телевиз) үйлчилгээнд оруулсан нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээгээр тодорхойлогдоно.[МХХТ]
1431Харилцаа холбооTotal number of computers in Digital Community Centres (DCC)DCC үйлчилгээний нийт компьютерийн тооDCC төвд байгаа боломжит бүх компьютерүүдийн тоо. DCC нь олон нийт терминалаас интернэтэд ханддаг төв юм.[МХХТ]
1432Харилцаа холбооTotal number of Digital Community Centres (DCC)Нийтийн харилцааны тоон системийн төвүүдийн нийт тооНийтийн харилцааны тоон системийн төвүүдийн тоо. Уг төв нь долоо хоногт 20 цагаас доошгүй цаг нээлттэй ажилладаг, хамгийн багадаа 1 компьютер, 1 принтер, 64Кбит/с хурдтай интернэттэй байх шаардлагатай.[МХХТ]
1433Харилцаа холбооTotal number of public Internet access centres (PIAC)Нийтийн интернэт төвүүдийн нийт тооНийтийн үйлчилгээний интернэт кафе, телецентр, дижитал төвүүд, электрон номын сан, сургалтын төв болон эдгээртэй төсөөтэй үйл ажиллагаа эрхэлдэг төвүүдийн нийт тоогоор тодорхойлогдох үзүүлэлт.[МХХТ]
1434Харилцаа холбооTotal revenue from all telecommunication servicesХарилцаа холбооны үйлчилгээний нийт орлогоУлсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй нийт харилцаа холбооны байгууллагын жилийн орлого. Үүнд гэрээт борлуулагчийн орлого мөн орно.[МХХТ]
1435Харилцаа холбооTotal Wireless broadband subscriptionsУтасгүй өргөн зурвасын интернэтийн нийт хэрэглэгчХиймэл дагуулын, газрын суурин утасгүй ба газрын хөдөлгөөнт утасгүй интернэт хэрэглэгчдийн нийлбэр дүн.[МХХТ]
1436Харилцаа холбооTransceiverНэвтрүүлэгч хүлээн авагч хамтад нь нийлүүлсэн төхөөрөмжШалгах хэлхээгээр нэвтрүүлэгч болон хүлээн авагчийг шалгах туршилт хийдэг сувгийн гарах төгсгөлд суурилуулсан дууны төхөөрөмж.[МХХТ]
1437Харилцаа холбооTransfer-controlled (procedure)Удирдлагатай дамжуулалХэт ачааллын бөөгнөрлийн тухай мэдээлдэг , дохиоллын чиглэлийн удирдлагад багтсан үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1438Харилцаа холбооTransfer-prohibited(procedure)Хориотой–дамжуулалт (үйл ажиллагаа)Дохиоллын чиглэл бэлэн биш байгааг дохиоллын цэгт мэдээлэхэд ашиглагддаг дохиоллын чиглэлийн удирдлагад багтсан үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1439Харилцаа холбооTransfer-restriced (procedure)Хязгаарлагдмал–дамжуулал (үйл ажиллагаа)Дохиоллын чиглэлүүд нь оновчтой биш ба боломжтой бол ашиглахгүй байх тухай дохиоллын цэгт мэдээлэхэд ашиглагддаг дохиоллын чиглэлийн удирдлагад багтсан үйл ажиллагаа.[МХХТ]
1440Харилцаа холбооUniversal networkУниверсаль сүлжээ, олон талын сүлжээ, олон талт сүлжээУниверсаль сүлжээ нь дуу ба нийтийн хэрэглээний телефон сүлжээ, интернэт, кабелийн ТВ, өгөгдлийн сүлжээ, ТВ өргөн нэвтрүүлгийн сүлжээ бүгд хамтдаа ажиллахаар нэгдсэн нэг сүлжээ гэсэн санааг агуулдаг. Juniper сүлжээний байгууллага шилэн кабель дээрх универсаль сүлжээтэй төстэй сүлжээг төлөвлөсөн. Энэ нь интернэт ачаалалд зориулж микросхем ашигласан маш өндөр хурдны (олон гигабитйн) сэлгэн залгагчуудаас бүрддэг. Микросхем нь IBМ хийсэн хэрэглээний тусгай хэлхээ (ASIC)- г агуулдаг. Сэлгэн залгагчууд нь долгионы уртын хуваалттай нягтруулгыг (WDM) ашигладаг.[МХХТ]
1441Харилцаа холбооUnreasonable messageУтгагүй, үл ойлгогдох мессежҮл ойлгогдох агуулгатай, буруу чиглэлтэй, буруу дараалалтай мессежийг хэлнэ.[МХХТ]
1442Харилцаа холбооUser (of a signalling system)Хэрэглэгч (дохиоллын системийн)Мэдээлэл дамжуулахын тулд дохиоллын сүлжээг ашигладаг функциональ хариу. Ердөө цахилгаан холбооны үйлчилгээ.[МХХТ]
1443Харилцаа холбооVCSEL (vertical cavity surface emitting laser)Босоо гадаргуугаар цацрах лазерын туяаБосоо гадаргуугаар цацрах лазерын туяа нь (VCSEL) шилэн кабелийн холбоонд өгөгдлийн хурдыг ихэсгэх ба идэвхижлийг сайжруулах замаар өөрчлөлт хийж чадах тусгай лазерын диод юм. VCSEL-ийг “vixel” гэж дууддаг. Хуучны лазерын диодуудыг гадаргуугаар цацаргагч диод гэж нэрлэдэг., гэрлийн буюу инфра улаан (IR) энергийг хагас дамжуулагчийн түвшин хоорондох заагаар параллелиар цацаргадаг.(гаргадаг) VCSEL бол энергийг түвшин хоорондын заагт перпендикуляр цацаргадаг. VCSEL-850 ба 1300 нанометр долгион дээр энерги гаргахаар зохион бүтээгдсэн. Эдгээр долгионы уртууд нь цахилгаан соронзон спектрийн инфра улаан (IR) долгионы орчинд харьяалагддаг. (Хүний нүдэнд харагдах хамгийн урт улаан өнгө бол ойролцоогоор 770нанометрийн долгион юм) Шилэн кабель 1550 нанометр орчимын долгионоор энергийг хамгийн их эрчимтэйгээр дамжуулдаг.[МХХТ]
1444Харилцаа холбооVideo telephonyВидео телефон, дүрст телефонВидео телефон нь төгсгөлийн хэрэглэгчүүдийн хооронд бодит хугацаанд дүрс дуу аль алиныг нь нэвтрүүлэх, хүлээн авах бүрэн дуплекс систем юм. Видео телефоны (заримдаа видеофон гэж дууддаг) зарчим хуучны телефонтой адил. Видео телефон зохион бүтээгчдэд тохиолдох анхны бэрхшээл бол дүрсийн дохионы зурвасын өргөн дууныхаас олон дахин их байдаг шаардлагыг шийдэх, дүрсийн бүтэн байдлыг хангахад оршино. Энэ нь дохио аналог, тоон гэдгээс шалтгаална. Дүрсийн дохионы зурвасын өргөнийг хамгийн бага дүрс болгон шахах технологи ашиглан багасгаж болно. Энд өнгийн дүрснээс арай илүү саарал өнгийн шкалд оруулах, хөдөлгөөнгүй дүрсийг хэдхэн секундын хугацаанд /үргэлжилсэн хугацаанд дамжуулахаас арай сайн байдаг/ оруулах, дүрсийг бүтнээр нь дамжуулах аргыг хэрэглэвэл сайн үр дүн өгөх болно.Энэ төрлийн дүрсийн дохио удаан сканы телевиз (SSTV) хэлбэртэй байх ба түүнийг ердийн зэс телефон шугамаар нэвтрүүлж хүлээн авч болно.[МХХТ]
1445Харилцаа холбооVoice portalДууны гарц, дууны хаалгаДууны гарц (заримдаа товчоор “vortal” гэдэг)нь хэрэглэгч ямар нэг мэдээллийг (цаг уур, спорт, хувьцааны тухай г.м) телефоноор авч чадах вэб хуудас юм уу өөр бусад үйлчилгээ. Жишээ нь; үүрэн телефоны хөдөлгөөнт хэрэглэгч вэб сайтын дууны гарц руу номер цуглуулж болно, дууг юм уу товчлуурыг ашиглан мэдээлэл авахыг шаардаж болно. Вэб хуудасны дуу боловсруулах тусгай програмаас хүссэн мэдээллээ авч болно. Ярих юм уу товч дарах хэлбэрээр мэдээлэл шаардсаны дараа дууны гарц дуут мэдээллээр юмуу зарим тохиолдолд E-mail мессежээр хэрэглэгчид хариу өгдөг. Be Vocal, Tellne гэсэн 2 компани дууны гарцууд болж ажилладаг.[МХХТ]
1446Харилцаа холбооVoice-enabled e-mailДуут и-мэйл, дуут шууданДуут шуудан (заримдаа дуу идэвхжсэн шуудан гэдэг) нь дуу таних ба ярианы синтез хийх технологийг ашигладаг. Энэ технологи нь хэрэглэгчдэд ямар нэг телефоноос өөрийнхөө и-мэйл рүү хандах боломжийг олгодог. Хэрэглэгч дууны гарц руу хандахын тулд телефон номер цуглуулна, дараа нь мэйл, мессежээ цуглуулахын тулд хоёр товч дараад ”миний мэйлийг ав” гэсэнтэй төстэй үг хэлнэ. Ярианы синтезийн програм мэйл текстийг дуут мессеж болгон хувиргаж энэ нь телефоноор эргэж сонсогдох болно.[МХХТ]
1447Харилцаа холбооVoice–frequency signalling (VF signalling)Ярианы давтамжийн кодын дохиололДохиоллын мэдээлэл нь телефон ярианы зурвасын дотор давтамжтай гүйдлүүдийг ашиглахад үндэслэсэн дохиоллын арга.[МХХТ]
1448Харилцаа холбооVoicemail (voice mail, vmail, VMS)Дуут шуудан, Ви-мэйлТелефон мэдээллийг бүртгэх, хадгалах, дамжуулах төвлөрсөн электрон систем. Мөн авто хариулагч (answering machine) гэх мэтчилэн дуут зурвас (voice message) дамжуулдаг аливаа системийг ингэж нэрлэж болдог.[МХХТ]
1449Харилцаа холбооVoIP minutesVoIP ярианы минутVoIP технологид суурилсан удирдлагатай, суурин телефон ярианы дуудлагууд. Удирдлагатай VoIP үйлчилгээ гэдэг нь тухайн оператор үйлчилгээний чанарыг хянаж болох, VoIP-ийг ашигласан, нийтэд хүртээмжтэй телефон үйлчилгээ юм. Энэ нь дотоодын ба олон улсын нийт VoIP ачаалал юм. Харин энэхүү ачааллын хэмжээнд програм хангамжинд суурилсан VoIP ачаалал тооцогдохгүй.[МХХТ]
1450Харилцаа холбооVoIP subscriptionsVoIP үйлчилгээний хэрэглэгчИнтернэт протокол ашиглан интернэт сүлжээгээр суурин телефоны үйлчилгээ авдаг хэрэглэгчүүдийг VoIP хэрэглэгч гэж үзнэ. IP телефоны хэрэглэгч ч гэж нэрлэдэг.[МХХТ]
1451Харилцаа холбооVoIP trunk gatewayVoIP холбох шугамын гарцVoIP-ын холбох шугамын гарц нь VoIP сүлжээнд факс машин, энгийн телефон мэт хуучны телефон үйлчилгээ (POTS)-ний төхөөрөмжийг ашиглахад зориулсан интэрфэйс юм. VoIP холбох шугамын гарц нь сувгийн карт буюу бүх функцийг агуулсан төхөөрөмж /хайрцаг/ хэлбэрээр үйлдвэрлэгддэг байна. Хуучны телефон үйлчилгээний POTS төхөөрөмжийн портын тоо хандаж буй хэрэглээний хэмжээнээс (жижиг бизнес, дунд бизнес, үйлдвэрийн газар) хамаарч өөрчлөгдөнө. VoIP транкийн гарц нь хэрэглэгчүүдийг операторууд буюу хот хоорондын телефон компаний оролцоогүйгээр VoIP сүлжээ рүү холбодог. VoIP үйлчилгээ үзүүлэгчид хот хоорондын ба суурин дуудлага хийх тохиолдолд өөрсдөө үнийн тарифаа тогтоодог.[МХХТ]
1452Харилцаа холбооWaiting list for fixed linesСуурин телефон тавиулахаар хүлээлгэнд байгаа өргөдлийн тоо, хүлээгдэж буй шугамын тоо, захиалгын тооУлсын хэмжээнд суурин утасны захиалгын тоо хэмжээ Техникийн боломжгүйгээс хүлээгдэж байгаа, нийтийн телефон сүлжээнд холбогдохыг хүссэн өргөдөл.[МХХТ]
1453Харилцаа холбооWaiting list for main linesГол шугамын хүлээгдэж байгаа өргөдлийн тооPSTN буюу нийтийн хэрэглээний автомат телефон сүлжээний тоног төхөөрөмжийн (төхөөрөмж буюу хэрэглэгчийн шугам) хүрэлцээгүй байдлаас шалтгаалан хэрэглэгчийн хүсэлтийг хангаж чадахгүй байх өөрөөр хэлбэл хэрэглэгч бүрийн хүсэлтээр тоног төхөөрөмж тавьж өгч чадаагүй үйлчлэгч байгууллагын зүгээр хэрэглэгчид өртэй байгаа хүсэлтийн тоог хүлээгдэж байгаа өргөдлийн тоо гэнэ. Хэрэглэгчийн хүсэлтийг барагдуулж шинэ шугамаар хангах хугацааг нарийн тогтоож мөрдөх шаардлагатай. Жишээлбэл: Хэрэглэгчийн шаардсан өдрөөс хойш хоёр долоо хоногоос хэтрүүлэхгүй хүсэлтийг барагдуулж байх гэх мэт. Харин түрээсийн суваг, хөдөлгөөнт холбоо, багц холболттой өгөгдлийн холбоо ба бусад нэмэлт үйлчилгээ тус бүрт биеэ даасан тус тусдаа үзүүлэлтүүд бүртгэгдэх ёстой.[МХХТ]
1454Харилцаа холбооWebtoneВэб дуу, тон, интернэтэд хандах үргэлжилсэн зуммерВэб дуу нь интернэтэд хандахад шууд сонсогдох завсрын ба үргэлжилсэн зуммер (тон). Энэ нь телефон хэрэглэгч харилцуур (трубка) авахад станцын “Номероо цуглуул” гэсэн зуммер сонсдогтой адилхан зуммер байна. Телефон систем, интернэт 2 нэгдэж байгаа тул вэб тон нь телефоны “Номер цуглуул” гэсэн зуммерийг агуулах болно гэж зарим нь үздэг. Вэб тон бас хөдөлгөөнт төхөөрөмжөөс, компьютерт, ахуйн хэрэглээний төхөөрөмжөөс буюу бидний хүрээлж буй үйлчилгээний газруудаас интернэт рүү хандахад сонсогддог.[МХХТ]
1455Харилцаа холбооWide-area telephone service (WATS)Глобал телефон үйлчилгээГлобал телефон үйлчилгээ нь хот хоорондын холбооны үйлчилгээг тогтмол тарифаар явуулдаг тусгай хэлбэр юм. WATS-ийн шугам бизнесийн болон засгийн газрын агентлагт голлон ашиглагдаж байна. Зарим хувийн болон жижг корпороциуд WATS-ийн гишүүн болсон байдаг. WATS шугамын 3 төрөл байдаг.
1. Орох дуудлагын үйлчилгээний WATS /IN-WATS/
2. Гарах дуудлагын үйлчилгээний WATS /OUT-WATS/
3. Орох ба гарах дуудлагын үйлчилгээг хосолсон WATS
Орох дуудлагын WATS-ын шугам нь энэ зорилгоор нөөцлөсөн бүсийн кодуудыг багтаасан телефон дугаартай, 800, 888, 877 мэтийн. Эдгээр дугааруудыг дуудаж буй хүмүүс хот хоорондын холбооны тарифаар төлбөр төлдөггүй. Үүний оронд энэ дуудлагыг хүлээн авсан хэрэглэгч ашигласан цагаар, сарын тогтмол ханшаар тооцож төлбөрийг төлдөг. Гарах дуудлагын WATS-ын шугамууд нь хот хоорондын тогтмол тарифаар төлбөр нь тооцогдоно.
[МХХТ]
1456Харилцаа холбооWinkБогино үргэлжлэлтэй дохиоХарилцаа холбоонд богино үргэлжлэлтэй дохио нь үргэлжилсэн дохионы богинохон тасалдалтай хэлбэр. Энэ дохионууд нь телефон холболтын системээр гүйцэтгэгдэх процессын шалтгааныг тодорхойлох буюу тухайн нөхцөл байдлыг тодорхойлоход ашиглагддаг. Богино импульсууд нь залгагч юмуу хэрэглэгчдэд сувгийн тухайн нөхцөлийг илэрхийлж дохиолно. Энэ нь үргэлжилсэн дохион дахь богино тасалдлын сериэс бүрддэг. Жишээ нь: Олон шугамын телефон янз бүрийн товчлууртай, шугам бүрт нэг товчлуур байх ба товчлуур бүр гэрэлтүүлэгтэй. Нэг товчлуур гэрэлтэхэд шугаманд дуудлага ирж байгааг илэрхийлэх ба гэрэл тодорхой тогтмол интервалаар (ойролцоогоор 0.5сек) тасалдан хэрэглэгчийн анхаарлыг татан дохиолдог.[МХХТ]
1457Харилцаа холбооWink releaseТөгсгөл өгөх дохиоБогино хэмжээний чөлөөлөх дохио бол холболтын төвөөс телефон руу холболтын төгсгөлд хэрэглэгч трубка тавьсаныг илэрхийлэн илгээгддэг “тон” юм. Ихэвчлэн чөлөөлөх дохио хүлээн авсан телефон хэрэглэгч трубкаа бас тавина.[МХХТ]
1458Харилцаа холбоо802.11802.11802.11 нь утасгүй суурин газар нутгийн сүлжээ буюу WLAN-д зориулсан IEEE-ээр хөгжүүлэгдсэн утасгүй холбооны ажлын групп юм.[WGD]
1459Харилцаа холбоо802.15802.15 [WGD]
1460Харилцаа холбоо802.16802.16 [WGD]
1461Харилцаа холбоо802.2802.2 [WGD]
1462Харилцаа холбоо802.22802.22 [WGD]
1463Харилцаа холбоо0G0G [WGD]
1464Харилцаа холбоо1G: First Generation wireless technology1G: Анхдагч үеийн утасгүй технологи [WGD]
1465Харилцаа холбоо1xEV-DO1xEV-DO [WGD]
1466Харилцаа холбоо1xEV-DV1xEV-DV [WGD]
1467Харилцаа холбоо1xRTT1xRTT [WGD]
1468Харилцаа холбоо2.5G2.5G [WGD]
1469Харилцаа холбоо2G: Second Generation Wireless Technology2G: Хоёрдогч үеийн утасгүй технологи [WGD]
1470Харилцаа холбоо3.5G3.5G [WGD]
1471Харилцаа холбоо3G: Third Generation Wireless Technology3G: Гуравдагч үеийн утасгүй технологи [WGD]
1472Харилцаа холбоо3GPP LTD3GPP LTD [WGD]
1473Харилцаа холбоо3GPP: The 3rd Generation Partnership Project3GPP: Гуравдагч үеийн хөдөлгөөнт холбооны төсөл [WGD]
1474Харилцаа холбоо3GPP2: The 3rd Generation Partnership Project 23GPP: Гуравдагч үеийн хөдөлгөөнт холбооны төсөл 2 [WGD]
1475Харилцаа холбоо3GPS: 3G Service Provider3GPS: 3G үйлчилгээгээр хангагч [WGD]
1476Харилцаа холбоо3GSM: Third generation GSM network3GSM: Гуравдагч үеийн GSM сүлжээ [WGD]
1477Харилцаа холбоо3-Way Calling3-Way Calling [WGD]
1478Харилцаа холбоо4G: Fourth generation of wireless communications4G: Дөрөвдөгч үеийн утасгүй технологи [WGD]
1479Харилцаа холбоо64 QAM: 16ary Quadrature Amplitude Modulation64QAM: 16 битийн Квадрат Агуургийн Модуляц [WGD]
1480Харилцаа холбоо6lowpan: IPv6 over Low power Wireless Personal Area Networks6lowpan: Бага чадлын утасгүй хувийн сүлжээний IPv6 [WGD]
1481Харилцаа холбоо802.11a802.11a [WGD]
1482Харилцаа холбоо802.11b802.11b [WGD]
1483Харилцаа холбоо802.11e802.11e [WGD]
1484Харилцаа холбоо802.11g802.11g [WGD]
1485Харилцаа холбоо802.11i802.11i [WGD]
1486Харилцаа холбоо802.11j802.11j [WGD]
1487Харилцаа холбоо802.11k802.11k [WGD]
1488Харилцаа холбоо802.11n802.11n [WGD]
1489Харилцаа холбоо802.11r802.11r [WGD]
1490Харилцаа холбоо802.11s802.11s [WGD]
1491Харилцаа холбоо802.11x802.11x [WGD]
1492Харилцаа холбоо802.15.1802.15.1 [WGD]
1493Харилцаа холбоо802.15.3802.15.3 [WGD]
1494Харилцаа холбоо802.15.4802.15.4 [WGD]
1495Харилцаа холбоо802.16-2004802.16-2004 [WGD]
1496Харилцаа холбоо802.16-2005802.16-2005 [WGD]
1497Харилцаа холбоо802.16a802.16a [WGD]
1498Харилцаа холбоо802.16d802.16d [WGD]
1499Харилцаа холбоо802.16e802.16e [WGD]
1500Харилцаа холбоо802.1x802.1x [WGD]
1501Харилцаа холбооAAS: Adaptive Antenna SystemАдаптив антенны системАдаптив антенний систем нь сүлжээний операторуудад утасгүй сүлжээний багтаамжийг нэмэгдүүлэх боломжийг олгодог технологи юм. Мөн адаптив антенны систем нь спектрийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх, хамрах хүрээг өргөжүүлэх, давтамж дахин ашиглах чанарыг дээшлүүлэх боломжийг олгодог. Адаптив антенны систем нь холбооны шугамын нэвтрүүлэх ба хүлээн авах талын антенны олон элементүүдээс бүрдэх бөгөөд дохионууд нь хөдөлгөөнт радио сувгийн орон зайн хэмжээсийг ашиглах ба тохируулгатайгаар боловсруулагддаг. Нэвтрүүлэх болон хүлээн авах тал эсвэл холбооны шугамын холболтын хоёр төгсгөлд боловсруулалт хийгдсэн эсэхээс хамааран адаптив антенний системийн аргыг олон оролттой ганц гаралттай (MISO), нэг оролтын олон гаралттай (SIMO), эсвэл олон оролтын олон гаралттай (MIMO) гэж тодорхойлдог.[WGD]
1502Харилцаа холбооAbsorption SpectrumШингээлтийн спектрА-түлхүүр нь хэрэглэгчдийн хамтран ашиглаж байгаа нууц мэдээллийг баталгаажуулахын тулд ашигладаг үүрэн утасны дугаарт олгосон нууц код юм.[WGD]
1503Харилцаа холбооAC: Authentication Center (or AUC)Баталгаажуулалтын төвGSM-ийн гол сүлжээ рүү холболт тогтоох оролдлого хийсэн SIM карт бүрийг таних үйл ауиллагааг хэлнэ /голдуу утас нь асаалттай байх үед/. Баталгаажуулалт амжилттай болсон тохиолдолд HLR нь SIM . Нууцлалын түлхүүр нь гар утас болон GSM гол сүлжээний хоорондох бүхий л утасгүй холбооны мэдээллийг (дуу, SMS гэх мэт) нууцлахад ашиглагддаг.[WGD]
1504Харилцаа холбооACCH: Associated Control ChannelНэгдсэн удирдлагын сувагХэрэглэгчийн ачааллын суваг эсвэл зориулагдсан дохионы сувагтай нэгдсэн GSM дохионы сувагтай нэгдсэн GSM дохионы сувгууд юм. Хоёр ACCH нь GSM хэлхээний холболтын ажиллагаанд зориулагдан холбогдсон . Эдгээр нь SACCH (Удаан холболттой хяналтын суваг) ба FACCH (Хурдан холболттой хяналтын суваг) юм. GRPS багц үйлдлийн хувьд ACCH нь PDTCH (Багц өгөгдлийн хөдөлгөөнт суваг) -тай хамт хуваарилагдсан байдаг ба үүнийг PACCH (Багц холбогдсон хяналтын суваг) гэж нэрлэнэ.[WGD]
1505Харилцаа холбооACELP: Algebraic Code Excited Linear PredictiveАлгебрийн шугаман таамаглалын кодлолАлгебраар кодлогдсон шугаман таамаглал (ACELP) нь CELP ярианы кодлолын кодын үгнүүдийг нутагшуулахад ашиглагддаг алгебрийн арга юм. Энэ арга нь кодын үгийн хайлтын алгоримтыг илүү үр дүнтэй болгодог.[WGD]
1506Харилцаа холбооACIR: Adjacent Channel Interference RatioЗэрэгцээ сувгийн интерференцийн харьцааЗэрэгцээ сувгийн интерференцийн харьцаа (ACIR) нь зэрэгцээ сувгуудын интерференцийн чадлыг тодорхой шаардагдах чадалд харьцуулсан харьцаа юм.[WGD]
1507Харилцаа холбооAcknowledgment (ACK)ACK frame-ыг харах [WGD]
1508Харилцаа холбооACLR: Adjacent Channel Leakage RatioЗэрэгцээ сувгийн алдагдлын харьцааЗэрэгцээ сувгийн алдагдлын харьцаа (ACLR) нь WCDMA дамжуулагчийн гүйцэтгэлийн хэмжүүр юм. Энэ нь нэвтрүүлсэн тэжээлийн харьцааг зэргэлдээ RF сувгийн хүлээн авагчийн шүүлтүүрээр хэмжсэн хүчдэлд харьцуулсан харьцаа болно. Үүнийг өмнө нь бас сувгийн унтралтын харьцаа гэж нэрлэдэг байжээ. ACLR нь 3GPP WCDMA стандартаар тодорхойлогддог байна.[WGD]
1509Харилцаа холбооACPR: Adjacent Channel Power RatioЗэрэгцээ сувгийн чадлын харьцааЗэрэгцээ сувгийн чадлын харьцаа (ACPR) нь зэрэгцээ давтамжийн сувагт нөлөөлөх интерференцийн нөлөөлөл болон болон чадлын хэмжүүр юм. ACPR нь ихэвчлэн зэрэгцээ давтамжийн суваг дах дундаж чадал болон дамжууллын давтамжийн сувгийн дундаж чадал хоёрын харьцааг тодорхойлдог. Энэ нь CDMA дамжуулагч болон түүний бүрдэл хэсгүүдийн маш чухал хэмжүүр юм. Энэ нь RF-ийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн шугаман бус байдлаас үүссэн гажуудлын хэмжээг тодорхойлдог. ACPR хэмжилт нь CDMA-ийн стандартын нэг хэсэг биш болно.[WGD]
1510Харилцаа холбооACS: Adjacent Channel SelectivityЗэрэгцээ сувгийн сонголтЗэрэгцээ сувгийн сонголт нь хүлээн авагчийн ойролцоо давтамжийн сувагт хүчтэй сигнал хүлээн авахгүй байх ажиллагааны чадварын хэмжүүр юм. ACS нь зэрэгцээ сувгийн давтамж дахь хүлээн авагчийн шүүлтүүрийн шингээлт болон сувгийн зөвшөөрөгдсөн давтамж дахь хүлээн авагчийн шүүлтүүрийн шингээлтүүдийн харьцааг тодорхойлдог.[WGD]
1511Харилцаа холбооACTS: Advanced Communications Technology and ServicesХарилцаа холбооны дэвшилтэт технологи ба үйлчилгээХарилцаа холбооны дэвшилтэт технологи ба үйлчилгээ (ACTS) нь Европ дахь 3G технологийг хөгжүүлэлтийг түгээдэг байгууллага юм. ACTS нь болон өргөн зурвасын олон цэгийн хандалтат техникүүдэд чиглэдэг ба RACE-ийг амжилттай хэрэгжүүлсэн.[WGD]
1512Харилцаа холбооAd hocАд хокAd hoc-ийг мөн Ад хок горим гэх бөгөөд энэ нь хандалтын цэг рүү нэвтрэхгүйгээр хоёр буюу түүнээс олон утасгүй сүлжээний адаптеруудын хооронд үүссэн богино хугацааны утасгүй сүлжээний тогтолцоог хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл, Ad hoc сүлжээ нь компьютерийн “харилцан яриаг” (өгөгдлийг илгээдэг) шууд болон бие биендээ дамжуулдаг. Хоёр эсвэл түүнээс олон компьютерыг холбох ямар нэгэн арга байхгүй үед Ad hoc сүлжээ нь хурдан ашиглагдах боломжтой. Ad hoc сүлжээг ажиллуулахын тулд сүлжээнд байгаа компьютер бүр утасгүй сүлжээний карт суулгагдсан байх ёстой бөгөөд та утасгүй сүлжээний картуудыг (сүлжээнд байгаа компьютер бүрт суулгасан байх ёстой) Ad hoc горимд тохируулах хэрэгтэй.[WGD]
1513Харилцаа холбооAd hoc modeАд хок горимАд хок горим нь AP буюу тогтмол сүлжээнд холбогдохгүйгээр бие биетэйгээ шууд холбогдож болох утасгүй сүлжээнд хамаарна.[WGD]
1514Харилцаа холбооAd hoc networkАд хок сүлжээАд хок сүлжээ нь хандалтын цэг рүү нэвтрэхгүйгээр хоёр буюу түүнээс олон утасгүй сүлжээний адаптеруудын хооронд үүссэн богино хугацааны утасгүй сүлжээний хүрээг хэлнэ. Хоёр эсвэл түүнээс олон компьютер холбох өөр ямар нэгэн арга замгүй бол Ad hov сүлжээ нь хурдан ашиглагдах боломжтой.[WGD]
1515Харилцаа холбооAdaptive array antennasАдаптив массив антеннАдаптив массив антеннууд нь ухаалаг системийн үзүүлэлтийг оновчтой болгохын тулд хүлээн авах дохиог байнга хянах болон дохионы pattern-г зохицуулж байдаг дэвшилтэт ухаалаг антенны технологийн нэг төрөл юм. Эдгээр массивууд нь хэрэглэгчийн хөдөлгөөнд тохирох дохио боловсруулалтын алгоритмийг ашигладаг ба радио давтамжийн орчин, ижил сувгуудын интерференцийг өөрчилдөг.[WGD]
1516Харилцаа холбооAdaptive EqualizerАдаптив тэнцүүлэгчАдаптив эквлайзер нь өгөгдөл дамжуулж байх туршид автоматаар болон зохицож сайжруулалт хийдэг параметрүүдийн сувгийн эквлайзер юм. Эдгээр эквлайзерууд нь дамжуулалтын чанарыг өсгөх fading сувагт голчлон хэрэглэгддэг.[WGD]
1517Харилцаа холбооAdaptive power controlАдаптив чадлын удирдлагаАдаптив чадлын удирдлага нь утасгүй холбооны үндсэн төхөөрөмжийн технологи бөгөөд хэрэглэгчийн утас дохионы эх үүсвэртэй ойр байгааг илрүүлж байх үед гар утасны сайт дах дохионы хүчийг бууруулдаг техник юм. Энэ нь утсан дахь чадлыг хэмнэж, улмаар батерейг цэнэглэх боломж олгодог.[WGD]
1518Харилцаа холбооADC: Analog-to-Digital ConverterАналог-тоон хувиргуурАналог-тоон хувиргагч (ADC, A / D, A-D) үргэлжилсэн дохиог дискрет тоо руу хувиргагч электрон төхөөрөмж юм. Нөөцийн үйл ажиллагаа тооноос-аналог хувиргагч (DAC)-аар гүйцэтгэгддэг. ADC нь гаралтын тоон кодуудын хязгаарлагдсан утгаар бүх аналог оролтын утгуудын тодорхойлогдсон нийт оролтын түвшинг илэрхийлнэ.[WGD]
1519Харилцаа холбооAdjacent ChannelЗэрэгцээ сувагЗэрэгцээ суваг гэдэг нь давтамж болон сувгаараа дээр болон доор орших давтамж эсвэл сувгийг хэлнэ. Эхний зэрэгцээ суваг нь нөгөө зэрэгцээ сувгийнхаа хажууд ойр оршдог. Хоёр дах нь хоёр сувгийн хооронд оршдог тиймээс зэрэгцээ суваг дах эхний мэдээлэл нь өөр нэг мэдээлэлтэй харилцан нөлөөлөлд ордог станцуудыг хэрэглэдэг.[WGD]
1520Харилцаа холбооAdjacent channel interferenceЗэрэгцээ сувгийн интерференцЗэрэгцээ сувгийн интерференц гэдэг нь ойролцоох давтамж дээрх сувгийн дохионд өөр нэг давтамж харилцан үйлчилсэнээр үүснэ.[WGD]
1521Харилцаа холбооADPCM: Adaptive Differential Pulse Code ModulationАдаптив дифференциал импульс кодын модуляциАдаптив дифференциал импульс кодын модуляци (ADPCM) нь өндөр чанартай тоон дохионууд доторх кодлогдсон аналог дууны дохионуудаар ажилладаг. Анхны ADPCM нь CCITT-ийн 32kbps-д зориулсан G.721 стандартаар стандартчилагдсан. Үүний дараа 40,32,24,16 kbps-д зориулагдсан G.726 болон G.727 стандартууд гарч ирсэн. ADPCM нь хол зайд шилэн кабелийн шугамаар дууг илгээдэг байсан ба дүрс, текст, дууг хамтад нь илгээдэг ба CD-ROM дээр кодолдог.[WGD]
1522Харилцаа холбооAGC: Automatic Gain ControlАвтомат өсгөлтийн удирдлагаАвтомат өсөлтийн удирдлага (AGC) нь өсөлтийг хянадаг систем бөгөөд оролтын дохионы агуургийн хэлбэлзлээс үл хамааран хүлээн авагчийн гаралтыг тогтмол болгодог.[WGD]
1523Харилцаа холбооAGCH: Access Grant ChannelСувгийн зөвшөөрөл олгохСувгийн зөвшөөрөл олгох гэдэг нь хүлээн авах шугамын хяналтын суваг юм. Энэ нь эхний шилжүүлэлтэд зориулсан SDC суваг руу хандах GSM-ийн хөдөлгөөнт станцуудыг хэрэглэдэг.[WGD]
1524Харилцаа холбооAGPS: Assisted Global Positioning SystemТуслах Глобал Байршлын СистемТуслах Глобал Байршлын Систем (AGPS) нь өргөрөг болон уртрагийн тодорхой координатуудад хөдөлгөөнт станцуудын байршлыг тодорхойлоход зориулагдсан систем юм. Энэ АНУ-ын холбооны хорооноос олгогдсон эрхийн дагуу үйлчилгээ эрхлэгчдэд зориулсан яаралтай тусламжын үед байршил тогтоох систем юм Олон улсын байршил тогтоох систем нь зөвхөн хөдөлгөөнт GPS-ийн техник хангамж болон программ хангамжийг хэрэглэдэггүй. Гэвч утасгүй сүлжээ нь богино мессежийг хөдөлгөөнтэйгээр дамжуулах боломжийг олгодог.[WGD]
1525Харилцаа холбооAIN: advanced intelligent networkДэвшилтэт ухаалаг сүлжээAT & T Сүлжээний системүүд нь 1991 онд Дэвшилтэт ухаалаг сүлжээг (AIN) танилцуулсан бөгөөд энэ нь үүрийн замчлал болон PCS, мултьмедиа мессеж, тест хийх боломжийг олгодог.[WGD]
1526Харилцаа холбооAir InterfaceАгаарын интерфейсУтасгүй холбоонд агаарын интерфейс нь төгсгөлийн төхөөрөмж болон бааз станц хоёрын хоорондох дамжуулсан дохионуудын сүлжээний радио давтамжийн хэсэг юм. Агаар нь GSM, CDMA2000, GPRS,W-CDMA гэх мэт тусгай форматуудын зориулалтаар тодорхойлогдоно.[WGD]
1527Харилцаа холбооAirPortАгаарын ПортAirport нь 802.11b утасгүй сүлжээний технологид зориулан гаргасан Apple-ын маркетингийн нэршил юм. Энэ нь 802.11b төхөөрөмжүүдтэй зохицож ажилладаг Apple-ийн компьютерүүдийн утасгүй системийн хандалт юм. 802.11g-д cуурилагдсан дараагийн бүтээгдэхүүнүүд нь Airport Extreme нэртэй гарсан бөгөөд хуучин бүтээгдэхүүнүүдтэй зохицон ажилладаг ба 54mbps хурдтай.[WGD]
1528Харилцаа холбооAirtimeХолболт тогтоох үеийн хугацааХолболт тогтоох үеийн хугацаа нь дуудлага эхлүүлэх болон дуусгах хоёрын хоорондох хугацааны үргэлжлэл юм. Сүлжээний холболтын хугацаа нь дуудлага болон завгүй дохионууд гэх мэт дууны дамжуулах болон хүлээн авах дохионуудыг агуулдаг.[WGD]
1529Харилцаа холбооA-KeyА-Түлхүүр [WGD]
1530Харилцаа холбооAliasingБууралт [WGD]
1531Харилцаа холбооA-MIMO: Adaptive Multiple Input Multiple OutputАдаптив олон оролт олон гаралт [WGD]
1532Харилцаа холбооAnalog SystemАналог систем [WGD]
1533Харилцаа холбооAnalog TransmissionАналог дамжуулал [WGD]
1534Харилцаа холбооAngle diversityӨнцгийн ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
1535Харилцаа холбооAntennaАнтенн [WGD]
1536Харилцаа холбооAntenna beamwidthАнтенны цацрагийн өргөн [WGD]
1537Харилцаа холбооAntenna directivityАнтенны чиглэл [WGD]
1538Харилцаа холбооAntenna gainАнтенны өсгөлт [WGD]
1539Харилцаа холбооAP: Access pointХандалтын цэг [WGD]
1540Харилцаа холбооAPC: Automatic Power ControlАвтомат чадлын удирдлага [WGD]
1541Харилцаа холбооAPCM: Adaptive Pulse Code ModulationАдаптив импульсийн кодын модуляц [WGD]
1542Харилцаа холбооAPS: Application SupportАпликейшн тусламж [WGD]
1543Харилцаа холбооARCH: Access Response ChannelХандалтын хариу илгээх суваг [WGD]
1544Харилцаа холбооARDIS: Advanced Radio Data Information ServiceДэвшилтэт радио өгөгдлийн мэдээллийн үйлчилгээ [WGD]
1545Харилцаа холбооARFCN: Absolute Radio Frequency Channel NumbersАбсолют радио давтамжийн сувгийн тоо [WGD]
1546Харилцаа холбооARIB: Association of Radio Industries and BusinessesРадио үйлдвэрлэлийн ба бизнесийн холбоо [WGD]
1547Харилцаа холбооARQ: Automatic Repeat RequestАвтоматаар давтах хүсэлт [WGD]
1548Харилцаа холбооASN: Access Service NetworkХандалтын үйлчилгээний сүлжээ [WGD]
1549Харилцаа холбооAttenuatorАттенюатор [WGD]
1550Харилцаа холбооAUC: Authentication CenterБаталгаажуулалтын төв [WGD]
1551Харилцаа холбооAverage powerДундаж чадал [WGD]
1552Харилцаа холбооAWGN: Additive White Gaussian NoiseНэмэлт гауссын цагаан шуугиан [WGD]
1553Харилцаа холбооBackboneҮндсэн сүлжээ, суурь сүлжээҮндсэн сүлжээ нь өндөр хурдны харилцаа холбоонд үндсэн холболт хооронд гол сүлжээнд жижиг дэд сүлжээ бий болно. Холболтын суваг нь оптик кабель юм.[WGD]
1554Харилцаа холбооBackhaulГол шугамУтасгүй технологид, үүрэн сайтаас свитчрүү дуу болон өгөгдлийн урсгалыг дамжуулахад ашигладаг шугамыг гол шугам гэнэ.[WGD]
1555Харилцаа холбооBackscatteringбуцаж тарах [WGD]
1556Харилцаа холбооBackscatteringСарнисан дохиоСарнисан дохио нь радио долгион тархалт юм. Өөрөөр хэлбэл мөргөлдсөн болон тархсан долгионуудын чиглэл нь ихэвчлэн хэвтээ чиглэлтэй эсвэл эсрэг чиглэлтэй байдаг. Хүлээн авсан сарнисан дохио нь ихэвчлэн “backscatter.”-аар илгээгдсэн байдаг.[WGD]
1557Харилцаа холбооBandЗурвасХарилцаа холбооны салбарт зурвас нь дараахь тодорхойлолтуудаар тодорхойлно. 1. Урьдаас тодорхойлогдсон шаардлагад нийцэн ашиглагдах тодорхойлогдсон 2 хязгаарын хоорондох давтамжийн хүрээ юм. 2. Газар зүйн нэг бүс байрлалд тогтсон WATS н үйлчлэх хүрээ.[WGD]
1558Харилцаа холбооBand Elimination FilterЗурвас арилгах шүүрХаах зурвасан шүүр нь электрон төхөөрөмж бөгөөд тодорхойлогдсон давтамжийн хүрээнээс бусад давтамжийг дохиог хүлээж авдаггүй.[WGD]
1559Харилцаа холбооBand Pass FilterЗурвасан шүүрЗурвасан шүүр бол давтамжийн тодорхойлогдсон бүсийн радио долгионы шүүр юм. Энэ нь дохиог хүлээн авч өнгөрүүлэх болон өөр давтамжийн дохиог нэвтрүүлдэггүй. Зурвасан шүүрийн жишээ бол эсэргүүцэл- индуктор- конденсатор цахилгаан хэлхээ юм.[WGD]
1560Харилцаа холбооBasebandҮндсэн зурвасҮндсэн зурвас нь үндсэн давтамж дээрхь аналог болон тоон дохионуудын дамжуулал юм. Энэ нь модуляциар өөрчлөгдөхгүй.[WGD]
1561Харилцаа холбооBaseband layerҮндсэн зурвасын давхаргаҮндсэн долгионы давхарга буюу бидний мэдэх пакет энэ нь Bluetooth протокол дахь физик протокол юм. Bluetooth дэхь үндсэн долгион нь Bluetooth Хамгаалалт болон hop сонголт, data whitening, алдаа засах бусад үйлчилгээнүүдээс холбооснуудын хэсэг мөн физик сувгуудыг зохицуулдаг. Үндсэн долгионы протокол холбоосны удирдлагыг гүйцэтгэдэг, холбоосны зохицуулалт нь power control болон Link connection шиг гадаад рөүтер Link түвшин менежерийг зөөвөрлөдөг . Үндсэн долгион нь асинхрон болон синхрон холбоосуудыг зохицуулдаг ба талбай дахь Bluetooth төхөрөмжийн магадлагаа болон хандалтын магадлагаа хуудсуудыг пакетладаг. Baseband давхарга, baseband пакет гэдгээр нь мэднэ, Bluethooth protocol stack дахь физик давхаргын протокол юм.[WGD]
1562Харилцаа холбооBaseband signalҮндсэн зурвасын дохиоҮндсэн зурвасын дохио гэдэг нь DC төвд агуулагддаг давтамж юм. Ерөнхийдөө энэ нь RF Зөөгч дохионд модуляци хийдэг.[WGD]
1563Харилцаа холбооB-Band cellularB-зурвасын үүрэн сүлжээ [WGD]
1564Харилцаа холбооBCCH: Broadcast Control ChannelӨргөн нэвтрүүлгийн удирдлагын сувагBCCH нь GSM downlink point to multipoint логик суваг болон CDMA2000 системүүдэд үүрэн үйлчилгээ болон ерөнхий удирдах сувгуудын талаар мэдээллүүдийг илгээдэг.[WGD]
1565Харилцаа холбооB-CDMA: broadband code division multiple accessӨргөн зурвасын кодын хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
1566Харилцаа холбооBCH code:Bose-Chaudhuri-Hocquenghem CodeBose-Chaudhuri-Hocquenghem кодBCH нь өгөгдөл дамжуулахахад ашигладаг алдаа засах cyclic block ны төрөл юм.[WGD]
1567Харилцаа холбооBCH: Broadcast ChannelsӨргөн нэвтрүүлгийн сувгуудBCH нь downlink point to multipoint логик сувгуудын групп бөгөөд GSM, cdma2000, and WCDMA системүүдэд шаардлагатай мэдээллүүдийг хүлээн авахадаа mobile синхрон ашигладаг.[WGD]
1568Харилцаа холбооBE Service: Best Effort ServiceХамгийн сайн үйлчилгээBE үйлчилгээ нь IEEE 802.16 WiMAX –н QOS үйлчилгээний нэгээр тодорхойлогддог. Qos-н 802,16 –г дэмждэг 5 протоколийн төрөл. UGS (Unsolicited grant service), rtPS (Real time polling Service), ertPS (Extended Real-time POLLING SERVICE), nrtPS (Non-real-time polling service and BE (Best effort service). BE-Н үйлчилгээний зорилго нь хамгийн сайн үр дүнтэй замаар хангахад оршидог.[WGD]
1569Харилцаа холбооBent pipe technologyBent pipe технологиBent pipe технологи гэдэг хиймэл дагууын технологи ба дэлхийн нэг цэгээс сансрын хиймэл дагуулруу, хиймэл дагуулаас буцаад өөр цэгрүү дохиог дамжуулдаг.[WGD]
1570Харилцаа холбооBGCF: Breakout Gateway Control FunctionШилжилтийн гарц станцын удирдлагын функцBGCF бол IMS н хэсэг бөгөөд PSTN-с дуудлага шилжүүлэхийг удирддаг.[WGD]
1571Харилцаа холбооBig LEOBig LEOBig LEO өгөгдөл болон ярианы үйлчилгээ үзүүлдэг дэлхийн хамгинй бага тойрог замын хиймэл дагуулын систем Iridium, Globalstar юм. Тойрог замууд нь ерөнхийдөө хэдэн мянган километрийн өндөртэй бөгөөд geosynchronous тойрог замууд болон бага LEO хоородоо завсрын хэмжээтай байдаг.[WGD]
1572Харилцаа холбооBlackBerryBlackBerryBlackberry нь waterloo-н үйлдвэрлэсэн mail болон дуут шуудан дамжуулдаг 2 замтай/чиглэлтэй төхөөрөмж бөгөөд утасгүй холбооны үйлчилгээг хэрэглэгчдэд хуудсаар хүргэдэг. Түүнчлэн RIM төхөөрөмж шиг месежэнд товчлуур хэрэглэдэг. Энэ нь SMS протокол ашигладаг.Bluckberry хэрэглэгчидэд өгөгдөл дамжуулах утасгүй холбооны үйлчилгээг зөвшөөрдөг.[WGD]
1573Харилцаа холбооBLER: Block Error RateБлок алдааны магадлалБлок алдааны магадлал бол тоон хэлхээнд хүлээн авсан блокнуудын нийт тоог алдаатай блокнуудын тоотой харьцуулсан харьцаа юм. W-CDMA н хувьд шаарлагатай тестүүдийг гүйцэтгэхийг тулд BLER-г ашигладаг. BLER нь суваг хоорондын давхарга болон дамжиж буй блок бүр дээрхь CRC –н дүгнэлтээр декодынг хийсний дараа хэмжинэ.[WGD]
1574Харилцаа холбооBlock codeБлок код [WGD]
1575Харилцаа холбооBlocking probabilityБлоклох магадлалБлоклох магадлал нь телефон холболт дээр суурилдаггүй учир нь сүлжээн дэхь дамжууллын эх үүсвэртэй зохицодоггүй статистикийн үзүүлэлт юм. Ихэнхидээ, завгүй үед сүлжээгээр холбогдоход дуудлагын тодорхой хувь эсвэл аравттай тэнцүү дуудлагуудыг блоколдог.[WGD]
1576Харилцаа холбооbluesnarf (bluesnarfing)блюзнарф (блюзнарфинг)Bluesnarf нь Bluetooth холболтын турш wireless төхөөрөмжөөс мэдээллийн хулгай хийх юм.[WGD]
1577Харилцаа холбооBluetoothBluetooth технологиBluetooth, IEEE 802.15 –н тодорхойлсоноор, утасгүй холбооны хувийн сүлжээний орон зай WPANs бөгөөд дараахь онцлогуудтай байдаг. Үүнд: хувийн үйлчилгээний орон зайн дахь төхөөрөмжүүдийн харилцаа холбоо болон жижиг сүлжээнүүд, өртөг бага, хүчдэл бага, богино хүрээний төхөөрөмжүүдтэй байна.[WGD]
1578Харилцаа холбооBPSK: Binary Phase Shift Keying2-тын фаз солих модуляцBinary Phase Shift Keying (BPSK) нь 1,0 гэсэн дохионд 2 тодорхой зөөгч фазууд агшиглаж байгаа фазын модуляцийн төрөл юм. BPSK нь PSK –ийн хялбар хувилбар юм.энэ нь цэгүүд ийн байрлал хамаардаггүй ба at 0A° and 180A° бодит тэнхлэг др дүрслэгддэг. Энэ модулятор нь бүх PSKs н алдаагүй ажиллагааг хангадаг ба демолятор буруу шийдвэр гаргахад ноцтой гажуудал илэрсэн гэх дохио өгдөг.гэхдээ энэ нь өндөр өгөгдлийн хурдны аппликешнд тохирдоггүй зөвхөн 1bit/тэмдэгт/зурган дээрээс харвал/ модуляцид боломжтой байдаг.[WGD]
1579Харилцаа холбооBREW: Binary Runtime Environment for WirelessУтасгүй сүлжээний 2-тын ажиллах орчинУтасгүй холбооны орчинд ажиллах хоёртын тоолол. BREW нь Qualcomm н үүсгэсэн өгөгдөл applications –г агаар дээгүүр хүргэх нээлттэй систем юм. BREW –н хувьд хамгийн эрэлттэй хэрэгцээ нь тоглоом татах боломжтой байх юм.[WGD]
1580Харилцаа холбооBroadband PCSӨргөн зурвасын PSCBroadband PCS нь the A- through F-Block д үүсэх хувийн холбооны үйлчилгээ бөгөөд яриа болон өгөгдөлд хэрэглэдэг. Mobile broadband PCS үйлчилгээнд яриа болон Two way өгөдлийн багтаамжтай еранхийдөө бага хэмжээтэй байх ба хөдөлгөөнт холбооны олон функцтэй төхөөрөмжүүд юм.[WGD]
1581Харилцаа холбооBroadband Wireless AccessӨргөн зурвасын утасгүй хандалтӨргөн зурвасын утасгүй сүлжээний технологи нь өндөр хурдны өгөгдөл, утасгүй сүлжээний өгөдлийг хангахад чиглэдэг. 802.16-2004 стандартын дагуу өргөн зурвас гэсэн утга нь 1.5Mbit/s –с илүү өндөр хурдтай өгөгдөлийг дэмжих мөн 1 MHz –с их зурвасын өргөнтэй байхыг стандартчилсан. Утасгүй сүлжээний өргөн зурвас нь утастай сүлжээний өргөн зурвастай ижил байна, үүнд ADSL эсвэл кабель модем багтдаг. Дараагийн хэдэн жилд 40 miles с илүү гарна гэж төлөвлөгдсөн байна.[WGD]
1582Харилцаа холбооBS: Base StationБааз станцБааз станц буюу үүрэн холбооны сайт нь радио удирдлага, switch зэргийг багтаасан тухайн орон нутгийн үүрэн холбооны цамхаг болон радио антен юм. Эдгээр нь тухайн газар нутаг дээрхи хөдөлгөөнт хэрэглэгчидийн холбоог зохицуулдаг. Үүрэн холбооны сүлжээ нь газар шугам болон бичил долгионоор switch-рүү холбогдсон олон тооны сайт эсвэл бааз станцаас бүрэлдсэн систем юм.[WGD]
1583Харилцаа холбооBSC: Base Station ControllerБааз станцын удирдлагаТухайн үүрэнд байгаа хөдөлгөөнт утаснуудыг бүртгэх мөн дуудлагын тохируулга болон таслалтыг зохион байгуулах бааз станцыг багтаасан программ болон төхөөрөмжийг бааз станцын удирдлага гэнэ.[WGD]
1584Харилцаа холбооBSIC: Base Station Identity CodeБааз станцыг таних кодBSIC гэдэг нь бааз станцыг танихад тусгагдсан өвөрмөц код ба үүрийн эсвэл бааз станцын сувгийн мэдээнд агуулагддаг.[WGD]
1585Харилцаа холбооBSS: Base Station SubsystemБааз станцын дэд системХөдөлгөөнт гар утас болон сүлжээний switch, дэд системийн хоорондох дохионы зам сигналыг хариуцсан GSM сүлжээний нэг хэсэг нь бааз станцын дэд систем юм. Мобайл утаснуудад оноогдох радио сувгуудын оноолт болон ярианы сувгуудын кодчлол, агаарын интерфейс болон бусад радио сүлжээтэй холбоотой олон өөр аргуудаар дамжуулах, хүлээн авах зэрэг менежментийг бааз станцын дэд систем нь гүйцэтгэдэг.[WGD]
1586Харилцаа холбооBSSID: Basic Service Set IdentifierҮйлчилгээний үндсэн танигч [WGD]
1587Харилцаа холбооBT: Bandwidth Time ProductЗурвасын өргөний хугацааны үр дүн [WGD]
1588Харилцаа холбооBTC: Block Turbo CodeБлок турбо кодBTC нь нэгэн төрлийн хөдөлгүүрийн код юм. ВТС бол 2 өргөжүүлсэн юмуу хураангуйлсан BCH кодуудын аль нэгний гинжин хэлхээ юм. BTC кодууд нь алдааг урьдаас засварлах FСC кодтой бөгөөд эдгээр кодууд нь СТС- мушгиа хөдөлгүүрийн кодоос алдаа багатай дөхүүгээс бүр оновчтой буюу кодлолын өндөр зэрэгтэй (R>0.7) байна.[WGD]
1589Харилцаа холбооBTS: Base Transceiver StationНэвтрүүлэх хүлээн авах станцBTS нь өөрийн радио системээр дамжуулан хөдөлгөөнт станцуудаар радио холбоо хийх ба дамжих чиглэлийн дагуу байрлаж буй (RNC) радио сүлжээний операторуудаас дохиог хүлээн авах ба дамжуулах үүрэгтэй.[WGD]
1590Харилцаа холбооC/I: Carrier-to-Interference ratioЗөөгч интерференцийн харьцааРадио давтамжийн хүчний харьцааг сувгийн интерференцийн хүчинд харьцуулсан харьцаа юм.[WGD]
1591Харилцаа холбооC/N: Carrier-to-Noise ratioЗөөгч шуугианы харьцаа(C/N) нь радио давтамжийн хүчийг сувгийн дуу чимээний хүчинд харьцуулсан харьцаа юм. Энэ нь спектрийн хэсэг дэх шаардлагатай радио давтамжийн зөөгч ба дуу чимээний хоорондын амплитудын зөрүүг заана.[WGD]
1592Харилцаа холбооCAI: Common Air InterfaceЭнгийн агаарын интерфейсCAI –нь суурин ба хөдөлгөөнт 2 станцын хоорондох бодит ба логик үзүүлэлтийг дүрсэлсэн нээлттэй стандартын бүрдэл юм. Эдгээр стандартууд дэд бүтцийн ба зөөврийн телефон үйлдвэрлэлд бие биедээ зохицон ажиллахуйц төхөөрөмжүүдийг хийхэд ашиглагдана.[WGD]
1593Харилцаа холбооCall DiversionДуудлагын өөрчлөлтЭнэ нь хөдөлгөөнт утсанд ирсэн дуудлагыг бусад GSM системийн утас болон шуудангийн хайрцаг/ комбокс-руу ялган чиглүүлдэг онцлогтой юм.[WGD]
1594Харилцаа холбооCAMEL: Customized Application for Mobile Network Enhanced LogicХөдөлгөөнт сүлжээний сайжруулсан логик програмд зориулагдсан аппликейшнCAMEL-нь ETSI –д тохирох TS 129 078 (V3.3.0) дээр үндэслэгдсэн 3-р үеийн API-н бүрдэл юм. CAMEL-нь дараагийн үеийн сүлжээний давхцал Фаз 2+ GSM/UMTS –ийг боловсронгуй болгох түгээмэл хэрэглэгдэх апликейшнуудтай. CAMEL-нь роуминг хэрэглэгчдэд (IN) буюу ухаалаг сүлжээний бүрэн портфель хэрэглэх боломж олгодог. CAMEL- GSM фаз 2 нь гэрийн болон хөдөлгөөнт сүлжээ ашиглахдаа үндэсний хэмжээнд хэрэглэгддэг янз бүрийн ухаалаг сүлжээний платформууд ашигладаг. Үр дүнд нь CAMEL харилцаа холбооны операторуудад одоо байгаа дэд бүтэц дээрээ шинэ үйлчилгээнүүд нэмэх хямд төсөр арга замуудыг нээж өгдөг.[WGD]
1595Харилцаа холбооCAP CODECAP кодБага оврын дуудах төхөөрөмж (пейжэр)-ийн цорын ганц электрон таних дугаар[WGD]
1596Харилцаа холбооCarrier frequencyЗөөгч давтамжЗөөгч долгионы өгөгдсөн давтамж, далайцын модуляцын гаралтан дахь модуляцлагдаагүй цахилгаан долгион, давтамжийн модуляцийн дохионы төв давтамж, модуляц тэг байх үед дамжуулагчийн гаралтын давтамж ба фазын өөрчлөлттэй хүлээн авагчид хамаарна.[WGD]
1597Харилцаа холбооCarrier recoveryЗөөгч сэргээхРадио давтамжийн зөөгчийг модуляцлагдсан дохионоос ялгаж аван модуляцлагдсан дохиог сэргээхээр дахин оруулах арга юм.[WGD]
1598Харилцаа холбооCBC: Cell Broadcast CenterҮүрэн холбооны өргөн нэвтрүүлгийн төв(CBC)-нь хөдөлгөөнт сүлжээн дотор үүрэн нэвтрүүлгийн мэдээлэл гаргах үүрэгтэй.[WGD]
1599Харилцаа холбооCBCH: Cell Broadcast ChannelҮүрэн холбооны өргөн нэвтрүүлгийн сувагХөдөлгөөнт үйлчилгээний төвөөс хэрэглэгчийн мэдээллийг өгөгдсөн үүрэн хэсгийн сонсох хөдөлгөөнт хэсгүүдэд дамжуулах GSM систем дэх нэг цэгээс олон цэг рүү өндрөөсмэдээлэл дамжуулах логик суваг юм.[WGD]
1600Харилцаа холбооCCDF: Complementary Cumulative Distribution FunctionНэмэлт нэгдсэн түгээлтийн функц(CCDF)-нь дижитал модуляцлагдсан дохионы оргил үеийн тоон үзүүлэлтийг тодорхойлоход хэрэглэгдэх арга юм. CCDF-н муруйг CDMA системийн параметрийн загвар(тухайлбал хүчний өсгөгчийн буцах урсгалын нийлбэр) -ыг тодорхойлоход хэрэглэглэнэ.[WGD]
1601Харилцаа холбооCCH: Control ChannelСувгийн удирдлагаССН-нь сүлжээ ба хөдөлгөөнт станцуудын хоорондох мэдээллийг хянах, дохио дамжуулах сувгууд юм.[WGD]
1602Харилцаа холбооCCI: Co-Channel InterferenceЗэрэгцээ сувгийн интерференц(CCI) нь ижил давтамжтай хоёр өөр радио станцын интерференцийг хэлнэ. CCI нь үүрэн болон PCS утасгүй телефон сүлжээний нэг хэсэг юм. TDMA сүлжээний хувьд, GSM/GPRS ба NADC(өөрөөр “IS-136” гэж нэрлэдэг), хоёр сувгийн интерференц нь голдуу олон дахин хэрэглэгддэг системд зориулагдсан спектрээс үүсдэг. Хоёр сувгийн интерференц багасаагүй үед, үүрийн захын тойрогт зөөвөрлөгчийн интерференц хүчний харьцаа буурч системийн багтаамж багасан илүү их давтамж дамжуулалт ба дуудлага тасрахад хүрнэ.[WGD]
1603Харилцаа холбооCCITT: International Telegraph and Telephone Consultative CommitteeОлон улсын телеграф ба телефоны зөвлөх комиссCCITT- нь Францад байрладаг ОУТТЗХны товчлол юм. CCITTнь дэлхий даяар холбоо харилцааны салбарт хэрэглэгддэг Женевийн гаргасан стандартыг хэрэглэдэг.[WGD]
1604Харилцаа холбооCCSA: China Communications Standards AssociationБНХАУ-ын харилцаа холбооны стандартын холбоо(CCSA)-нь БНХАУ-ын Засгийн Газраас санхүүждэг Харилцаа Холбооны Технологид үндэсний нэгдмэл стандарт тогтоодог байгууллага юм.[WGD]
1605Харилцаа холбооCCTrCH: Coded Composite Transport ChannelКодлогдон нийлмэл транспорт сувагUMTS-ийн биет давхаргын технологи болох CCTrCH-нь Шилжүүлэх Суваг, биет суваг хоёрын хоорондын холбоо бөгөөд нэг ба хэд хэдэн шилжих сувгийг салаалан, код тайлснаар өгөгдлийн урсгал үүсгэнэ.[WGD]
1606Харилцаа холбооCDF: Cumulative Distribution FunctionНэгдсэн түгээлтийн функц(CDF) нь бодит утгатай тохиолдлын хувьсагч Х-ийн тархалтын магадлалыг дүрсэлдэг. Колмогоров Смирновын тест нь хуримтлан түгээх зарчимд үндэслэсэн ба эмпирик тархац идеал тархацаас ялгаатай эсэх, 2 эмпирик тархалт хоорондоо ялгаатай эсэхийг шалгана.[WGD]
1607Харилцаа холбооCDG: CDMA Development GroupCDMA хөгжүүлэлтийн группCDG нь дэлхий дахинд 3G CDMA утасгүй системийг хэрэглэх, хөгжүүлэхэд тэргүүлэх зорилгоор нэгдсэн Олон улсын компаниудын консорциум юм. CDG нь CDMA үйлчилгээний ханган нийлүүлэгчид, апликейшн хөгжүүлэгчид ба агуулга баяжуулагчидаас бүрдэнэ. CDG багийн гишүүн улсууд хэрэглэгчдэд 3G CDMA технологийг хэрэглэх боломжийг хурдасгах, системүүдийн хоорондын зохилдоог хангахад бие биедээ туслан хамтран ажилладаг.[WGD]
1608Харилцаа холбооCDMA: Code Division Multiple AccessКодын хуваалттай олон цэгийн хандалтын системКодын хуваалттай олон цэгийн хандалтын систем (CDMA) нь IS-95 ба IS-2000 дээр Qualcomm-оор тодорхойлогдсон хоёр дахь үеийн (2G) үүрэн холбооны технологи юм. Үүнтэй адил өргөнөөр ашиглагддаг үүрэн холбооны олон цэгийн хандалтын аргууд нь хугацааны хуваалттай олон цэгийн хандалтын систем (TDMA) ба давтамжийн хуваалттай олон цэгийн хандалтын систем (FDMA) юм.[WGD]
1609Харилцаа холбооCDMA-2000CDMA-2000 [WGD]
1610Харилцаа холбооcdmaOnecdmaOne [WGD]
1611Харилцаа холбооCDP: Code Domain PowerКодын талбарын чадал [WGD]
1612Харилцаа холбооCDPD: Cellular Digital Packet DataҮүрэн холбооны тоон багцын өгөгдөл [WGD]
1613Харилцаа холбооCDVCC: Coded Digital Verification Color CodeКодлогдсон тоон баталгаажуулалтын өнгийн код [WGD]
1614Харилцаа холбооCell BroadcastҮүрийн өргөн нэвтрүүлэг [WGD]
1615Харилцаа холбооCell SiteҮүрийн сайт [WGD]
1616Харилцаа холбооCell splittingҮүр хуваахҮүр хуваах нь хөдөлгөөнт үүрийг хэд хэдэн жижиг хэсгүүдэд хуваах процесс юм.[WGD]
1617Харилцаа холбооCellularҮүрэн [WGD]
1618Харилцаа холбооCellular HandoffҮүрэн гардвар [WGD]
1619Харилцаа холбооCellular RadioҮүрэн радио [WGD]
1620Харилцаа холбооCenter FrequencyТөвийн давтамжТөвийн давтамж нь сувгийн зурвасын өргөний төвийн давтамж юм.[WGD]
1621Харилцаа холбооCGSA: Cellular Geographic Service AreaҮүрэн холбооны үйлчилгээний талбарCGSA нь үүрэн холбооны үйлчилгээ үзүүлэгч лицензтэй физик талбарыг тодорхойлдог.[WGD]
1622Харилцаа холбооChannelСувагСуваг нь нэвтрүүлэгчээс хүлээн авагч хүртэл мэдээлэл эсвэл дохиог дамжуулах нэг урсгалтай цахилгаан холбооны шугам ба дамжууллын орчинг хэлнэ. Хэрэглээнээс хамааран физик эсвэл логик байж болно. Радио давтамжийн (RF) суваг нь физик харин RF сувагийн удирдлагын болон ачааллын сувгууд нь логик суваг гэж тооцогддог.[WGD]
1623Харилцаа холбооChannel codingСувгийн кодлолСувгийн кодлол нь RF сувгийн үзүүлэлт ба нэвтрүүлэх чадварыг сайжруулах шууд алдаа засварлах кодын хэрэглээ юм.[WGD]
1624Харилцаа холбооChannel equalizationсувгийн тогтворжуулалтСувгийн тогтворжуулалт гэдэг нь дамжуулалын үзүүлэлтийг сайжруулах зорилготой радио сувагт далайц, давтамж, фазын гажуудлыг бууруулах үйл явц юм.[WGD]
1625Харилцаа холбооCINR: Carrier to Interference + Noise RatioЗөөгч интерференц шуугианы харьцааДицибел (дБ) -ээр илэрхийлэгддэг зөөгч интерференц шуугианы харьцаа нь дохионы үр ашгийг хэмждэг. Зөөгч нь зорилтот дохио бөгөөд интерференц нь шуугиан, зэрэгцээ сувгийн интерференц эсвэл хоёулаа байж болно. Дохио хүлээн авагч нь дохиог тайлах чадвартай байхын тулд хүлээн зөвшөөрөгдсөн CINR-ийн хязгаарт орох ёстой ба тэр нь технологиудын хувьд өөр өөр байдаг. (жишээ нь, CDMA, GSM гэх мэт)[WGD]
1626Харилцаа холбооCMRS: Commercial Mobile Radio ServicesАрилжааны хөдөлгөөнт радио үйлчилгээнүүдАрилжааны хөдөлгөөнт радио үйлчилгээ нь олон нийтийн сүлжээнд холбогдсон утасгүй сүлжээ эсвэл ашиг олох зорилгоор ажилладаг аливаа зөөгч буюу лиценз эзэмшигчид зориулсан FCC-ийн нэр томъёо юм.[WGD]
1627Харилцаа холбооCo-channel interferenceЗэрэгцээ сувгийн интерференцЗэрэгцээ сувгийн интерференц нь хоорондоо үл хамаарах байрлалд ижил сувгийг ашигласан өөр нэвтрүүлэгчээс радио сувагт үүсэж буй нөлөөлөл юм. Зэрэгцээ сувгийн интерференц нь давтамж дахин ашиглах системд түгээмэл тохиолддог бөгөөд үүнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд анхааралтай хянах хэрэгтэй.[WGD]
1628Харилцаа холбооCoding gainКодлолын өсгөлт [WGD]
1629Харилцаа холбооCoherent detectionКогерент детектор [WGD]
1630Харилцаа холбооCOLT: Cell Site on Light TruckХөдөлгөөнт хэрэгсэл дээр байрлуулсан нэмэлт бааз станц [WGD]
1631Харилцаа холбооCommunications protocolХарилцаа холбооны протоколТөхөөрөмжүүдийн хооронд өгөгдлийг зөв зохистойгоор дамжуулахад ашигладаг стандарт багц юм. Протоколууд нь өгөгдлийн хэлбэрийг загварчилж, дохионуудын эхлэл, төгсгөлийг хянадаг[WGD]
1632Харилцаа холбооConcatenated codingХолбогдсон кодчилол [WGD]
1633Харилцаа холбооConstellationКонстеллейшн [WGD]
1634Харилцаа холбооConvolutional codeКонволюшн код [WGD]
1635Харилцаа холбооCore NetworkҮндсэн сүлжээ [WGD]
1636Харилцаа холбооCOST-231COST-231 [WGD]
1637Харилцаа холбооCoverageБүрхэлт [WGD]
1638Харилцаа холбооCoverage areaХамрах хүрээ [WGD]
1639Харилцаа холбооCoverage holeСүлжээгүй хэсэг газар [WGD]
1640Харилцаа холбооCovered SMRБүрхэгдсэн SMR [WGD]
1641Харилцаа холбооCOW: Cell site On WheelsТодорхой байрлалд тогтоосон нэмэлт бааз станц [WGD]
1642Харилцаа холбооCP: Cyclic PrefixЦикл угтвар [WGD]
1643Харилцаа холбооCPM: Continuous Phase ModulationФазын тасралтгүй өөрчлөлт [WGD]
1644Харилцаа холбооCPNI: Customer Proprietary Network InformationХэрэглэгчийн өмчлөлийн сүлжээний мэдээлэл [WGD]
1645Харилцаа холбооCPP: Calling Party PaysТөлбөрийн дуудлага [WGD]
1646Харилцаа холбооCQI: Channel Quality IndicatorСувгийн чанарын үзүүлэлт [WGD]
1647Харилцаа холбооCRC: Cyclic Redundancy CodeЦикл илүүдэл код [WGD]
1648Харилцаа холбооCRNC: Controlling Radio Network ControllerCRNC: Хяналтын Радио сүлжээний удирдлага [WGD]
1649Харилцаа холбооCross correlationХөндлөнгийн хамаарал [WGD]
1650Харилцаа холбооCross talkCross talk [WGD]
1651Харилцаа холбооCross-polarizationХөндлөн туйлшралХөндлөн туйлшралтай долгион нь цахилгаан ба соронзон орон орших хавтгайд перпендукляр чиглэлд тархдаг. Цахилгаан соронзон долгион нь хөндлөн туйлшралтай байдаг.[WGD]
1652Харилцаа холбооCross-polarization discriminationХөндлөнтуйлширлын ялгаа [WGD]
1653Харилцаа холбооCross-polarization isolationХөндлөн туйлшралын тусгаарлалтАдилхан чиглэлд тархаж буй туйлширсан долгионууд долгионы тархалтын чиглэлд перпендикуляр орших хавтгайд хэлбэлзэлийн чиглэлээс хамааран ялгаддаг.[WGD]
1654Харилцаа холбооCSCF: Call Session Control FunctionДуудлагын сейшн хянах функц [WGD]
1655Харилцаа холбооCSN: Connectivity Service NetworkХолболтын үйлчилгээний сүлжээ [WGD]
1656Харилцаа холбооCSTD: Cyclic Shift Transmit DiversityЦикл шилжилтийн дамжууллын ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
1657Харилцаа холбооCT-2: Cordless Telephone 2Утасгүй телефон 2 [WGD]
1658Харилцаа холбооCTC: Convolutional Turbo CodeКонволюшн турво код [WGD]
1659Харилцаа холбооCTIA: Cellular Telecommunications & Internet AssociationҮүрэн холбоо ба интернетийн нэгдсэн холбоо [WGD]
1660Харилцаа холбооCWTS: China Wireless Telecommunications Standards groupБНХАУ-ын утасгүй харилцаа холбооны стандартын групп [WGD]
1661Харилцаа холбооDAC: Digital to Analog ConverterТоон-Аналог хувиргуурДижиталыг аналогруу хөрвүүлэгч (DAC) нь дохионы тоон дүрслэлийг авч, түүний анхны төлвийн факсын холбооны хэлбэрт хувиргадаг төхөөрөмж юм.[WGD]
1662Харилцаа холбооD-AMPS: Digital AMPSТоон AMPSДижитал AMPS (D-AMPS) нь IS-54 болон IS-136 стандартуудад суурилсан хоёрдогч үеийн (2G) гар утасны систем юм. Энэ нь голчлон Америк, Канадад ашиглагддаг. D-AMPS нь амьдралын төгсгөлийн үе гэж тооцогддог бөгөөд одоо байгаа сүлжээ нь GSM / GPRS болон CDMA2000 технологиудаар солигдох үйл явц юм.[WGD]
1663Харилцаа холбооData compressionӨгөгдлийн шахалтИх хэмжээтэй мэдээллийн эзлэгдсэн зайг багасгахыг өгөгдлийн нягтруулга гэнэ. Өгөгдлийн төрлүүдэд зориулсан янз бүрийн арга байдаг.[WGD]
1664Харилцаа холбооDb: DeciBelДб: ДецибеллДецибел (дб) нь харьцангуй чадлын харьцааг өсгөлт ба алдагдлаас хамааран хэмжих нэгж юм. ДБ-ийн нэгжийг логарифмын 10 суурьтай , ихэвчлэн ваттаар илэрхийлнэ. Жишээлбэл: -3dB алдагдал нь 50% -ийн чадлын алдагдалыг илэрхийлнэ; + 3dB нь хоёр дахин их чадал ; 10 дБ нь 10-н үржигдэхүүнээр өсөлт (алдагдал); 20 дБ нь 100-ын үржигдэхүүнээр, 30 дБ нь 1000-ын үржигдэхүүнээр өсөлт буюу алдагдалыг илэрхийлнэ.[WGD]
1665Харилцаа холбооdBc: deciBels referenced to the carrierдецибелл зөөгчДецибелл зөөгч (дб) нь дамжуулах чадлын хувьд чадлыг логарифмаар илэрхийлэх арга юм.[WGD]
1666Харилцаа холбооdBd: deciBels referenced to a dipole antennaДецибелл хос туйлт антеннДецибел хос туйлт антенн (дб) нь стандарт чиглэлгүй антены хувьд чадлын өсөлтийг логарифмаар илэрхийлэх арга юм.[WGD]
1667Харилцаа холбооdBi: deciBels referenced to an isotropic antennaдецибелл изотроп антеннДецибелл изотроп антенн (дб) нь онолын изотроп антены хувьд чадлын өсөлтийг логарифмаар илэрхийлэх арга юм.[WGD]
1668Харилцаа холбооdBm: deciBels referenced to a milli-Wattдецибелл миллваттМилли-Ватт-н Децибел (дб) нь 1 мВт-н хувьд чадлыг логарифмаар илэрхийлэх арга юм.[WGD]
1669Харилцаа холбооDCA: Dynamic Channel AllocationДинамик сувгийн хуваарилалтДинамик суваг хуваарилалт (DCA) нь давтамж дахин ашиглах утасгүй системд урсгалын сувгийг хуваарилах автомат процесс юм. Үндсэн станц нь бүх сул зогсолтын сувгийг хянадаг бөгөөд хамгийн бага интерференц үүсгэх сувгийг тодорхойлдог алгоритм ашиглан үйлдлийг гүйцэтгэдэг.[WGD]
1670Харилцаа холбооDCCH: Dedicated Control ChannelТусгай зориулалтын удирдлагын сувагТусгай зориулалтын удирдлагын суваг (DCCH) нь идэвхтэй GSM болон cdma2000 урсгалын сувгуудад дохиоллын мэдээллийгзөөхөд зориулагдсан суваг юм.[WGD]
1671Харилцаа холбооDCD: Downlink Channel DescriptorУруудах шугамын сувгийн тодорхойлолтУруудах ( хиймэл дагуулаас газарт мэдээ дамжуулах) суваг тодорхойлогч (DCD) нь IEEE 802.16 (WiMAX) сүлжээнүүд нь уруудах сувгийн физик давхаргын шинж чанаруудыг MAC -д(Дунд Хандалтын Хяналт) тайлбарлах үзэл юм.[WGD]
1672Харилцаа холбооDCMA: Dynamic Channel Multicarrier ArchitectureДинамик сувгийн олон зөөгчтэй архитектурДинамик сувгийн олон зөөгчтэй архитектур, ComSpace корпораци энэхүү технологийг хөгжүүлсэн. Энэ нь дамжуулагчийн шаардлагад тулгуурлан дуут болон өгөгдлийн сувгийн тоо, зурвасын өргөнийг тохируулах боломжтой гар утасны радио сүлжээнд ашигладаг.[WGD]
1673Харилцаа холбооDCS 1800: digital cellular systemТоон үүрэн холбооны системТоон үүрэн холбооны систем 1800 (DCS 1800) нь АНУ-гаас бусад оронд хөдөлгөөнт холбооны суурь PCS сүлжээнд зориулсан тоон үүрэн гар утасны систем юм.[WGD]
1674Харилцаа холбооDCT: Digital Cordless TelephoneТоон утасгүй телефонТоон утасгүй телефон (DCT) нь радио долгионоор суурин утасны (POTS) холбогдсон үндсэн станцтай холбогддог утасгүй суурин утас ба зөвхөн ойр байгаа үндсэн станцаар удирдагдана.(100 метрээс бага) Жишээ нь: гэр доторх болон гэрийн эргэн тойронд.[WGD]
1675Харилцаа холбооDead SpotСүлжээ тасарсан цэгСүлжээ тасарсан цэг гэдэг нь утасгүй сүжээний бүрхэлтээр хангагдсан орчин дах дамжуулагчийн уналттай бүс нутаг юм. Сүлжээ тасарсан цэг нь цахилгаан интерференц болон биет саадууд буюу хонгил, толгод, газар доорхи зогсоол зэргээс үүсдэг.[WGD]
1676Харилцаа холбооDecodeДекодлохКодлогдсон мэдээллийг эргүүлэн кодыг тайлах үйлдлийг декодлол гэдэг.[WGD]
1677Харилцаа холбооDECT: Digital Enhanced Cordless TelecommunicationsТоон дэвшилтэд утасгүй харилцаа холбооТоон дэвшилтэт утасгүй харилцаа холбоо нь утасгүй телефон утас болон wireless office-уудад зориулагдсан утасгүй тоон технологи юм. DECT нь маш олон төрлийн холбооны сүлжээтэй харилцан ажиллахад зориулагдсан төхөөрөмж. Үүнд: PSTN (conventional telephone networks), ISDN (new digital and data phone networks), GSM (mobile phone networks)[WGD]
1678Харилцаа холбооDelay spreadТархалтын сааталТархалтын саатал гэдэг нь хүлээн авсан дохионы сарнилтаас үүссэн гажуудлыг хэлнэ. Ижил дохионуудыг өөр өөр сувгаар болон өөр өөр хугацааны хоцрогдолтой үед тохиолдоно.[WGD]
1679Харилцаа холбооDemodulationДемодуляцМодуляцлагдсан зөөгч давтамжаас модуляглагдсан үндсэн давтамжийг сэргээхийг демодуляци гэнэ. Үндсэн модуляцлагдсан давтамж нь ихэвчлэн дуун болон өгөгдлөөр дамжуулагдсан мэдээ юм.[WGD]
1680Харилцаа холбооDEMS: digital electronic message serviceТоон электроник мэссеж үйлчилгээDigital Electronic Message Service (DEMS) нь 18-24 GHz зурвасын өргөнд ажиллана.[WGD]
1681Харилцаа холбооDial-upдуудлага хийхЕрдийн телефон утасны шугам ашиглан орон нутгийн компьютер терминал интернэт зэрэг алсын компьютерийн үйлчилгээг холбох. Ихэнх тохиолдолд компьютерийн системд байгууламж залгах нь тооцоолууртай утсыг холбох үйлчилгээ эрхэлж буй үйлчилгээ үзүүлэгчийн өгөх үйлчилгээ юм[WGD]
1682Харилцаа холбооDifferential detectionДиффренциал илрүүлэлтдифференциал илрүүлэлт нь кодчилол болон илрүүлэлтийн техник юм. Энэ нь хоёртын тооллын нэг тэг зөөгч давтамжийн фазын өөрчлөлтийг ашигладаг.[WGD]
1683Харилцаа холбооDigital pagingТоон пейжерТоон пейжер систем нь маш өргөн дэлгэр ашиглагддаг пейжерийн төрөл юм. Дуудлага хийж буй хэрэглэгч нь таны пейжрын дугаарыг цуглуулан таны утасруу дуудлага хийж холбогдоно.[WGD]
1684Харилцаа холбооDipola AntennaТэгш хэмт антеннDipola Antenna нь omnidirectional хамрах хүрээг санал болгодог антенны төрөл юм. Хандалтын цэгүүд нь ихэвчлэн нэг буюу хоёр туйлт антенн байдаг. Тэдгээрийн үр ашгийг нэмэгдүүлэхийн тулд бага зэрэг түгээлтийн суваг тараах суваг нь нь зөвхөн …………. хийдэг ба[WGD]
1685Харилцаа холбооDistributed antenna systemТархмал антенны системТархмал антенны систем нь хувиарлах эсвэл алсын удирдлагатай дамжуулагчаас алслагдсан антенны системийн төрөл юм. Коксиал кабель, leaky feeder, шилэн кабелиар холбосон нэг болон цуваа антенны систем юм.[WGD]
1686Харилцаа холбооDiversityЯлгавартай хүлээн авах [WGD]
1687Харилцаа холбооDiversity ReceptionЯлгавартай хүлээн авагч [WGD]
1688Харилцаа холбооDoppler ShiftДопплерийн шилжилт [WGD]
1689Харилцаа холбооDownlinkУруудах шугамСтанцаас хэрэглэгч хүрэх шугам[WGD]
1690Харилцаа холбооDPCCH: Dedicated Physical Control CHannelЗориулагдсан физик удирдлагын суваг [WGD]
1691Харилцаа холбооDPM: Digital Phase ModulationТоон фазын модуляц [WGD]
1692Харилцаа холбооDQPSK: Differential Quadrature Phase Shift KeyingДифференциал Квадрат Фаз солих модуляц [WGD]
1693Харилцаа холбооDrift RNC: Drift Radio Network ControllerДрифт радио сүлжээний удирдлага [WGD]
1694Харилцаа холбооDS: Direct SequenceШууд дараалал [WGD]
1695Харилцаа холбооDSFN: Dynamic Single Frequency NetworkДинамик нэг давтамжийн сүлжээ [WGD]
1696Харилцаа холбооDTE: Data Terminal EquipmentӨгөгдлийн терминал төхөөрөмж [WGD]
1697Харилцаа холбооDTMF: Dual Tone Multi FrequencyХос дууны олон давтамж [WGD]
1698Харилцаа холбооDTX: Discontinuous TransmissionТасралтгүй дамжуулалт [WGD]
1699Харилцаа холбооDual Bandхос зурвас [WGD]
1700Харилцаа холбооDual Modeхос горим [WGD]
1701Харилцаа холбооDuplex2 талынӨгөгдөл дамжуулах 2 тал руу дамжуулах[WGD]
1702Харилцаа холбооDVB ProjectDVB төсөл [WGD]
1703Харилцаа холбооDVB: Digital Video BroadcastingТоон видео өргөн нэвтрүүлэг [WGD]
1704Харилцаа холбооDVB-CDVB-C [WGD]
1705Харилцаа холбооDVB-HDVB-H [WGD]
1706Харилцаа холбооDVB-SDVB-S [WGD]
1707Харилцаа холбооDVB-S2DVB-S2 [WGD]
1708Харилцаа холбооDVB-TDVB-T [WGD]
1709Харилцаа холбооE.214E.214 [WGD]
1710Харилцаа холбооEA: Economic AreaЭдийн засгийн бүс [WGD]
1711Харилцаа холбооE-AGCH: E-DCH Absolute Absolute Grant Channel ChannelE-AGCH: E-DCH абсолют грант суваг [WGD]
1712Харилцаа холбооEAP: Extensible Authentication ProtocolEAP: Өргөтгөсөн баталгаажуулалтын протокол [WGD]
1713Харилцаа холбооEAPoW: Extensible Authentication Protocol over WirelessУтсан сүлжээгээр өргөтгөсөн баталгаажуулалтын протокол [WGD]
1714Харилцаа холбооEAP-TLS: Extensible Authentication Protocol with Transport Layer SecurityТранспорт түвшний нууцлалтай өргөтгөсөн баталгаажуулалтын протокол [WGD]
1715Харилцаа холбооEb/N0: Bit Energy-to-Noise DensityБит энерги шуугианы нягт [WGD]
1716Харилцаа холбооEDACS: Enhanced Digital Access Communication SystemДэвшилтэт тоон хандалттай холбооны систем [WGD]
1717Харилцаа холбооE-DCH: Enhanced Dedicated ChannelДэвшилтэт зориулагдсан суваг [WGD]
1718Харилцаа холбооEDGE: Enhanced Data rates for GSM EvolutionGSM хувьсалд зориулсан сайжруулсан өгөгдлийн хурдны технологи [WGD]
1719Харилцаа холбооE-DPCCH: E-DCH Dedicated Physical Control ChannelE-DCH зориулагдсан физик удирдлагын суваг [WGD]
1720Харилцаа холбооEESM: Exponential Effective SIR MappingЭкспоненциал үр ашигтай SIR модуляц [WGD]
1721Харилцаа холбооEGPRS: Enhanced General Packet Radio ServiceДэвшилтэт ерөнхий багцын радио үйлчилгээӨргөтгөсөн еөрнхий багц радио үйлчилгээ GPRS-ийн нэмэлт хэрэгсэл юм. Энэ нь спектрийн үр ашиг болон өгөгдлийн хурдыг сайжруулж шинэ модуляц , кодчиллын схемийг нэмж өгдөг[WGD]
1722Харилцаа холбооE-GSM: Extended Global System for MobileХөдөлгөөнт холбооны дэвшилтэт глобал систем [WGD]
1723Харилцаа холбооEHF: Extremely High FrequencyНэн өндөр давтамж [WGD]
1724Харилцаа холбооE-HICH: E-DCH HARQ Acknowledgement Indicator ChannelE-DCH HARQ хүлээн авсанаа батлах шалгуур үзүүлэлтийн суваг [WGD]
1725Харилцаа холбооEIA: Electronic Industry AssociationЭлектроник үйлдвэрлэлийн холбооЦахим үйлдвэрлэлийн холбоо нь АНУ-ын худалдааны стандарт тогтоох байгууллага.[WGD]
1726Харилцаа холбооEIR: Equipment Identity RegisterТөхөөрөмж таних регистр [WGD]
1727Харилцаа холбооEIRP: Effective Isotropic Radiated PowerҮр ашигтай изотроп цацаргалтын чадал [WGD]
1728Харилцаа холбооEMC: Electro Magnetic CompatibilityЦахилгаан соронзон зохицол [WGD]
1729Харилцаа холбооEMI: Electromagnetic InterferenceЦахилгаан соронзон интерференцӨгөгдөлийн бүрэн байдалыг багасгадаг цахилгаан соронзон долгионы хөндлөнгийн оролцоо болон дамжуулах сувгийн алдаа нэмэгдсэн .[WGD]
1730Харилцаа холбооEMS: Enhanced Messaging ServiceСайжруулсан мэссэж үйлчилгээSMS ашиглан график, зураг, дуу чимээ, хөдөлгөөнт зураг зэргийг ашиглах боломжийг нэмдэг. Ингэснээр хэрэглэгч өөрийн зурвасанд сэтгэл хөдлөл зураг зэргийг нэмж хэрэглэж боломжтой. Хэн нэгэнд төрсөн өдрийн мэнд хүргэх (тэкст, өөрийн дуу хоолой, бялууны зураг гэх мэт)[WGD]
1731Харилцаа холбооEncoderКодлолХаяглагдсан зурвас/мессэж/ хөрвүүлэгч.[WGD]
1732Харилцаа холбооEncryption keyНууцлалтын түлхүүрНууцлалтын түлхүүр нь нууцлалтын үйл явцыг удирдахад хэрэглэгчээр сонгогдож байгаа үг эсвэл код юм.[WGD]
1733Харилцаа холбооEqualizationТогтворжуулалтТогтворжуулагч гэдэг нь харилцаа холбооны сувгийн гажуудлыг тогтворжуулахад ашигладаг. Энэ техникийг хөдөлгөөнт утасгүй хоблооны сүлжээнд ашигладаг .[WGD]
1734Харилцаа холбооE-RGCH: E-DCH Relative Grant ChannelE-DCH хамааралтай грант суваг [WGD]
1735Харилцаа холбооERMES: European radio messaging systemЕвропын радио мэссежийн үйлчилгээЕвропын радио зурвасын систем нь европ болон дэлхийн бусад хээгт ашигладаг пэйжирийн систем юм.[WGD]
1736Харилцаа холбооError correctionАлдаа засахАлдааг засах замаар радио сувагт дамжуулагдсан өгөгдөлийн алдааг засах үйл ажиллагаа.[WGD]
1737Харилцаа холбооError distributionАлдааны тархалтАлдааны тархалт нь холбогдсон сувгийн хэрхэн тархасныг тодорхойлно. Ердийн тархалт нь Гаусын (санамсаргүй) ба Рэйлен[WGD]
1738Харилцаа холбооError probabilityАлдааны магадлалМагадлал бүхий нягтралын функцтэй холбоотой алдааны магадлалын тооцоолол.[WGD]
1739Харилцаа холбооError vectorАлдааны векторЛавлах дохио ба хэмжсэн дохионы хоорондын вектор ялгаа нь фазын бүрдэл бүхий цогц хэмжээ юм.[WGD]
1740Харилцаа холбооertPS: Extended Real-Time Polling ServiceӨргөтгөсөн бодит хугацааны поллинг үйлчилгээ [WGD]
1741Харилцаа холбооESMR: enhanced specialized mobile radioДэвшилтэт тусгай хөдөлгөөнт радиоДуу авиа болон дуут зурвас өгөгдлийн үйлчилгээ үзүүлэх дижитал SMR сүлжээ.[WGD]
1742Харилцаа холбооESN: Electronic Serial NumberЭлектроник сериал дугаарГар утас бүтээгдэхэд өөрт өгөгдсөн тогтмол дугаар бөгөөд өөрийг нь танихад системд тусална. Гар утас бүр нь өөрийн ESN-тэй.[WGD]
1743Харилцаа холбооESS: Extended Service SetӨргөтгөсөн үйлчилгээний сэтХоёр буюу хэд хэдэн BUSSES-ийн сүлжээг багцлан нэг сүлжээнд оруулах.[WGD]
1744Харилцаа холбооESSID: Extended Service Set IdentifierӨргөтгөсөн үйлчилгээий сэт танигчУтасгүй сүлжээний нэрийг тодорхойлох – утасгүй сүлжээний хандалтын цэгийг тодорхойлох. энэ нь утасгүй сүлжээг нэгийг нөгөөгөөс нь ялгах боломжтой болгодог. ESSID нь нэг төрлийн SSID (өөрөөр хэлбэл BSSID )[WGD]
1745Харилцаа холбооETACS: Extended Total Access Communications SystemДэвшилтэт нэгдсэн хандалтын холбооны системАнглид хөгжүүлж байгаа аналоги гар утасны сүлжээ европ болон азид хэрэглэх боломжтой. ETAGS нь нэмэлт радио сувгийг хувиарладаг TACS-ийн өргөтгөл юм.[WGD]
1746Харилцаа холбооE-TAGS: Extended Total Access Communication SystemДэвшилтэт нэгдсэн хандалтын холбооны систем [WGD]
1747Харилцаа холбооE-TDMA: Enhanced or exended TDMAДэвшилтэт эсвэл өргөтгөсөн TDMA [WGD]
1748Харилцаа холбооETSI: European Telecommunications Standard InstituteЕвропын цахилгаан холбооны стандартын эрдэм шинжилгээний хүрээлэн [WGD]
1749Харилцаа холбооE-UTRA: Evolved-UMTS Terrestrial Radio AccessӨргөжүүлсэн UMTS газрын радио хандалтын систем [WGD]
1750Харилцаа холбооEVDO: Evolution Data Only/Evolution Data OptimizedEVDO [WGD]
1751Харилцаа холбооEV-DV: EVolution for Data and VoiceӨгөгдөлд болон ярианд зориулсан хувьсал [WGD]
1752Харилцаа холбооEVM: Error Vector MagnitudeАлдааны вектор соронзон [WGD]
1753Харилцаа холбооEye diagramНүдэн диаграмм [WGD]
1754Харилцаа холбооFACCH: Fast Associated Control ChannelНэгдсэн хурдан удирдлагын суваг [WGD]
1755Харилцаа холбооFadingСарнилт [WGD]
1756Харилцаа холбооFASS: Fast Access Station SwitchingХандалтын станцын хурдан холболт [WGD]
1757Харилцаа холбооFast fadingХурдан сарнилт [WGD]
1758Харилцаа холбооFast HandoffХурдан гардвар [WGD]
1759Харилцаа холбооFast Packet SwitchingХурдан Багцын холболт [WGD]
1760Харилцаа холбооFAW: Frame Alignment WordФрейс хувиарлах үг [WGD]
1761Харилцаа холбооFBSS: Fast Base Station SwitchingБааз станцын хурдан холболт [WGD]
1762Харилцаа холбооFCC: Federal Communications CommissionНэгдсэн харилцаа холбооны комисс [WGD]
1763Харилцаа холбооFCCH: Frequency Correction ChannelДавтамжийн алдааны суваг [WGD]
1764Харилцаа холбооFCH: Frame Control HeaderФрейм удирдлагын толгой [WGD]
1765Харилцаа холбооFDCCH: Forward Digital Control CHannelШууд тоон удирдлагын суваг [WGD]
1766Харилцаа холбооFDD: Frequency Division DuplexДавтамжийн хуваалттай дуплекс [WGD]
1767Харилцаа холбооFEC: Forward Error CorrectionШууд алдаа засварлалт [WGD]
1768Харилцаа холбооFER: Frame Erasure/Error RateФрейм алдааны магадлал [WGD]
1769Харилцаа холбооFFT: Fast Fourier TransformФурьегийн хурдан хувиргалт [WGD]
1770Харилцаа холбооFGD: Feature Group DШуурхай групп D [WGD]
1771Харилцаа холбооFH: Frequency HoppingДавтамжийн үсрэлт [WGD]
1772Харилцаа холбооFH-CDMA: Frequency Hopping – Code division multiple accessДавтамжийн үсрэлт-Кодын хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
1773Харилцаа холбооFHMA: Frequency hopping multiple accessДавтамжийн үсрэлттэй олон цэгийн хандалт [WGD]
1774Харилцаа холбооFIR-Finite Impulse ResponseТөгсгөлөг импульсийн характеристик [WGD]
1775Харилцаа холбооFixed WiMaxСуурин WiMAX [WGD]
1776Харилцаа холбооFixed WirelessСуурин утасгүй холбоо [WGD]
1777Харилцаа холбооFlat fadingХавтгай сарнилт [WGD]
1778Харилцаа холбооFLEXFLEX [WGD]
1779Харилцаа холбооFoliage attenuationФолиаж унтралт [WGD]
1780Харилцаа холбооFOMA: Freedom of Mobile Multimedia AccessХөдөлгөөнт мултмедиа хандалтын эрх [WGD]
1781Харилцаа холбооFootprintХөдөлгөөнт сүлжээтэй муж [WGD]
1782Харилцаа холбооForward ChannelШууд суваг [WGD]
1783Харилцаа холбооForward linkШууд холбоос [WGD]
1784Харилцаа холбооFree-space-propagationЧөлөөт орчны тархалт [WGD]
1785Харилцаа холбооFrequency diversityДавтамжийн ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
1786Харилцаа холбооFrequency reuseДавтамж дахин ашиглалт [WGD]
1787Харилцаа холбооFrequency selective fadingДавтамжийн сонгомол сарнилт [WGD]
1788Харилцаа холбооFresnel ZoneФернелийн цагираг [WGD]
1789Харилцаа холбооFringe AreaСул дохиотой муж [WGD]
1790Харилцаа холбооFRS: Family Radio ServiceӨрхийн радио үйлчилгээ [WGD]
1791Харилцаа холбооFRS: Fixed Relay StationСуурин релейны станц [WGD]
1792Харилцаа холбооFSSS: Fast Serving Station SwitchingҮйлчилгээ үзүүлж байгаа бааз станцын хурдан холболт [WGD]
1793Харилцаа холбооFull rateБүрэн үнэлгээтэй кодлол [WGD]
1794Харилцаа холбооFull user mobilityХэрэглэгчийн бүрэн хөдөлгөөнт чанар [WGD]
1795Харилцаа холбооFUSC: Fully Used SubChannelБүрэн ашиглагдсан дэд суваг [WGD]
1796Харилцаа холбооFWA: fixed wireless accessсуурин утасгүй хандалт [WGD]
1797Харилцаа холбооGainӨсгөлт [WGD]
1798Харилцаа холбооGAN: Global Area NetworkГлобал бүсийн сүлжээ [WGD]
1799Харилцаа холбооGaussian channelГауссын суваг [WGD]
1800Харилцаа холбооGEOS: Geo-stationary Earth Orbit SystemsГеостационар тойрог замын систем [WGD]
1801Харилцаа холбооgeosynchronous orbitГеосинхрон тойрог замГеосинхрон тойрог зам нь дэлхийн эргэлтийн үетэй ижил тойрог замын үетэй бөгөөд энэ 42164 километрийн хагас эх тэнхлэгтэй байна.[WGD]
1802Харилцаа холбооGeosynchronous OrbitГеостационар тойрог зам [WGD]
1803Харилцаа холбооGERAN: GSM (GPRS)/EDGE Radio Access NetworkGSM (GPRS)/EDGE радио хандалтын сүлжээ [WGD]
1804Харилцаа холбооGGSN: Gateway GPRS Support NodeGPRS дэмжих зангилааны гарц станц [WGD]
1805Харилцаа холбооGHz: GigaHertzГ.Гц: Гегагерц [WGD]
1806Харилцаа холбооGi interfaceGi интерфейс [WGD]
1807Харилцаа холбооGIS: geographic information systemГазар зүйн мэдээллийн систем [WGD]
1808Харилцаа холбооGLONASS: global navigation systemГлонасс: Глобал навигацын систем [WGD]
1809Харилцаа холбооGMM/SM: GPRS Mobility Management / Session ManagementGPRS хөдөлгөөнт чанарын удирдлага/сейшн менежмент [WGD]
1810Харилцаа холбооGMM: GPRS Mobility ManagementGPRS хөдөлгөөнт чанарын удирдлага [WGD]
1811Харилцаа холбооGMPCS: Global Mobile Personal Communications ServicesГлобал Хөдөлгөөнт хувийн харилцаа холбооны үйлчилгээ [WGD]
1812Харилцаа холбооGMSK: Gaussian Minimum Shift KeyingГауссын хамгийн оновчтой давтамж солих модуляц [WGD]
1813Харилцаа холбооGn InterfaceGn интерфейс [WGD]
1814Харилцаа холбооGOS: Grade of ServiceҮйлчилгээний үнэлгээ [WGD]
1815Харилцаа холбооGp InterfaceGp интерфейс [WGD]
1816Харилцаа холбооGPRS: General Packet Radio ServiceЕрөнхий багц радио үйлчилгээ [WGD]
1817Харилцаа холбооGPS: Global Positioning SystemДэлхий нийтийн байрлал тогтоох систем [WGD]
1818Харилцаа холбооGPT: GPRS Tunneling ProtocolGPRS туннел протокол [WGD]
1819Харилцаа холбооGround StationГазрын станц [WGD]
1820Харилцаа холбооGround waveГазрын долгионГазрын гадаргуун дагуу тархаж байгаа радио долгион[WGD]
1821Харилцаа холбооGSM 1800GSM 1800 [WGD]
1822Харилцаа холбооGSM 1900GSM 1900 [WGD]
1823Харилцаа холбооGSM 900GSM 900 [WGD]
1824Харилцаа холбооGSM plusGSM plus [WGD]
1825Харилцаа холбооGSM-R: GSM for Railway networksТөмөр замын сүлжээнд зориулсан GSM [WGD]
1826Харилцаа холбооGTP TunnelGTP туннел [WGD]
1827Харилцаа холбооGWEN: Ground Wave Emergency NetworkГазрыг долгионы шуурхай удирдлагын сүлжээ [WGD]
1828Харилцаа холбооHAAT: Height Above Average TerrainГазрын дундажаас дээш өндөр [WGD]
1829Харилцаа холбооHalf rateХагас үнэлгээтэй кодлол [WGD]
1830Харилцаа холбооHand Off (Handoff)Гардвар [WGD]
1831Харилцаа холбооHand OverГардвар [WGD]
1832Харилцаа холбооHandoffГардварГардвар гэдэг нь хэрэглэгч нэг бааз станцаас нөгөө бааз станц руу шилжихэд дамжуулж байгаа дохиог тасалдалгүйгээр дамжуулахыг хэлнэ.[WGD]
1833Харилцаа холбооHard Hand OffХатуу гардвар [WGD]
1834Харилцаа холбооHARQ: Hybrid Automatic Repeat requestГибрид автомат хариулах хүсэлтHARQ нь хүлээн авагч дээрх хэсэг алдааг засах мэдээллийн блокуудын схем юм. Засагдаагүй алдаануудыг дахин дамжуулдаг.[WGD]
1835Харилцаа холбооHata ModelХата загварХата загварыг Okamura-Hata загвар гэж нэрлэдэг бөгөөд газрын хөдөлгөөнт системүүдийн дохионы хүчний түвшинг таамаглахад ашиглагддаг.[WGD]
1836Харилцаа холбооHCI: Host Controller InterfaceХост удирдлагын интерфейс [WGD]
1837Харилцаа холбооHDML: Handheld Device Markup LanguageГар утасны төхөөрөмжийн тэмдэглэгээт хэл [WGD]
1838Харилцаа холбооHDTP: Handheld Device Transport ProtocolГар утасны төхөөрөмжийн транспорт протокол [WGD]
1839Харилцаа холбооHidden Node ProblemНуугдсан зангилааны асуудал [WGD]
1840Харилцаа холбооhigh-gain antennaӨндөр өсгөлттэй антеннаӨндөр өсгөлттэй антенна чадлыг нэмэгдүүлдэг антенна юм. Холын зайд утасгүй сүлжээнд ашигладаг.[WGD]
1841Харилцаа холбооHLR: home location registerСуурин байрлалын бүртгэгч [WGD]
1842Харилцаа холбооHomePNAГэрPNA [WGD]
1843Харилцаа холбооHomeRFГэрRF [WGD]
1844Харилцаа холбооHot spot or hotspotХотспотХотспот (hotspot) нь зочид буудал, ресторан, нисэх буудал зэрэг гэх мэт газруудад Wi fi хандах үнэгүй болон үнэ төлбөртэйгээр утасгүй интернэт ашиглах боломж олгодог газар юм.[WGD]
1845Харилцаа холбооHPSK: Hybrid Phase Shift KeyingГибрид фаз солих модуляц(HPSK) Гибрид фаз солих модуляц нь Oртогнал Комплекс квадрат Фаз солих (Orthogonal Complex Quadrature Phase Shift Keying) модуляц юм. Энэ нь zero crossing ба 0 градусыг фазын шилжилтийг бууруулах замаар дохионы дээд хамгийн их болон дундаж харьцааг багасгах 3G системүүдийн буцахад ашигладаг тархах арга юм.[WGD]
1846Харилцаа холбооHR/DSSS PHY: High Rate / Direct Sequence Spread Spectrum Physical LayerӨндөр хурдны/шууд дарааллын тархмал спектртэй физик түвшинHR/DSSS PHY/ (Direct Sequence Spread Spectrum Physical Layer) бол өгөгдлийн 11 Mbps хүртэл хурдаар дамжуулахад дэмжлэг үзүүлдэг IEEE 802.11b-р тодорхойлогддог сайжруулсан физик давхарга юм. Өгөгдлийн 2mbps хүртэл хурдаар дамжуулдаг байсан урьдны IEEE 802.11b-с ялгаатай нь HR/DSSS нь чипийн урсгалыг хэд хэдэн 8 битийн код тэмдэг болгон хуваарилдаг код нөхөн хангах түлхүүр ашиглалт оршино.[WGD]
1847Харилцаа холбооHSDPA: High-Speed Downlink Packet AccessӨндөр хурдны уруудах шугамын багц хандалт(High Speed Downlink Packet Access) Өндөр хурдны холболтын дата багц гэж нэрлэдэг ба 3.5G нь шинэ үүрэн холбооны протокол юм. HSDPA нь 8-10 Мbit(s)MIMO системд 20 mbit (s) хурдаар дата дамжуулах W-CDMA сүлжээний багцад сууриласан дата үйлчилгээ бөгөөд WCDMA сүлжээнд 5 MHz гаруйн зурвасын өргөн дамжина. HSDPA ашиглахад дасган зохицуулах модул ба коджуулалт (Adaptive Modulation and Coding) олон оролт олон гаралт (Multiple Input Multiple Output) хосолмол автоматжуулсан хүсэлт илгээлт (Hybrid Automatic Request Q) түргэн хуваарилалт, түргэн үүрэн хайлт, хүлээн авагчийн нэмэлт төлөвлөлт зэрэг багтана.[WGD]
1848Харилцаа холбооHS-DPCCH: High-Speed Dedicated Physical Control ChannelӨндөр хурдны зориулагдсан физик удирлагын суваг [WGD]
1849Харилцаа холбооHS-DSCH: High-Speed Downlink Shared ChannelӨндөр хурдны уруудах шугамын хуваалцах суваг [WGD]
1850Харилцаа холбооHSPA: High Speed Packet AccessӨндөр хурдны багцын хандалт [WGD]
1851Харилцаа холбооHS-PDSCH: High-Speed Physical Downlink Shared ChannelӨндөр хурдны физик уруудах шугамын хуваалцах суваг [WGD]
1852Харилцаа холбооHSS: Home Subscriber ServiceГэрийн хэрэглэгчийн үйлчилгээ [WGD]
1853Харилцаа холбооHS-SCCH: High-Speed Shared Control ChannelӨндөр хурдны хуваалцах удирдлагын суваг [WGD]
1854Харилцаа холбооHSUPA: High-Speed Uplink Packet AccessӨндөр хурдны өгсөх шугамын багц хандалтӨндөр хурдны дээшээ урсгалтай багц хандалт (HSUPA) нь 5.8 Mbit/c хүртлэх маш өндөр хурдтай гар утасны сүлжээнд зориулагдсан өгөгдөл хандалтын протокол юм. HSDPA- тэй төстэй (Өндөр хурдны dounlink багц хандалт ) ба HSUPA-г 3.7G гэж үздэг ч заримдаа 4G ч гэж болно.[WGD]
1855Харилцаа холбооIBSS: Independent Basic Service SetХамааралгүй үндсэн үйлчилгээний сетБие даасан үндсэн үйлчилгээний багц (IBSS ) ба ад-хок сүлжээ гэдэг. Энэ нь өөр хоорондоо холбогдох боломжтой станцуудыг багтаасан 802.11 сүлжээ юм. Гэхдээ энэ нь үндсэн сүлжээнд (Infrastructure) холбогдоогүй байна.[WGD]
1856Харилцаа холбооIBSS: Infrastructure BSSДэд бүтцийн BSSҮндсэн сүлжээний (Infrastructure) BSS (IBSS) нь AP (access point) болон станцуудыг багтаасан 802.11 сүлжээ юм. AP (access point) нь сонгосон (target) станцууд эсвэл суурин сүлжээнд мэдээлэл дамжуулдаг.[WGD]
1857Харилцаа холбооiDEN: Integrated Digital Enhanced NetworkНэгдсэн тоон сайжруулсан сүлжээСайжруулагдсан нэгдсэн тоон сүлжээ (iDEN) нь хоёр талын радио, телефон, текст мессэж, өгөгдлийн дамжуулал зэргийг нэг сүлжээнд нэгтгэсэн Motorola-сайжруулсан хөдөлгөөнт радио сүлжээний сүлжээний технологи юм. iDEN утасгүй гар утаснууд нь мобайл борлуулалтын хүчин чадалтай үйлдвэрлэлийн шал зэрэг гүйцэтгэх хурлын танхим хүртэлх янз бүрийн ажлын орчинд ашиглагддаг.[WGD]
1858Харилцаа холбооIF: Intermediate Frequencyзавсрын давтамжЗавсрын давтамж (IF) нь дамжуулах болон хүлээн авах завсрын үе шатанд шилжсэн дамжуулагч давтамж юм. Завсрын цахилгаан соронзон давтамж нь суперитородейн радио хүлээн авагчаар үүсдэг.[WGD]
1859Харилцаа холбооIMEI: International Mobile Equipment IdentityОлон улсын хөдөлгөөнт төхөөрөмжийн танигч [WGD]
1860Харилцаа холбооIM-HSS: IP Multimedia – Home Subscriber ServiceIP мултимедиаIP Мультимедиа Гэр хэрэглэгчийн үйлчилгээг өөрөөр HSS гэж нэрлэдэг. Энэ нь IMS үйлчилгээ ба хэрэглэгчийн мэдээллийг хадгалдаг. Үйлчилгээ би болгох, хэрэглэгчийн өгөгдлийг идэвхижүүлэх, хяналт тавих зэрэг нь HSS-ын үндсэн үүрэг юм. IM-HSS нь (1) IM түвшний баталгаажуулалт болон зөвшөөрлийг дэмждэг; (2)IMS –ийн захиалагчийн нэвтрэх горим (s )нь хандалтын төрлөөс ангид байхыг шаарддаг; (3)Үйлчилгэний онцлогийг хадгалж байдаг; (4) Одоогоор тогтоосон S-CSCF-ийг хянаж, (5) CSCF болон AS хандалтыг дэмждэг.[WGD]
1861Харилцаа холбооI-Mode or iModeI-горим [WGD]
1862Харилцаа холбооIMPI: IP Multimedia Private IdentityIP мултимедиа хувийн танигч [WGD]
1863Харилцаа холбооIMPU: IP Multimedia Public IdentityIP мултимедиа олон нийтийн танигч [WGD]
1864Харилцаа холбооIMS: IP Multimedia SubsystemIP мултимеиа дэд системIMS нь хөдөлгөөнт ба суурин мултимедиа үйлчилгээндээр хангах цахилгаан холбооны операторуудад зориулсан стандартчилагдсан дараа үеийн сүлжээ (NGN)-ний архитектур юм. Энэ нь SIP, ба IP стандартдээр ажилладаг 3GPP стандартчлагдсан хэрэгжилт дээр тулгууралсан voic-over-ip протоколыг ашигладаг. Одоо байгаа утасны систем нь (packet switching, circuit switching) хоёуланг нь дэмждэг.[WGD]
1865Харилцаа холбооIMSEI: International Mobile Station Equipment IdentityОлон улсын Хөдөлгөөнт Станцын Төхөөрөмжийн ТанигчОлон улсын хөдөлгөөнт станцын тоног төхөөрөмжийн тэмдэглэгээ (IMSEI) нь GSM гар утасны станцад томилогдсон таних дугаар юм. Энэ нь 15-н тоон серийн дугаар бөгөөд төрөл бүрийн батлах код, эцсийн угсралтын код, серийн дугаар байна.[WGD]
1866Харилцаа холбооIMSI: International Mobile Station IdentityОлон улсын хөдөлгөөн станцын танигчОлон улсын Мобайл Оролтын Тооцооны (IMSI) нь үйлчилгээний захиалгын үед гар утасны станцад оноосон цорын ганц 15 оронтой тоо юм. Энэ нь гар утасны улсын код, мобайл сүлжээний код, гар утасны захиалагчийн дугаар, үндэсний гар утасны захиалагчийн нэрийг агуулдаг. MS нь GSM сүлжээнд MS-ийг тодорхойлохын тулд IMSI-г BTS руу илгээдэг. BTS нь HLR-ийн IMSI-ийг хайдаг.[WGD]
1867Харилцаа холбооIMSI: International Mobile Subscriber IdentityОлон улсын хөдөлгөөнт хэрэглэгчийн танигчIMSI нь GSM болон Universal Mobile Telecommunications System сүлжээний гар утасны хэрэглэгчидтэй холбоо бүхий онцгой тоо юм. Уг тоо нь SIM-д оноогддог. Энэ нь сүлжээнд гар утсаар илгээгдэх бөгөөд гар утасны дэлгэрэнгүй мэдээлийг гэрийн байршлын бүртгэлд авахад ашигладаг. Захиалагчыг радио интерфейсдээр чагнах төхөөрөмжөөр илрүүлж, дагаж мөрдөхөөс зайлсхийхийн тулд IMSI –ийг аль болох цөөн илгээж санамсаргүйгээр үүсгэгдсэн TMSI –ийг түрүүлж явуулдаг.[WGD]
1868Харилцаа холбооIMS-MGW: IP Multimedia Subsystem Media GatewayIP мултимедиа дэд системийн медиа гарц станцIP Мультимедиа Subsystem Media Gateway (IMS-MGW) нь 3G Мультимедиа Дэд систем IP Architecture (IMS) дахь бүрэлдэхүүн хэсэг юм. Энэ нь пакет сүлжээнээс тасралтгүй сүлжээ болон мультимедиа урсгалуудаас таслагдаж болно. Энэ нь медиа хөрвүүлэлт, хариуцагчийн хяналт, төлбөрийн боловсруулалтыг дэмжиж өгдөг (жишээлбэл, кодлогч, цуурай шуудан, хурлын гүүрийг ашиглаж болно).[WGD]
1869Харилцаа холбооIMT-2000: International Mobile Telecommunication 2000Олон улсын хөдөлгөөнт цахилгаан холбоо 2000 [WGD]
1870Харилцаа холбооIMTA: International Mobile Telecommunications AssociationОлон улсын хөдөлгөөнт цахилгаан холбоо [WGD]
1871Харилцаа холбооIMTS: Improved Mobile Telephone ServiceСайжруулсан хөдөлгөөнт гар утасны үйлчилгээ [WGD]
1872Харилцаа холбооIN: Intelligent NetworkУхаалаг сүлжээ [WGD]
1873Харилцаа холбооInFLEXionInFLEXion [WGD]
1874Харилцаа холбооInfraredИнфраред [WGD]
1875Харилцаа холбооinterferenceинтерференц, нөлөөлөл [WGD]
1876Харилцаа холбооIR: Incremental RedundancyНэмэлт илүүдэл [WGD]
1877Харилцаа холбооIRC: Infrared communicationИнфраред холбоо [WGD]
1878Харилцаа холбооIrDA: Infrared Data AssociationИнфраред өгөгдлийн холбоо [WGD]
1879Харилцаа холбооIrOBEX: Infrared OBject ExchangeИнфраред объект солилцоо [WGD]
1880Харилцаа холбооIS-136IS-136 стандарт [WGD]
1881Харилцаа холбооIS-2000IS-2000 стандарт [WGD]
1882Харилцаа холбооIS-41IS-41 стандарт [WGD]
1883Харилцаа холбооIS-54IS-54 стандарт [WGD]
1884Харилцаа холбооIS-634IS-634 стандарт [WGD]
1885Харилцаа холбооIS-661IS-661 стандарт [WGD]
1886Харилцаа холбооIS-95IS-95 стандарт [WGD]
1887Харилцаа холбооIS-95aIS-95a стандарт [WGD]
1888Харилцаа холбооIS-95bIS-95b [WGD]
1889Харилцаа холбооISI: Inter-Symbol InterferenceТэмдэгт хоорондын интерференц [WGD]
1890Харилцаа холбооISIM: IP Multimedia Services Identity ModuleIP мултмедиа үйлчилгээний таних модуль [WGD]
1891Харилцаа холбооiTAPiTAP [WGD]
1892Харилцаа холбооITU: International Telecommunications UnionОлон улсын цахилгаан холбооны нэгдэл [WGD]
1893Харилцаа холбооIWF: Interworking FunctionХарилцан ажиллагааны функц [WGD]
1894Харилцаа холбооJ2ME: Java 2 Platform, Micro EditionJ2ME [WGD]
1895Харилцаа холбооJammingСүлжээ унагаах [WGD]
1896Харилцаа холбооJavaPhoneJavaPhone [WGD]
1897Харилцаа холбооJTACS or J-TAGS: Japanese Total Access Communication SystemЯпон улсын нэгдсэн харилцаа холбооны систем [WGD]
1898Харилцаа холбооJTAPI: Java Telephony APIЖава телефоны API [WGD]
1899Харилцаа холбооKa-BandКа- зурвасKa-band гэдэг нь цахилгаан соронзон орны долгион 33GHz- ээс 36GHz хооронд зурвасын өргөнийг хэлнэ, хиймэл дагуулыг гар утасны дуу авиан харилцаа холбоонд өсгөх шугаманд 30GHz буурах шугаманд 20GHz ашигладаг.[WGD]
1900Харилцаа холбооKey Pulse SignalТүлхүүр импульс дохиоОлон давтамжийн импульсийн эхний сигнал нь Key-Pulse сигнал, алсын үйлчлүүлэгч код хүлээн авж сигналыг удирдаж ашиглахад бэлдэнэ.[WGD]
1901Харилцаа холбооKHz: KiloHertzКилогерцНэг khz (Килогерц) нь 1000 Герц-тэй тэнцүү, аль нь давтамжийн хэмжигдэхүүн бэ[WGD]
1902Харилцаа холбооkpbs: Kilobits per secondНэг секунд дэх килобитKpbs(Kilobits секунд тутам) нь өгөгдлийн хурдны хэмжигдхүүн, жишээ нь, дата үйлчилгээнд 2G нь үйлчилгээнд хамгийн ихдээ хурд нь 9,6kpbs байна.[WGD]
1903Харилцаа холбооKu-BandKu-зурвасKu-band хамаарах цахилгаан соронзон долгионы зурвасын өргөн нь 12Ghz-ээс 14Ghz хооронд , өргөн зурвасын TV ба нэвтрүүлэх хиймэл дагуул (DBS) системд (DSS) өсгөх шугаманд 14GHz буурах шугаманд 11GHz ашигладаг.[WGD]
1904Харилцаа холбооL2CAP: Logical Link Control and Adaptation ProtocolЛогик шугамын удирдлага ба адаптацын протоколLogical Link Control and Adaptation Protocol:Холбоос хяналт Нэвтрүүлэлт протокол L2CAP, энгийн богино зэрэг L2CAP, Bluetooth-ийн протоколд өгөгдлийн давхрагад ашигладаг. Энэ нь хост хянагч интерфэйс уруу пакетийг дамжуулдаг эсвэл цөөн хосттой систем, шууд холбоотой холбоос удирдана.[WGD]
1905Харилцаа холбооLAI: Location Area IdentityБайрлал танигчLAI нь мэдээлэл дамжуулах SIM болон GSM утасны харилцуурын бүсд гэрийн бүсийг тодорхойлно. Энэ нь төлбөр тооцоонд ашиглах зорилго үйл ажиллагаатай.[WGD]
1906Харилцаа холбооland stationГазрын станцТодорхой цэгт бус, хөдөлгөөнт үед ашиглах зориулалттай гар утасны үйлчилгээт станц.[WGD]
1907Харилцаа холбооLASCDMA: Large Area Synchronized Code Division Multiple AccessИх хэмжээний газар нутгийн синхрончлогдсон кодын хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
1908Харилцаа холбооLDPC code: Low-Density-Parity-Check codeLDPC код [WGD]
1909Харилцаа холбооLEAP: Lightweight Extensible Authentication ProtocolБага жинтэй өргөтгсөн баталгаажуулалтын протокол [WGD]
1910Харилцаа холбооLee’s modelЛигийн загвар [WGD]
1911Харилцаа холбооLEO: Low Earth OrbitБага тойрог зам [WGD]
1912Харилцаа холбооLine-of-sight (LOS)Шууд харалтын зай [WGD]
1913Харилцаа холбооLink budgetШугамын тооцоо [WGD]
1914Харилцаа холбооLMDS: Local Multipoint Distribution SystemСуурин олон цэгт түгээх системСуурин олон цэгийн тараах систем гэдэг нь 25 GHz ба түнээс дээш (лицензээс хамаарна) спектэрт ажилдаг яриа. өгөгдөл, интернэт, видео үйлчилгээнүүдийг үзүүлхэд ашигладаг өргөн зурвасын утасгүй технологи юм. Энэ давтамжийн зурвас дахь дохионы тархалтын характеристикийн үр дүнгээс хархад LMDS систем нь үүрэн сүлжээний архитектурыг ашигладаг боловч үйлчилгээ нь хөдөлгөөнт биш суурин байна. АНУ -д цэгээс цэгт, цэгээс олон цэгт гэсэн зохион байгуулалтайгаар өргөн зурвасын үйлчилгээ үзүүлхэдээ LMDS-д зориулан 1,3 MHz зурвасын өргөн (27.5B 28.35GHz, 29.1B 29.25GHz, 31.075GHz, 31.225 B 31.3 GHz) дугаарласан байдаг.[WGD]
1915Харилцаа холбооLMDS: Local Multipoint Distribution SystemСуурин олон цэгийн тараах систем [WGD]
1916Харилцаа холбооLMP: Link Manager ProtocolШугамын менежер протокол [WGD]
1917Харилцаа холбооLNA: Low Noise Amplifierнам шуугианы өсгөгч [WGD]
1918Харилцаа холбооLNP: Local Number PortabilityДотоот дугаарын шилжилтДотоод дугаарын шилжилт гэж хөдөлгөөнт хэрэглэгчдэд өөрийнхөө утасны дуугаартайгаа оператор компаниа солих боломжийг олгодог.[WGD]
1919Харилцаа холбооLNP: Local Number PortabilityСүлжээ хооронд дугаар өөрчлөлт [WGD]
1920Харилцаа холбооLocation registrationБайршлын бүртгэлБайршлын бүртгэл нь хөдөлгөөнт хэрэглэгчийн байршил болон бусад мэдээллийн хадгалахад ашигладаг хэд хэдэн компьятерийн өгөгдлийн сангуудын нэг юм.[WGD]
1921Харилцаа холбооLocation serverБайршлын серверБайршлын сервер нь хөдөлгөөнт үйлчилгээний оператор эцсийн хэрэглэгчийн бодит хугацаа байршлын мэдээлэл болон замчлах, зураглалын мэдээллийг авах боломжийг олгодог. Байршлын сервер нь хөдөлгөөнт үйлчилгээ үзүүлэгч компаниудад төгсгөлийн хэрэглэгчдын бүхий хувийн мэдээллээр хангах боломжийг олгодог.[WGD]
1922Харилцаа холбооLogic ChannelЛогик суваг [WGD]
1923Харилцаа холбооLOS: Line of SightШууд харалтын зай [WGD]
1924Харилцаа холбооLOS: Loss of SignalДохионы алдагдал [WGD]
1925Харилцаа холбооlossалдагдал [WGD]
1926Харилцаа холбооLPA: Linear Power AmplifierШугаман чадлын өсгөгч [WGD]
1927Харилцаа холбооLPC: Linear Predictive CodingШугаман таамаглалын кодлол [WGD]
1928Харилцаа холбооLSB: Least Significant BitХамгийн бага жинтэй код [WGD]
1929Харилцаа холбооLTE: Long Term EvolutionLTE [WGD]
1930Харилцаа холбооluLu интерфейс [WGD]
1931Харилцаа холбооlublub интерфейс [WGD]
1932Харилцаа холбооlurLur интерфейс [WGD]
1933Харилцаа холбооMACRO Cellмакро үүр [WGD]
1934Харилцаа холбооMAHO: Mobile Assisted HandoffХөдөлгөөнттэй нэгдсэн гардвар [WGD]
1935Харилцаа холбооMAI: Multiple Access InterferenceОлон цэгийн хандалтын интерференц [WGD]
1936Харилцаа холбооMANET: Mobile Ad Hoc NetworkХөдөлгөөнт ад хок сүлжээХөдөлгөөнт ад хок сүлжээ нь зангилаа бүр нь рөүтэртэй холбогдох боломжтой тохируулгатай мултихоп холбоог зөвшөөрдөг хөдөлгөөнт холбооны нэг төрөл юм. Энэ замын чиглэл зохион байгуулалт нь утасгүй холбооны стохастик шинж чанартай нөлөөлдөг бөгөөд энэ сүлжээг практикт ашиглахад хүндрэлтэй байдаг.[WGD]
1937Харилцаа холбооMAP: Mobile Application PartХөдөлгөөнт хэрэглээний хэсэгХөдөлгөөнт хэрэглээний хэсэг нь GSM, UMTS, GPRS сүлжээнүүд дэх зангилаануудын хувьд хэрэглээний түвшинг хангахын тулд олон нийтийн телефон сүлжээгээр утасгүй дуудлагын тохируулга болон удирдлагад ашигладаг SS7 протокол юм.[WGD]
1938Харилцаа холбооMaster Access PointМастер хандалтын цэг [WGD]
1939Харилцаа холбооMatched filterТохируулагатай шүүр [WGD]
1940Харилцаа холбооMBMS: Multimedia Broadcast Multicast ServiceМултимедиа өргөн нэвтрүүлгийн мултикаст үйлчилгээ [WGD]
1941Харилцаа холбооMBOA: MultiBand OFDM AllianceОлон зурвасын OFDM холбоо [WGD]
1942Харилцаа холбооMBS: Mobile Broadband SystemsХөдөлгөөнт өргөн зурвасын систем [WGD]
1943Харилцаа холбооMBWA: Mobile Broadband Wireless AccessХөдөлгөөнт өргөн зурвасын утасгүй хандалтMBWA Хөдөлгөөнт өргөн зурвасын утасгүй хандалтыг Mobile-Fi, гэж нэрлэдэг бөгөөд хямд өртөгтэй, байнгын холболттой, найдвартай, хөдөлгөөнт өргөн зурвасын утасгүй сүлжээг бий болгох боломжтой интерфейсыг тодорхойлохын тулд IEEE стандарт нь 802.20 бүлгийн стандартыг боловсруулсан.[WGD]
1944Харилцаа холбооMC-CDMAMC-CDMA [WGD]
1945Харилцаа холбооMC-CDMA-Muilticarrier Code Division Multiple AssessОлон зөөгчтэй кодын хуваалттай олон цэгийн хандалтMC-CDMA-ийг CDMA 2000 гэж нэрлэдэг бөгөөд нэг өргөн зурвасын зөөгчийг үүсгэхийн тулд 3-н IS-95 хослуулах ёстой. Энэ нь 3дахь үеийн системүүд дэхь IS-95-ийн хувьсал юм.[WGD]
1946Харилцаа холбооMCD: Mobile Computing DeviceХөдөлгөөнт тооцооллын төхөөрөмж [WGD]
1947Харилцаа холбооMcps: Mega Chips Per SecondМч/С: мега чип секунд [WGD]
1948Харилцаа холбооMDA: Microconnect Distributed AntennaeМикро холболттой тархмал антенн [WGD]
1949Харилцаа холбооMDSS: Mobile Data Synchronization ServiceХөдөлгөөнт өгөгдлийн синхрончлолын үйлчилгээ [WGD]
1950Харилцаа холбооMean powerДундаж чадал [WGD]
1951Харилцаа холбооMED: Message Entry DeviceМэссеж нэвтрүүлэх төхөөрөмж [WGD]
1952Харилцаа холбооMexE: Mobile Station Application Execution EnvironmentMexE [WGD]
1953Харилцаа холбооMFN: Multi-Frequency NetworkОлон давтамжийн сүлжээ [WGD]
1954Харилцаа холбооMGCF: Media Gateway Control FunctionМедиа гарц станцын удирдлагын функц [WGD]
1955Харилцаа холбооMHS: Message Handling SystemМессеж боловсруулах системMHS нь гадаад төхөөрөмжид холбогдохын тулд байнгын мессеж хүлээн авах, хадгалах, илгээхэд зориулагдсан ерөнхий зориулалтын систем юм.[WGD]
1956Харилцаа холбооMHz: MegahertzМегаГерц [WGD]
1957Харилцаа холбооMicrocellБичил үүр [WGD]
1958Харилцаа холбооMIDP: Mobile Information Device ProfileMIDP [WGD]
1959Харилцаа холбооMIMO: Multiple Input Multiple OutputОлон оролт олон гаралт [WGD]
1960Харилцаа холбооMIN: Mobile Identification NumberХөдөлгөөнт танилтын дугаар [WGD]
1961Харилцаа холбооMISO: Multiple Input, Single OutputОлон оролт нэг гаралт [WGD]
1962Харилцаа холбооm-law compandingm-law companding [WGD]
1963Харилцаа холбооMLD: Maximum Likelyhood DetectionТуйлын магадлалын илрүүлэлт [WGD]
1964Харилцаа холбооMMDS: Multichannel Multipoint Distribution ServiceОлон сувгийн олон цэгийн тархмал үйлчилгээОлон тооны олон суваг дамжуулах үйлчилгээг сүлжээний кабле гэдгээр нь мэддэг.Энэ нь утасгүй харилцаа холбооны технологи юм.Хэрэглэдэг ерөнхий зорилго нь хэвлэл мэдээллийг холбох эсвэл каблен телевизийн програмыг хүлээн авах өргөн хэрэглэгддэг сонгодог алтернатив арга юм. Олон тооны олон суваг дамжуулах үйлчилгээ нь хөдөө орон нутагт сийрэг хүн амын нятагшилд ашиглагддаг.Каблег тэнд суулгах нь эдийн засгийн хуьд боломжгүй. Олон тооны олон суваг дамжуулах үйлчилгээний утас нь 2GHz ээс 3 GHz богино долгионы давтамжинд ашигладаг. Телевизийн сигналыг хүлээн авахдаа тусгай дээвэрт богино долгионы антеннтай холбож, дохиог хүлээн авах нь телевизийн дээд хэсэг гүйцэтгэнэ. Хүлээн авагчийн хайрцаг нь аналог кабел болох телевизийн хүлээн авагч хайрцагтай төстэй юм.[WGD]
1965Харилцаа холбооMMM: Mobile Media ModeХөдөлгөөнт медиа горим [WGD]
1966Харилцаа холбооMMR: Mobile Multihop RelayХөдөлгөөнт олон үсрэлттэй релейХөдөлгөөнт олон үсрэлттэй релей гэдэг нь үндсэн станц болон EEE стандарт 802.16 стандартын хоорондох станцуудын хооронд мэдээллийг хянах боломжтой бөгөөд нэг буюу түүнээс дээш өртөөлөх станцуудаар дамжуулана. Лицензтэй спектрийг дамжуулан ашиглагна.Дамжуулах эрхийн зорилго нь MMRBS ын хамрах хүрээ, хүчин чадал, чадамжийг нэмэгдүүлэх, сүлжээнд оролцох маш бага эрчим хүчний төхөөрөмжийг ашиглах боломжийг нэмэгдүүлэхэд оршино. MMR S ба M Sand-ийн хоорондох олон холболтыг бий болгохын тулд хэрэглэгчийн өгөгдлийг харилцан мэдээлэх, удирдлагын мэдээллийн найдвартай байдлыг сайжруулахын тулд хоѐр замаар дамжих боломжтой[WGD]
1967Харилцаа холбооMMR-BS: MMR Base StationMMR бааз станц [WGD]
1968Харилцаа холбооMMS: Multimedia Messaging ServiceМултимедиа мэссеж үйлчилгээМультимедиа мессеж үйлчилгээ нь хэрэглэгчдэд гар утсаа ашиглан текст зурагны дуу болон бусад баялаг медиа агуулсан мессеж илгээх боломжийг олгодог[WGD]
1969Харилцаа холбооMMSE: Minimum Mean Squared ErrorХамгий бага дундаж квадрат алдаа [WGD]
1970Харилцаа холбооMobile Data serviceХөдөлгөөнт өгөгдлийн үйлчилгээ [WGD]
1971Харилцаа холбооMobile IPХөдөлгөөнт IP [WGD]
1972Харилцаа холбооMobile phone networkХөдөлгөөнт гар утасны сүлжээ [WGD]
1973Харилцаа холбооMobile SatelliteХөдөлгөөнт хиймэл дагуул [WGD]
1974Харилцаа холбооMobile serviceхөдөлгөөнт үйлчилгээХөдөлгөөнт хэрэглэгч болон газрын станцын хооронд буюу хөдөлгөөнт станцууд хоорондын Радио холбооны үйлчилгээ.[WGD]
1975Харилцаа холбооMobile StationХөдөлгөөнт станцХөдөлгөөнт станц нь утасгүй сүлжээнд тоног төхөөрөмжийг багтаасан хэрэглэгчийн терминалыг хэлдэг.[WGD]
1976Харилцаа холбооMobile WiMAXГар утас WiMAX [WGD]
1977Харилцаа холбооModulateМодуляц хийх [WGD]
1978Харилцаа холбооModulationМодуляцМодуляц гэдэг нь мэдээг дамжуулахын тулд нам давтамжтай дохионы хуулиар өндөр давтамжтай радио дохионы далайц, давтамж ба фазийг өөрчлөхийг хэлнэ.[WGD]
1979Харилцаа холбооMOS: Mean Opinion ScoreДундаж үнэлгээний оноо [WGD]
1980Харилцаа холбооMPE: Multi-Pulse ExcitedMPE [WGD]
1981Харилцаа холбооMRFC: Multimedia Resource Function ControllerМултимедиа нөөцийн функцийн удирдлага [WGD]
1982Харилцаа холбооMRFP: Multimedia Resource Function ProcessorМултимедиа нөөцийн функцийн процессор [WGD]
1983Харилцаа холбооMRS: Mobile Relay StationХөдөлгөөнт релей станцХөдөлгөөнт релей станц, хөдөлгөөнт WiMAX сүлжээнд концепци гэдэг нь хяналт-шинжилгээний явцад ажиллах зориулалттай релей станц юм.IEEE std.802.16e-2005-ийн хөдөлгөөнт станцтай адил үүрэн холбооны хөдөлгөөнт станцын хөдөлгөөнийг хязгаарлаж байна. IEEE std.802.16-2005 захиалагчдын хэрэглээнд зориулж гар утасны релей станцыг автобус эсвэл галт тэрэгнд суулгаж болно.[WGD]
1984Харилцаа холбооMS: Mobile StationХөдөлгөөнт станц [WGD]
1985Харилцаа холбооMSA: Metropolitan Statistical AreaНийслэлийн статистикийн бүсНийслэлийн статистикийн газар нь үүрэн үйлчилгээ үзүүлэгч лицензтэй газар зүйн бүс юм.Нийслэлийн статистикийн бүс нутаг нь нийслэл хотын бүсийн бүсийн бүлэг бөгөөд эдийн засгийн нийтлэг арилжаа, эдийн засгийн харилцаатай бөгөөд 80-аад оны эхэн үед үүрэн үйлчилгээ үзүүлэхээр анх ашиглагдаж байжээ.Нийслэлийн статистикийн газар нутгийг зарим тохиолдолд улсын шугамаар хөндлөн гаргаж байна. Нийслэлийн статистикийн газар нутгийг анх эдийн засгийн мэдээг цуглуулах зорилгоор Худалдааны хэлтэс ашигласан.[WGD]
1986Харилцаа холбооMSB: Most Significant BitХамгийн жинтэй битХамгийн их ач холбогдол бүхий бит нь хоёртын кодын схемд хамгийн их тоон утгатай бит юм.Аравтын тоон дээр хамгийн их тоон байрлал зүүн талаараа аналог[WGD]
1987Харилцаа холбооMSC: Mobile Switching CenterХөдөлгөөнт холболтын төвХөдөлгөөнт холболтын төв нь телефон утасны солилцооны үйлчилгээ үзүүлдэг, телефон болон өгөгдлийн системийн хоорондох дуудлагыг хянах газар юм.хөдөлгөөнт шилжих төв нь гар утсаа болон PSTN болон бусад гар утасны хооронд бүх дуудлагыг шилжүүлдэг.[WGD]
1988Харилцаа холбооMSISDN: Mobile Station Integrated Services Digital NumberХөдөлгөөнт станцын нэгдсэн үйлчилгээний тоон дугаар [WGD]
1989Харилцаа холбооMSK: Minimum Shift KeyingХамгийн бага шилжилтийн модуляц [WGD]
1990Харилцаа холбооMSO: Multi-Services OperatorОлон үйлчилгээний оператор [WGD]
1991Харилцаа холбооMSS: Mobile Satellite ServiceХөдөлгөөнт сансрын холбооны үйлчилгээ [WGD]
1992Харилцаа холбооMTA: Message Transfer AgentМэссеж дамжуулах агент [WGD]
1993Харилцаа холбооMTSO: Mobile Telephone Switching OfficeХөдөлгөөнт гар утасны холболтын байгууллага [WGD]
1994Харилцаа холбооMultichannel Multipoint Distribution ServiceОлон сувгийн олон цэгийн тараах үйлчилгээ [WGD]
1995Харилцаа холбооMultipathОлон зам [WGD]
1996Харилцаа холбооMultipath propagationОлон сувгийн тархалтРадио дохио нь хүлээн авагчид хоёр эсвэл түүнээс олон замаар ирдэг. Олон замын тархалт нь атмосферийн суваг, ионосферийн ойлт ба хугарал ба уул, барилга байгууламж гэх мэт газрын объект дээр ойх ойлт зэргээс шалтгаалан үүсдэг.[WGD]
1997Харилцаа холбооMultiple accessОлон цэгийн хандалт [WGD]
1998Харилцаа холбооNACN: North American Cellular NetworkХойд америкийн үүрэн сүлжээ [WGD]
1999Харилцаа холбооNADS: North American Digital StandardsХойд америкийн тоон стандарт [WGD]
2000Харилцаа холбооNAM: Number Assignment ModuleДугаар хуваарилах модуль [WGD]
2001Харилцаа холбооNAMPS: Narrowband Advanced Mobile Phone ServiceНарийн зурвасын дэвшилтэт гар утасны үйлчилгээ [WGD]
2002Харилцаа холбооNASS: Network Attachment SubsystemСүлжээний хавсарсан дэд систем [WGD]
2003Харилцаа холбооNationwide PagingҮндэсний пейжер [WGD]
2004Харилцаа холбооNetStumblerNetStumbler [WGD]
2005Харилцаа холбооNFC: Near Field CommunicationОйрын зайн холбоо [WGD]
2006Харилцаа холбооNLOS: Non Line of SightШууд бус харалтын зайШууд бус харалтын зай (NLOS), ойрын шууд харалтын зай буюу саадтай зам гэж нэрлэгддэг. Энэ нь хэсэгчлэн саад болсон замд радио дамжуулалтыг тайлбарлахад хэрэглэгддэг нэр томъёо юм. Ихэвчлэн Fresnel бүсийн физик объектод саатуулагдсан байдаг.[WGD]
2007Харилцаа холбооNMC: Network Management CenterNMC: Сүлжээний удирдлагын төвСүлжээний удирдлагын төв (NMC) нь MSC байршилийг бүртгэгч, бааз станц зэрэг сүлжээний нөөцүүдийг удирдахад ашигладаг үйл ажиллагааны төв юм.[WGD]
2008Харилцаа холбооNMT: Nordic Mobile TelephonyNMT: Нордик хөдөлгөөнт телефонNMT нь аналог хөдөлгөөнт холбоонд зориулсан системүүд юм. 1980-иад оны эхээр Швед, Норвеги, Финлянд, Данийн харилцаа холбооны удирдлагуудын гаргасан аналог хөдөлгөөнт телефонд зориулсан энгийн нордик(Nordic) стандарт юм. NMT системүүдийг Европын зарим улс орнууд, Оросод ордог зарим хэсэг болон дундад зүүн Азид хэрэгжүүлэгдсэн. NMT нь 450 МГц болон 900 МГц-ийн зурвасуудад ажилладаг.[WGD]
2009Харилцаа холбооNMT-450: Nordic Mobile Telephony – 450Нордикийн хөдөлгөөнт холбоо-450 [WGD]
2010Харилцаа холбооNoise figureшуугианы фигур [WGD]
2011Харилцаа холбооNRS: Nomadic Relay StationХөдөлгөөнт релей станц [WGD]
2012Харилцаа холбооnrtPS: Non-Real-Time Polling ServiceБодит бус хугацааны поллинг үйлчилгээ [WGD]
2013Харилцаа холбооNRZ: Non Return to ZeroNRZ код [WGD]
2014Харилцаа холбооNSS: Network Switching SubsystemСүлжээ хуваарилах дэд систем [WGD]
2015Харилцаа холбооNumeric Paging or alphanumeric-pagingТоон болон үсэг-тоон пейжер [WGD]
2016Харилцаа холбооNyquist filterНайквистийн шүүр [WGD]
2017Харилцаа холбооNyquist rateНайквистийн дискретлэлийн хугацаа [WGD]
2018Харилцаа холбооOBEX: OBject ExchangeOBEX протокол [WGD]
2019Харилцаа холбооOCQPSK: Orthogonal Complex Quadrature Phase Shift KeyingТэгш хэмт комплекс квадратур фаз солих модуляц [WGD]
2020Харилцаа холбооOFDM: Orthogonal Frequency Division MultiplexingТэгш хэмт давтамжийн хуваалттай нягтруулга [WGD]
2021Харилцаа холбооOFDMA: Orthogonal Frequency Division Multiple AccessТэгш хэмт давтамжийн хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
2022Харилцаа холбооOHG: Operators Harmonization GroupҮйл ажиллагааг зохицуулах бүлэг [WGD]
2023Харилцаа холбооOkamura modelОкамура загвар [WGD]
2024Харилцаа холбооOMA: Open Mobile AllianceOMA: Нээлттэй Хөдөлгөөнт Холбоо [WGD]
2025Харилцаа холбооOMC: Operations & Maintenance CenterҮйл ажиллагаа болон засвар үйлчилгээний төв [WGD]
2026Харилцаа холбооOQPSK: Offset Quadrature Phase Shift KeyingОфсет квадратур фаз солих модуляц [WGD]
2027Харилцаа холбооORFS: Output Radio Frequency SpectrumГаралтын радио давтамжийн спектр [WGD]
2028Харилцаа холбооOSA: Open System ArchitectureНээлттэй системийн архитектур [WGD]
2029Харилцаа холбооOVSF: Orthogonal Variable Spreading FunctionТэгш хэмт хувьсах тархалтын функц [WGD]
2030Харилцаа холбооPA: Power AmplifierЧадал өсгөгч [WGD]
2031Харилцаа холбооPacket RadioБагцийн радио [WGD]
2032Харилцаа холбооPACS: Personal Access Communications SystemХувийн Хандалтат Холбооны систем [WGD]
2033Харилцаа холбооPagingПейжер [WGD]
2034Харилцаа холбооPAM: Pulse Amplitude ModulationИмпульс агууригийн модуляц [WGD]
2035Харилцаа холбооPAN: Personal Area NetworkХувийн сүлжээ [WGD]
2036Харилцаа холбооPanel AntennaПанел антенн [WGD]
2037Харилцаа холбооParingХослуулах [WGD]
2038Харилцаа холбооParityХарьцуулалт [WGD]
2039Харилцаа холбооPartial Response SignallingХэсэгчилсэн хариу дохио [WGD]
2040Харилцаа холбооPassphraseНууц үг [WGD]
2041Харилцаа холбооPath lossзамын алдагдал [WGD]
2042Харилцаа холбооPCH: Paging ChannelПейжинг суваг [WGD]
2043Харилцаа холбооPCIA: Personal Communications Industry AssociationХувийн холбооны үйлдвэрлэлийн нэгдэл [WGD]
2044Харилцаа холбооPCM: Pulse Code ModulationИмпульс кодын модуляц [WGD]
2045Харилцаа холбооPCMCIA: Personal Computer Memory Card International AssociationКомпьютерын санах ойн Олон Улсын Холбо [WGD]
2046Харилцаа холбооPCN: Personal Communications NetworkХувийн Холбооны Сүлжээ [WGD]
2047Харилцаа холбооPCS: Personal Communication ServiceХувийн холбооны үйлчилгээ [WGD]
2048Харилцаа холбооPCU: Packet Control UnitPCU: Багц удирдлагын нэгж [WGD]
2049Харилцаа холбооPDA: Personal Digital AssistantХувийн дижитал туслах [WGD]
2050Харилцаа холбооPDC: Personal Digital CellularХувийн дижитал үүрэн холбоо [WGD]
2051Харилцаа холбооPDCP: Packet Data Convergence ProtocolПакет өгөгдөл нэгтгэх протокол [WGD]
2052Харилцаа холбооPDF: Policy Decision FunctionАчааллыг шийдвэрлэх функц [WGD]
2053Харилцаа холбооPDF: Probability Density FunctionPDF: Магадлалын нягтын функц [WGD]
2054Харилцаа холбооPDP ContextPDP нөхцөл [WGD]
2055Харилцаа холбооPeak powerХамгийн их чадал [WGD]
2056Харилцаа холбооPER: Packed Encoding RulesБагцалсан кодлолын дүрэм [WGD]
2057Харилцаа холбооPFS: Proportional Fair SchedulingПропорциональ тэнцүү хуваарь [WGD]
2058Харилцаа холбооPhase jitterФазын зөрүү [WGD]
2059Харилцаа холбооPHP: Personal Handy PhoneХэрэглэгчийн гар утас [WGD]
2060Харилцаа холбооPHS: Personal HandyPhone SystemХэрэглэгчийн гар утасны систем [WGD]
2061Харилцаа холбооPhysical channelФизик суваг [WGD]
2062Харилцаа холбооPico cellПико үүр [WGD]
2063Харилцаа холбооPilot codeТуршилтын код [WGD]
2064Харилцаа холбооPilot pollutionТуршилтаас гарах интерференц [WGD]
2065Харилцаа холбооPLMN: Public Land-Mobile NetworkНийтийн Хөдөлгөөнт Газрын Сүлжээ [WGD]
2066Харилцаа холбооPMR: Private Mobile RadioНууцлалтай Хөдөлгөөнт Холбоо [WGD]
2067Харилцаа холбооPN: Pseudo-NoiseПсевдо шуугиан [WGD]
2068Харилцаа холбооPNCQPSK: Pseudo-Noise Complex Quadrature Phase Shift KeyingПсевдо шуугианы комплекс Квадрат Фаз Солих Модуляц [WGD]
2069Харилцаа холбооPoC: Push to Talk over CellularҮүрэн холбооны төхөөрөмжөөр дараад ярих [WGD]
2070Харилцаа холбооPOCSAG: Post Office Code Standard Advisory GroupPOCSAG [WGD]
2071Харилцаа холбооPolarizationТуйлшралОгторгуйн орон зайд радио долгионы цахилгаан орны хүчлэгийн вэктор хэрхэн байрласнаас радио долгионы туйлшрал тодорхойлогдох бөгөөд векторын байрлал нь туйлшралын чиглэлийг тодорхойлно.[WGD]
2072Харилцаа холбооPolarization diversityТуйлшралын олон талт байдал [WGD]
2073Харилцаа холбооPower controlчадлын удирдлага [WGD]
2074Харилцаа холбооPQA: Palm Query ApplicationsPalm Query Програмууд [WGD]
2075Харилцаа холбооPRBS: Pseudo-Random Binary SequenceПсевдо-санамсаргүй хоёртын дараалал [WGD]
2076Харилцаа холбооPRMA: Packet Reservation Multiple AccessБагцын олон хандалтат захиалга [WGD]
2077Харилцаа холбооProcessing gainБоловсруулалтын өсгөлт [WGD]
2078Харилцаа холбооPropagationТархалт [WGD]
2079Харилцаа холбооPropagation channelТархалтын суваг [WGD]
2080Харилцаа холбооPSD: Power spectral densityЧадлын нягтын спектр [WGD]
2081Харилцаа холбооPSTN: Public Switched Telephone NetworkНийтийн удирдлагын телефон сүлжээ [WGD]
2082Харилцаа холбооPTT: Post, Telecommunications&TelegraphШуудан, Цахилгаан Холбоо, Телеграф [WGD]
2083Харилцаа холбооPunctured codeНүхэлсэн код [WGD]
2084Харилцаа холбооPUSC: Partially Used Sub-CarrierХэсэгчлэн ашиглаж байгаа дэд зөөгч [WGD]
2085Харилцаа холбооQ-BandQ-зурвас [WGD]
2086Харилцаа холбооQCIF: Quarter CIFCIF – ийн 1/4 [WGD]
2087Харилцаа холбооQPSK: Quadrature Phase Shift KeyingКвадратур Фаз Солих Модуляц [WGD]
2088Харилцаа холбооQuadrature-PhaseКвадратур Фаз [WGD]
2089Харилцаа холбооRAB: Reverse-Link Activity BitГэдрэг шугамын ажиллагааны бит [WGD]
2090Харилцаа холбооRACE:Research in Advanced Communications EquipmentХарилцаа Холбооны Дэвшилтэт тоног төхөөрөмжийн судалгаа [WGD]
2091Харилцаа холбооRACH: Random Access ChannelСанамсаргүй хандалтын суваг [WGD]
2092Харилцаа холбооRadioРадио [WGD]
2093Харилцаа холбооRadio horizonхэвтээ долгионДэлхийн газрын гадаргуу нь цэгээс цэгүүдийг шүргэх төдий чиглэлтэй радио долгионуудын цацаргуудиг чиглүүлхэд.[WGD]
2094Харилцаа холбооRadio linkРадио шугам [WGD]
2095Харилцаа холбооRadio portРадио порт [WGD]
2096Харилцаа холбооRadio propagationРадио тархалт [WGD]
2097Харилцаа холбооradio relay systemРадио релей систем [WGD]
2098Харилцаа холбооRadiocommunicationрадио холбооРадио долгион ашиглан харилцаа холбоо тогтоохыг радио холбоо гэнэ.[WGD]
2099Харилцаа холбооRake receiverРейк хүлээн авагч [WGD]
2100Харилцаа холбооRAN: Radio Access NetworkРадио хандалтын сүлжээ [WGD]
2101Харилцаа холбооRANAP: Radio Access Network Application PartРадио хандалтын сүлжээ хэрэглэгчийн хэсэг [WGD]
2102Харилцаа холбооRay pathцацрагийн зам [WGD]
2103Харилцаа холбооRayleigh channelРелей суваг [WGD]
2104Харилцаа холбооRayleigh fadingРелей замхралт [WGD]
2105Харилцаа холбооRBDS: Radio Broadcast Data SystemРадио өргөн нэвтрүүлгийн өгөгдлийн систем [WGD]
2106Харилцаа холбооRC: Radio ConfigurationРадио тохиргоо [WGD]
2107Харилцаа холбооRCC: Radio Common CarrierЭнгийн радио зөөгч [WGD]
2108Харилцаа холбооRDCCH: Reverse Digital Control ChannelГэдрэг тоон удирдлагын суваг [WGD]
2109Харилцаа холбооREAG RegionREAG бүс [WGD]
2110Харилцаа холбооReal Time SystemБодит хугацааны системГадны ямар нэгэн үйл ажиллагаанд түргэн шуурхай хариу өгөх, цаг хугацааны алдагдалгүй байх зориулалттай тухайн цаг хугацааны мэдээллийг хугацааны зөрүүгүй синхрон дамжуулдаг систем. Бүх төрлийн хяналтын системд хэрэглэнэ.[WGD]
2111Харилцаа холбооReceive diversityХүлээн авах ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
2112Харилцаа холбооReed Solomon codeРийд соломон код [WGD]
2113Харилцаа холбооReFLEXReFLEX протокол [WGD]
2114Харилцаа холбооRegistrationБүртгэл [WGD]
2115Харилцаа холбооRemote Access PointАлсын хандалтын цэг [WGD]
2116Харилцаа холбооReuse factorдахин ашиглах коэффициент [WGD]
2117Харилцаа холбооReverse linkГэдрэг холбоо [WGD]
2118Харилцаа холбооRF License: Radio Frequency LicenseРадио давтамжийн лиценз [WGD]
2119Харилцаа холбооRF: Radio FrequencyРадио давтамж [WGD]
2120Харилцаа холбооRFCOMM: Radio Frequency CommunicationРадио давтамжийн холбоо [WGD]
2121Харилцаа холбооRFI: Radio Frequency InterferenceРадио давтамжийн интерференц [WGD]
2122Харилцаа холбооRFID: Radio frequency identificationРадио давтамжийг таних [WGD]
2123Харилцаа холбооRician channelРайсиан суваг [WGD]
2124Харилцаа холбооRician fadingРайсиан замхралт [WGD]
2125Харилцаа холбооRician PDFРайсиан PDF [WGD]
2126Харилцаа холбооRLC: Radio Link ControlРадио шугамын удирдлага [WGD]
2127Харилцаа холбооRLP: Radio Link ProtocolРадио шугамын протокол [WGD]
2128Харилцаа холбооRNC: Radio Network ControllerРадио сүлжээний удирдлага [WGD]
2129Харилцаа холбооRogue Access PointЗөвшөөрөлгүй хандалтын цэг [WGD]
2130Харилцаа холбооRPC: Reverse Power ControlУрвуу чадлын удирдлага [WGD]
2131Харилцаа холбооRPE-LTP: Regular Pulse Excited-Long Term PredictionБайнгын импульстэй урт хугацааны таамаглал [WGD]
2132Харилцаа холбооRRC: Radio Resource ControlРадио хэрэгслийн удирдлага [WGD]
2133Харилцаа холбооRRD: RF Receiving DeviceRF Хүлээн авах төхөөрөмж [WGD]
2134Харилцаа холбооRRI: Reverse Rate IndicatorГэдрэг хурдны индикатор [WGD]
2135Харилцаа холбооRRS: Round Robin SchedulingРоунд робин хуваарилалт [WGD]
2136Харилцаа холбооRS: Relay StationДамжуулах станц [WGD]
2137Харилцаа холбооRSA: Rural Service AreaОрон нутгийн үйлчилгээ [WGD]
2138Харилцаа холбооRSSI: Relative Signal Strength IndicatorХарьцангуй дохионы чадлын үзүүлэлт [WGD]
2139Харилцаа холбооRTG: Receive/transmit Transition GapХүлээн авах/нэвтрүүлэх шилжилтийн зай [WGD]
2140Харилцаа холбооrtPS: Real-Time Polling ServiceБодит хугацааны санал хураах үйлчилгээ [WGD]
2141Харилцаа холбооR-UIM: Removable User Identity ModuleХөдөлгөөнт хэрэглэгчийг таних модуль [WGD]
2142Харилцаа холбооS/I: Signal-to-interference ratioДохио-интерференцийн харьцаа [WGD]
2143Харилцаа холбооSABP: Service Area Broadcast ProtocolҮйлчилгээний бүсийн өргөн нэвтрүүлгийн протокол [WGD]
2144Харилцаа холбооSACCH: Slow Associated Control ChannelУдаан холбоотой удирдлагийн суваг [WGD]
2145Харилцаа холбооSALT: Speech Application Language TagsЯрианы аппликейшны хэлний тааг [WGD]
2146Харилцаа холбооSAT: Set-up Audio ToneДуу дүрсийн тохируулга [WGD]
2147Харилцаа холбооSatelliteХиймэл дагуул [WGD]
2148Харилцаа холбооSatellite CommunicationХиймэл дагуулын харилцаа холбоо [WGD]
2149Харилцаа холбооSatellite InternetХиймэл дагуулын интернет [WGD]
2150Харилцаа холбооsatellite linkсансрын шугамХиймэл дагуулаар дамжуулан газрын нэвтрүүлэх станц болон газрын хүлээн авах станцын хоорондох радио холболт. Сансрын шугам нь өгсөх шугам, уруудах шугамаас бүрдэнэ.[WGD]
2151Харилцаа холбооsatellite orbitХиймэл дагуулын тойрог зам [WGD]
2152Харилцаа холбооSatellite phoneСансрын холбооны гар утас [WGD]
2153Харилцаа холбооSattelite communicationСансрын холбоо [WGD]
2154Харилцаа холбооScatteringТархалт [WGD]
2155Харилцаа холбооSCCH: Signaling Control ChannelДохионы удирдлагын суваг [WGD]
2156Харилцаа холбооSCH: Synchronization ChannelСинхрончлолын суваг [WGD]
2157Харилцаа холбооSDCCH: Stand-alone Dedicated Control ChannelТусгай зориулалтын удирдлагын суваг [WGD]
2158Харилцаа холбооSDMA: Space Division Multiple AccessОрон зайн хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
2159Харилцаа холбооSDP: Service Discovery ProtocolҮйлчилгээг илрүүлэх протокол [WGD]
2160Харилцаа холбооSectorСектор [WGD]
2161Харилцаа холбооSector AntennaСектор антен [WGD]
2162Харилцаа холбооService areaҮйлчилгээ үзүүлж буй муж [WGD]
2163Харилцаа холбооSF: Spreading FactorТархалтын коэффициент [WGD]
2164Харилцаа холбооSFHMA: Slow Frequency Hopped Multiple AccessДавтамжийн удаан үсрэлттэй олон цэгийн хандалт [WGD]
2165Харилцаа холбооSFN: Single Frequency NetworkНэг давтамжийн сүлжээ [WGD]
2166Харилцаа холбооSGF: Signaling Gateway FunctionДохионы гарцын функц [WGD]
2167Харилцаа холбооSGSN: Serving GPRS Support NodeҮйлчилгээ үзүүлж буй GPRS дэмжих зангилаа [WGD]
2168Харилцаа холбооShadow fadingShadow fading үзэгдэл [WGD]
2169Харилцаа холбооSHF: Super High FrequencyХэт өндөр давтамж [WGD]
2170Харилцаа холбооSHO: Soft HandoffЗөөлөн гардвар [WGD]
2171Харилцаа холбооShort message service(SMS)Богино мэдээний үйлчилгээSMS нь хөдөлгөөнт телефон руу техтэн мэдээг илгээхэд ашиглагддаг. Мэдээнүүд нь голдуу 160 тэмдэгтийн урттай байдаг бол зарим үйлчилгээ нь 224 тэмдэгтийг дэмждэг 5-бит горимыг ашигладаг.[WGD]
2172Харилцаа холбооSidebandХажуугийн зурвасСинулэг зөөгч давтамжийн дээр болон доор байрлах давтамжийн зурвас ба спекрийн бүрэлдэхүүн хэсэг юм.[WGD]
2173Харилцаа холбооSiGe: Silicon-Germanium TechnologyЦахиур-Германы технологи [WGD]
2174Харилцаа холбооSignalДохиоДохио гэдэг нь зарим үзэгдлийн шинж чанарын тухай мэдээлэл, үйл хөдлөл, дуу зэргийг дамжуулах үйл ажиллагаа юм.[WGD]
2175Харилцаа холбооSignal BoosterДохионы хурдасгуур [WGD]
2176Харилцаа холбооSignal DiversityДохионы олон талт байдал [WGD]
2177Харилцаа холбооSignal lossДохионы алдагдал [WGD]
2178Харилцаа холбооSignal StrengthДохионы чадал [WGD]
2179Харилцаа холбооSilent AlertУнтарсан дохио [WGD]
2180Харилцаа холбооSIM CardSIM карт [WGD]
2181Харилцаа холбооSIM: Subscriber Identity ModuleХэрэглэгчийг таних модуль [WGD]
2182Харилцаа холбооSIMO: Single Input Multiple OutputНэг оролт олон гаралт [WGD]
2183Харилцаа холбооSimulcastСимулкаст [WGD]
2184Харилцаа холбооSingle-user licenceГанц хэрэглэгчийн лицензГанц хэрэглэгчийн лиценз нь зөвхөн нэг компьютерт эрхтэй програм хангамж.[WGD]
2185Харилцаа холбооSINR: Signal to Interference plus Noise RatioДохио интерференц дээр нэмэгдсэн шуугианы харьцаа [WGD]
2186Харилцаа холбооSISO: Single Input Single OutputНэг оролт нэг гаралт [WGD]
2187Харилцаа холбооSLF: Subscription Locator FunctionХэрэглэгчийн байрлалын функц [WGD]
2188Харилцаа холбооSlotted ALOHAСлоттой ALOHA [WGD]
2189Харилцаа холбооSlow fadingУдаан сарнилт [WGD]
2190Харилцаа холбооSM: Spatial MultiplexingОрон зайн нягтруулга [WGD]
2191Харилцаа холбооSmard cardСмарт картКредит картны хэмжээтэй дотроо нэг эсвэл түүнээс илүү хагас дамжуулагч агуулсан байдаг.[WGD]
2192Харилцаа холбооSmart phoneУхаалаг утас [WGD]
2193Харилцаа холбооSMATV: Satellite Master Antenna TelevisionХиймэл дагуулын мастер антеннтай Телевиз [WGD]
2194Харилцаа холбооSMG: Special Mobile GroupТусгай хөдөлгөөнт бүлэг [WGD]
2195Харилцаа холбооSMLC: Serving Mobile Location CenterҮйлчилгээ үзүүлж буй хөдөлгөөнт байршлын төв [WGD]
2196Харилцаа холбооSMLCPP: Serving Mobile Location Center Peer-to-Peer ProtocolҮйлчилгээ үзүүлж буй хөдөлгөөнт байршлын төв – цэгээс цэгт протокол [WGD]
2197Харилцаа холбооSMPP: Short Message Peer to PeerЦэгээс цэгт богино мессеж илгээх [WGD]
2198Харилцаа холбооSMR: Specialized Mobile RadioТусгай хөдөлгөөнт радио [WGD]
2199Харилцаа холбооSMS: Short Message ServiceБогино мессежийн үйлчилгээ [WGD]
2200Харилцаа холбооSMS-CB: Short Message Service – Cell BroadcastБогино мессеж үйлчилгээ – Өргөн нэвтрүүлгийн үүрэн сүлжээ [WGD]
2201Харилцаа холбооSMS-PP: Short Message Service – Point to PointБогино мессеж үйлчилгээ – цэгээс цэгт [WGD]
2202Харилцаа холбооSNIR: Signal to Noise + Interference RatioДохио шуугианы харьцаа + интерференцийн харьцаа [WGD]
2203Харилцаа холбооSNR: Signal-to-noise RatioДохио шуугианы харьцаа [WGD]
2204Харилцаа холбооS-OFDMA: Scalable Orthogonal Frequency Division Multiple AccessӨргөтгөх боломжтой тэгш хэмт Давтамжийн хуваалттай Олон цэгийн хандалт [WGD]
2205Харилцаа холбооSoftware Access PointПрограм хангамжийн хандалтын цэг [WGD]
2206Харилцаа холбооSpace diversityОрон зайн ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
2207Харилцаа холбооspace stationсансрын станцЭнэхүү станц нь дэлхийн гадарга дээр болон дэлхийн агаар мандлын үндсэн хэсгийн аль нэгд байрладаг, харилцаа холбоонд зориулагдсан:
– Нэг эсвэл хэд хэдэн газрын станцууд
– Нэг буюу хэд хэдэн орон зайд хиймэл дагуул болон бусад обьектуудыг тусгах ижил төрлийн хэд хэдэн станц байна.
[WGD]
2208Харилцаа холбооSPACH: SMS Point-to-point CHannelSMS цэгээс цэгт суваг [WGD]
2209Харилцаа холбооSpectrum AllocationСпектр хуваарилалт (Зурвасын) [WGD]
2210Харилцаа холбооSpectrum AssignmentСпектр хуваарилалт (Сувгийн) [WGD]
2211Харилцаа холбооSpectrum ReuseСпектр дахин ашиглалт [WGD]
2212Харилцаа холбооSpectrum spreadingСпектр тархалт [WGD]
2213Харилцаа холбооSpeech codingЯрианы кодлол [WGD]
2214Харилцаа холбооSpread spectrumТархалтын спектр [WGD]
2215Харилцаа холбооSR: Spread RateТархалтын хурд [WGD]
2216Харилцаа холбооSRNC: Serving Radio Network ControllerҮйлчилгээ үзүүлж байгаа радио сүлжээний удирдлага [WGD]
2217Харилцаа холбооSS: Subscriber StationХэрэглэгчийн станц [WGD]
2218Харилцаа холбооSSB: Single-sideband modulationНэг хажуугийн зурвасын модуляц [WGD]
2219Харилцаа холбооSSD: Shared Secret DataХувуулцсан нууц өгөгдөл [WGD]
2220Харилцаа холбооSSID: Service Set IdentifierҮйлчилгээний сет танигч [WGD]
2221Харилцаа холбооSTAP: Space-Time Adaptive ProcessingОрон зай- Хугацааны адаптив процесс [WGD]
2222Харилцаа холбооSTBC: Space Time Block CodingОрон зай-Хугацааны блок кодлол [WGD]
2223Харилцаа холбооSTC: Space Time CodingОрон зай-Хугацааны кодлол [WGD]
2224Харилцаа холбооSTD: Selective Transmit DiversityСонгомол дамжууллын ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
2225Харилцаа холбооSTTC: Space –Time Trellis CodingОрон зай-хугацаанй треллис кодлол [WGD]
2226Харилцаа холбооSub NetworkДэд сүлжээ [WGD]
2227Харилцаа холбооSupplementary servicesНэмэлт үйлчилгээ [WGD]
2228Харилцаа холбооSyncMLSyncML [WGD]
2229Харилцаа холбооTACS: Total Access Communication SystemTACS технологи [WGD]
2230Харилцаа холбооTAMS: Track and Manage ServiceХяналт удирдлагын үйлчилгээ [WGD]
2231Харилцаа холбооTAP: Telocator Alphanumeric ProtocolТелокатор үсэг, тоон протокол [WGD]
2232Харилцаа холбооTCH/F: Traffic Channel – full rateАчааллын суваг- бүрэн чадлын [WGD]
2233Харилцаа холбооTCH/H: Traffic Channel – half rateАчааллын суваг-хагас чадлын [WGD]
2234Харилцаа холбооTCH: Traffic ChannelАчааллын суваг [WGD]
2235Харилцаа холбооTCM: Trellis Code ModulationТреллис кодын модуляц [WGD]
2236Харилцаа холбооTCP: Telocator Conversion ProcessorТелокатор хувиргах процесс [WGD]
2237Харилцаа холбооTCS: Telephony Control Protocol SpecificationТелефон хяналтын протоколын үзүүлэлт [WGD]
2238Харилцаа холбооTD-CDMA: Time Division, Code Division Multiple AccessХугацааны хуваалттай – Кодын хуваалттай Олон цэгийн хандалт [WGD]
2239Харилцаа холбооTDD: Time Division DuplexХугацааны хуваалттай Дуплекс [WGD]
2240Харилцаа холбооTDMA: Time Division Multiple AccessХугацааны хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
2241Харилцаа холбооTDN: Temporary Directory NumberТүр зуурын лавлах дугаар [WGD]
2242Харилцаа холбооTDP: Telocator Data ProtocolТелокатор мэдээллийн протокол [WGD]
2243Харилцаа холбооTD-SCDMA: Time Division Synchronous Code Division Multiple AccessХугацааны хуваалттай – Синхрон Кодын хуваалттай Олон цэгийн хандалт [WGD]
2244Харилцаа холбооTDTD: Time Division Transmit DiversityХугацааны хуваалттай дамжуулалтын ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
2245Харилцаа холбооTelecommuncationsЦахилгаан холбооКабель утас, телеграф, телефон, өргөн зурвасаар алс зайд холбогдох харилцаа холбооны нэр томъёо юм.[WGD]
2246Харилцаа холбооTelematicsТелематик [WGD]
2247Харилцаа холбооTemporal Key Integrity Protocol (TKIP) is part of the IEEE 802.11i encryptionTKIP протокол [WGD]
2248Харилцаа холбооTerminalТөгсгөлийн төхөөрөмжСүлжээнд холбогдсон хэрэглэгчийн хандалтыг хангах компьютер эсвэл төгсгөлийн төхөөрөмжүүдийг хэлнэ[WGD]
2249Харилцаа холбооTFC: Telocator Format ConversionТелокатор форматыг хөрвүүлэх [WGD]
2250Харилцаа холбооTIA: Telecommunications Industry AssociationЦахилгаан холбооны үйлдвэрлэлийн холбоо [WGD]
2251Харилцаа холбооTID: Tunnel IdentifierТуннел танигч [WGD]
2252Харилцаа холбооTime dispersionХугацааны дисперс [WGD]
2253Харилцаа холбооTime diversityХугацааны ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
2254Харилцаа холбооTinyOSTinyOS [WGD]
2255Харилцаа холбооTIPP: Telocator Interswitch Paging ProtocolTIPP протокол [WGD]
2256Харилцаа холбооTMC: Telocator Mobile Computer ProtocolТелокаторын гар утас компьютерийн протокол [WGD]
2257Харилцаа холбооTME: Telocator Message Entry ProtocolТелокаторын мессеж нэвтрэх протокол [WGD]
2258Харилцаа холбооTMSI: Temporary Mobile Station IdentityХөдөлгөөнт станцын түр зуурын танигч [WGD]
2259Харилцаа холбооTMSI: Temporary Mobile Subscriber IdentityХөдөлгөөнт хэрэглэгчийн түр зуурын танигч [WGD]
2260Харилцаа холбооTM-UWM: Time-Modulated Ultra-Wide BandХугацааны модуляцтай – хэт өргөн зурвас [WGD]
2261Харилцаа холбооTNPP: Telocator Network Paging ProtocolТелокаторын сүлжээний пейжинг протокол [WGD]
2262Харилцаа холбооTOA: Time OF ArrivalИрэх хугацаа [WGD]
2263Харилцаа холбооTranscodingКодчилох [WGD]
2264Харилцаа холбооTransmission FrequencyНэвтрүүлэх давтамж [WGD]
2265Харилцаа холбооTransmit PowerНэвтрүүлэх чадал [WGD]
2266Харилцаа холбооTransmitterНэвтрүүлэх төхөөрөмж [WGD]
2267Харилцаа холбооTransponderТранспондер [WGD]
2268Харилцаа холбооTrGW: Translation GatewayХөрвүүлэх гарц [WGD]
2269Харилцаа холбооTri-bandГурвалсан зурвас [WGD]
2270Харилцаа холбооTri-mode: Triple mode (tri-mode)Гурвалсан горим [WGD]
2271Харилцаа холбооTropospheric propagationАгаар мандалын тархалтИоносфер ба Трофосферын орчин дахь санамсаргүй өөрчлөлтэй харилцан хамаарал бүхий олон цацарагын үйлчлэлийн нөлөөгөөр анх нэвтэрүүлсэн долгионы хэлбэр янз бүрийн гаржуудалд орнот[WGD]
2272Харилцаа холбооTRT: Telocator Radio Transport protocolТелокаторын радио транспорт протокол [WGD]
2273Харилцаа холбооTSTD: Time Switched Transmit DiversityХугацааны удирдлагатай дамжууллын ялгавартай хүлээн авалт [WGD]
2274Харилцаа холбооTTA: Telecommunications Technology AssociationХарилцаа холбооны Технологийн Холбоо [WGD]
2275Харилцаа холбооTTC: Telecommunications Technology CommitteeЦахилгаан холбооны технологийн комисс [WGD]
2276Харилцаа холбооTTG: Transmit/receive Transition GapНэвтрүүлэх/ Хүлээн авах шилжилтийн зай [WGD]
2277Харилцаа холбооTTI: Transmission Time IntervalДамжууллын хугацааны интервал [WGD]
2278Харилцаа холбооTurbo CodeТурбо код [WGD]
2279Харилцаа холбооTWO – WAY CommunicationХоёр талын дамжуулалтай харилцаа холбоо [WGD]
2280Харилцаа холбооUCD: Uplink Channel DescriptorӨгсөх шугамын сувгийн тодорхойлогч [WGD]
2281Харилцаа холбооUDLP: UniDirectional Link ProtocolUniDirectional линк протокол [WGD]
2282Харилцаа холбооUE: User EquipmentХэрэглэгчийн төхөөрөмж [WGD]
2283Харилцаа холбооUGS: Unsolicited Grant ServiceUGS: Сайн дурын грант үйлчилгээ [WGD]
2284Харилцаа холбооUHF: Ultra High FrenquencyХэт өндөр давтамж [WGD]
2285Харилцаа холбооUICC: USIM Integrated Circuit CardUSIM нэгдсэн хэлхээний карт [WGD]
2286Харилцаа холбооUIM: User Identity ModuleХэрэглэгчийг таних модуль [WGD]
2287Харилцаа холбооUL: UplinkӨгсөх шугам [WGD]
2288Харилцаа холбооUltra WidebandХэт өргөн зурвас [WGD]
2289Харилцаа холбооUMSC: UMTS Mobile Switching CenterUMTS хөдөлгөөнт удирдлагын төв [WGD]
2290Харилцаа холбооUMTS: Universal Mobile Telecommunications SystemУниверсал хөдөлгөөнт холбооны систем [WGD]
2291Харилцаа холбооUplinkӨгсөх шугамХэрэглэгчээс станц хүрэх шугам[WGD]
2292Харилцаа холбооUPT: Universal Personal TelecommunicationsУниверсал хувийн харилцаа холбоо [WGD]
2293Харилцаа холбооUrban cellsХотын үүрэн холбоо [WGD]
2294Харилцаа холбооUSDC: United States Digital CellularАНУ-ын дижитал үүрэн холбоо [WGD]
2295Харилцаа холбооUSIM: Universal Subscriber Identity ModuleУниверсал хэрэглэгчийг таних модуль [WGD]
2296Харилцаа холбооUSIM: Upgrade SIMSIM сайжруулалт [WGD]
2297Харилцаа холбооUTRA: UMTS Terrestrial Radio AccessДэлхийн радио хандалт [WGD]
2298Харилцаа холбооUTRA: UMTS Terrestrial Radio AccessUMTS гадаргын радио хандалт [WGD]
2299Харилцаа холбооUTRAN LTE: UMTSUMTS [WGD]
2300Харилцаа холбооUTRAN: UMTS Terrestrial Radio Access NetworkUMTS гадаргын радио хандалтын сүлжээ [WGD]
2301Харилцаа холбооUUT: Unit Under TestТестлэх нэгж [WGD]
2302Харилцаа холбооUWB: Ultra-Wide-BandХэт өргөн зурвас [WGD]
2303Харилцаа холбооUWC: Universal Wireless ConsortiumУниверсал утасгүй холбооны консорциум [WGD]
2304Харилцаа холбооUWC-136UWC-136 [WGD]
2305Харилцаа холбооUWCC: Universal Wireless Communications ConsortiumУниверсал утасгүй холбоны консорциум [WGD]
2306Харилцаа холбооVAD: Voice Activity DetectorДууны үйл ажиллагааны детектор [WGD]
2307Харилцаа холбооV-BandV зурвас [WGD]
2308Харилцаа холбооvCARDvCARD [WGD]
2309Харилцаа холбооVHF: Very High FrequencyХамгийн өндөр давтамж [WGD]
2310Харилцаа холбооViterbi algorithmВитерби алгоритм [WGD]
2311Харилцаа холбооVLR: Visitor Location RegisterХэрэглэгчдийн байршлын бүртгэл [WGD]
2312Харилцаа холбооVocoderВокодер [WGD]
2313Харилцаа холбооVoice Activated DialingЯриагаар идэвхжидэг дуудлага [WGD]
2314Харилцаа холбооVoice ChannelДууны суваг [WGD]
2315Харилцаа холбооVoWIP: Voice over Wireless IPДуут утасгүй IP [WGD]
2316Харилцаа холбооVoxML: Voice Markup LanguageДуут тэмдэглэгээний хэл [WGD]
2317Харилцаа холбооVSB: Vestigial SidebandДарагдсан хажуугийн зурвас [WGD]
2318Харилцаа холбооVSELP: Vector Sum Excited Linear PredictiveВектор нийлбэртэй шугаман таамаглалын код [WGD]
2319Харилцаа холбооWAE: Wireless Application EnvironmentУтасгүй аппликейншны орчин [WGD]
2320Харилцаа холбооWalsh CodeWalsh код [WGD]
2321Харилцаа холбооWAP ForumWAP форум [WGD]
2322Харилцаа холбооWAP: Wireless Access PointУтасгүй хандалтын цэг [WGD]
2323Харилцаа холбооWAP: Wireless Application ProtocolУтасгүй аппликейнш протокол [WGD]
2324Харилцаа холбооWASP: wireless application service providerУтасгүй аппликейшн үйлчилгээгээр хангагч [WGD]
2325Харилцаа холбооW-ATM: Wireless Asynchronous Transfer Mode networkУтасгүй асинхрон дамжууллын горимын сүлжээ [WGD]
2326Харилцаа холбооWBMP: Wireless BitmapУтасгүй битмап [WGD]
2327Харилцаа холбооWBXML: WAP Binary XMLWBXML технологи [WGD]
2328Харилцаа холбооWCA: Wireless Communications AssociationУтасгүй харилцаа холбоо [WGD]
2329Харилцаа холбооWCDMA: Wideband-Code Division Multiple AccessӨргөн зурвасын Кодын хуваалттай Олон цэгийн хандалт [WGD]
2330Харилцаа холбооWDF: Wireless Data ForumУтасгүй мэдээллийн форум [WGD]
2331Харилцаа холбооWDP: Wireless Datagram ProtocolУтасгүй өгөгдлийн протокол [WGD]
2332Харилцаа холбооWDS: Wireless Distribution SystemУтасгүй түгээх систем [WGD]
2333Харилцаа холбооWECA: Wireless Ethernet Compatibility AllianceУтасгүй этернет нийцтэй холбоо [WGD]
2334Харилцаа холбооWEP: Wired-Equivalent PrivacyУтастай-эквивалент нууцлал [WGD]
2335Харилцаа холбооWiBroWiBro технологи [WGD]
2336Харилцаа холбооWiDEN: Wideband Integrated Dispatch Enhanced NetworkӨргөн зурвасын илгээх дэвшилтэт нэгдсэн систем [WGD]
2337Харилцаа холбооWi-Fi AllianceWi-Fi холбоо [WGD]
2338Харилцаа холбооWi-Fi: Wireless FidelityУтасгүй технологи [WGD]
2339Харилцаа холбооWIM: WAP Identity ModuleWAP таних модуль [WGD]
2340Харилцаа холбооWiMaxWiMax технологи [WGD]
2341Харилцаа холбооWiMedia AllianceWiMedia холбоо [WGD]
2342Харилцаа холбооWIN: Wireless Intelligent NetworkУтасгүй ухаалаг сүлжээ [WGD]
2343Харилцаа холбооwireless accessутасгүй хандалтРадио холболт болон радио хэрэглэгч хоорондын үндсэн сүлжээ. Утасгүй сүлжээний холболтын жишээ: – тогтмол утасгүй хандалт -хөдөлгөөнт утасгүй хандалт – тогтворгүй утасгүй хандалт[WGD]
2344Харилцаа холбооwireless accessутасгүй хандалт [WGD]
2345Харилцаа холбооWireless BridgeУтасгүй бридж [WGD]
2346Харилцаа холбооWireless ChannelУтасгүй суваг [WGD]
2347Харилцаа холбооWireless communicationУтасгүй холбоо [WGD]
2348Харилцаа холбооWireless FireWireУтасгүй FireWire [WGD]
2349Харилцаа холбооWireless GatewayУтасгүй гарцын төхөөрөмж [WGD]
2350Харилцаа холбооWireless Private Branch Exchange (WPABX)WPABX технологи [WGD]
2351Харилцаа холбооWireless routerУтасгүй рүтер [WGD]
2352Харилцаа холбооWISP: Wireless ISPУтасгүй ISP [WGD]
2353Харилцаа холбооWLAN: Wireless local-area networks (Wireless LAN)Утасгүй дотоод сүлжээ (Wireless LAN) [WGD]
2354Харилцаа холбооWLL: Wireless Local LoopУтасгүй холбооны систем [WGD]
2355Харилцаа холбооWMF: Wireless Message FormatУтасгүй мессеж формат [WGD]
2356Харилцаа холбооWML: Wireless Markup LanguageУтасгүй тэмдэглэгээт хэл [WGD]
2357Харилцаа холбооWOS: Wireless Office SystemsУтасгүй оффис систем [WGD]
2358Харилцаа холбооWPA: Wi-Fi Protected AccessWi-Fi хамгаалагдсан хандалт [WGD]
2359Харилцаа холбооWPA2: Wi-Fi Protected Access 2Wi-Fi хамгаалагдсан хандалт 2 [WGD]
2360Харилцаа холбооWPAN: Wireless Personal-Area NetworkУтасгүй дотоод сүлжээ [WGD]
2361Харилцаа холбооWRAN: Wireless Regional Area NetworkУтасгүй бүс нутгийн сүлжээ [WGD]
2362Харилцаа холбооWSP: Wireless Session ProtocolУтасгүй хурлын протокол [WGD]
2363Харилцаа холбооW-TDMA: Wideband Time Division Multiple AccessӨргөн зурвасын хугацааны хуваалттай олон цэгийн хандалт [WGD]
2364Харилцаа холбооWTLS: Wireless Transport Layer SecurityУтасгүй дамжууллын түвшний нууцлал [WGD]
2365Харилцаа холбооWTP: Wireless Transaction ProtocolУтасгүй шилжүүлгийн протокол [WGD]
2366Харилцаа холбооWUSB: Wireless USBУтасгүй USB технологи [WGD]
2367Харилцаа холбооWWAN: Wireless WANУтасгүй WAN сүлжээ [WGD]
2368Харилцаа холбооX-BandX-зурвас [WGD]
2369Харилцаа холбооYagi AntennaЯги антенн [WGD]
2370Харилцаа холбооZDO: ZigBee Device ObjectЗигби төхөөрөмжийн объект [WGD]
2371Харилцаа холбооZigBeeЗигби технологи [WGD]
2372Харилцаа холбооZone PagingБүсийн пейжер [WGD]
2373МТ, КУArtificial intelligenceХиймэл оюунХүний оюун ухааныг ойлгож авах үүднээс ухаалаг систем, ялангуяа ухаалаг компьютерийн програм үүсгэх зорилготой шинжлэх ухаан, технологи.[МХХТ]
2374МТ, КУArtificial Neural Network (ANN)Хиймэл нейрон сүлжээБиологийн нейрон сүлжээ буюу амьд организмын мэдрэлийн эсийн сүлжээний бүтэц, ажиллагааг дуурайлгасан математик, програм болон техник хангамжийн загварчилсан шийдэл. Хиймэл нейрон сүлжээ нь хоорондоо холбоотой, харилцан хамааралтай ердийн процессоруудаас (хиймэл нейроноос) тогтдог. Персональ компьютерийн процессортой харьцуулахад маш энгийн бүтэцтэй ийм процессор нь бусад процессороосоо хүлээн авдаг эсвэл дамжуулдаг дохиог л боловсруулах чадвартай боловч харилцан хамааралтай удирдлага бүхий томоохон сүлжээ үүсгэх тохиолдолд төвөгтэй нарийн ажиллагааг гүйцэтгэх боломжтой болно.[МХХТ]
2375МТ, КУabbreviationтовчилсон үг  
2376МТ, КУAbstractТовч агуулга, Хураангуй, Хийсвэр  
2377МТ, КУacceleratorХурдасгуур  
2378МТ, КУAcceptЗөвшөөрөх  
2379МТ, КУAccessХандалт, хандах, хандах эрх  
2380МТ, КУaccess Levelхандалтын түвшин  
2381МТ, КУAccountБүртгэл, Данс  
2382МТ, КУacrossхөндлөн гулд  
2383МТ, КУActionҮйлдэл  
2384МТ, КУActivateИдэвхжүүлэх  
2385МТ, КУActiveИдэвхтэй  
2386МТ, КУad serverсурталчилгааны сервер  
2387МТ, КУAdaptТааруулах, тохируулах  
2388МТ, КУadaptiveзохицох, таарах  
2389МТ, КУaddнэмэх  
2390МТ, КУAdd-InНэмэлт, нэмэгдэл  
2391МТ, КУAdditionНэмэлт, нэмэх  
2392МТ, КУAdditionalНэмэлт, нэмэлтээр  
2393МТ, КУAdjustТохируулах  
2394МТ, КУAdjustmentТохируулалт  
2395МТ, КУadminадмин  
2396МТ, КУAdmin TemplateАдмины эх идэвхжилт  
2397МТ, КУAdministratorАдминистратор  
2398МТ, КУAdvancedГүнзгийрүүлсэн/Дэвшилтэт  
2399МТ, КУadvertorialтэргүүн сурталчилгаа  
2400МТ, КУaffiliate programнэгтгэх програм  
2401МТ, КУafterдараа, дараа нь, хойно нь  
2402МТ, КУAgendaХөтөлбөр  
2403МТ, КУagentагент, туршуул  
2404МТ, КУAggregateНэгтгэх, нийлүүлэх  
2405МТ, КУalertмэдээлэх, аюултай  
2406МТ, КУAlgorithmАлгоритм  
2407МТ, КУaliasорлуулах, зохиомол нэр  
2408МТ, КУAlias nameХочилсон нэр, Хуурмаг нэр, Товч нэр, Өөр нэр  
2409МТ, КУAlignЭгнүүлэх, Зэрэгцүүлэн өрөх, Жигдрүүлэх, Тэгшлэх  
2410МТ, КУAlignmentЖигдрүүлэлт, Эгнүүлэлт, Тэгшлэлт  
2411МТ, КУAllowЗөвшөөрөх  
2412МТ, КУAlphaАльфа  
2413МТ, КУAlphabeticЦагаан толгой  
2414МТ, КУalphabeticalцагаан толгойн  
2415МТ, КУalphanumericүсэг тоо холилдсон  
2416МТ, КУAmountДүн , Тоо хэмжээ  
2417МТ, КУamplifierөсгүүр  
2418МТ, КУAnalogАналог  
2419МТ, КУanalog computerаналог компьютер  
2420МТ, КУAnalysisЗадлан шинжилгээ, Шинжилгээ  
2421МТ, КУAnalyticsшинжилгээний арга  
2422МТ, КУAnchorЗангуу, Тогтоогуур, Бөхлүүр, Гадас  
2423МТ, КУAnimationХөдөлгөөн  
2424МТ, КУanimationдүрс хөдөлгөөнжүүлэх/амилуулах  
2425МТ, КУAnnotationТэмдэглэл  
2426МТ, КУanonymousнэргүй  
2427МТ, КУAnonymous userНуугдмал хэрэглэгч  
2428МТ, КУANSI TextANSI бичвэр  
2429МТ, КУAnswerХариу, Хариулах  
2430МТ, КУAPI -Application Programming InterfaceХэрэглээний програмын програмчлалын интерфейс, харьцах хэсэг  
2431МТ, КУAppearХарагдах  
2432МТ, КУAppearanceХарагдалт, Харагдах байдал  
2433МТ, КУAppendЗалгах, ард нь зүүх, нэмэх  
2434МТ, КУappendixхавсралт  
2435МТ, КУappletаплет програм  
2436МТ, КУApplicationПрограм, Хэрэглээний програм  
2437МТ, КУApplication programхэрэглээний програм  
2438МТ, КУApplyХэрэглэх  
2439МТ, КУApproveЗөвшөөрөх  
2440МТ, КУArchitectureАрхитектур  
2441МТ, КУArchiveАрхив  
2442МТ, КУAreaМуж  
2443МТ, КУArgumentАргумент  
2444МТ, КУArrangeЦэгцлэх, Эмхлэх, Ангилах, Өрөх, Байрлуулах  
2445МТ, КУArrange HorizontallyХөндлөнгөөр өрөх  
2446МТ, КУArrange VerticallyБосоогоор өрөх  
2447МТ, КУArrange WindowsЦонхнуудыг өрөх  
2448МТ, КУArrangementЦэгцлэлт, Эмхлэлт  
2449МТ, КУArrayХүснэгт, Массив, Цуваа  
2450МТ, КУArrowСум  
2451МТ, КУArticleНийтлэл, өгүүлэл  
2452МТ, КУAscendingӨсөхөөр  
2453МТ, КУAssignУтга олгох, оноох, олгох, өгөх  
2454МТ, КУAssign background pageДэвсгэр хуудас олгох  
2455МТ, КУAssign DatabaseӨгөгдлийн сан олгох  
2456МТ, КУAttachХавсаргах  
2457МТ, КУAttach dataӨгөгдөл хавсаргах  
2458МТ, КУAttach fileФайл хавсаргах  
2459МТ, КУattachmentхавсарга  
2460МТ, КУattenuationсулрал  
2461МТ, КУAttributeАтрибут, шинж чанар, шинж  
2462МТ, КУAudioДуу, Аудио  
2463МТ, КУAudio fileДууны файл, Аудио файл  
2464МТ, КУAudio Interchange File FormatДуу солилцох файлын формат  
2465МТ, КУauthenticationнотолгоо, танилт  
2466МТ, КУAuthorЗохиогч  
2467МТ, КУAuthorisedЗөвшөөрөлтэй  
2468МТ, КУauthorizationэрх олгох / зөвшөөрөх  
2469МТ, КУAutoӨөрөө, Авто  
2470МТ, КУAutoAlignӨөрөө жигдрэх  
2471МТ, КУAutoCalculateӨөрөө тооцоолох  
2472МТ, КУAutoCheckӨөрөө шалгах  
2473МТ, КУAutoCorrectӨөрөө засах  
2474МТ, КУAutoFillӨөрөө дүүргэх  
2475МТ, КУAutoFilterАвто шүүлтүүр  
2476МТ, КУAutomatic SortАвтомат ангилалт  
2477МТ, КУautomaticallyАвтоматаар  
2478МТ, КУAutoNumberingАвтомат дугаарлалт  
2479МТ, КУAvailableБэлэн  
2480МТ, КУAvailable disk spaceДискийн бэлэн эсвэл сул зай  
2481МТ, КУAverageДундаж  
2482МТ, КУAvoidЗайлсхийх  
2483МТ, КУAxesТэнхлэгүүд  
2484МТ, КУBackБуцах, Ар тал  
2485МТ, КУBack-endАр тал, цаад тал, ар төгсгөл  
2486МТ, КУBackgroundДэвсгэр  
2487МТ, КУBackground colorДэвсгэр өнгө  
2488МТ, КУBackground fillДэвсгэр дүүргэлт  
2489МТ, КУBackground ViewДэвсгэрийн харагдац  
2490МТ, КУBackspaceХоосон зай  
2491МТ, КУBackupНөөш  
2492МТ, КУbackupнөөшлөх, нөөцлөх  
2493МТ, КУBackup fileНөөш файл, нөөц файл  
2494МТ, КУbandwidthзурвасын өргөн  
2495МТ, КУBannerСурталчилгааны зураг, Баннер  
2496МТ, КУbasebandсуурь зурвас  
2497МТ, КУbaselineүндсэн шугам  
2498МТ, КУBasicСуурь, Үндсэн  
2499МТ, КУbasic accessсуурь хандалт  
2500МТ, КУbatchбагц  
2501МТ, КУBeforeӨмнө  
2502МТ, КУBefore deletionУстгахын өмнө  
2503МТ, КУBefore insertОруулахын өмнө  
2504МТ, КУBefore submittingИлгээхийн өмнө  
2505МТ, КУBefore updateШинэчлэхийн өмнө  
2506МТ, КУBehaviorТөлөв байдал, Зан төлөв, Ажиллах горим  
2507МТ, КУbinaryхоёртын  
2508МТ, КУbinary character setхоёртын тэмдэгтийн олонлог  
2509МТ, КУbinary digitхоёртын цифр  
2510МТ, КУbindingхолбох, холболт  
2511МТ, КУBitБит  
2512МТ, КУBlankХоосон  
2513МТ, КУblank (character)хоосон ( тэмдэгт )  
2514МТ, КУBlank linesХоосон мөрүүд  
2515МТ, КУbleamдамжуул/илгээ  
2516МТ, КУBlockБлок, багц  
2517МТ, КУBlogБлог  
2518МТ, КУbodyих бие  
2519МТ, КУBoldТод, Тод томруун  
2520МТ, КУBold FontҮсгийн тод хэв  
2521МТ, КУBookmarkхавчуурга, тэмдэглэж авах, тэмдэглэгээ  
2522МТ, КУBookmark pathТэмдэглэсэн зам  
2523МТ, КУbootбүүт, эхлүүлэх  
2524МТ, КУBorderХүрээ  
2525МТ, КУBorder / BackgroundХүрээ / Дэвсгэр  
2526МТ, КУbotбот  
2527МТ, КУbottomдоод тал  
2528МТ, КУBracesУгалзан хаалт, гоё хаалт  
2529МТ, КУBreakХугарах  
2530МТ, КУBreakpointХугарлын цэг  
2531МТ, КУBrightnessГэрэлтүүлэг  
2532МТ, КУBrightness / ContrastГэрэлтэлт / Тодруулалт  
2533МТ, КУbroadbandөргөн зурвас  
2534МТ, КУbroadcastingөргөн цацалт  
2535МТ, КУBrochureЭмхэтгэл  
2536МТ, КУbroken linkэвдэрхий холбоос  
2537МТ, КУBrowseГүйлгэн үзэх  
2538МТ, КУbrowseүзэх, гүйлгэн үзэх  
2539МТ, КУBrowserБядан явагч, Вэб хөтөч  
2540МТ, КУbrowserхөтөч / браузер  
2541МТ, КУbuddy listнайзын жагсаалт  
2542МТ, КУbufferЗавсарын хадлгалуур  
2543МТ, КУbus networkшугамын сүлжээ  
2544МТ, КУButtonТовчлуур  
2545МТ, КУbyteбайт  
2546МТ, КУcableкабель  
2547МТ, КУcacheкэш буюу агуулах  
2548МТ, КУcachingхадгалалт  
2549МТ, КУCalculateТооцоолох  
2550МТ, КУCalculationТооцоолол  
2551МТ, КУcall backбуцах дуудлага  
2552МТ, КУCancelЦуцлах, Болих  
2553МТ, КУCapitalsТом үсэг  
2554МТ, КУCaptionГарчиг, тайлбар  
2555МТ, КУcarrierзөөвөрлүүр  
2556МТ, КУCascadeЦуврах, цуваа  
2557МТ, КУcascading style sheetsтохиргоот хэв загварт хуудаснууд  
2558МТ, КУCase matchТом жижгийг тооцох  
2559МТ, КУCase sensitiveТом жижгийн ялгамжтай  
2560МТ, КУCategoryАнгилал, Бүлэг  
2561МТ, КУCellНүд  
2562МТ, КУCenterТөв  
2563МТ, КУcentral processing unitболовсруулах төв нэгж  
2564МТ, КУCertificateГэрчилгээ, Батламж  
2565МТ, КУChangeӨөрчлөх  
2566МТ, КУchannelсуваг  
2567МТ, КУCharacterТэмдэгт  
2568МТ, КУCharacter backgroundТэмдэгтийн дэвсгэр  
2569МТ, КУChartБүдүүвч зураг, диаграм  
2570МТ, КУchatхөөрөлдөөн  
2571МТ, КУCheckШалгах  
2572МТ, КУcheckpointingшалгах цэглэл  
2573МТ, КУchecksumшалгах нийлбэр  
2574МТ, КУChooseСонгох  
2575МТ, КУcircuitхэлхээ/схем  
2576МТ, КУClassКласс  
2577МТ, КУClass LocationКлассын байрлал  
2578МТ, КУClass pathКлассын зам  
2579МТ, КУclass propertyклассын шинж чанар  
2580МТ, КУclass relationshipклассын харилцан хамаарал  
2581МТ, КУClearЦэвэрлэх  
2582МТ, КУClickТовших, Дарах  
2583МТ, КУclientхэрэглэгч, клиент  
2584МТ, КУclientклиент/үйлчлүүлэгч компьютер  
2585МТ, КУcloggingбөглөрүүлэх  
2586МТ, КУCloseХаах  
2587МТ, КУclusteringбүлэглэх  
2588МТ, КУCodeКод  
2589МТ, КУcode bookкодын дэвтэр  
2590МТ, КУCollapseХумих  
2591МТ, КУCollectЦуглуулах  
2592МТ, КУcollisionмөргөлдөөн  
2593МТ, КУColorӨнгө  
2594МТ, КУColor ResolutionӨнгөний нарийвчлал  
2595МТ, КУColor selectionӨнгө сонголт  
2596МТ, КУColumnБагана  
2597МТ, КУCombinationХослол  
2598МТ, КУCombineХослуулах  
2599МТ, КУCommaТаслал  
2600МТ, КУCommandТушаал  
2601МТ, КУCommentТайлбар  
2602МТ, КУcommittedбаталгаажсан  
2603МТ, КУCommoditizationнийтлэгжих  
2604МТ, КУCommonНийтлэг, нийтийн  
2605МТ, КУCompareХарьцуулах  
2606МТ, КУCompatibilityНийцтэй байдал  
2607МТ, КУCompileХөрвүүлэх, орчуулах  
2608МТ, КУcompilerхөрвүүлүүр  
2609МТ, КУCompleteБүрэн  
2610МТ, КУcompleteбүрэн, болох  
2611МТ, КУComponentБүрэлдэхүүн хэсэг, Компонент  
2612МТ, КУComponentКомпонент  
2613МТ, КУCompressШахах  
2614МТ, КУcompressionшахалт  
2615МТ, КУComputerКомпьютер  
2616МТ, КУcomputer resourceкомпьютерийн нөөц  
2617МТ, КУcomputer scienceкомпьютерийн ухаан  
2618МТ, КУComputer securityКомпьютерийн аюулгүй байдал  
2619МТ, КУcomputer systemкомпьютерийн систем  
2620МТ, КУcomputer-aidedкомпьютер-ашигласан, компьютер тусалсан  
2621МТ, КУcomputerateкомпьютерийн дөртэй  
2622МТ, КУComputerizationКомпьютержүүлэлт  
2623МТ, КУcomputing systemтооцоолох систем  
2624МТ, КУConcatenateЗалгах  
2625МТ, КУconcentratorтөв сэлгүүр / консентратор  
2626МТ, КУConceptualТөсөөллийн, Ойлголтын, Ерөнхий  
2627МТ, КУconceptual data modelsөгөгдлийн ойлголтын загварууд  
2628МТ, КУconcurrentөрсөлдсөн, өрсөлдөөнт, зэрэгцээ  
2629МТ, КУConditionНөхцөл  
2630МТ, КУconferencingхуралдаан  
2631МТ, КУConfidentialИлтгэлтэй, Итгэж болохуйц, Найдвартай  
2632МТ, КУConfigurationТохируулга  
2633МТ, КУconfirmбатлах, баталгаажуулах, батламжлах  
2634МТ, КУConfirmБаталгаажуулах  
2635МТ, КУConnectХолбогдох  
2636МТ, КУConnectionХолболт  
2637МТ, КУConnection failedХолболт бүтсэнгүй  
2638МТ, КУConnection lostХолболт тасарлаа  
2639МТ, КУConnection modeХолболтын горим  
2640МТ, КУConnectorХолбуур  
2641МТ, КУConnectorхолбуур  
2642МТ, КУconsistencyэрэмбэт тохирол/таарамж  
2643МТ, КУConstantТогтмол  
2644МТ, КУConstant valueТогтмол утга  
2645МТ, КУConstraintХязгаарлалт  
2646МТ, КУContainАгуулах  
2647МТ, КУcontainerЧингэлэг  
2648МТ, КУcontentагуулга, контент  
2649МТ, КУContentАгуулга, Мэдээлэл – Вэб хуудсанд байгаа бүх зүйлс  
2650МТ, КУcontentагууламж  
2651МТ, КУContent Management System (CMS)Агуулга Удирдах Систем (АУС)  
2652МТ, КУContextХам бичвэр  
2653МТ, КУContinueҮргэлжлүүлэх  
2654МТ, КУContinuousТасралтгүй  
2655МТ, КУContourДүрс  
2656МТ, КУContrastТодруулалт  
2657МТ, КУControlХянах удирдлага, Хяналт  
2658МТ, КУConversionХөрвүүлэлт  
2659МТ, КУConvertХөрвүүлэх  
2660МТ, КУcookieжигнэмэг/күки  
2661МТ, КУcoopetitionхамтарсан өрсөлдөөн  
2662МТ, КУCopyХуулах  
2663МТ, КУcopyleftкопилефт, зохиогчийн биш эрх  
2664МТ, КУCoreЦөм  
2665МТ, КУcovert channelдалд суваг  
2666МТ, КУcrack rootүндсийг крак хийх/үндсийг нэвтлэх  
2667МТ, КУcrackerзадлуур  
2668МТ, КУcrackingкрак хийх /нэвтлэх  
2669МТ, КУcrashэвдрэх/осол гарах  
2670МТ, КУcrawlerмөлхүүр  
2671МТ, КУCreateҮүсгэх, бүрдүүлэх  
2672МТ, КУCropУхах  
2673МТ, КУcrosstalkхөндлөнгийн яриа  
2674МТ, КУcrunchшамбийлгах  
2675МТ, КУCurrentИдэвхтэй, Одооны, Шинэ  
2676МТ, КУCurveМуруй  
2677МТ, КУCustomerХэрэглэгч  
2678МТ, КУCustomizeХэрэгцээнд тохируулан өөрчлөх  
2679МТ, КУCutОгтлох  
2680МТ, КУcut and pasteзөөж тавих  
2681МТ, КУcyberiaкибер орчин  
2682МТ, КУCycleМөчлөг, Үе, Эргэлт, Цикл  
2683МТ, КУDashЗураас  
2684МТ, КУDataӨгөгдөл  
2685МТ, КУData FieldӨгөгдлийн талбар  
2686МТ, КУdata flow computerөгөгдлийн урсгал компьютер  
2687МТ, КУdata martөгөгдлийн зах  
2688МТ, КУdata miningөгөгдөл олборлох  
2689МТ, КУData RangeӨгөгдлийн муж  
2690МТ, КУdata setөгөгдлийн олонлог  
2691МТ, КУData sourceӨгөгдлийн эх сурвалж  
2692МТ, КУdata typeөгөгдлийн төрөл  
2693МТ, КУDatabaseӨгөгдлийн сан, Мэдээллийн бааз , Өгөгдлийн бааз  
2694МТ, КУDeactivateИдэвхгүй болгох, Идэвхгүйжүүлэх  
2695МТ, КУDecimalАравтын  
2696МТ, КУDecimal placesАравтын орон  
2697МТ, КУDeepГүн  
2698МТ, КУDefaultГарааны, Өгөгдмөл  
2699МТ, КУdefault browserөгөгдмөл хөтөч  
2700МТ, КУdefault passwordөгөгдмөл нууц үг  
2701МТ, КУDefault valueГарааны, Өгөгдмөл утга  
2702МТ, КУDefineТодорхойлох  
2703МТ, КУDefine RangeМужийг тодорхойлох  
2704МТ, КУDefinitionТодорхойлолт  
2705МТ, КУdeflateбагасгах  
2706МТ, КУDegreeХэм, зэрэг  
2707МТ, КУDelayСаатуулах, саатал  
2708МТ, КУDeleteУстгах  
2709МТ, КУdelistingжагсаалтаас гаргах  
2710МТ, КУdemo accountдемо данс  
2711МТ, КУdemo versionдемо хувилбар  
2712МТ, КУDemoteТөвшин Бууруулах  
2713МТ, КУdeniedХориглосон  
2714МТ, КУDepthГүн  
2715МТ, КУDescendingБуурахаар  
2716МТ, КУDescriptionТайлбар  
2717МТ, КУDesignЗохиомж, Дизайн  
2718МТ, КУDesktopДэлгэц, Десктоп  
2719МТ, КУDestinationхүрэх газар, очих газар  
2720МТ, КУdetailдэлгэрэнгүй, нарийн  
2721МТ, КУDetailНарийвчлал  
2722МТ, КУDeviationГажилт  
2723МТ, КУDeviceТөхөөрөмж  
2724МТ, КУDiagramДиаграм  
2725МТ, КУDictionaryТоль бичиг  
2726МТ, КУdigestдээжис / цуглуулга  
2727МТ, КУDigitЦифр  
2728МТ, КУDigitalДижитал  
2729МТ, КУdigital computerДижитал компьютер  
2730МТ, КУDimensionХэмжээс  
2731МТ, КУDirectionЧиглэл  
2732МТ, КУDirectoryХавтас  
2733МТ, КУdirectoryлавлах / директор / хавтас  
2734МТ, КУDisableИдэвхгүй болгох  
2735МТ, КУDisapproveҮл зөвшөөрөх  
2736МТ, КУDiscardХаях  
2737МТ, КУDisconnectedТасарсан  
2738МТ, КУDiscreteДискрет  
2739МТ, КУDisplayДэлгэцлэх, Харуулах, Үзүүлэх  
2740МТ, КУDissolveАажмаар устах  
2741МТ, КУDistanceЗай  
2742МТ, КУdistance learningзайн сургалт  
2743МТ, КУdistinctялгаатай  
2744МТ, КУDistributeТараах, түгээх  
2745МТ, КУdistributedтархсан  
2746МТ, КУDivideХуваах  
2747МТ, КУDivision (÷)Хуваалт (÷)  
2748МТ, КУDocumentБаримт  
2749МТ, КУDomainДомэйн  
2750МТ, КУDotЦэг  
2751МТ, КУDoubleДавхар  
2752МТ, КУDown ArrowДоош сум  
2753МТ, КУDownloadТатах, татаж авах  
2754МТ, КУdowntimeзогсох хугацаа  
2755МТ, КУDragЧирэх  
2756МТ, КУDrawЗурах  
2757МТ, КУDrawingДүрслэл  
2758МТ, КУDriverХөтлүүр  
2759МТ, КУDropХаях  
2760МТ, КУDropdownДоош унах, дэлгэгдэх  
2761МТ, КУDuplicateДавхарлах / Хувилах  
2762МТ, КУDurationҮргэлжлэл  
2763МТ, КУDynamicДинамик  
2764МТ, КУebookэ-ном / цахим ном  
2765МТ, КУecommerceэ-худалдаа / цахим худалдаа  
2766МТ, КУEditЗасварлах  
2767МТ, КУEditorЗасуур, Редактор  
2768МТ, КУelectronic libraryэ-номын сан/ цахим номын сан  
2769МТ, КУElementЭлемент  
2770МТ, КУEllipseЭллипс  
2771МТ, КУe-mailи-мэйл  
2772МТ, КУembedшигтгэх  
2773МТ, КУEmphasisОнцгойлолт, тодруулалт  
2774МТ, КУEmptyХоосон  
2775МТ, КУEmulationОрлуулалт  
2776МТ, КУEnabledИдэвхижсэн, идэвхтэй  
2777МТ, КУEncode (PGP)Кодчилол (PGP)  
2778МТ, КУEndТөгсгөл  
2779МТ, КУEnhancementСайжруулалт  
2780МТ, КУEnlargementТомруулалт  
2781МТ, КУenquiryхүсэлт  
2782МТ, КУentityНэгж, зvйл (ISO), нэгж хэсэг  
2783МТ, КУEntryБичлэг, Бүртгэл  
2784МТ, КУEnvelopeДугтуй  
2785МТ, КУEqualТэнцүү  
2786МТ, КУErrorАлдаа  
2787МТ, КУEventҮзэгдэл  
2788МТ, КУEveryБүх  
2789МТ, КУExactЯг  
2790МТ, КУExampleЖишээ  
2791МТ, КУExceptionsОнцгой тохиодол  
2792МТ, КУExcess sizeИлүүдэл хэмжээ  
2793МТ, КУExecuteГүйцэтгэх, ажиллуулах  
2794МТ, КУExitГарах  
2795МТ, КУExpertМэргэжилтэн, мэргэжлийн ажилтан  
2796МТ, КУexpiredДууссан  
2797МТ, КУExpiresДуусах  
2798МТ, КУExplodeЗадлах  
2799МТ, КУExplorerХөтөч  
2800МТ, КУExportЭкспортлох  
2801МТ, КУExternalГадаад  
2802МТ, КУExtractЗадлах  
2803МТ, КУExtrasНэмэлт  
2804МТ, КУExtrusionШахалт  
2805МТ, КУFadeАлгуур уусах  
2806МТ, КУfailedАмжилтгүй  
2807МТ, КУFailureАлдаа  
2808МТ, КУfall backухрах  
2809МТ, КУFastХурдан  
2810МТ, КУFavoriteЭрхэмлэл  
2811МТ, КУFieldТалбар  
2812МТ, КУFileФайл  
2813МТ, КУFillДүүргэх  
2814МТ, КУFill UpДүүргэлт  
2815МТ, КУFilterШүүлтүүр  
2816МТ, КУFindХайх  
2817МТ, КУFinishДуусгах  
2818МТ, КУfirmwareТехникийн програм, бичил програм  
2819МТ, КУFitТааруулах  
2820МТ, КУFixedХатуу, тогтсон  
2821МТ, КУFlagsФлаг, сануур  
2822МТ, КУflashгялбаа, Флаш  
2823МТ, КУFlipЭргүүлэх  
2824МТ, КУFloatingХөвөх, Бодит  
2825МТ, КУflow diagramУрсгалын диаграм  
2826МТ, КУflowchartУрсгалын бүдүүвч зураг  
2827МТ, КУFolderХавтас  
2828МТ, КУFontҮсгийн хэв, фонт  
2829МТ, КУFooterХөл  
2830МТ, КУFormМаягт, Форм  
2831МТ, КУFormatХэв, Формат, хэлбэршүүлэх  
2832МТ, КУFormulaТомьёо  
2833МТ, КУforumфорум, нээлттэй мэтгэлцээн  
2834МТ, КУForwardҮргэлжлүүлэх  
2835МТ, КУFractionХуваалт  
2836МТ, КУframeфрейм, хүрээ, кадр  
2837МТ, КУFreeСул  
2838МТ, КУfreewareтөлбөргүй програм  
2839МТ, КУFreezeХөлдөөх  
2840МТ, КУfrequencyдавтамж  
2841МТ, КУFTPфайл дамжуулах протокол  
2842МТ, КУFunctionФункц  
2843МТ, КУGapЗай  
2844МТ, КУGateГарц  
2845МТ, КУgeekСодон хүн/технологийн мэргэжилтэн  
2846МТ, КУGeneralЕрөнхий  
2847МТ, КУGeneratedҮүсгэсэн  
2848МТ, КУGenericЕрөнхий  
2849МТ, КУGetАвах  
2850МТ, КУgigabitгегабит  
2851МТ, КУgigabyteгегабайт  
2852МТ, КУGlueБэхлэгдсэн  
2853МТ, КУGraphicГрафик  
2854МТ, КУGrayscaleСааралжилт  
2855МТ, КУGridСолбицол шугам, тор  
2856МТ, КУGroupБүлэг  
2857МТ, КУGrowthӨсөлт  
2858МТ, КУGuestЗочин  
2859МТ, КУhackаргалах/хаак  
2860МТ, КУhangхүлээх, хүлээлгэ  
2861МТ, КУHeadТолгой  
2862МТ, КУheaderтолгой хэсэг  
2863МТ, КУHeightӨндөр  
2864МТ, КУHelpТусламж  
2865МТ, КУHiddenДалдалсан, битүүмжлэсэн  
2866МТ, КУhidden URLдалд ‘URL’  
2867МТ, КУHideДалдлах, битүүмжлэх  
2868МТ, КУHierarchicalШатласан эрэмбэтэй  
2869МТ, КУhitонолт, цохилт  
2870МТ, КУhitтогшилт, тогших  
2871МТ, КУHomeНүүр, Гэр орон  
2872МТ, КУHome PageНүүр хуудас  
2873МТ, КУHorizontalХөндлөн  
2874МТ, КУHorizontallyХөндлөнгөөр  
2875МТ, КУHostХост, Толгой компьютер  
2876МТ, КУhyperlinkгиперхолбоос/гиперлинк  
2877МТ, КУhypertextгипербичвэр  
2878МТ, КУIconДүрс, дүрсэн зураг, бичил дүрс  
2879МТ, КУIdenticalТөстэй  
2880МТ, КУIdentificationЯлгах  
2881МТ, КУidentificationтаних үйл  
2882МТ, КУIdentifierЯлгуур  
2883МТ, КУidentityтаних / таних тэмдэг  
2884МТ, КУIgnoreҮл хэрэгсэх  
2885МТ, КУillegalзөвшөөрөгдөөгүй  
2886МТ, КУImageЗураг  
2887МТ, КУImportИмпорт  
2888МТ, КУImportantЧухал  
2889МТ, КУInboxШуудангийн хайрцаг  
2890МТ, КУInchИнч  
2891МТ, КУIncludeАгуулах  
2892МТ, КУinclusionоруулга  
2893МТ, КУIncorrectБуруу  
2894МТ, КУIncreaseТомруулах  
2895МТ, КУIncrementӨсөх  
2896МТ, КУIndentДогол мөр  
2897МТ, КУIndexДэс дугаар, индекс  
2898МТ, КУIndividualБие даасан  
2899МТ, КУInfinityХязгааргүй  
2900МТ, КУinflateхийлэх  
2901МТ, КУInfoМэдээлэл  
2902МТ, КУinfoинфо  
2903МТ, КУInformationМэдээлэл  
2904МТ, КУInheritanceУдамшил  
2905МТ, КУInitializationБэлтгэл  
2906МТ, КУInitializeБэлэн байдалд оруулах  
2907МТ, КУInitialsТовчлол  
2908МТ, КУInnerДотоод  
2909МТ, КУInputОруулах  
2910МТ, КУInquireЛавлах, Судлах  
2911МТ, КУInscriptionБичээс  
2912МТ, КУInsertОруулах  
2913МТ, КУInsideДотор  
2914МТ, КУInstallСуулгац, суулгах  
2915МТ, КУInstallationСуулгалт  
2916МТ, КУinstanceнэг ширхэг, хувь, тохиолдол  
2917МТ, КУIntegerБүхэл тоо  
2918МТ, КУIntegralИнтеграл  
2919МТ, КУIntegrationНэгтгэл  
2920МТ, КУInteractionХарилцан ажиллагаа  
2921МТ, КУInteractiveИнтерактив  
2922МТ, КУInterfaceИнтерфэйс  
2923МТ, КУInternalДотоод  
2924МТ, КУInternetИнтернэт  
2925МТ, КУInternet SocietyИнтернэтийн Нийгэмлэг  
2926МТ, КУInternet standardИнтернэтийн жишиг  
2927МТ, КУInternet timeИнтернэт хугацаа  
2928МТ, КУInternet wormИнтернэтийн өт  
2929МТ, КУInterruptТасалдуулах, тасалдал  
2930МТ, КУIntersectОгтлолцох  
2931МТ, КУIntersectionОгтлолцол  
2932МТ, КУinterstitзавсарлага  
2933МТ, КУIntervalЗай  
2934МТ, КУintranetинтранэт буюу дотоод сүлжээ  
2935МТ, КУInvalidХүчингүй, буруу  
2936МТ, КУInvertУрвуулах  
2937МТ, КУInvisibleХарагдахгүй  
2938МТ, КУInviteУрих  
2939МТ, КУItemЗүйл, элемент  
2940МТ, КУIterationДавталт  
2941МТ, КУJavaЖава  
2942МТ, КУJava Development KitЖава хөгжүүлэх багаж  
2943МТ, КУJava Server PagesЖава Сервер Хуудас  
2944МТ, КУJava Virtual MachineЖава Виртуал Машин  
2945МТ, КУJoinХолбох  
2946МТ, КУjunk emailхэрэгцээгүй электрон захиа  
2947МТ, КУJustifyЦэгцлэх  
2948МТ, КУKeyТовчлуур, Түлхүүр  
2949МТ, КУKeyboardГар  
2950МТ, КУkeyspaceтүлхүүрийн сан  
2951МТ, КУKeywordТүлхүүр үг  
2952МТ, КУkillзогсоох  
2953МТ, КУkilobitкилобит  
2954МТ, КУkilobyteкилобайт  
2955МТ, КУLabelШошго  
2956МТ, КУLandscapeХөндлөн  
2957МТ, КУLanguageХэл  
2958МТ, КУlatencyхоцролт  
2959МТ, КУlaunchэхлэх  
2960МТ, КУlayerдавхарга  
2961МТ, КУLayoutБайрлал, байрлах загвар  
2962МТ, КУLeadingЭхлэл  
2963МТ, КУLegendТайлбар бичиглэл  
2964МТ, КУLengthУрт  
2965МТ, КУLessБага  
2966МТ, КУLetterҮсэг  
2967МТ, КУLibraryСан  
2968МТ, КУLineШулуун, шугам, мөр  
2969МТ, КУLinearШугаман  
2970МТ, КУLinkХолбоос  
2971МТ, КУListЖагсаалт  
2972МТ, КУloadачаалах  
2973МТ, КУLocalДотоод, Локал  
2974МТ, КУlocalsдотоод хэрэглэгчид  
2975МТ, КУLocationБайрлал  
2976МТ, КУLockedТүгжигдсэн  
2977МТ, КУlockingцоож  
2978МТ, КУlog fileтэмдэглэл/бүртгэл файл  
2979МТ, КУLogicЛогик  
2980МТ, КУLoginНэвтрэх  
2981МТ, КУlog-inнэвтрэх /нэвтрэн орох  
2982МТ, КУLogoЛого  
2983МТ, КУlog-offсалгах/дуусгах/дуусгавар болох/  
2984МТ, КУLogoutГарах  
2985МТ, КУlow pingдоод пинг  
2986МТ, КУLowercaseЖижиг үсэг  
2987МТ, КУmacroмакро  
2988МТ, КУMailЗахиа  
2989МТ, КУmail filterшуудангийн шүүлтүүр  
2990МТ, КУmail serverшуудангийн сервер  
2991МТ, КУmailboxшуудангийн хайрцаг  
2992МТ, КУMain entryҮндсэн бүртгэл  
2993МТ, КУmainframeтөв компьютер  
2994МТ, КУmalicious codeхорлонтой код  
2995МТ, КУmalwareхорлонт эд  
2996МТ, КУManualГараар  
2997МТ, КУmappingонцгойлон харуулах  
2998МТ, КУMarginЭмжээр  
2999МТ, КУMarkТэмдэглэх  
3000МТ, КУMediaМедиа  
3001МТ, КУmegabitмегабит  
3002МТ, КУmegabyteмегабайт  
3003МТ, КУmemoтэмдэглэл  
3004МТ, КУMemoryСанах ой  
3005МТ, КУMenuЦэс  
3006МТ, КУMergeНэгтгэх  
3007МТ, КУmessageзурвас, зурвас мэдээ, мессеж  
3008МТ, КУmetaмета  
3009МТ, КУmetadataмета-өгөгдөл, мета мэдээлэл  
3010МТ, КУMetafileМетафайл  
3011МТ, КУMethodАрга, аргачлал, Метод  
3012МТ, КУmicrocashмикро мөнгө, бичил мөнгө  
3013МТ, КУmicrochipбичил чип  
3014МТ, КУMidДундаж  
3015МТ, КУMIME Type:MIME төрөл  
3016МТ, КУMIME VersionMIME хувилбар  
3017МТ, КУmirror siteтолин сайт  
3018МТ, КУMirroredТусгагдсан  
3019МТ, КУMiscЯнз бүрийн  
3020МТ, КУMiscellaneousЯнз бүрийн  
3021МТ, КУMobileЗөөврийн  
3022МТ, КУmobile codeхөдөлгөөнт код  
3023МТ, КУmobile serverхөдөлгөөнт сервер  
3024МТ, КУModeГорим  
3025МТ, КУModelЗагвар  
3026МТ, КУmodemмодем (төхөөрөмж)  
3027МТ, КУmoderatedтохируулагчтай / хяналттай  
3028МТ, КУmoderatorтохируулуур / хянуур  
3029МТ, КУModernОрчин үеийн  
3030МТ, КУModifiedӨөрчлөгдсөн  
3031МТ, КУModifyӨөрчлөх  
3032МТ, КУModuleМодуль  
3033МТ, КУMonochromeХар цагаан  
3034МТ, КУmotherboardэх хавтан  
3035МТ, КУMouseХулгана  
3036МТ, КУMouse movedХулгана шилжсэн  
3037МТ, КУMouse positioningХулгана байрлаж байна  
3038МТ, КУMouse pressedХулгана дарагдсан  
3039МТ, КУMouse releasedХулгана чөлөөлөгдсөн  
3040МТ, КУMoveЗөөх, шилжүүлэх  
3041МТ, КУMove DownДоош шилжүүлэх  
3042МТ, КУMove outlineЗахын шугамыг шилжүүлэх  
3043МТ, КУMove tableХүснэгт шилжүүлэх  
3044МТ, КУMove UpДээш шилжүүлэх  
3045МТ, КУmulticastүржүүлэн цацах  
3046МТ, КУmulticoreолон цөмт  
3047МТ, КУMultiline InputОлон мөрт оролт  
3048МТ, КУmultimediaмультимедиа  
3049МТ, КУMultipleОлон тооны  
3050МТ, КУMultiplyҮржүүлэх  
3051МТ, КУMultiselectionОлон тооны сонголт  
3052МТ, КУNative SQLУугуул SQL  
3053МТ, КУNavigateЖолоодох  
3054МТ, КУnavigateзалуурдах  
3055МТ, КУNavigationЖолоодлого  
3056МТ, КУNegativeСөрөг  
3057МТ, КУnetнэт  
3058МТ, КУNetstatНетстат  
3059МТ, КУNetworkСүлжээ  
3060МТ, КУnetwork administratorсүлжээний зохицуулагч  
3061МТ, КУnetwork architectureсүлжээний архитектур  
3062МТ, КУnetwork computerсүлжээний компьютер  
3063МТ, КУnetwork operating systemсүлжээний үйлдлийн систем  
3064МТ, КУnetwork service providerсүлжээний үйлчилгээ үзүүлэгч  
3065МТ, КУnetwork transparencyсүлжээний цэвэр байдал  
3066МТ, КУnewbieшинэ хэрэглэгч / шар завж  
3067МТ, КУNewsМэдээнүүд  
3068МТ, КУnewsgroupмэдээ солилцох бүлэг/мэдээллийн бүлэг  
3069МТ, КУnextДараагийн  
3070МТ, КУnodeзангилаа/төгсгөл/терминал  
3071МТ, КУnonceтухайн үеийн цаг  
3072МТ, КУnot authorisedзөвшөөрөлгүй  
3073МТ, КУNoticeАнхаар  
3074МТ, КУnull valueтэг утга  
3075МТ, КУnumberТоогоор  
3076МТ, КУNumberТоо  
3077МТ, КУNumberДугаар  
3078МТ, КУNumberingДугаарлах, Дугаарлалт  
3079МТ, КУObjectОбъект  
3080МТ, КУOccurТохиолдох  
3081МТ, КУoctetнаймт  
3082МТ, КУOnlineОнлайн  
3083МТ, КУonline chatОнлайн хөөрөлдөх  
3084МТ, КУOpenНээх  
3085МТ, КУOpen / CloseНээх/Хаах  
3086МТ, КУopen networkнээлттэй сүлжээ  
3087МТ, КУOpen windowsЦонхнууд нээх  
3088МТ, КУOperating SystemҮйлдлийн систем  
3089МТ, КУOperationsҮйлдлүүд  
3090МТ, КУOptimalОновчтой, Оптимал  
3091МТ, КУoptimizationоновчлол  
3092МТ, КУOptimizeоновчтой болгох, оновчлох  
3093МТ, КУOptionСонголт  
3094МТ, КУOrderЭрэмбэ  
3095МТ, КУorderэрэмбэ  
3096МТ, КУOrganizationБайгууллага  
3097МТ, КУOrganizeЗохион байгуулах  
3098МТ, КУOrientationХандах, чиглэх, Зүг чиг  
3099МТ, КУOriginЭх, эхлэл  
3100МТ, КУOriginalЖинхэнэ  
3101МТ, КУOrphanӨнчин мөр  
3102МТ, КУouterГадаад  
3103МТ, КУOutlineТойм  
3104МТ, КУOutputГаралт  
3105МТ, КУOutsideГадна тал  
3106МТ, КУOverflowХалилт  
3107МТ, КУOverviewГарчиг  
3108МТ, КУOverwriteДарж бичих  
3109МТ, КУpackageбагц  
3110МТ, КУpacketбагц  
3111МТ, КУpaddleСэлүүр  
3112МТ, КУPageХуудас  
3113МТ, КУPage BreakХуудас таслах  
3114МТ, КУPage ColumnsХуудасны баганууд  
3115МТ, КУPage CountХуудасны тоо  
3116МТ, КУPage DownХуудас доош  
3117МТ, КУPage EndХуудасны төгсгөл  
3118МТ, КУPage FormatХуудасны хэлбэржүүлэлт  
3119МТ, КУpage viewхуудас үзэх  
3120МТ, КУPagebreakХуудас таслах  
3121МТ, КУpaginationхуудаслах  
3122МТ, КУpaletteөнгөний нийлүүр  
3123МТ, КУpaneцонхны хэсэг  
3124МТ, КУParagraphДогол мөр, цогцолбор  
3125МТ, КУParagraph spacingПараграфын байрлуулалт  
3126МТ, КУparallelзэрэгцээ  
3127МТ, КУparallel portзэрэгцээ порт  
3128МТ, КУParameterПараметер  
3129МТ, КУparseөгүүлбэрийн задлан шинжлэл  
3130МТ, КУparserөгүүлбэр задлан шинжлэгч  
3131МТ, КУPartialХагас  
3132МТ, КУPasswordНууц үг  
3133МТ, КУPassword (repeat)Нууц үг (давтах)  
3134МТ, КУPasteБуулгах  
3135МТ, КУpatchнөхөөс  
3136МТ, КУPathЗам  
3137МТ, КУPatternҮлгэр загвар, Үлгэр, Загвар схем  
3138МТ, КУpeerзиндаа нэгтэн  
3139МТ, КУPeer to Peerзиндаа нэгтээс нөгөө рүү  
3140МТ, КУPeriodҮе  
3141МТ, КУpermissionЗөвшөөрөл  
3142МТ, КУpersistХэвээрээ  
3143МТ, КУPersonalХувийн  
3144МТ, КУpictureЗураг  
3145МТ, КУPieДугуй диаграмм  
3146МТ, КУPixelЦэг, Пиксел  
3147МТ, КУPlacementБайрлуулалт  
3148МТ, КУplagiarismбүтээлийн хулгай  
3149МТ, КУplatformплатформ, хөрс  
3150МТ, КУpluginнэмэлт  
3151МТ, КУPlug-InПлаг-ин  
3152МТ, КУplug-inзалгаас програм / нэмэлт програм  
3153МТ, КУPortПорт  
3154МТ, КУportalпортал  
3155МТ, КУPositionБайрлал  
3156МТ, КУPostИлгээх  
3157МТ, КУpostилгээх / бичлэг  
3158МТ, КУprecisionнайрийвчлал  
3159МТ, КУpredicationбаталгаа, нотолгоо  
3160МТ, КУPrefixУгтвар, өмнөтгөл  
3161МТ, КУprepareБэлдэх  
3162МТ, КУPresentationҮзүүлэн  
3163МТ, КУPreviewНягтлан харах, хянан нягтлах  
3164МТ, КУPreviousӨмнөх  
3165МТ, КУPrimaryАнхдагч  
3166МТ, КУPrimary KeyҮндсэн түлхүүр, анхдагч түлхүүр  
3167МТ, КУPrintХэвлэх  
3168МТ, КУPrintableХэвлэж болохуйц  
3169МТ, КУPrintedХэвлэгдсэн  
3170МТ, КУPrinterХэвлүүр  
3171МТ, КУPrivateХувийн  
3172МТ, КУprivate keyхувийн түлхүүр / хаалттай түлхүүр  
3173МТ, КУprocessүйл явц, процесс  
3174МТ, КУprocessorБоловруулагч, процессор  
3175МТ, КУProductБүтээгдэхүүн  
3176МТ, КУprofileпрофиль / данс  
3177МТ, КУProgramПрограм  
3178МТ, КУProgrammingПрограмчлал  
3179МТ, КУProgressЯвц, ахиц  
3180МТ, КУProjectТөсөл  
3181МТ, КУprojectionбагана сонгох  
3182МТ, КУPromoteАхиулах  
3183МТ, КУpromptсануулга  
3184МТ, КУpromptсануулах  
3185МТ, КУPROPERТОХИРОМЖТОЙ  
3186МТ, КУPropertyШинж чанар  
3187МТ, КУProtectХамгаалалт  
3188МТ, КУprotectхамгаалах  
3189МТ, КУProtectedХамгаалалттай  
3190МТ, КУProtectionХамгаалалт  
3191МТ, КУProtocolПротокол  
3192МТ, КУProxyИтгэмжлэгч  
3193МТ, КУpseudoхуурамч  
3194МТ, КУPublicНийтийн  
3195МТ, КУpublic keyнийтийн түлхүүр  
3196МТ, КУPublishНийтлэх  
3197МТ, КУPublisherХэвлэн нийтлэгч  
3198МТ, КУpuffүлээх  
3199МТ, КУPythonПайтон  
3200МТ, КУQuerАсуулга, Лавлагаа  
3201МТ, КУQuickstartХурдан эхлэл  
3202МТ, КУradio siteрадио сайт  
3203МТ, КУradixСуурь, суурь тоо  
3204МТ, КУRandomДурын  
3205МТ, КУrangeДараалал, Утгын муж  
3206МТ, КУRANKТӨВШИН  
3207МТ, КУRateҮнэлэх  
3208МТ, КУratingүнэлгээ  
3209МТ, КУreachхүрэх  
3210МТ, КУReadУнших  
3211МТ, КУread-only userзөвхөн-унших эрхтэй хэрэглэгч  
3212МТ, КУReadyБэлэн  
3213МТ, КУreal timeбодит хугацаа  
3214МТ, КУrebootдахин ачаалах  
3215МТ, КУrecallдахих  
3216МТ, КУReceiptХүлээн авалт  
3217МТ, КУReceiveХүлээн авах  
3218МТ, КУReceiverХүлээн авагч  
3219МТ, КУRecordБичлэг  
3220МТ, КУRecoverСэргээх  
3221МТ, КУRecoveryСэргээлт  
3222МТ, КУRecycle BinХогийн сав  
3223МТ, КУredirectionчиглэл өөрчлөх  
3224МТ, КУRedoДахин үйлдэх  
3225МТ, КУReferenceИшлэл, Хамаарал  
3226МТ, КУRefreshШинэчлэх  
3227МТ, КУRegisterБүртгүүлэх  
3228МТ, КУregistrarбүртгэгч  
3229МТ, КУRegistrationБүртгэл  
3230МТ, КУregistryбүртгэлийн газар  
3231МТ, КУRegularЭнгийн, хэв шинжит  
3232МТ, КУRegular expressionЭнгийн, хэв шинжит илэрхийлэл  
3233МТ, КУRejectТатгалзах  
3234МТ, КУrelationхарьцаа  
3235МТ, КУRelativeХарьцангуй  
3236МТ, КУReliefСуллах  
3237МТ, КУReloadДахин ачаалах  
3238МТ, КУremainderүлдэгдэл  
3239МТ, КУRemarksСанамж  
3240МТ, КУrememberсануулах  
3241МТ, КУReminderСануур  
3242МТ, КУRemoteАлсын, зайн  
3243МТ, КУremote accessалслагдсан хандалт  
3244МТ, КУRemoveУстгах  
3245МТ, КУRenameСольж нэрлэх  
3246МТ, КУReorganizeӨөрчлөн байгуулах  
3247МТ, КУRepaginateШинээр дугаарлах  
3248МТ, КУRepaginationШинээр дугаарлалт  
3249МТ, КУRepairЗасах  
3250МТ, КУRepeatДавтах  
3251МТ, КУrepeaterхурдасгуур  
3252МТ, КУReplaceОрлуулах  
3253МТ, КУReplacementОрлуулга  
3254МТ, КУreplicate (searchSQLServer)давхцах  
3255МТ, КУreplicationолшруулах  
3256МТ, КУReplyХариу  
3257МТ, КУRequestХүсэлт  
3258МТ, КУRequiredШаардлагатай, заавал  
3259МТ, КУResendДахин илгээх  
3260МТ, КУReserveНөөцлөх  
3261МТ, КУResetБуцааж олгох  
3262МТ, КУResizeХэмжээ өөрчлөх  
3263МТ, КУResolutionНарийвчлал  
3264МТ, КУresolverшийдвэрлэгч  
3265МТ, КУResourceНөөц  
3266МТ, КУResourceҮүсвэр  
3267МТ, КУResponseХариу  
3268МТ, КУResponsibleХариуцлагатай  
3269МТ, КУRestartДахин эхлүүлэх  
3270МТ, КУRestoreСэргээх  
3271МТ, КУresubmissionдахин мэдүүлэх  
3272МТ, КУResultҮр дүн  
3273МТ, КУResumeСэргээх  
3274МТ, КУRetryДахин оролд  
3275МТ, КУReturnБуцаах  
3276МТ, КУReverseУрвуу  
3277МТ, КУRootҮндэс  
3278МТ, КУRotateЭргүүлэх  
3279МТ, КУrouterчиглүүлүүр  
3280МТ, КУroutingчиглүүлэг  
3281МТ, КУRowМөр  
3282МТ, КУruleдүрэм  
3283МТ, КУRunАжиллуулах  
3284МТ, КУSafe for Kidsхүүхдэд аюулгүй  
3285МТ, КУSampleЗагвар, жишээ  
3286МТ, КУSaveХадгалах  
3287МТ, КУScaleХуваарь, өсгөх/буруулах, Масштаблах  
3288МТ, КУScanШалгах  
3289МТ, КУScenarioСценарь, тохиолдол, үзэгдэл  
3290МТ, КУSchemeСхем  
3291МТ, КУScreenДэлгэц  
3292МТ, КУScriptСкрипт  
3293МТ, КУSearchХайх  
3294МТ, КУsearch botхайгч бот  
3295МТ, КУsearch directoryхайлтын лавлах  
3296МТ, КУsearch engineхайлтын хөдөлгүүр  
3297МТ, КУsecret keyнууц түлхүүр  
3298МТ, КУSectionХэсэг  
3299МТ, КУSectorСектор  
3300МТ, КУSecureХамгаалах  
3301МТ, КУsecureаюулгүй  
3302МТ, КУsecure serverаюулгүй сервер  
3303МТ, КУsegmentхэсэг / сегмент  
3304МТ, КУSelectТэмдэглэх , Сонгох  
3305МТ, КУSelectionСонголт  
3306МТ, КУSendИлгээх  
3307МТ, КУSenderИлгээгч  
3308МТ, КУSeparatorТусгаарлуур  
3309МТ, КУsequentialдараалсан  
3310МТ, КУServerСервер  
3311МТ, КУServiceҮйлчилгээ  
3312МТ, КУservice userүйлчилгээ хэрэглэгч  
3313МТ, КУservletсервлет  
3314МТ, КУSessionЦуглаан, Суулт, сешн  
3315МТ, КУSetТогтоох  
3316МТ, КУSettingТохиргоо  
3317МТ, КУSetupСуулгац  
3318МТ, КУSheetхүснэгт  
3319МТ, КУShellБүрхүүл  
3320МТ, КУShiftШилжүүлэх  
3321МТ, КУShortcutТовчилбор, дөт зам, богино холбоос  
3322МТ, КУShowХаруулах  
3323МТ, КУShutdownУнтраах  
3324МТ, КУsignalдохио  
3325МТ, КУSilicon ValleyСиликон Воллей /Цахиурт Хөндий  
3326МТ, КУsimulationдуурайлт  
3327МТ, КУsiteсайт /байр/байршил  
3328МТ, КУsite mapсайтын бүдүүвч зураг  
3329МТ, КУsite rankingсайтын зэрэглэл хийх  
3330МТ, КУsite submissionсайтын мэдүүлэг  
3331МТ, КУSlantНалуу  
3332МТ, КУslashналуу зураас  
3333МТ, КУSlideҮзүүлэн, Слайд  
3334МТ, КУslow mailудаан шуудан  
3335МТ, КУSmartУхаалаг  
3336МТ, КУsmart cardухаалаг карт  
3337МТ, КУSmoothТолийлголт  
3338МТ, КУsnifferшиншигч / чагнагч  
3339МТ, КУsocketхолбогч / үүр  
3340МТ, КУsoftwareпрограм хангамж  
3341МТ, КУsoftware copyrightпрограм хангамжийн зохиогчийн эрх  
3342МТ, КУsoftware patentпрограм хангамжийн патент  
3343МТ, КУsoftware piracyпрограм хангамжийн хулгай  
3344МТ, КУSolidХатуу  
3345МТ, КУSortЭрэмбэлэх , Ангилах  
3346МТ, КУSort AscendingӨсөхөөр Эрэмбэлэх  
3347МТ, КУSort DescendingӨсөх эрэмбээр  
3348МТ, КУSortingЭрэмблэх  
3349МТ, КУSourceЭх сурвалж  
3350МТ, КУSource CodeЭх код  
3351МТ, КУSource fileЭх файл  
3352МТ, КУSpaceХоосон зай  
3353МТ, КУSpacingЗай авалт  
3354МТ, КУspamухуулга / спам / тулгах шуудан  
3355МТ, КУSpecialТусгай  
3356МТ, КУSpecializedТодорхойлсон  
3357МТ, КУSpellingЗөв бичиг  
3358МТ, КУSplitТаслах , Хуваах  
3359МТ, КУSpreadsheetХүснэгт баримт  
3360МТ, КУstackстек / бухалдсан хадгалуур  
3361МТ, КУStackedДавхарласан  
3362МТ, КУstand-aloneбиеэ даасан  
3363МТ, КУStartЭхлэх  
3364МТ, КУStart valueЭхлэл утга  
3365МТ, КУStateТөлөв  
3366МТ, КУStaticТогтмол  
3367МТ, КУstatic IPбайнгын ‘IP’  
3368МТ, КУStatusТөлөв байдал, Статус  
3369МТ, КУstatus barтөлөвийн самбар  
3370МТ, КУStepАлхам  
3371МТ, КУStopЗогс  
3372МТ, КУStoreХадгалах  
3373МТ, КУStreamУрсгал  
3374МТ, КУStringТэмдэгт мөр  
3375МТ, КУStructureБүтэц  
3376МТ, КУStyleХэв маяг, хэв загвар  
3377МТ, КУSubДэд  
3378МТ, КУSubdirectoriesДэд лавлахууд  
3379МТ, КУSubmissionИлгээлт  
3380МТ, КУSubmitИлгээх  
3381МТ, КУsubnetдэд сүлжээ  
3382МТ, КУsubnetworkдэд сүлжээ  
3383МТ, КУSubscribeБүртгүүлэх  
3384МТ, КУSubsetДэд олонлог  
3385МТ, КУSubtitleДэд гарчиг  
3386МТ, КУSubtractХасах  
3387МТ, КУsuccessАмжилт  
3388МТ, КУsuccessfullyАмжилттай  
3389МТ, КУSuggestionСанал  
3390МТ, КУSumНийлбэр  
3391МТ, КУSummaryДүн, Дүгнэлт  
3392МТ, КУSupportДэмжих  
3393МТ, КУsupport siteдэмжигч сайт  
3394МТ, КУSymbolТэмдэг  
3395МТ, КУSynchronizeТэнцвэржүүлэх  
3396МТ, КУsynchronousхэмнэлтэй  
3397МТ, КУSynonymТөстэй  
3398МТ, КУSystemСистем  
3399МТ, КУTableХүснэгт  
3400МТ, КУTabloidХүснэгтэн  
3401МТ, КУtagпайз/тэмдэглэгээ  
3402МТ, КУtalkярих  
3403МТ, КУTargetЗорилтот  
3404МТ, КУTaskАжил, Даалгавар  
3405МТ, КУTemplateЭх идэвхжилт  
3406МТ, КУTemporaryТүр зуурын  
3407МТ, КУterminalтерминал  
3408МТ, КУTestТест  
3409МТ, КУtextБичвэр, текст  
3410МТ, КУThemeЗагвар  
3411МТ, КУthesaurusтөрөлжсөн утгатай үгсийн тайлбар толь/ижил утгатай үгсийн толь  
3412МТ, КУthinӨчүүхэн  
3413МТ, КУThreadДэд процесс  
3414МТ, КУthumbэргүүлэх  
3415МТ, КУthumbnailжижиг дүрс  
3416МТ, КУTitleГарчиг  
3417МТ, КУToggleСэлгэх/Сэлгүүр  
3418МТ, КУtokenтокен/мөнгө орлогч  
3419МТ, КУToleranceТэвчээртэй  
3420МТ, КУTonerХэвлүүрийн хор  
3421МТ, КУToolХэрэглүүр, Багаж хэрэгсэл  
3422МТ, КУtoolbarтоноглолын зурвас  
3423МТ, КУToolbarsБагажийн самбар  
3424МТ, КУTopДээд  
3425МТ, КУtopologyтополог  
3426МТ, КУtrackerмөрдөгч  
3427МТ, КУTransactionЦогц үйлдэл  
3428МТ, КУtransactionшилжүүлэг  
3429МТ, КУtransformХувиргах  
3430МТ, КУtransit networkдамжин өнгөрөх сүлжээ  
3431МТ, КУTransitionБуулгалт, Шилжилт  
3432МТ, КУTranslationОрчуулга  
3433МТ, КУtransmission lineдамжуулах шугам  
3434МТ, КУTransparencyТунгалагжилт  
3435МТ, КУTransparentТунгалаг  
3436МТ, КУtransport layerзөөвөрлөх давхарга  
3437МТ, КУtree networkмод хэлбэрт сүлжээ  
3438МТ, КУtrialТуршилт  
3439МТ, КУtriggerгох, триггер  
3440МТ, КУtrigger (searchSQLServer)триггер  
3441МТ, КУtupleжагсаал  
3442МТ, КУTypeТөрөл, бичих  
3443МТ, КУunarchiveархиваас гарах  
3444МТ, КУuncategorisedангилаагүй  
3445МТ, КУUnchangedӨөрчлөгдөөгүй  
3446МТ, КУUndefinedтодорхойгүй  
3447МТ, КУUnderlineДоогуур зураас  
3448МТ, КУUndernetСүлжээ Дор  
3449МТ, КУUndoБуцаах  
3450МТ, КУUnfilledДүүргээгүй  
3451МТ, КУUngroupБүлэглэлтыг задлах  
3452МТ, КУUnicodeЮникод  
3453МТ, КУuninstallарилгах/хусах  
3454МТ, КУUnionНэгдэл  
3455МТ, КУUniqueЦор ганц  
3456МТ, КУUnknownТодорхойгүй  
3457МТ, КУunknownүл мэдэгдэх  
3458МТ, КУUnlinkХолбоос таслах  
3459МТ, КУUnmarkТэмдэглээ авах  
3460МТ, КУUnnamedНэрлэгдээгүй  
3461МТ, КУUnprotectХамгаалалтгүй  
3462МТ, КУunpublishнийтлэхгүй  
3463МТ, КУunpublishedнийтлэгдээгүй  
3464МТ, КУUnreadУншигдаагүй  
3465МТ, КУUnrestrictedХязгаарлагдмал  
3466МТ, КУUnsentИлгээгдээгүй  
3467МТ, КУUntitledНэрлэгдээгүй  
3468МТ, КУUnwritableБичих боломжгүй  
3469МТ, КУUnzipЗадлах  
3470МТ, КУunzipЗИП-ийг задлах  
3471МТ, КУUpdateШинэчлэх, Шинэчлэл хийх  
3472МТ, КУUpdatedШинэчлэгдсэн  
3473МТ, КУuploadоруулах  
3474МТ, КУuploadбайрлуулж суулгах  
3475МТ, КУURL redirection‘URL’-ыг өөрчлөн чиглүүлэх  
3476МТ, КУUseХэрэглэх  
3477МТ, КУUsenetСүлжээ Хэрэглэх  
3478МТ, КУUserХэрэглэгч  
3479МТ, КУUser Data ProtocolХэрэглэгчийн Өгөгдлийн Протокол  
3480МТ, КУvaccineвакцин  
3481МТ, КУvalidationБататгах  
3482МТ, КУValidityХүчин төгөлдөр  
3483МТ, КУVariableХувьсагч  
3484МТ, КУVariantХувилбар  
3485МТ, КУvCardцахим карт  
3486МТ, КУVersionХувилбар  
3487МТ, КУVerticalБосоо  
3488МТ, КУVerticallyБосоогоор  
3489МТ, КУvideo streamingвидео урсгал  
3490МТ, КУViewХарах, Харагдац  
3491МТ, КУVioletЗөрчил  
3492МТ, КУvirtualвиртуал, Хийсвэр, төсөөллийн  
3493МТ, КУvirtual worldвиртуал орчин  
3494МТ, КУvirusвирус  
3495МТ, КУVisibilityХарагдац  
3496МТ, КУVisibleХарагдахуйц , Ил  
3497МТ, КУvisitзочлох  
3498МТ, КУVisualВизуал  
3499МТ, КУvolatileХувирамтгай, тогтворгүй  
3500МТ, КУWaitingХүлээж байна  
3501МТ, КУWallpaperДэлгэцийн зураг  
3502МТ, КУWarningСануулга  
3503МТ, КУWarning!Анхаар!  
3504МТ, КУWatchХяналт  
3505МТ, КУWatermarkУсан тэмдэг  
3506МТ, КУWebВеб  
3507МТ, КУWeb acceleratorВэб хурдасгуур  
3508МТ, КУWeb cacheВэбийн кэш  
3509МТ, КУWeb camВэб камер  
3510МТ, КУWeb designВэб дизайн/зохиомж  
3511МТ, КУWeb designerВэб зохион бүтээгч  
3512МТ, КУWeb SearchВэб хайлт  
3513МТ, КУWebmasterВэб мастер  
3514МТ, КУWeightЖин  
3515МТ, КУwide area networkөргөн хүрээний сүлжээ  
3516МТ, КУwide distributionөргөн түгээх  
3517МТ, КУwidebandөргөн зурвас  
3518МТ, КУwidgetвиджэт/багаж хэрэгсэл  
3519МТ, КУWidowӨрөөсөн мөр  
3520МТ, КУWidthӨргөн  
3521МТ, КУWindowЦонх  
3522МТ, КУWiredУяатай / утастай  
3523МТ, КУwizardЗалуур  
3524МТ, КУWordүг  
3525МТ, КУworkflowажлын урсгал  
3526МТ, КУWrapӨлгийдэх, Нугалах  
3527МТ, КУwritableбичих боломжтой  
3528МТ, КУWYGIWYNTYH “WHAT YOU GET IS WHAT YOU NEVЧи юу олж авах вэ гэвэл, хэзээ ч бодож байгаагүй юмаа олж авна  
3529МТ, КУYesТийм  
3530МТ, КУzipзип  
3531МТ, КУZip codeЗИП код  
3532МТ, КУZIP fileЗИП файл  
3533МТ, КУzoneмуж  
3534МТ, КУZoomМасштаб  
3535МТ, КУ.NET Dot NetДот НэтПрограм хангамжийг ажиллуулах болоод хөгжүүлэх цогц орчин.[МХХТ]
3536МТ, КУ2 tierхоёр давхаргат [МХХТ]
3537МТ, КУa loophole in the lawхуулийн цоорхой [МХХТ]
3538МТ, КУabnormal caseхэвийн бус тохиолдол [МХХТ]
3539МТ, КУabortзогсоох [МХХТ]
3540МТ, КУabsract methodхийсвэр арга [МХХТ]
3541МТ, КУabstractхийсвэр [МХХТ]
3542МТ, КУAbstract Classхийсвэр класс [МХХТ]
3543МТ, КУabstract data typeөгөгдөлийн хийсвэр төрөл (ӨХТ) [МХХТ]
3544МТ, КУabstract factory patternхийсвэр үйлдвэрлэгчийн патерн [МХХТ]
3545МТ, КУabstract superclassхийсвэр эх класс [МХХТ]
3546МТ, КУabstractionхийсвэрлэлт [МХХТ]
3547МТ, КУabstraction techniquesхийсвэрлэх арга [МХХТ]
3548МТ, КУacceptхүлээн авах [МХХТ]
3549МТ, КУacceptance testsхүлээн авах тестбүтээгдэхүүн хэрэглэгчийн шаардлагыг хангаж буй эсэхийг хэрэглэгч шалгах үйл явц[МХХТ]
3550МТ, КУaccess controlхандалтын хяналт [МХХТ]
3551МТ, КУaccess frequencyхандалтын давтамж [МХХТ]
3552МТ, КУaccess modifierхандалтыг тодорхойлогч [МХХТ]
3553МТ, КУaccess pathхандалтын зам [МХХТ]
3554МТ, КУaccess patternхандалтын патерн [МХХТ]
3555МТ, КУaccessor methodхандагч арга [МХХТ]
3556МТ, КУaccountданс [МХХТ]
3557МТ, КУaccountingнягтлан бодох [МХХТ]
3558МТ, КУaccuracyнарийвчлал [МХХТ]
3559МТ, КУactialжинхэнэ [МХХТ]
3560МТ, КУactionүйл ажил [МХХТ]
3561МТ, КУaction tableүйлдлийн хүснэгт [МХХТ]
3562МТ, КУActivationОбъектод удирдлага шилжих хугацаа [МХХТ]
3563МТ, КУactivation recordбичлэгийн идэвхижил [МХХТ]
3564МТ, КУactivatorидэвхжүүлэгч [МХХТ]
3565МТ, КУActivityҮйл ажиллагаа [МХХТ]
3566МТ, КУactivity diagramҮйл ажиллагааны диаграм [МХХТ]
3567МТ, КУactivity-based approachүйл ажиллагаанд суурилсан аргатөслийн хүрээнд хийгдэх ажлуудыг тогтоож, ажил бүрийг дэд ажлуудад хуваан задлах арга[МХХТ]
3568МТ, КУactorоролцогч [МХХТ]
3569МТ, КУactual valueБодит утга [МХХТ]
3570МТ, КУacyclicасиклик [МХХТ]
3571МТ, КУadapter patternтохируулах паттерн [МХХТ]
3572МТ, КУadd hardwareшинэ төхөөрөмж нэмэх [МХХТ]
3573МТ, КУadd new programsшинэ програм нэмэх [МХХТ]
3574МТ, КУadditionнэмэлт[МХХТ]
3575МТ, КУaddressхаяг [МХХТ]
3576МТ, КУaddress operatorхаягийн оператор [МХХТ]
3577МТ, КУadhocracyтусгайчуудзөвлөгөө өгдөг байгууллагууд[МХХТ]
3578МТ, КУadministration toolадмины програм [МХХТ]
3579МТ, КУadministratorадмин [МХХТ]
3580МТ, КУADO.NETМакрософт компаниас гаргасан өгөгдөлтэй ажиллах програм хангамжийн компонентуудын олонлог [МХХТ]
3581МТ, КУaffectнөлөө [МХХТ]
3582МТ, КУagency cost theoryагентийн зардлын онол [МХХТ]
3583МТ, КУaggregate operationагрегат үйлдэлcount, sum, avg, max, min[МХХТ]
3584МТ, КУaggregationбүрдэл [МХХТ]
3585МТ, КУagilityхялбар байдал [МХХТ]
3586МТ, КУalgorithmалгоритмАсуудлыг шийдэхэд зориулагдсан, нарийн тодорхойлогдсон дүрмийн төгслөг, дараалал.[МХХТ]
3587МТ, КУallocationхуваарилалт [МХХТ]
3588МТ, КУambiguityэргэлзээтэй [МХХТ]
3589МТ, КУan intentional crimeсанаатай үйлдсэн гэмт хэрэг [МХХТ]
3590МТ, КУanalyzeшинжилгээ хийх [МХХТ]
3591МТ, КУancestorөвөгхоёр элементийн хувьд эхийн эх, эхийн эхийн эх, эхийн эхийн эхийн эх гэх мэт[МХХТ]
3592МТ, КУannotationтэмдэглэгээ [МХХТ]
3593МТ, КУanonymous delegateтодорхойгүй зочин [МХХТ]
3594МТ, КУanonymous inner classнэргүй дотоод класс [МХХТ]
3595МТ, КУanonymous inner classнэргүй дотоод класс [МХХТ]
3596МТ, КУantijoinэсрэг холболт2 харьцааны ижил бус бичлэгүүдийг ялгаж харуулна.[МХХТ]
3597МТ, КУapplication administratorпрограмын админ [МХХТ]
3598МТ, КУapplication developmentхэрэглээний програм хөгжүүлэлт[МХХТ]
3599МТ, КУapplication domainпрограмын хэрэглээ [МХХТ]
3600МТ, КУApplication Programming Interface (API)интерфейсХэрэглээний програм бүтээхэд зориулагдсан сан,класс, обькт өгөгдлийн бүтэц, функцуудын олонлог[МХХТ]
3601МТ, КУapplication serverаппликешн сервер [МХХТ]
3602МТ, КУapplicativeхэрэглээний [МХХТ]
3603МТ, КУapprentice siteдагалдагч сайт [МХХТ]
3604МТ, КУarchitectural stylesархитектурын загварууд [МХХТ]
3605МТ, КУargumentаргументФункцэд илгээж байгаа өгөгдөл[МХХТ]
3606МТ, КУargument promotionаргументийг дэмжих [МХХТ]
3607МТ, КУarithmetic operatorsарифметик үйлдэл [МХХТ]
3608МТ, КУArray typeМассив төрөлСанах ойд дараалан байрлах нэгэн төрлийн утгуудын цувааг илэрхийлэх төрөл. Цувааны аль нэг гишүүнд хандахдаа байрлалын дугаар буюу индекс гэж нэрлэгдэх тоон дугаарыг ашиглана.[МХХТ]
3609МТ, КУarrivalирэхсистемд орж ирсэн өмнөх хэрэглэгчийн хойноос ирсэн шинэ хэрэглэгчийн хугацааг тэмдэглэхэд хэрэглэгддэг[МХХТ]
3610МТ, КУartificalзохиомол [МХХТ]
3611МТ, КУascendingөсөхөөр [МХХТ]
3612МТ, КУASP.NETДинамик вэб сайт, вэб апликэйшн, вэб үйлчилгээ бүтээхэд зориулан Microsoft компаниас гаргасан вэб фр [МХХТ]
3613МТ, КУaspect oriented architectureгадаад төрх байдалд суурилсан архитектур [МХХТ]
3614МТ, КУassembly languageассемблер хэл [МХХТ]
3615МТ, КУassertionхэллэг,баталгаа [МХХТ]
3616МТ, КУassessmentүнэлгээ [МХХТ]
3617МТ, КУassessment reportүнэлгээний тайлан[МХХТ]
3618МТ, КУassignутга олгохХувьсагчийн хуучин утгыг дарж шинэ утга бичих үйлдэл[МХХТ]
3619МТ, КУassignmentутга олгох үйлдэл [МХХТ]
3620МТ, КУassignment of copyrightоюуны өмчийн эрхийг шилжүүлэхПрограм хангамж нь оюуны өмчийн бүтээл учир оюуны өмчийн хуулийн дагуу оюуны өмчийн эрхийг шилжүүлж болно.[МХХТ]
3621МТ, КУassignment operatorхандалтын үйлдлүүд [МХХТ]
3622МТ, КУassociationхолбоо [МХХТ]
3623МТ, КУassociation ruleхолбоо, хамаарлын дүрэм [МХХТ]
3624МТ, КУassumptionsтөсөөлөл [МХХТ]
3625МТ, КУasynchronousдараалсан [МХХТ]
3626МТ, КУasynchronous replicationасинхрон хуулбарлалтӨС-н объект хийгдсэн өөрчлөлтийг тодорхой хугацааны дараа өөр сайт дээр байгаа объектод хийх[МХХТ]
3627МТ, КУAsynchronous   delegateАсинхрон төлөөлөгч [МХХТ]
3628МТ, КУat libertyсул чөлөөтэйдураар аашлах[МХХТ]
3629МТ, КУatomic valueнэгж утгазадардаггүй, бүхлээрээ нэг утга санаа агуулсан атрибутын утга, жишээлбэл, хүний нэр, харин овог нэр гэвэл 2 утгаас тогтсон гэж үзнэ[МХХТ]
3630МТ, КУatomicityцул байх [МХХТ]
3631МТ, КУattach fileфайл хавсаргах [МХХТ]
3632МТ, КУattachedхавсаргасан [МХХТ]
3633МТ, КУattentiveанхаарал [МХХТ]
3634МТ, КУattributeатрибут, шинж чанар [МХХТ]
3635МТ, КУattribute affinity matrixатрибутын хөршийн харьцааны матриц [МХХТ]
3636МТ, КУattribute affinity measureатрибутын хөршийн харьцааны хэмжигдэхүүн [МХХТ]
3637МТ, КУaudit reportаудитын тайлан[МХХТ]
3638МТ, КУauditoryсонсголынхэрэглэгчийн сонсох мэдрэхүй[МХХТ]
3639МТ, КУauthenticationжинхэнэ эсэхийг баталгаажуулахдамжуулалт, дамжуулж буй өгөгдөл мессеж, баримт бичгийн баталгаатай байдлыг хангах аюулгүй байдлын арга хэмжээнүүдээр тодорхойлогддог.[МХХТ]
3640МТ, КУautonomic computingавтоном тооцоололөөрөө өөрийгөө зохион байгуулдаг, тохируулдаг, засдаг систем. Жишээ нь: вирусын програм[МХХТ]
3641МТ, КУauxiliaryтуслах [МХХТ]
3642МТ, КУaverageдундажхэрэглэгчдийн хүлээлтийн дундаж хугацаа, дарааллын дундаж урт, үйлчилгээний цэгийн сул зогсолтын дундаж хугацаа гэх мэт[МХХТ]
3643МТ, КУaxiomаксиом [МХХТ]
3644МТ, КУaxiomaticаксиоматик [МХХТ]
3645МТ, КУaxisтэнхлэг [МХХТ]
3646МТ, КУB2CБизнесээс хэрэглэгчид [МХХТ]
3647МТ, КУbackboneнуруу [МХХТ]
3648МТ, КУbackground processбэлтгэл үйл ажиллагаа [МХХТ]
3649МТ, КУbalanced estimatesтэнцвэртэй тооцоолол [МХХТ]
3650МТ, КУBar ChartБар диаграм [МХХТ]
3651МТ, КУbase classүндсэн класс [МХХТ]
3652МТ, КУbase registerүндсэн регистрХарьцангуй хаяглалт хийхэд хэрэглэгдэх регистр[МХХТ]
3653МТ, КУbase sizeүндсэн хэмжээпрограмын өөрчлөлт хийхээс өмнөх хэмжээ ба програмын дараа дараачийн хувилбарын үндсэн хэмжээ нь өмнөх хувилбарын хэмжээтэй тэнцүү байна[МХХТ]
3654МТ, КУbatch processingбагцлан боловсруулах [МХХТ]
3655МТ, КУbatch systemбагц боловсруулах системҮйлдлийн системийн эхэн үеийн хувилбар[МХХТ]
3656МТ, КУbeepсигнал [МХХТ]
3657МТ, КУbehavioral patternажиллагааны патерн [МХХТ]
3658МТ, КУbenchmarkхарьцуулах судалгаа [МХХТ]
3659МТ, КУbest effortхамгийн сайн чармайлт [МХХТ]
3660МТ, КУbinary search treeХоёртын хайлтын мод [МХХТ]
3661МТ, КУbinary semaphoreхоёртын семафорУтга нь 1-ээс үл хэтрэх семафор хувьсагч[МХХТ]
3662МТ, КУbitwise operatorхоёртын оператор [МХХТ]
3663МТ, КУblack hatхар хакер, хар малгайткомпьютерийн систем рүү хууль бусаар нэвтэрч ороод устгаж зугаагаа гаргаж явдаг хүмүүс[МХХТ]
3664МТ, КУblueprintтөлөвлөгөө [МХХТ]
3665МТ, КУboot diskүйлдлийн системтэй диск [МХХТ]
3666МТ, КУboot loaderүйлдлийн систем ачаалагч [МХХТ]
3667МТ, КУboot sectorдискны эхлүүлэх сектор [МХХТ]
3668МТ, КУboundхязгаарлах [МХХТ]
3669МТ, КУboundary classxолбогч классТухайн системд олонг харьцах олон холбоос классуудын хооронд байвал түүнийг салгах зориулалтаар холбогч класс үүсгэдэг[МХХТ]
3670МТ, КУbounded bufferхязгаарлагдсан буферБуфер нь төгсгөллөг урттай үеийн хэрэглэгч-үйлдвэрлэгчийн асуудал[МХХТ]
3671МТ, КУBoxingХайрцаглалтЭгэл төрлийг заалт төрөл рүү хувиргах үйлдэл.[МХХТ]
3672МТ, КУbranchсалаа [МХХТ]
3673МТ, КУbribesавилгаөөрийн бизнест давуу тал олж авахын тулд бусдад мөнгө юмуу эд зүйлс өгөх[МХХТ]
3674МТ, КУbridgeдамжуулагч [МХХТ]
3675МТ, КУbridge patternгүүр паттерн [МХХТ]
3676МТ, КУbroad conversionөргөтгөсөн хөрвүүлэлт [МХХТ]
3677МТ, КУbrokerзуучлагч [МХХТ]
3678МТ, КУbugалдаапрограм зорилгынхоо дагуу хэвийн ажиллахад саад учруулах согог, гэмтэл, дутагдал, гажиг (тухайлбал буруу үр дүн гаргах)[МХХТ]
3679МТ, КУbuildбайгуулахпрограм компиляци хийх үйл явц[МХХТ]
3680МТ, КУbuild toolбайгуулах хэрэгсэл [МХХТ]
3681МТ, КУbuilder patternбайгуулагч, бүрдүүлэгч паттерн [МХХТ]
3682МТ, КУbuilding blocksнэгж,үүсгэгч блок [МХХТ]
3683МТ, КУbulletтэмдэглэгээ [МХХТ]
3684МТ, КУbusiness analysisбизнес шинжилгээ [МХХТ]
3685МТ, КУbusiness ecosystemбизнесийн экосистем [МХХТ]
3686МТ, КУbusiness ecosystemбизнесийн экосистем [МХХТ]
3687МТ, КУbusiness processбизнесийн процесс [МХХТ]
3688МТ, КУbusiness process orchestrationбизнесийн процессийн удирдлага [МХХТ]
3689МТ, КУbusy waitingзавгүй хүлээлтПроцессорт ачаалал өгч хүлээх[МХХТ]
3690МТ, КУby dateогноогоор [МХХТ]
3691МТ, КУby nameнэрээр [МХХТ]
3692МТ, КУby sizeхэмжээгээр [МХХТ]
3693МТ, КУby typeтөрлөөр [МХХТ]
3694МТ, КУbytecodeбайт код [МХХТ]
3695МТ, КУC# C Sharp.NET фрэймворктой хамт бүтээгдсэн олон талын зориулалттай програмчлалын хэл.Энэ хэл нь ECMA-334 стан [МХХТ]
3696МТ, КУcache hitөгөгдөл кэшт байхХандахаар хүссэн өгөгдөл кэшт байх магадлал[МХХТ]
3697МТ, КУcache managerкеш удирдлага [МХХТ]
3698МТ, КУcachedхэшлэгдсэн [МХХТ]
3699МТ, КУcalloborationхамтын ажиллагаа [МХХТ]
3700МТ, КУCamel NotationКамель тэмдэглэгээКамель тэмдэглэгээ нь нэрэнд орсон эхний үгийн эхний үсгийг жижгээр бичээд бусад үгийн эхний үсгийг томоор бичдэг. Жишээ нь myClassAdder.[МХХТ]
3701МТ, КУcancelболих, цуцлах, хүчингүй болгох [МХХТ]
3702МТ, КУcandidate keyкандидат түлхүүр [МХХТ]
3703МТ, КУcanonicalканоник [МХХТ]
3704МТ, КУcapacityбагтаамж [МХХТ]
3705МТ, КУcardinalityолонлогийн чадалхэмжээ[МХХТ]
3706МТ, КУcartesian productкартезиан үржвэрнэг харьцааны бичлэг бүрийг нөгөө хөрьцааны бичлэг бүртэй,ямар нэгэн хязгаарлалтгүйгээр холбодог үйлдэл, жишээлбэл, A{1,2}×B{3,4} = {(1,3), (1,4), (2,3), (2,4)}[МХХТ]
3707МТ, КУcaseжишээ, тохиолдол [МХХТ]
3708МТ, КУcase studyтохиолдол судлах [МХХТ]
3709МТ, КУCastingтөрөл хувиргалт [МХХТ]
3710МТ, КУCAT(current arrival time)үйлчлүүлэхээр ирсэн бодит хугацааCATi = CATi-1+ATi[МХХТ]
3711МТ, КУcatchбарихямар төрлийн эксепшэн барихыг заасан шүүлтүүр илэрхийлэл[МХХТ]
3712МТ, КУcatch errorалдаа барих [МХХТ]
3713МТ, КУchain of responsibleүүрэг хариуцлагын дараалал [МХХТ]
3714МТ, КУchange or remove programsпрограмд өөрчлөлт хийх/устгах [МХХТ]
3715МТ, КУchange requestөөрчлөх хүсэлт[МХХТ]
3716МТ, КУchangesөөрчлөлт[МХХТ]
3717МТ, КУchaosутгагүй [МХХТ]
3718МТ, КУcharacter spacingтэмдэгт хоорондын зай [МХХТ]
3719МТ, КУcharacterizationшинж чанарын тодорхойлолт [МХХТ]
3720МТ, КУcharacterizeхэлбэржих, тэмдэглэгдэх [МХХТ]
3721МТ, КУchartграфик, диаграм [МХХТ]
3722МТ, КУcheck constraintшалгах хязгаарлалт [МХХТ]
3723МТ, КУcheck pointхяналтын цэгажлын гүйцэтгэлийг үе шаттайгаар хянах огноо ба төслийн удирдлага хяналтын цэгүүдийг төлөвлөж урьдчилан танилцуулдаг[МХХТ]
3724МТ, КУcheckpointшалгах цэг [МХХТ]
3725МТ, КУChecksumхяналтын хэмжээ [МХХТ]
3726МТ, КУChildхүүхэд [МХХТ]
3727МТ, КУchild processдэд процессЭцэг процессын үүсгэсэн процесс[МХХТ]
3728МТ, КУchoiceсонголт [МХХТ]
3729МТ, КУCIOахлах мэргэжилтэн [МХХТ]
3730МТ, КУcircular waitтойрон хүлээх [МХХТ]
3731МТ, КУcircumstanceнөхцөл байдал [МХХТ]
3732МТ, КУcitizenshipиргэншилЦахим засаглалд аливаа хүн бүр аливаа нэг улсын иргэншилтэй байх ёстой гэж үздэг.[МХХТ]
3733МТ, КУclassкласс [МХХТ]
3734МТ, КУclass diagramкласс диаграм [МХХТ]
3735МТ, КУclass hierarchyклассын бүтэц, иерархи [МХХТ]
3736МТ, КУclass libraryклассын сан [МХХТ]
3737МТ, КУclass loaderкласс ачаалагч/ ачаалуур [МХХТ]
3738МТ, КУclass scoreклассын оноо [МХХТ]
3739МТ, КУclass variableклассын хувьсагч [МХХТ]
3740МТ, КУclassificationангилал [МХХТ]
3741МТ, КУclasspathклассын зам [МХХТ]
3742МТ, КУclauseхуулийн заалт [МХХТ]
3743МТ, КУclauseөгүүлбэр [МХХТ]
3744МТ, КУclient/server computingклиент/ сервер технологи-тооцоолол [МХХТ]
3745МТ, КУcloneклон, хуулбар үүсгэх [МХХТ]
3746МТ, КУcloud computingүүлэн тооцоололөгөгдөл алслагдсан сервер дээр хадгалагдах бөгөөд хэрэглэгч интернет ашиглан тухайн өгөгдөлд хандаж ажиллана.[МХХТ]
3747МТ, КУclusterкластер [МХХТ]
3748МТ, КУclustered affinity matrixкластр хийгдсэн хөршийн харьцааны матриц [МХХТ]
3749МТ, КУclustered indexкластр индексөгөгдлийг эрэмбэлж буй талбараар индекс үүсгэсэн байвал энэ нь кластр индекс болно.[МХХТ]
3750МТ, КУcode contractкодын гэрээ [МХХТ]
3751МТ, КУcode generationкод үүсгэлт[МХХТ]
3752МТ, КУcode inspectionкодын шалгалтТАЙЛБАР: Програмчлалд хамаарна.[МХХТ]
3753МТ, КУcodingкодчилол[МХХТ]
3754МТ, КУcoding ruleкодчилох дүрэм[МХХТ]
3755МТ, КУcoding standartкодчилолын стандарт [МХХТ]
3756МТ, КУcohesionуялдаа [МХХТ]
3757МТ, КУcollaborationхамтын ажиллагаа [МХХТ]
3758МТ, КУcollaboration diagramХамтын ажиллагааны диаграм [МХХТ]
3759МТ, КУcollabration systemхамтын ажиллагааны систем [МХХТ]
3760МТ, КУcollectionцуглуулга [МХХТ]
3761МТ, КУcollobration diagramхарилцан ажиллагааны диаграм [МХХТ]
3762МТ, КУcolumnбагана [МХХТ]
3763МТ, КУcommand lineкомандын мөр [МХХТ]
3764МТ, КУcommand patternүйлдлийн патерн [МХХТ]
3765МТ, КУcommercial softwareарилжааны програм хангамж[МХХТ]
3766МТ, КУcommitитгэмжлэх [МХХТ]
3767МТ, КУCommit point siteбатагаажуулан хийх сайтГлобаль зохицуулагчийн зааврын дагуу транзакшныг баталгаажуулах эсвэл буцаах үйлдлийг хийх зангилаа[МХХТ]
3768МТ, КУcommit point strengthбаталгаажуулах цэгийн хүчтухайн сайт two-phase commit-н үед ямар үүрэг гүйцэтгэхийг тодорхойлох утга[МХХТ]
3769МТ, КУcommit protocolитгэмжлэх протокол [МХХТ]
3770МТ, КУcommitted service levelүйлчилгээний тогтоосон түвшинхэрэглэгчтэй хийсэн гэрээ хэлэлцээр, протокол зэргээр тогтоосон түвшин[МХХТ]
3771МТ, КУCommon language Infrastructure (CLI)дундын хэлний дэд бүтэц [МХХТ]
3772МТ, КУcommon language runtimeдундын хэлний ажиллах хугацаа [МХХТ]
3773МТ, КУCommon language Specificationдундын хэлний тодорхойлолт [МХХТ]
3774МТ, КУcommon type systemдундын төрлийн систем [МХХТ]
3775МТ, КУcommunication costхолбоо харилцааны зардал [МХХТ]
3776МТ, КУcommunication theoryмэдээлэл дамжуулах онол [МХХТ]
3777МТ, КУcommunication toolхолбоо харилцааны хэрэгсэл [МХХТ]
3778МТ, КУCommunications Decency ActХарилцаа холбооны Ёс зүйн заалт [МХХТ]
3779МТ, КУcomparisonхарьцуулалт [МХХТ]
3780МТ, КУcompatible typesнийцэй төрлүүд [МХХТ]
3781МТ, КУcompetitive force modelөрсөлдөх хүчний загвар [МХХТ]
3782МТ, КУcompileхөрвүүлэх [МХХТ]
3783МТ, КУcompile errorхөрвүүлэлтийн алдааСи хэлний дүрмийн алдаа[МХХТ]
3784МТ, КУcompiler directiveхөрвүүлэх директивХөрвүүлэлт хийгдэхээс өмнө толгой файл ачаалах болон бусад үйлдлүүдийг хийхийг заасан чагт тэмдэгтээр эхэлсэн мөрүүд[МХХТ]
3785МТ, КУcomplete software productпрограм хангамжийн эцсийн бүтээгдэхүүнхүргэлтэд бэлэн болсон бүтээгдэхүүн.[МХХТ]
3786МТ, КУcompletenessбүрэн бүтэн байдал [МХХТ]
3787МТ, КУcomplexityнийлмэл байдалтөвөгтэй байх, нүсэр байх[МХХТ]
3788МТ, КУcomplication unitнийлмэл хэсэг [МХХТ]
3789МТ, КУcomponentбүрдэл хэсгүүд, компонент [МХХТ]
3790МТ, КУcomponent diagramбүрэлдэхүүний диаграм [МХХТ]
3791МТ, КУComponent Object Modelбүрэлдэхүүн объектийн загварCOM нь хэл платформ,машинаас үл хамааран, обьектуудын харилцан ажиллалааг дэмжих Мicrosoft компаниас гаргасан технилоги[МХХТ]
3792МТ, КУcomponent-based developmentкомпонентэд суурилсан хөгжүүлэлт [МХХТ]
3793МТ, КУcomposabilityнэгтгэх боломж [МХХТ]
3794МТ, КУcompose patternбүрдмэл патерн [МХХТ]
3795МТ, КУcomposite valueнийлмэл утгабие даасан утгатай хэсгүүдээс тогтсон атрибутын утга, жишээлбэл, гэрийн хаяг(дүүрэг,гудамж,байр,орц,хаалга)[МХХТ]
3796МТ, КУcompositionнийлмэл [МХХТ]
3797МТ, КУcompositionЗөвхөн нэг л объектод харъяалагдах боломжтой бол [МХХТ]
3798МТ, КУcompound assignment operatorөргөтгөсөн утга олгох үйлдэл [МХХТ]
3799МТ, КУcomputer abuseкомпьютерийн дайралт [МХХТ]
3800МТ, КУcomputer crimeкомпьютерийн гэмт хэрэг [МХХТ]
3801МТ, КУcomputer emgineeringкомпьютер инженерчлэл [МХХТ]
3802МТ, КУcomputer ethicsкомпьютерийн ёс зүй [МХХТ]
3803МТ, КУcomputer in the workplacesажлын байран дахь компьютерүүд [МХХТ]
3804МТ, КУcomputer instrustionsкомпьютерийн даалгавар [МХХТ]
3805МТ, КУcomputer matchмэдээллийн харьцуулалт өрсөлдөөналиваа мэдээллийг нэгээс дээш мэдээллийн санд хайж харьцуулалт хийх нэгтгэх[МХХТ]
3806МТ, КУcomputer performanceкомпьютерийн гүйцэтгэл [МХХТ]
3807МТ, КУcomputer programкомпьютерийн програм [МХХТ]
3808МТ, КУcomputer virusкомпьютерийн вирус [МХХТ]
3809МТ, КУconcatenationзалгах нэгтгэх [МХХТ]
3810МТ, КУconceptойлголт,зарчим [МХХТ]
3811МТ, КУconceptual designерөнхий загвар [МХХТ]
3812МТ, КУconceptual schemaерөнхий схемХарьцаа ӨСУС-д уг схем нь ӨС-д хадгалагдах бүхий л харьцаануудыг дүрсэлдэг.[МХХТ]
3813МТ, КУconclusionдүгнэлт [МХХТ]
3814МТ, КУconcreteбодит [МХХТ]
3815МТ, КУconcrete classтодорхой класс [МХХТ]
3816МТ, КУconcurentконкурент [МХХТ]
3817МТ, КУconcurrencyдавхцал [МХХТ]
3818МТ, КУconcurrency controlдавхцлын хяналт [МХХТ]
3819МТ, КУconcurrency controlзэрэг хяналт [МХХТ]
3820МТ, КУconcurrency transparencyзэрэг ил тод байх [МХХТ]
3821МТ, КУconcurrent programmingпаралель програмчлал [МХХТ]
3822МТ, КУconesлонхонцорхүний нүдний торлог бүрхүүлийн гэрлийн долгионы фотомэдрэгч[МХХТ]
3823МТ, КУconfidenceүнэмшил [МХХТ]
3824МТ, КУconfiguration controlтохиргооны хяналт [МХХТ]
3825МТ, КУconfiguration evaluationтохиргооны үнэлгээ [МХХТ]
3826МТ, КУconfiguration identificationтохиргоог таних [МХХТ]
3827МТ, КУconfiguration itemтохиргооны зүйл [МХХТ]
3828МТ, КУconfiguration management processтохиргооны удирдлагын процесс [МХХТ]
3829МТ, КУconjunctiveхолбогч [МХХТ]
3830МТ, КУconnectedхолбогдсон [МХХТ]
3831МТ, КУConnection StringХолбогч мөр [МХХТ]
3832МТ, КУconsequenceүр дагавар [МХХТ]
3833МТ, КУconsistбүрдэхбүтэц зохион байгуулалт[МХХТ]
3834МТ, КУconsoleоролт, гаралтын төхөөрөмж [МХХТ]
3835МТ, КУConsole ApplicationКонсоль програмКомандын мөрнөөс зөвхөн текстэн оролт, гаралт хийж ажиллах програм.[МХХТ]
3836МТ, КУconstantтогтмолПрограмын биелэлтийн явцад утга нь тогтмол байх[МХХТ]
3837МТ, КУconstant variableтогтмол хувьсагч [МХХТ]
3838МТ, КУconstrainхязгаарлалалбан шаардлага[МХХТ]
3839МТ, КУconstrained genericityхязгаарлалттай женерисити [МХХТ]
3840МТ, КУconstructive cost model (CoCoMo)зардал тооцох арга (КоКоМо) [МХХТ]
3841МТ, КУConstructorБайгуулагч [МХХТ]
3842МТ, КУcontainmentбагтаамж [МХХТ]
3843МТ, КУcontemporary approachорчин үеийн хандлага [МХХТ]
3844МТ, КУcontext switchбодлого солилтПроцессороос процессыг гаргаж, өөр процесс ачаалах[МХХТ]
3845МТ, КУcontinuityтасралтгүй байх [МХХТ]
3846МТ, КУcontinuity of supportүйлчилгээний байнгын бэлэн байдал[МХХТ]
3847МТ, КУcontinuouslyтасралтгүй [МХХТ]
3848МТ, КУcontractтохиролцоо,гэрээ, хэлцэл, хэлэлцээ [МХХТ]
3849МТ, КУcontrol classудирдагч классEntity class –аар үүсгэсэн ӨХТөрлөө удирдах зориулттай клиент класс юм.[МХХТ]
3850МТ, КУcontrol fileхяналтын файл [МХХТ]
3851МТ, КУcontrol of design and development changesдизайн, хөгжүүлэлтийн өөрчлөлтийг хянах [МХХТ]
3852МТ, КУcontrol of production and service provisionүйлдвэрлэл ба үйлчилгээ үзүүлэх хяналтын ажил [МХХТ]
3853МТ, КУcontrol statementудирдлагын заавар [МХХТ]
3854МТ, КУconventionудирдамжТАЙЛБАР: Програмчлалын хэл, код бичих дүрэм, програм хангамжийн сан гэх мэт байгууллагын дотоодод мөрдлөг болгох зүйлс[МХХТ]
3855МТ, КУconventionalуламжлалт [МХХТ]
3856МТ, КУcoordinator siteзохицуулагч сайт [МХХТ]
3857МТ, КУcopyproofолшруулахаас сэргийлсэн компьютерийн програм [МХХТ]
3858МТ, КУcopyrightзохиогчийн эрх [МХХТ]
3859МТ, КУcore packageгол багц [МХХТ]
3860МТ, КУcorrectnessзүгшрүүлэлт [МХХТ]
3861МТ, КУcorrelationкоррелаци [МХХТ]
3862МТ, КУcounter-controlled repetitionтоолуурт удирдлагатай давталт [МХХТ]
3863МТ, КУcountermeasureөөрийнхөө системийг халдлагаас хамгаалах [МХХТ]
3864МТ, КУcouplingкласс хоорондын холбоо,гадаад холбоо [МХХТ]
3865МТ, КУcoveria criteriaхамралтын шалгуур [МХХТ]
3866МТ, КУCPUтөв процессор [МХХТ]
3867МТ, КУCPU schedulingпроцессор төлөвлөлтОлон програмын горимын үед процессорыг аль програмд өгч ажиллуулахыг шийдэх[МХХТ]
3868МТ, КУcrackөөрчлөхпрограмын нууцлалт хамгаалалтыг устгаж програмыг өөрчлөх[МХХТ]
3869МТ, КУcreational patternүүсгэлтийн патерн [МХХТ]
3870МТ, КУcriminal caseэрүүгийн гэмт хэрэг [МХХТ]
3871МТ, КУcrisisхямрал [МХХТ]
3872МТ, КУcriteriaшалгуур [МХХТ]
3873МТ, КУcriteria of object orientationобъект хандалттай байх шалгуур [МХХТ]
3874МТ, КУcritical infrastructuresонцгой дэд бүтэцтухайн улс орны үндэсний аюулгүй байдал асар их хор хохирол учруулж болзошгүй дэд бүтэцийг хэлнэ.[МХХТ]
3875МТ, КУcritical pathноцтой замсул зогсолтгүй ажил орсон, төлөвлөсөн хугацаанаас хэтрэх эрсдэлтэй зам[МХХТ]
3876МТ, КУcritical path method (CPM)ноцтой замын аргаажлууд, тэдгээрийн уялдааг зураас, зангилаагаар дүрсэлж, ажил бүрийн эхлэл-төгсгөлийг тооцоолдог арга[МХХТ]
3877МТ, КУcritical sectionгол хэсэг [МХХТ]
3878МТ, КУcross joinхөндлөн холболт [МХХТ]
3879МТ, КУcryptographyкрифтографмэдээллийг нууцлах, нууцыг тайлах талаар судалдаг онол[МХХТ]
3880МТ, КУcumulative hoursхуримтлагдсан цагбодлогуудын нийлбэр цаг[МХХТ]
3881МТ, КУcursorкурсорбичлэгтэй ажиллах заагч[МХХТ]
3882МТ, КУcursorкурсор [МХХТ]
3883МТ, КУCustom ExceptionХэрэглэгчийн хэвийн бус тухай мэдээлэл [МХХТ]
3884МТ, КУcustomer propertyхэрэглэгчийн өмч [МХХТ]
3885МТ, КУcustomer relationship management systemхэрэглэгчтэй харилцах систем [МХХТ]
3886МТ, КУcyber ludditeцахим өөрчлөлтийг эсэргүүцэгч [МХХТ]
3887МТ, КУcyberbullyingкибер дайралт [МХХТ]
3888МТ, КУcybercrimeкебир гэмт хэрэг [МХХТ]
3889МТ, КУcyberlawинтернетийн хууль зүй [МХХТ]
3890МТ, КУcyberlibelкибер гүтгэлэг, доромжлолхэн нэгний нэр хүндийг гутаасан худал баталгааг сүлжээгээр тараах[МХХТ]
3891МТ, КУcyberspaceкибер орон зай [МХХТ]
3892МТ, КУcyberterrorismцахим терроризм [МХХТ]
3893МТ, КУcybervandalismцахим айлган сүрдүүлэлт [МХХТ]
3894МТ, КУcycleциклдавталттай[МХХТ]
3895МТ, КУcycle stealingцикл хулгайлахСистемийн шугамыг хэд хэдэн циклийн турш Санах ойн шууд хандалтын модуль ашигласнаар Төв процессорын хугацаанаас хэрэглэх[МХХТ]
3896МТ, КУdaemonхүлээгч, хэвтүүл [МХХТ]
3897МТ, КУdaemon processдиман процесс [МХХТ]
3898МТ, КУdamageэвдрэл[МХХТ]
3899МТ, КУdata abstractionөгөгдлийн хийсвэрлэл [МХХТ]
3900МТ, КУdata allocationөгөгдөл хуваарилалттархмал ӨС-ийн үед өгөгдлийг хамгийн олон давтамжтай ашигладаг сайт дээр байршуулна[МХХТ]
3901МТ, КУdata blockөгөгдлийн блокОракл ӨСУС-ийн өгөгдөл хадгалалтын хамгийн бага нэгж[МХХТ]
3902МТ, КУdata captureөгөгдөл олох[МХХТ]
3903МТ, КУdata cleaningөгөгдөл цэвэрлэх [МХХТ]
3904МТ, КУdata conversionөгөгдөл хөрвүүлэлт[МХХТ]
3905МТ, КУdata definition language /DDL/өгөгдөл тодорхойлох хэл [МХХТ]
3906МТ, КУdata dictionaryөгөгдлийн толь [МХХТ]
3907МТ, КУdata distributionөгөгдлийн тархалт [МХХТ]
3908МТ, КУdata encryptionөгөгдлийг кодолж шахах [МХХТ]
3909МТ, КУdata encryption standardөгөгдөл нууцлах стандарт [МХХТ]
3910МТ, КУdata guardөгөгдлийн нөөцүндсэн ӨС-ийн нөөц өгөгдлийн санг үүсгэж хадгалахад ашиглагддаг програм.[МХХТ]
3911МТ, КУdata independenceөгөгдлийн үл хамааралөгөгдлийн сан (ӨС)ба түүнийг боловсруулах програм хангамж (ПХ)-ийн харилцан үл хамаарах зарчим, өгөгдлийн сангийн өөрчлөлт ПХ-д нөлөөлөхгүй байх, ПХ-ийн өөрчлөлт ӨС-д нөлөөлөхгүй байх[МХХТ]
3912МТ, КУdata independenceөгөгдлийн бие даасан байдал [МХХТ]
3913МТ, КУdata integrationөгөгдлийн нэгтгэл [МХХТ]
3914МТ, КУdata integrityөгөгдлийн бүтэн байдал [МХХТ]
3915МТ, КУdata manipulation language /DML/өгөгдөл боловсруулах хэл [МХХТ]
3916МТ, КУdata modelөгөгдлийн загвар[МХХТ]
3917МТ, КУdata preprocessingөгөгдлийг урьдчилан боловсруулах [МХХТ]
3918МТ, КУData ProviderӨгөгдөл нийлүүлэгч [МХХТ]
3919МТ, КУdata redundancyөгөгдлийн давхцалнэг төрлийн өгөгдлийг харьцаануудад давхардуулахыг хэлэх ба давхардуулахгүй хадгалах зарчмыг баримтлах ёстой[МХХТ]
3920МТ, КУdata selectionөгөгдөл сонгох [МХХТ]
3921МТ, КУdata sizeөгөгдлийн хэмжээ [МХХТ]
3922МТ, КУdata transformationөгөгдөл хувиргах [МХХТ]
3923МТ, КУdata warehouseөгөгдлийн агуулах [МХХТ]
3924МТ, КУdatabase interoperabilityӨС-ийн харилцан ажиллагаа [МХХТ]
3925МТ, КУdatabase linkӨС-ийн холбоос [МХХТ]
3926МТ, КУdatabase management systemөгөгдлийн сан удирдах систем [МХХТ]
3927МТ, КУdatabase populationөгөгдлийн сан бүрдүүлэлт[МХХТ]
3928МТ, КУdatabase replicationӨС-г олшруулахӨС-ийн объектуудыг алслагдсан сервер дээр байрлах ӨС руу хуулах процесс.[МХХТ]
3929МТ, КУdatafileөгөгдлийн файлӨС-н файл хэлбэр[МХХТ]
3930МТ, КУDatagramөгөгдлийн урсгал [МХХТ]
3931МТ, КУdatalogдаталогӨС дахь дүрэм болон баримтуудыг тодорхойлох хэл[МХХТ]
3932МТ, КУdatamartөгөгдлийн март [МХХТ]
3933МТ, КУdataminigөгөгдөл олборлолт [МХХТ]
3934МТ, КУdatastream styleөгөгдлийн урсгалын стил [МХХТ]
3935МТ, КУdead-letterхүчин төгөлдөр байгаа хуульодоогоор мөрдөгдөж байгаа[МХХТ]
3936МТ, КУdeadlinesэцсийн хугацаахаах хугацаа[МХХТ]
3937МТ, КУdeadlockмухардал [МХХТ]
3938МТ, КУdebugалдаа шалгах, засах [МХХТ]
3939МТ, КУdebuggerтуршигчПрограмын алдааг олохоор үйлдлүүдийг алхам алхамаар биелүүлж завсрын үр дүн, төлөвийг харах хэрэгсэл[МХХТ]
3940МТ, КУDebuggingтурших [МХХТ]
3941МТ, КУdecimal seperatorаравтын орон таслагч [МХХТ]
3942МТ, КУdecisionшийдвэр [МХХТ]
3943МТ, КУdecision makingшийдвэр гаргах [МХХТ]
3944МТ, КУdecision support systemшийдвэр дэмжих систем [МХХТ]
3945МТ, КУdecision treeшийдвэрийн мод [МХХТ]
3946МТ, КУdeclarationзарлалтХувьсагчийг нэр болон төрлийг нь заан програмд тодорхойлох[МХХТ]
3947МТ, КУdeclareзарлах [МХХТ]
3948МТ, КУDecodingкод задлахЭнкодлолтын эсрэг үйлдэл[МХХТ]
3949МТ, КУdecomposabilityзадлан шинжлэх боломж [МХХТ]
3950МТ, КУdecompositionзадлан шинжлэл [МХХТ]
3951МТ, КУdecomposition styleзадлан шинжлэх стил [МХХТ]
3952МТ, КУdecompressionзадлалтшахсан мэдээллийг задлах[МХХТ]
3953МТ, КУdecorator patternгоёдог патерн [МХХТ]
3954МТ, КУdecoupleсалгах [МХХТ]
3955МТ, КУdecrement operatorхорогдуулах үйлдэл [МХХТ]
3956МТ, КУdecryptionтайлалтМэдээлэл кодлолтын эсрэг утга илэрхийлнэ.[МХХТ]
3957МТ, КУdedicatedзориулагдсан [МХХТ]
3958МТ, КУdedicated serverтусгайлсан сервер [МХХТ]
3959МТ, КУdeductive databaseдидактив өгөгдлийн санДаталог дүрмүүдийг дэмждэг ӨС-ийн систем[МХХТ]
3960МТ, КУdefault constraintөгөгдмөл утгын хязгаарлалт [МХХТ]
3961МТ, КУdefectгажилтшаардлагаас зөрсөн зүйл, алдаа[МХХТ]
3962МТ, КУdefect preventionгажилтаас сэргийлэхгажилтын түүхэн өгөгдлийг цуглуулж, түүн дээр үндэслэн загварчлах аргыг сайжруулах үйл ажил[МХХТ]
3963МТ, КУdefect-removal leverageгажилтыг арилгах хөшүүргэгажилтыг арилгах процессийн алхам бүрийн үр ашгийг үнэлдэг үзүүлэлт ба “=(гажилтын тоо/тухайн алхмын хугацаа) / (гажилтын тоо/нэгдсэн тестийн хугацаа)” томъёогоор тооцоолдог[МХХТ]
3964МТ, КУdeferredтөлөвлөсөн [МХХТ]
3965МТ, КУdeferred classтөлөвлөсөн класс [МХХТ]
3966МТ, КУdefinitionтодорхойлолт [МХХТ]
3967МТ, КУdeforcementхүний өмчийг хууль бусаар авах [МХХТ]
3968МТ, КУdefualt constructorанхны байгуулагч [МХХТ]
3969МТ, КУdelegate parameterтөлөөлөгчийн параметр [МХХТ]
3970МТ, КУdelegateтөлөөлөгч [МХХТ]
3971МТ, КУdelegationтөлөөлөл [МХХТ]
3972МТ, КУdeliveryхүргэлтпрограм хангамжийн гаралтыг хэрэглэгчид хүргэж өгөх үйл явц[МХХТ]
3973МТ, КУdelivery activityхүргэлтийн үйл ажиллагаа[МХХТ]
3974МТ, КУdemand pagingшаардлагаар ачаалахХуудсыг шаардлагатай болсон үед нь л санах ой руу ачаалах стратеги[МХХТ]
3975МТ, КУdemandingшаардах хэлбэр [МХХТ]
3976МТ, КУdemonstrationүзүүлбэр [МХХТ]
3977МТ, КУdenotationalтэмдэглээний [МХХТ]
3978МТ, КУdeny privilegeхэрэглэгчийн эрхийг хүчингүй болгох [МХХТ]
3979МТ, КУdepartгарах [МХХТ]
3980МТ, КУdependencyхамаарал [МХХТ]
3981МТ, КУdependencyхараат байдал [МХХТ]
3982МТ, КУdeploymentпрограмыг байршуулах [МХХТ]
3983МТ, КУdeployment diagramпрограмын байрлалын диаграм [МХХТ]
3984МТ, КУderivedүүсмэл [МХХТ]
3985МТ, КУderived attributesгаргаж авсан атрибутхадгалсан атрибутын утгаас томъёолж гаргасан утгатай атрибут, жишээлбэл, хүний насыг төрсөн өдрөөс нь гаргаж авна[МХХТ]
3986МТ, КУderived classүүсмэл класс [МХХТ]
3987МТ, КУderived fragmentationхэсэгчлэл [МХХТ]
3988МТ, КУdescendantач [МХХТ]
3989МТ, КУdeserializitionобьектийг сэргээх [МХХТ]
3990МТ, КУdesign and development inputsзохиомж хөгжүүлэлтийн оролт [МХХТ]
3991МТ, КУdesign and development outputsзохиомж хөгжүүлэлтийн гаралт [МХХТ]
3992МТ, КУdesign and development reviewзохиомж хөгжүүлэлтийн шинжилгээ [МХХТ]
3993МТ, КУdesign and development validationзохиомж хөгжүүлэлтээ батлах [МХХТ]
3994МТ, КУdesign and development verificationзохиомж хөгжүүлэлтийг шалгах [МХХТ]
3995МТ, КУdesign by contractгэрээгээр зохиомжлох [МХХТ]
3996МТ, КУdesign guidelineзохиомжийн удирдамж [МХХТ]
3997МТ, КУdesign methodзохиомжлох арга[МХХТ]
3998МТ, КУdesign patternзохиомжийн патерн [МХХТ]
3999МТ, КУdesign reviewзохиомжийн шинжилгээПрограмчлалд хамаарна.[МХХТ]
4000МТ, КУdestructorзадлагч [МХХТ]
4001МТ, КУdetachmentсалгах [МХХТ]
4002МТ, КУdetectилрүүлэх [МХХТ]
4003МТ, КУdeterministicдетерминистик [МХХТ]
4004МТ, КУdeveloped productхөгжүүлсэн бүтээгдэхүүнПрограмын зохион бүтээлт, хөгжүүлэлтийн үр дүнд бий болох гаралтад хамаарна.[МХХТ]
4005МТ, КУdevelopmentхөгжүүлэлтшаардлагад анализ, дизайн хийх, кодчилох, нэгтгэх, тэстлэх, суулгалт болон програм хангамжийн бүтээгдэхүүнийг хүлээн авахад үзүүлэх тусламжийг хамарсан програм хангамжийн амьдралын мөчлөгийн үйл явц[МХХТ]
4006МТ, КУdevelopment methodхөгжүүлэлтийн арга[МХХТ]
4007МТ, КУdevelopment project staffхөгжүүлэх төслийн ажилтан[МХХТ]
4008МТ, КУdeviceтөхөөрөмж [МХХТ]
4009МТ, КУdevice driverтөхөөрөмжийн хөтлөгч, драйверТөхөөрөмжийн компьютертэй харьцах интерфейсийг хэрэгжүүлэх өгөгдлийн файл[МХХТ]
4010МТ, КУdiagonal matricдиагналь матриц [МХХТ]
4011МТ, КУdialog boxхарилцах цонх [МХХТ]
4012МТ, КУdigitalтоон [МХХТ]
4013МТ, КУdigital firmдижитал байгууллага [МХХТ]
4014МТ, КУdigital forensicsкибер гэмт хэргийн мөрдлөг [МХХТ]
4015МТ, КУDigital Signature Actтоон гарын үсгийн тухай хуульЦахим баримт бичгийг хуурамчаар үйлдэх, өөрчлөхөөс хамгаалах зорилгоор тоон гарын үсгийн хувийн түлхүүр ашиглан мэдээллийг криптограф хувиргалтанд оруулж үүсгэсэн, уг баримт бичгийн бүрдэл болон түүнийг хамгаалахтай холбоотой.[МХХТ]
4016МТ, КУdigital signature ownerтоон гарын үсэг эзэмшигчтоон гарын үсгийн гэрчилгээнд заасан нийтийн түлхүүр эзэмшигч иргэн, хуулийн этгээдийг[МХХТ]
4017МТ, КУdilemmaгарцаагүй байдалсонгох зайлшгүй байдал[МХХТ]
4018МТ, КУdiplomatic pipelinesмэдээллийн дипломат эх сурвалж [МХХТ]
4019МТ, КУdirect hoursшууд цагхөгжүүлэгчийн тухайн бодлогод зарцуулах цаг[МХХТ]
4020МТ, КУdirect mappingшууд буулгалт [МХХТ]
4021МТ, КУdirect superclassшууд эх класс [МХХТ]
4022МТ, КУdirectedчиглэлт [МХХТ]
4023МТ, КУdirectiveудирдамж [МХХТ]
4024МТ, КУdirectory servicesдиректор үйлчилгээ [МХХТ]
4025МТ, КУdisabling interruptsтасалдлуудыг хорихЭгзэгтэй мужид олон процесс зэрэг оруулахгүй байх нэг арга[МХХТ]
4026МТ, КУdisaster recoveryгамшгийн сэргээлтБайгалийн болон хүний хүчин зүйлээс үүдэн гарсан том хэмжээний ослын дараа бизнесийн чухал мэдээлэл, техник болон програм хангамжийн ажиллагааг сэргээж, хэвийн болгох үйл явц бөгөөд өгөгдлийн хамгаалалтын нэг хэсэг болдог.[МХХТ]
4027МТ, КУdisjointнийцгүй [МХХТ]
4028МТ, КУdisk schedulingдиск төлөвлөлт, хуваарилалтДискэнд хандах хүсэлтүүдийг зөв дарааллаар биелүүлж нийт хугацааг багасгах ажиллагаа[МХХТ]
4029МТ, КУdispatcherдиспетчерПроцесс хооронд процессорт ачаалагдан дараагийн ачаалагдах процессыг тодорхойлох үйлдлийн системийн програм[МХХТ]
4030МТ, КУdisposeустгах [МХХТ]
4031МТ, КУdisseminationтараалт, тархаалт [МХХТ]
4032МТ, КУdistributedтархмалтарсан, хуваагдсан[МХХТ]
4033МТ, КУdistributed databaseтархмал ӨСНэг болон хэд хэдэн компьютер дээр тарааж хадгалагдсан ӨС[МХХТ]
4034МТ, КУdistributed deadlockтархмал түгжрэл [МХХТ]
4035МТ, КУdistributed denial-of-service attackүйлчилгээг таслах тархмал дайралтDoS-г олон компьютер ашиглан хэрэгжүүлэх[МХХТ]
4036МТ, КУdistributed objectsтархмал объект [МХХТ]
4037МТ, КУdistributed query processingтархмал хүсэлт боловсруулалт [МХХТ]
4038МТ, КУdistributed transactionтархсан харилцаатархмал ӨС-ийн хоёр болон түүнээс дээш тооны зангилаанд хандаж өгөгдөлд нь өөрчлөлт хийж буй транзакшн[МХХТ]
4039МТ, КУdistributionтархалт [МХХТ]
4040МТ, КУdivide and conquerхуваагаад нэгтгэхПрограм хөгжүүлэх арга техник[МХХТ]
4041МТ, КУDNA computerДНК бүхий компьютер [МХХТ]
4042МТ, КУdocuments marked with commentтайлбар оруулсан баримт бичиг[МХХТ]
4043МТ, КУdomain name systemдомайн нэрийн систем [МХХТ]
4044МТ, КУdouble bufferingхос буферлэлтОролт гаралтын хурдыг ихэсгэхийн тулд ашиглах хос буфер[МХХТ]
4045МТ, КУdouble-selection statementдавхар сонголттой заавар [МХХТ]
4046МТ, КУdowngradeдоошлуулах, хувилбарыг доошлуулах [МХХТ]
4047МТ, КУdummyхоосонхоосон зам[МХХТ]
4048МТ, КУduplicate dataдавтагдсан өгөгдөл [МХХТ]
4049МТ, КУduplicated keyтүлхүүр талбарын утга давхардах [МХХТ]
4050МТ, КУdurabilityбат бөх чанартранзакшны шинж чанар[МХХТ]
4051МТ, КУdynamic aliasingдинамик орлуулах нэр [МХХТ]
4052МТ, КУdynamic bindingдинамик холболт [МХХТ]
4053МТ, КУdynamic bindingдинамик холболт, хожуу холболт [МХХТ]
4054МТ, КУDynamic Link Libraryдинамик санDLL[МХХТ]
4055МТ, КУdynamic SQLдинамик SQL [МХХТ]
4056МТ, КУearly planningэхэн үеийн төлөвлөлтерөнхий шаардлагын дагуу ажлын төлөвлөгөөний бүдүүвчийг гаргах[МХХТ]
4057МТ, КУearned valueолсон утгатөслийн нийт хугацаанд тухайн ажлын хугацаа хэдэн хувийг эзлэж байгаагаар тооцоолдог ажлыг хэмжих нэгж[МХХТ]
4058МТ, КУeasy of useхэрэглэхэд хялбар [МХХТ]
4059МТ, КУeavesdroppingзамаас нь сонсохмэдээллийн нууцлалд халддаг довтолгооны нэг төрөл.[МХХТ]
4060МТ, КУE-BusinessЦахим бизнес [МХХТ]
4061МТ, КУECMA European Computer Manufacturers AssociationЕвропын Компьютер Үйлдвэрлэгчдийн холбоо.Мэдээлэл, холбооны стандартуудыг баталдаг, ашгийн бус олон улсын байгууллага.[МХХТ]
4062МТ, КУe-commerceэ-худалдаа [МХХТ]
4063МТ, КУeconomyхэмнэлттэй [МХХТ]
4064МТ, КУE-Consultationэ-зөвлөгөөИргэдийн цахим хүсэлт, өргөдөл зэрэг дээг хэлэлцүүлэг хийх, тэдгээрийг цааш нь өргөн барих нэг хэлбэр[МХХТ]
4065МТ, КУE-Decision makingэ-шийдвэрлэлтЦахим хэлэлцүүлэгт хөндөгдсөн асуудлуудыг шийдвэрлэх үйл явц[МХХТ]
4066МТ, КУE-Educationэ-боловсролИргэдийн боловсролтой холбоотой мэдээлэл болон үйлчилгээг цахим хэлбэр ашиглан түгээх[МХХТ]
4067МТ, КУeffectнөлөөлөл [МХХТ]
4068МТ, КУeffectiveашигтайүр ашигтай[МХХТ]
4069МТ, КУeffective classбүтээлч классбүрэн хэрэгжүүлсэн класс[МХХТ]
4070МТ, КУefficiencyбүтээмжбодоход параллель процессоруудыг ашигласан хэрэглээ[МХХТ]
4071МТ, КУeffientашигтайүр дүнтэй[МХХТ]
4072МТ, КУEffortЧармайлт [МХХТ]
4073МТ, КУE-governmentЦахим засаглал [МХХТ]
4074МТ, КУe-governmentэ-засгийн газар [МХХТ]
4075МТ, КУE-HealthЦахим эрүүл мэндИргэдийн эрүүл мэндтэй холбоотой үйлчилгээг цахим хэлбэрээр үзүүлэх/цаг авах, өвчний түүх харах гэх мэт/[МХХТ]
4076МТ, КУE-informationЦахим мэдээлэлАливаа цахим төхөөрөмж ашиглан түгээгдэх мэдээлэл[МХХТ]
4077МТ, КУelectromagnetic environmentэлектрон соронзон орчин[МХХТ]
4078МТ, КУelectronic communicationцахим харилцаа[МХХТ]
4079МТ, КУelectronic procurementцахим худалдан авалтEP[МХХТ]
4080МТ, КУelectronic transmissionцахим дамжуулалт[МХХТ]
4081МТ, КУelectrostatic environmentцахилгаанжсан орчин[МХХТ]
4082МТ, КУELXЦахим хөдөлмөрийн солилцоо [МХХТ]
4083МТ, КУembeddedсуурилагдсан [МХХТ]
4084МТ, КУembedded SQLсуурилагдсан SQLаппликешн програмын кодчлолд sql илэрхийлэл бичиж ашиглах[МХХТ]
4085МТ, КУembeded systemсуурилсан систем [МХХТ]
4086МТ, КУembezzlementзавших хулгайлахмэдээллийг дотроос нь завшдаг эвддэг. Ихэвчлэн санхүүгийн системийн олон үйлдэл, түвэгтэй байдлыг ашигладаг.[МХХТ]
4087МТ, КУemergencyяаралтай тусламжПХ болон ТХ-ийн эвдрэль Байгалийн гамшиг: газар хөдлөл[МХХТ]
4088МТ, КУEmergingхөгжиж буйтухайн технолог, үйлчилгээ нь одоогийн байдлаар хөгжиж буй бол[МХХТ]
4089МТ, КУenactбатлах хуульчлах [МХХТ]
4090МТ, КУenactmentбеладигийн гажуудалСанах ойн фреймийн тоо нэмэгдэхэд хуудсын алдааны тоо ихсэх үзэгдэл[МХХТ]
4091МТ, КУenactmentхууль тогтоол тогтоомж [МХХТ]
4092МТ, КУEncapsulationбитүүмжлэл [МХХТ]
4093МТ, КУenclosureнэмэлт оруулахнэмэлт оруулах[МХХТ]
4094МТ, КУencodeтэмдэгтийн стандартмэдээлийг дүрсэлэх олон хэлний стандарт[МХХТ]
4095МТ, КУend-userэцсийн хэрэглэгч [МХХТ]
4096МТ, КУengineering process group representativeинженерчлэлийн багийн төлөөлөгчинженерчлэлийн үйл явцыг гүйцэтгэж буй нэг буюу нэг хэсэг талуудын төлөөлөгч[МХХТ]
4097МТ, КУEnhancedнэмэгдүүлсэнТухайн технологи, шийдэл нь ямар байдлаар хөгжүүлэгдэж буйг[МХХТ]
4098МТ, КУenterpriseүйлдвэрлэлийн, байгууллагын [МХХТ]
4099МТ, КУenterprise collaboration systemбайгууллагын хамтын ажиллагааны систем [МХХТ]
4100МТ, КУenterprise systemэнтерпрайз систем [МХХТ]
4101МТ, КУentity classОбъект классБодит амьдралын объектууд ба тэднийг дүрслэх өгөгдөл[МХХТ]
4102МТ, КУentrepreneurial structureжижиг бизнесийн байгууллага [МХХТ]
4103МТ, КУenum constantтоочих, тогтмол [МХХТ]
4104МТ, КУenumerating elementsтоологдох элемент [МХХТ]
4105МТ, КУenumerationтоочих төрөлХэд хэдэн идентификаторуудаар дүрсэлсэн бүлэг бүхэл тоон тогтмолуудаас бүрдэх төрөл[МХХТ]
4106МТ, КУenumerationдугаарлалт [МХХТ]
4107МТ, КУE-participationЦахим оролцооАливаа улс оронд иргэдийн цахим оролцоог нэмэгдүүлэх индексийг хэмжиж үзсэнээр нийтийн хандалтыг сайжруулах бололцоо үүсдэг.[МХХТ]
4108МТ, КУE-passportцахим иргэний үнэмлэхЦахим иргэний үнэмлэх нь цаас болон электроникийн хамтын ажиллагааны тэмдэгтэй баримт бөгөөд аялагчдын биеийн байцаалт нь жинхэнэ үнэн зөв болохыг нь нотлодог ба тухайн иргэний талаархи biometric болон хувийн мэдээллийг агуулсан пасспорт юм.[МХХТ]
4109МТ, КУequalityтэнцүү чанар [МХХТ]
4110МТ, КУergonomicsэргономикпрограмын дэлгэцийн удирдлага, зохион байгуулалт, эрүүл ахуй, өнгөний хэрэглээ зэрэг физик шинжийг судладаг ухаан[МХХТ]
4111МТ, КУerror handlingалдаа барих [МХХТ]
4112МТ, КУescapeорхих [МХХТ]
4113МТ, КУE-SealЦахим тамга [МХХТ]
4114МТ, КУE-ServiceЦахим үйлчилгээElectron хэлбэрийг ашиглан хийгдэх аливаа үйлчилгээ бүр хамрагдана. Жишээ нь: e-health, e-education, e- vote гэх мэт [МХХТ]
4115МТ, КУestimateүнэлгээ [МХХТ]
4116МТ, КУethicёс зүй [МХХТ]
4117МТ, КУevaluationүнэлгээ [МХХТ]
4118МТ, КУevent handlerүзэгдэл баригч [МХХТ]
4119МТ, КУevidence of conformity to requirementшаардлагад тохирч буйн нотолгооТогтолцооны баримт бичиг ИСО 9001 – н шаардлагад тохирч буйг батлахад хамаарна.[МХХТ]
4120МТ, КУevidence of effective operationүр нөлөөтэй ажиллагааны нотолгооТогтолцооны баримт бичигт хамаарах үйл ажиллагааны үр нөлөөг батлах үйл явц[МХХТ]
4121МТ, КУevolutionary processхөгжлийн үйл явц[МХХТ]
4122МТ, КУexceptionонцгой тохиолдол [МХХТ]
4123МТ, КУexception handlerонцгой тохиолдол боловсруулагч [МХХТ]
4124МТ, КУexception handlingалдаа барих [МХХТ]
4125МТ, КУexecutableбиелэх [МХХТ]
4126МТ, КУexecutive information systemгүйцэтгэлийн мэдээллийн систем [МХХТ]
4127МТ, КУexecutive support systemгүйцэтгэлийг дэмжих систем [МХХТ]
4128МТ, КУexpanded typeөргөтгөсөн төрөл [МХХТ]
4129МТ, КУexpected dataхүсэж буй өгөгдөл [МХХТ]
4130МТ, КУexpected resultsхүлээсэн үр дүн[МХХТ]
4131МТ, КУexpected timeхүлээгдэж буй хугацааэрсдлийн шинжилгээ хийх үед, ажлын хугацааг “((өөдрөг хугацаа+4*боломжит хугацаа+гутранга хугацаа)/6)” гэж томъёолж тооцоолдог хугацаа[МХХТ]
4132МТ, КУexplicateтомьёологдсонТайлбарласан[МХХТ]
4133МТ, КУexplicitил [МХХТ]
4134МТ, КУexplicit Interfacesтодорхой интерфейс [МХХТ]
4135МТ, КУexpressionилэрхийлэл, үйлдэлАрифметик болон логик үйлдлүүд оролцсон илэрхийлэл[МХХТ]
4136МТ, КУextendөргөтгөх [МХХТ]
4137МТ, КУextendibilityөргөтгөх боломж [МХХТ]
4138МТ, КУextensible languageөргөтгөх боломжтой хэл [МХХТ]
4139МТ, КУextensionөргөтгөл [МХХТ]
4140МТ, КУextensions mechanismөргөтгөлийн механизм [МХХТ]
4141МТ, КУextentэкстентзэрэгцээ өгөгдлийн блокуудын тоо[МХХТ]
4142МТ, КУexternal designгадаад зохиомж [МХХТ]
4143МТ, КУexternal factoryгадаад хүчин зүйл [МХХТ]
4144МТ, КУexternal fragmentationгадаад цоорхойСанах ойн ачаалагдсан хэсгүүдийн хооронд үүсэх ашиглагдахааргүй жижиг завсрууд[МХХТ]
4145МТ, КУexternal schemaгадаад схемхэрэглэгч бүрт зориулсан хэд хэдэн гадаад схемтэй байж болно. Жишээ нь: View[МХХТ]
4146МТ, КУextranetэкстранет [МХХТ]
4147МТ, КУfaçade patternөнгөн талын буюу өнгөлөгч паттерн [МХХТ]
4148МТ, КУfacilityнэмэгдэл, нэмэгдэл зүйл [МХХТ]
4149МТ, КУfact tableбаримтын хүснэгт [МХХТ]
4150МТ, КУfactory methodүйлдвэрлэлийн арга [МХХТ]
4151МТ, КУfailureалдаатай/амжилтгүй ажиллагаа [МХХТ]
4152МТ, КУfailure modeослын горим[МХХТ]
4153МТ, КУFAT (File Allocation Table)файлын хуваарилалтын хүснэгт [МХХТ]
4154МТ, КУfaultалдаагажиг[МХХТ]
4155МТ, КУfault toleranceалдаа гаргадаггүй, алдаан тэсвэртэй [МХХТ]
4156МТ, КУfeatureшинж чанар [МХХТ]
4157МТ, КУfeature-based computationшинж чанарт тооцоолол [МХХТ]
4158МТ, КУfeedbackэргэх холбоо [МХХТ]
4159МТ, КУfew Interfacesцөөн тооны интерфейс [МХХТ]
4160МТ, КУfield seperatorталбар таслагч [МХХТ]
4161МТ, КУfile handlingфайл удирдах [МХХТ]
4162МТ, КУFile pathФайлын замФайлын файл систем дээрх байрлалыг илэрхийлэх тэмдэгт мөр.[МХХТ]
4163МТ, КУfile typeфайлын төрөл [МХХТ]
4164МТ, КУfinal classсүүлчийн класс [МХХТ]
4165МТ, КУfinal methodсүүлчийн арга [МХХТ]
4166МТ, КУfinal stateэцсийн төлөв [МХХТ]
4167МТ, КУfinalize methodтөгсгөх арга [МХХТ]
4168МТ, КУfinallyтөгсгөлийн блок [МХХТ]
4169МТ, КУfinanceсанхүү [МХХТ]
4170МТ, КУfindingүр дүнхайлтын үр дүн[МХХТ]
4171МТ, КУfinding topоройг олох [МХХТ]
4172МТ, КУfinite automationтөгсгөлөг автомат [МХХТ]
4173МТ, КУfinite stateтөгсгөлөг төлөв [МХХТ]
4174МТ, КУfinite state automateтөгсгөлөг төлөвт автомат [МХХТ]
4175МТ, КУflagтөлөв [МХХТ]
4176МТ, КУflexabilityуянөгөгдлийн сангийн загвар шинэ төрлийн өгөгдөл нэмэгдэхэд аль болохоор өөрчлөгдөхгүй байх зарчим[МХХТ]
4177МТ, КУflexibilityуян хатан шинж [МХХТ]
4178МТ, КУflexibilityуян хатан [МХХТ]
4179МТ, КУflexible entryуян хатан оролт [МХХТ]
4180МТ, КУflickerанивчилт [МХХТ]
4181МТ, КУfloatсул зогсолтажлын “орой эхлэх хугацаа-эрт эхлэх хугацаа”  эсвэл “орой дуусах хугацаа-эрт дуусах хугацаа”-гаар томъёолж тооцоолдог 2 ажлын хоорондох завсар хугацаа [МХХТ]
4182МТ, КУfloating pointхөвөх таслалБутархай тооны бүхэл ба бутархай хэсгийг зааглах таслал (цэг)[МХХТ]
4183МТ, КУfloppy diskуян диск [МХХТ]
4184МТ, КУflowурсгал [МХХТ]
4185МТ, КУflowchartблок-схемАлгоритмын график дүрслэл[МХХТ]
4186МТ, КУflyweight patternхялбарчлагч паттерн [МХХТ]
4187МТ, КУfolder optionsхавтасны тохиргоо [МХХТ]
4188МТ, КУFont familyФонтын бүл [МХХТ]
4189МТ, КУfont styleфонтны хэлбэр [МХХТ]
4190МТ, КУforeign keyгадаад түлхүүр [МХХТ]
4191МТ, КУforeign key constraintгадаад түлхүүр хязгаарлалт [МХХТ]
4192МТ, КУforestой [МХХТ]
4193МТ, КУforgeryдууриахэх хувьтай адилтган дууриах буюу компьютер хэрэгсэл ашиглан хуурамч хувь хийх[МХХТ]
4194МТ, КУforkудирдлагын салаалсан хэлбэр [МХХТ]
4195МТ, КУformalформалалбан ёсны[МХХТ]
4196МТ, КУformal definitionформаль тодорхойлолт [МХХТ]
4197МТ, КУformal methodтогтсон аргаТАЙЛБАР: Албан ёсны, тогтсон арга[МХХТ]
4198МТ, КУfoveaшар толбо [МХХТ]
4199МТ, КУFPAЦэгэн шинжилгээний аргаFunction Point Analysis[МХХТ]
4200МТ, КУfragmentationхэсэгчлэлХарьцааг дэд хэсгүүд болгон хуваах[МХХТ]
4201МТ, КУframeworkажлын хүрээ, фреймвөүкЭнэ нь дэмжих бүтэц болон хийгдсэн байх ба түүнийг ашиглан бусад програм хангамжийг зохион бүтээж, хөгжүүлэх боломжтой байна. Туслах програм, кодын сан, скрипт хэл эсвэл бусад програм хангамжийн төслийн ялгаатай компонентууд боловсруулж нэгтгэхэд туслах бусад програмыг батаана.[МХХТ]
4202МТ, КУFramework class libraryФраймворкийн класс сан [МХХТ]
4203МТ, КУfraudлуйвардах [МХХТ]
4204МТ, КУfree spaceсул байгаа зай [МХХТ]
4205МТ, КУfreedomчөлөө [МХХТ]
4206МТ, КУfreely distributable softwareчөлөөтэй тараагддаг програм [МХХТ]
4207МТ, КУfresheningшинэчлэх [МХХТ]
4208МТ, КУFT(finish time)үйлчлүүлээд дууссан хугацааFTi = STi+SSTi[МХХТ]
4209МТ, КУfull functional dependencyфункциональ бүрэн хамаараланхдагч түлхүүр атрибутаас функциональ хамааралтай атрибутуудын шинж[МХХТ]
4210МТ, КУfunction definitionфункцийн тодорхойлолтФункцийн бүрэн тодорхойлолт буюу функцийн бие[МХХТ]
4211МТ, КУfunction point analysisүйл ажиллагааны цэгийн шинжилгээсистемийн хэмжээг өгөгдөл дамжуулах 5 хэлбэрээр ялган тоолж, командын мөр рүү хөрвүүлэн тооцоолдог арга [МХХТ]
4212МТ, КУfunction prototypeфункцийн загварФункцийн тодорхойлолт функцийн дуудалтаас хойш орших үед хэрэглэгдэх функцийн товч тодорхойлолт[МХХТ]
4213МТ, КУfunctional dependencyфункциональ хамааралнэг харьцааны атрибутуудын шинжилгээ ба нэг атрибутын утга нь нөгөө атрибутын утгыг ялгаатайгаар тодорхойлж байгааг тогтооно[МХХТ]
4214МТ, КУfunctional expansionфункцийн өргөтгөл[МХХТ]
4215МТ, КУfunctional requirementфункциональ шаардлага [МХХТ]
4216МТ, КУfunctional specificationфункциональ тодорхойлолтпрограмын бүтээгдэхүүний хангах гадаад функцуудыг тодорхойлдог, жишээлбэл, класс, удамшил, гадаад орчинд харагдах атрибутууд, функцууд[МХХТ]
4217МТ, КУfunctionalityфункционалт хамааралҮйл ажиллагааны хамаарал[МХХТ]
4218МТ, КУfuzzy logicтодорхой бус логик [МХХТ]
4219МТ, КУfuzzy logic systemтодорхой бус логикийн систем [МХХТ]
4220МТ, КУG2BЗасгийн газар болон бизнесийн байгууллага хоорондын үйлчилгээGovernment to Business[МХХТ]
4221МТ, КУG2CЗасгийн газар болон иргэдийн хоорондох үйлчилгээGovernment to Citizen – Onestop Public Service[МХХТ]
4222МТ, КУG2GЗасгийн газар хоорондын үйлчилгээGovernment to Government-Transparent and Efficient Government[МХХТ]
4223МТ, КУGantt chartГантын графиктөслийн явцыг ажиглаж, хянах шатанд гүйцэтгэлийг хуваариасаа түрүүлж, хоцорч эсвэл цагтаа явагдаж байгааг харуулдаг дүрслэл[МХХТ]
4224МТ, КУgarbage collectionхог цуглуулагч [МХХТ]
4225МТ, КУgarbage collectorхаягдал цэвэрлэхХаягдал цэвэрлэгч нь мета өгөгдлийг ашиглан обьектийн гишүүн өөр обьект зааж байгаа эсэхийг тодорхойлоно.[МХХТ]
4226МТ, КУgatewayгарц [МХХТ]
4227МТ, КУgeneralizationерөнхийлөл [МХХТ]
4228МТ, КУgeneralization styleерөнхийллийн стил [МХХТ]
4229МТ, КУgeneratorүүсгүүргенератор[МХХТ]
4230МТ, КУgeneric componentерөнхий компонент, ерөнхий (хэлбэртэй)бүрдэл хэсэг [МХХТ]
4231МТ, КУGeneric Parameterized typeЖенерик Параметрт төрөлХөрвүүлэгчээр бус рантайм үед тодорхойлогддог параметрт төрөл. Ө.х параметрээс хамаарч бодит төрөл нь рантайм үед тодорхой болно.[МХХТ]
4232МТ, КУgenericityженерисити [МХХТ]
4233МТ, КУgenetic algorithmгенетик алгоритм [МХХТ]
4234МТ, КУGet focusФокус авах [МХХТ]
4235МТ, КУGlobal Assembly Cacheглобал кэш [МХХТ]
4236МТ, КУglobal conceptual schemaглобаль ерөнхий схем [МХХТ]
4237МТ, КУglobal coordinatorглобаль зохицуулагчТархмал транзакшныг агуулж буй зангилаа[МХХТ]
4238МТ, КУglobal object nameобъектын глобаль нэр [МХХТ]
4239МТ, КУglobal variableглобал хувьсагчПрограмын бүх хэсгээс хандаж болох хувьсагч[МХХТ]
4240МТ, КУgoalзорилгохэрэглэгчийн програмаар гүйцэтгүүлэх ажлын зорилго[МХХТ]
4241МТ, КУGOEЕрөнхий газрын орчинGeneric Office Enviroment[МХХТ]
4242МТ, КУgoto tableтөлөв шилжилтийн хүснэгт [МХХТ]
4243МТ, КУgrammarхэлний зөв бичгийн дүрэм [МХХТ]
4244МТ, КУgrantэрх олгох үйлдэл [МХХТ]
4245МТ, КУgraphграфОрой болон тэдгээрийг холбосон нумын олонлог[МХХТ]
4246МТ, КУGraphics Device Interfaceграфик төхөөрөмжийн интерфэйс [МХХТ]
4247МТ, КУgreedy methodГрийдийн арга [МХХТ]
4248МТ, КУgrey hatсаарал хакерхаяа засаад хаяа устгаал явдаг хүмүүс. Ихэнх хакерууд энэ төрөлд ордог.[МХХТ]
4249МТ, КУgrid computingсүлжээ тооцоололгазарзүйн хувьд алслагдсан компьютерүүдийг нэг сүлжээнд оруулж хүчин чадлыг нь нэгтгэсэн виртуаль супер компьютер үүсгэж ажиллах.[МХХТ]
4250МТ, КУguaranteed schedulingбаталгаат төлөвлөлтПроцесс бүрийн процессорыг эзэмших хугацааг тэнцвэртэй байлгахын тулд дундаж хугацаанаас дутуу хугацааг нь олгох төлөвлөлт[МХХТ]
4251МТ, КУguardхаруул [МХХТ]
4252МТ, КУGUIхэрэглэгчийн график интэрфэйс [МХХТ]
4253МТ, КУguidelineудирдамж [МХХТ]
4254МТ, КУhackingхакердахкомпьютерт хууль бусаар нэвтэрч мэдээлэл татах ба засварлах[МХХТ]
4255МТ, КУhactivismхакеризмхакеруудыг улс орны улс төрийн болон мэдээллийн технологийн хөгжилд түлхэц өгдөг гэж үздэг урсгал үзэл.[МХХТ]
4256МТ, КУhaltзогсоох [МХХТ]
4257МТ, КУhandlingболовсруулалт [МХХТ]
4258МТ, КУharbourусан онгоцны буудал [МХХТ]
4259МТ, КУhard diskхатуу диск [МХХТ]
4260МТ, КУhardwareтехник хангамжМэдээлэл боловсруулах системийн биет бүрэлдэхүүн буюу түүний хэсэг.[МХХТ]
4261МТ, КУhardware componentтехник хангамжийн компоненттехник хангамжийн компонент[МХХТ]
4262МТ, КУhardware supportтехник хангамжийн тусламж[МХХТ]
4263МТ, КУhas-a relationship<<…..бол…..тай>> холбоос [МХХТ]
4264МТ, КУhash codeхэш код [МХХТ]
4265МТ, КУhash joinхэш холболтхэсгүүдийг тодорхойлохдоо кэшлэх аргыг ашигладаг алгоритм[МХХТ]
4266МТ, КУhashed indexхэш индекс [МХХТ]
4267МТ, КУhazardаюул&nbsp; гарч болох ба гарсан хойноо төслийг амжилтгүй болгоход хүргэдэг үйл явдал[МХХТ]
4268МТ, КУheaderтолгой [МХХТ]
4269МТ, КУheader fileтолгой файлФункцуудын бэлэн загварыг агуулсан файл[МХХТ]
4270МТ, КУheader/footerтолгой/хөл [МХХТ]
4271МТ, КУhealth riskэрүүл мэндийн эрсдэл [МХХТ]
4272МТ, КУheapцул [МХХТ]
4273МТ, КУHeap memoryдээд санах ойПрограм ажиллах үед хувьсагч болон объектуудыг байршуулахад зориулагдсан сул санах ойн муж.[МХХТ]
4274МТ, КУhearingсонсох [МХХТ]
4275МТ, КУheightөндөр [МХХТ]
4276МТ, КУhelpdesk callsүйлчлэх товчооны дуудлага[МХХТ]
4277МТ, КУhelpdesk staffүйлчлэх товчооны ажилтан[МХХТ]
4278МТ, КУhelpdesk supportүйлчлэх товчооны тусламж[МХХТ]
4279МТ, КУheterogeneous databaseолон төрлийн ӨСТархмал ӨС-ийн үед ӨС-уудын ядаж нэг нь өөр ӨСУС дээр ажиллаж байвал энэ төрлийн ӨС болно.[МХХТ]
4280МТ, КУhidingдалдлалтдотроосоо дуудагдах, гаднаас дуудагддаггүй төрөл, хувьсагч, функцийн шинж[МХХТ]
4281МТ, КУhierarchical relationshipшаталсан бүтцийн холбоо хамаарал [МХХТ]
4282МТ, КУhierarchyшаталсан бүтэцийн/ иерархи [МХХТ]
4283МТ, КУhierarchy diagramиерархийн диаграмм [МХХТ]
4284МТ, КУhigh level languageдээд түвшиний хэл [МХХТ]
4285МТ, КУhomeүндсэн [МХХТ]
4286МТ, КУhomogeneous databaseнэг төрлийн ӨСТархмал ӨС-ийн үед ӨС-ууд нь бүгд ижил ӨСУС дээр ажиллаж байвал энэ төрлийн ӨС болно.[МХХТ]
4287МТ, КУHRMISХүний нөөцийн менежментийн мэдээллийн системHuman Resources Management Information System[МХХТ]
4288МТ, КУhubхабсүлжээний идэвхгүй төхөөрөмж бөгөөд сүлжээнд холбогдсон бүх төхөөрөмжид[МХХТ]
4289МТ, КУhueтон [МХХТ]
4290МТ, КУhuman resourceхүний нөөц [МХХТ]
4291МТ, КУhybrid fragmentationхолимог хэсэгчлэл [МХХТ]
4292МТ, КУhybrid object-oriented DBMSнийлмэл ӨСУСобъект хандлагат болон харьцаа ӨСУС-ийн хоёулангийнх нь онцлогуудыг багтаасан ӨСУС[МХХТ]
4293МТ, КУhybrid object-oriented DBMSнийлмэл ӨСУСобъект хандлагат болон харьцаа ӨСУС-ийн хоёулангийнх нь онцлогуудыг багтаасан ӨСУС[МХХТ]
4294МТ, КУI/OОролт/ГаралтМэдээлэл боловсруулах систем болон гадаад ертөнцийн (хүн, өөр нэг систем гэх мэт) хоорондох мэдээлэл солилцоог ойлгоно.[МХХТ]
4295МТ, КУiconдүрскоманд товч[МХХТ]
4296МТ, КУidentification and traceabilityтэмдэглэгээ, алхам алхамаар турших боломж [МХХТ]
4297МТ, КУidentifyолж тогтоох [МХХТ]
4298МТ, КУidentityялгарал [МХХТ]
4299МТ, КУIdleсул зогсолт [МХХТ]
4300МТ, КУimage buildingалбан газрын нэр хүндийг мэдээллийн хэрэгслийн тусламжтай хиймлээр бий болгох [МХХТ]
4301МТ, КУimperativeтусгайнэмэлт[МХХТ]
4302МТ, КУimplement an interfaceинтерфейсийг хэрэгжүүлэх [МХХТ]
4303МТ, КУimplementationхэрэгжүүлэлт [МХХТ]
4304МТ, КУimplementation inheritanceудамшлын хэрэгжүүлэт [МХХТ]
4305МТ, КУImplicitдалд [МХХТ]
4306МТ, КУimplicit/explicitил/далд [МХХТ]
4307МТ, КУimpliciteдалд [МХХТ]
4308МТ, КУinclusiveтэнцүү буюу иххарьцуул буй өнөгдөл нь тэнцүү буюу их[МХХТ]
4309МТ, КУincompatible typesнийцгүй төрлүүд [МХХТ]
4310МТ, КУincrement operatorнэмэгдүүлэх үйлдэл [МХХТ]
4311МТ, КУindegreeоролтын тоо [МХХТ]
4312МТ, КУindentдогол мөр гаргах [МХХТ]
4313МТ, КУindexingиндекслэлт [МХХТ]
4314МТ, КУindirect superclassдамжсан эх класс [МХХТ]
4315МТ, КУindividualтусгайлсан, нэг бүрийн үнэ [МХХТ]
4316МТ, КУin-doubt transactionин-даубт транзакшн2 шатлалт протоколын үед бүх зангилаануудыг баталгаажсан эсвэл буцаагдсан гэдгийг баталгаажуулдаг. Харин 3 шатны аль нэг нь системийн эсвэл сүлжээний алдаанаас болж хийгдэж чадаагүй бол транзакшн in-doubt болно.[МХХТ]
4317МТ, КУinfiniteтөгсгөлгүй [МХХТ]
4318МТ, КУinformation architectureмэдээллийн архитектур [МХХТ]
4319МТ, КУinformation assuranceмэдээллийн баталгаат байдалмэдээлэл болон мэдээллийн системийг нууцлагдмал, бүрэн бүтэн, хүртээмжтэй, баталгаатай болон татгалзахгүй байх зарчимуудаар хангахыг хэлнэ.[МХХТ]
4320МТ, КУinformation hidingөгөгдлийн далдлалт [МХХТ]
4321МТ, КУinformation rightмэдээллийн эрх [МХХТ]
4322МТ, КУinformation security technology standardizationмэдээллийн аюулгүй байдлын стандарт [МХХТ]
4323МТ, КУinformation systemмэдээллийн систем [МХХТ]
4324МТ, КУinformation technologyмэдээллийн технологи [МХХТ]
4325МТ, КУinformation value chainмэдээллийн гинжин хэлхээ [МХХТ]
4326МТ, КУinfrastuctureдэд бүтэц [МХХТ]
4327МТ, КУinfringement of copyrightзохиогчийн эрхийг зөрчих [МХХТ]
4328МТ, КУinheritanceудамшил [МХХТ]
4329МТ, КУinherited memberудамшсан гишүүд [МХХТ]
4330МТ, КУinherited methodудамшсан арга [МХХТ]
4331МТ, КУInitialанхны [МХХТ]
4332МТ, КУinitial stateанхны төлөв [МХХТ]
4333МТ, КУinitial valueанхны утгаХувьсагч зарлалтаасаа хойш авсан эхний утга[МХХТ]
4334МТ, КУinitializationанхны утга олох, эхлүүлэх [МХХТ]
4335МТ, КУinner classдотоод класс [МХХТ]
4336МТ, КУinput deviceоруулах төхөөрөмж [МХХТ]
4337МТ, КУinsertоруулга хийх, оруулах [МХХТ]
4338МТ, КУinspectionшалгалтТАЙЛБАР: Кодчилолд хамаарна.[МХХТ]
4339МТ, КУinstance variableхувьсагчийн хэв [МХХТ]
4340МТ, КУinstantiationхэвээс тохиолдол үүсгэх, классын хувьсагч үүсгэх [МХХТ]
4341МТ, КУinstantiationтохиолдол гаргах [МХХТ]
4342МТ, КУinstructionдаалгаварПроцессорын биелүүлэх компьютерийн нэг ажил[МХХТ]
4343МТ, КУintegrated development environment (IDE)хөгжүүлэлтийн иж бүрдэл [МХХТ]
4344МТ, КУintegration testнэгдсэн тестТАЙЛБАР:  Програм хангамжийн дэд, систем, модулиуд хоорондоо нэгтгэгдсэн байдалд хийх тест.[МХХТ]
4345МТ, КУintellectual propertyоюуны өмч [МХХТ]
4346МТ, КУintellectual property fraudоюуны өмчийн хулгай [МХХТ]
4347МТ, КУintensityэрчимжилт [МХХТ]
4348МТ, КУInteractionХарилцаа [МХХТ]
4349МТ, КУinteractiveолон талын,интерактив [МХХТ]
4350МТ, КУinterceptionзамаас нь барихмэдээллийн нууцлалд халддаг довтолгооны нэг төрөл.[МХХТ]
4351МТ, КУinterface declarationинтерфейсийг зарлах [МХХТ]
4352МТ, КУinterface description languageинтерфейс тайлбарлах хэл [МХХТ]
4353МТ, КУinterface modificationинтерфэйсийн засвар[МХХТ]
4354МТ, КУinterfacesхолбоосбайгууллага, нийлүүлэгчийн хоорондын харилцан ажиллагаа[МХХТ]
4355МТ, КУintermediateзавсрын [МХХТ]
4356МТ, КУIntermediate Languageзавсрын хэл [МХХТ]
4357МТ, КУinternal designЗохиомж [МХХТ]
4358МТ, КУinternal factoryдотоод хүчин зүйл [МХХТ]
4359МТ, КУinternal fragmentationдотоод цоорхойСанах ойн хуваарилагдсан сегментийн төгсгөлд ашиглагдахгүй үлдэх санах ой.[МХХТ]
4360МТ, КУinternal  [МХХТ]
4361МТ, КУInternet crimeинтернет гэмт хэрэг [МХХТ]
4362МТ, КУInternet Information ServerИнтернетийн мэдээллийн сервер [МХХТ]
4363МТ, КУinteropCom обьектууд болон .Net обьектууд хоорондоо харилцан ажиллахыг дэмжсэн технилоги [МХХТ]
4364МТ, КУinteroperabilityзохилдлогоБүх цахим засаглалын үйлчилгээнүүд нь иргэдтэй харилцан зохилдлоготой ажиллах ёстой[МХХТ]
4365МТ, КУinterpretation of a lawхуулийн тайлбар [МХХТ]
4366МТ, КУinterpreterинтерпретатор [МХХТ]
4367МТ, КУinterpreter patternинтерфретатор буюу хөрвүүлэгч паттерн [МХХТ]
4368МТ, КУInterruptтасалдал [МХХТ]
4369МТ, КУinterrupt vectorтасалдлын векторТасалдал боловсруулах програмын хаяг[МХХТ]
4370МТ, КУintersectionогтолцол2 харьцаан дахь ижил бичлэгүүдийг үр дүндээ гаргадаг үйлдэл[МХХТ]
4371МТ, КУintersectionогтлолын цэг2 харьцаанаас хоёуланд нь ижил байгаа утгуудыг ялгаж авах үйлдэл[МХХТ]
4372МТ, КУintraqueryинтра хүсэлт [МХХТ]
4373МТ, КУintrusion detection softwareхалдлага илрүүлэгч програм хангамж [МХХТ]
4374МТ, КУIntrusion Detection SystemКомпьютер болон сүлжээн дэхь ямарваа сөрөг үйлдлүүдийг тандаж байдаг хамгаалалтын систем [МХХТ]
4375МТ, КУinvariantбайнга тавигдах шаардлага [МХХТ]
4376МТ, КУinvasion of privacyхувийн нууцад халдах халдлага [МХХТ]
4377МТ, КУinvocationдуудалт [МХХТ]
4378МТ, КУinvokeдуудахФункц дуудах[МХХТ]
4379МТ, КУinvoke a superclass constructorэх классын байгуулагчийг дуудах [МХХТ]
4380МТ, КУinvoke a superclass methodэх классын аргыг дуудах [МХХТ]
4381МТ, КУIRemoteзайн [МХХТ]
4382МТ, КУis a relationship<<…..бол…..юм>> холбоос [МХХТ]
4383МТ, КУisolatedтусгаархолбогдоогүй[МХХТ]
4384МТ, КУisolationсалангалт, тусдаа байдал [МХХТ]
4385МТ, КУit infrastuctureМТ-ийн дэд бүтэц [МХХТ]
4386МТ, КУitalicналуу [МХХТ]
4387МТ, КУiteratorдавтагч [МХХТ]
4388МТ, КУiterator patternалхамт паттерн [МХХТ]
4389МТ, КУjava development environmentjava-гийн хөгжүүлэлтийн орчин [МХХТ]
4390МТ, КУJist-In Timeрантайм үед програмыг натив код руу хөрвүүлэгч [МХХТ]
4391МТ, КУjoint reviewхамтарсан үзлэг[МХХТ]
4392МТ, КУjust in time compilerбиелэлтийн үеийн хөрвүүлэгч [МХХТ]
4393МТ, КУKernelцөм [МХХТ]
4394МТ, КУKeyboard EventГарны үзэгдэл [МХХТ]
4395МТ, КУKeymapгарны товчны байрлал [МХХТ]
4396МТ, КУKnowbot Information Serviceмэдэгч ботын мэдээллийн үйлчилгээ [МХХТ]
4397МТ, КУknowledge baseмэдлэгийн сан [МХХТ]
4398МТ, КУknowledge discoveryмэдлэг илрүүлэхнеурал сүлжээ болон өгөгдөл олборлолт ашиглана[МХХТ]
4399МТ, КУknowledge managementмэдлэгийн удирдлага[МХХТ]
4400МТ, КУknowledge management systemмэдлэгийг удирдах систем [МХХТ]
4401МТ, КУknowledge presentationмэдлэг дүрслэх [МХХТ]
4402МТ, КУknowledge workerмэдлэгийн ажилтан [МХХТ]
4403МТ, КУknowlegde disseminationмэдлэг түгээх [МХХТ]
4404МТ, КУlarge-scale enterprise systemтом хэмжээний энтерпрайс систем [МХХТ]
4405МТ, КУlate bindingхожуу холболт [МХХТ]
4406МТ, КУlaunchэхлүүлэх, өрнүүлэх [МХХТ]
4407МТ, КУlayered styleүечлэлийн стил [МХХТ]
4408МТ, КУlayoutбайршуулах [МХХТ]
4409МТ, КУLeadershipманлайлалЦахим засаглалд CIO нь манлайлал юм[МХХТ]
4410МТ, КУleafнавчмодны мөчрийн төгсгөл[МХХТ]
4411МТ, КУLeave focusФокус алдах [МХХТ]
4412МТ, КУlegalхууль ёсныХууль эрх зүйн хүрээнд[МХХТ]
4413МТ, КУlegal documentхууль ёсны бичиг баримт [МХХТ]
4414МТ, КУlegal personхуулийн этгээд [МХХТ]
4415МТ, КУlegancy appsшинээр үүсэж буй програм [МХХТ]
4416МТ, КУlegislationхуулийнёс эрх хуулийн, хууль цааз, хууль тогтоомж[МХХТ]
4417МТ, КУlegislative add onхуулийн нэмэлт [МХХТ]
4418МТ, КУlegislative bodyхууль эрх зүйн байгууллага [МХХТ]
4419МТ, КУlegislative powerхууль тогтоох эрх мэдэл [МХХТ]
4420МТ, КУlensболор [МХХТ]
4421МТ, КУlevelтүвшин [МХХТ]
4422МТ, КУlicenceлиценз[МХХТ]
4423МТ, КУlife cycleамьдралын цикл [МХХТ]
4424МТ, КУlife cycle modelамьдралын мөчлөгийн загварпрограм хангамжийн бүтээгдэхүүний хөгжүүлэл, ажиллагаа болон арчилгаанд холбогдох үйл явц, үйл ажиллагааг хамарсан суурь бөгөөд системийн амьдрал нь шаардлага тодорхойлохоос ашиглалтыг эцэслэх хүртэл үргэлжилдэг[МХХТ]
4425МТ, КУlifelineобъектийн амьдрах хугацаа [МХХТ]
4426МТ, КУline spacingмөр хоорондын зай [МХХТ]
4427МТ, КУlinear regressionшугаман регресс [МХХТ]
4428МТ, КУlines of codeкод мөр [МХХТ]
4429МТ, КУlinguistic modular unitsхэлзүйн модуляр нэгж [МХХТ]
4430МТ, КУlinkedListХолбоос жагсаалтӨөр хоорондоо холбогдсон гинжин маягын өгөгдлийн төрөл[МХХТ]
4431МТ, КУlinkerхолбогч [МХХТ]
4432МТ, КУlivelockорооцолдохпроцессорууд төгсгөлгүй давталтанд орох[МХХТ]
4433МТ, КУload – balanceмашин бүр ижилхэн завгүй байна [МХХТ]
4434МТ, КУLoadableачаалаж болох [МХХТ]
4435МТ, КУlocal coordinatorлокаль зохицуулагчТранзакшны тодорхой хэсгийг гүйцэтгэхийн тулд өөр зангилаан дахь өгөгдөлд холбогдож буй зангилаа[МХХТ]
4436МТ, КУlocal variableдотоод хувьсагчФункц эсвэл блок гэсэн мужтай хувьсагч[МХХТ]
4437МТ, КУlocalizingнутагшуулахПрограмд засвар суурилуулах.[МХХТ]
4438МТ, КУLockТүгжээ [МХХТ]
4439МТ, КУlock basedтүгжрэлд суурилсан [МХХТ]
4440МТ, КУlock managementхаалтын удирдлагахаалт тавигдсан транзакшнуудын талаарх мэдээллийг хадгалж байдаг.[МХХТ]
4441МТ, КУLogЛогЯмар нэг үйлдлийн араас дагаж бичигдсэн түүхэн бичлэгүүд (ихэвчлэн он цагын дарааллаар бичигдэнэ).[МХХТ]
4442МТ, КУlog bufferбичлэгийн буфер [МХХТ]
4443МТ, КУlog fileбичлэгийн файл [МХХТ]
4444МТ, КУlogic bombлогик бөмбөгХорт програмын нэг хэлбэр.Тодорхой нөхцөл бүрэлдэхэд идэвхжинэ[МХХТ]
4445МТ, КУlogical operatorлокаль оператор [МХХТ]
4446МТ, КУloopдавталт [МХХТ]
4447МТ, КУloosely-coupled systemсул холбоост системЖишээ нь компьютерийн сүлжээ[МХХТ]
4448МТ, КУloosly-coupledсул холболт [МХХТ]
4449МТ, КУlottery schedulingсугалаат төлөвлөлтПроцессуудад санамсаргүй тоо олгож, сугалааны зарчмаар процессорыг эзэмшүүлнэ. Нэг процесс олон тооны санамсаргүй тоотой болж болно[МХХТ]
4450МТ, КУlower triangular matricдоод гурвалжин матриц [МХХТ]
4451МТ, КУluminanceгэрэлтэлт [МХХТ]
4452МТ, КУlvalueзүүн утга [МХХТ]
4453МТ, КУmachine bureaucracyмашины шат дамжлага [МХХТ]
4454МТ, КУmachine languageмашины хэл [МХХТ]
4455МТ, КУmagnetic stripeсоронзон тууз [МХХТ]
4456МТ, КУmain boardэх хавтан [МХХТ]
4457МТ, КУmainframeтом оврын систем [МХХТ]
4458МТ, КУmainframe computerөндөр хүчин чадлын компьютер [МХХТ]
4459МТ, КУmaintainabilityзасварлах боломжарчилагдах боломж[МХХТ]
4460МТ, КУmaintainableөргөтгөж болохарчилагдах[МХХТ]
4461МТ, КУmaintenanceарчилгаа, үйлчилгээ [МХХТ]
4462МТ, КУmaintenance documentationарчилгааны баримтжуулалт[МХХТ]
4463МТ, КУmaintenance procedureарчилгааны журам[МХХТ]
4464МТ, КУmaintenance recordарчилгааны бүртгэл[МХХТ]
4465МТ, КУmaintenance reportарчилгааны тайлан[МХХТ]
4466МТ, КУmanagement information systemудирдлагын мэдээллийн систем [МХХТ]
4467МТ, КУmanagement information systemудирдлагын мэдээллийн систем [МХХТ]
4468МТ, КУmandatoryзайлшгүй [МХХТ]
4469МТ, КУmanipulateудирдах, жолоодох [МХХТ]
4470МТ, КУmanipulationудирдлага, жолоодлого [МХХТ]
4471МТ, КУmanufacturingүйлдвэрлэл [МХХТ]
4472МТ, КУmapбуулгалт [МХХТ]
4473МТ, КУmashupsмашап, хослол, холилтнэг болон хэд хэдэн онлайн аппликешны нэгдэл. Жишээ нь: Google Maps-г локаль контентдоо ашиглах[МХХТ]
4474МТ, КУmaskхэв [МХХТ]
4475МТ, КУmaster boot recordүндсэн ачаалагч, гол ачаалагч [МХХТ]
4476МТ, КУmaster copyэх хувь[МХХТ]
4477МТ, КУmaster planмастер төлөвлөгөө [МХХТ]
4478МТ, КУmaster siteүндсэн сайт [МХХТ]
4479МТ, КУmaterialized viewбиежүүлсэн харагдацүр дүнгийн хүснэгтийг хадгалах объект[МХХТ]
4480МТ, КУmaximally strongly connected subgraphбүтэн холбоост дэд граф [МХХТ]
4481МТ, КУmeansутга [МХХТ]
4482МТ, КУmeasureхэмжиххэмжилт хийх утгатай үйл үг[МХХТ]
4483МТ, КУmeasure process performanceүйл явцын баталгаажуулалтхэмжих процессыг гүйцэтгэх[МХХТ]
4484МТ, КУmeasure product conformityбүтээгдэхүүний тохирол хэмжих[МХХТ]
4485МТ, КУmeasurementхэмжилтхэмжээний дүнг тодорхойлох зорилготой үйл ажиллагааны цогц[МХХТ]
4486МТ, КУmeasurementхэмжилтпрограмын хэмжээ, хөгжүүлэх хугацаа, илэрсэн ба засварласан гажилт зэргийг хэмжих ажил[МХХТ]
4487МТ, КУmechanoдаралтын мэдрэхүй [МХХТ]
4488МТ, КУmediator patternзохицуулагч паттернзуучлагчийн хэв, үлгэр[МХХТ]
4489МТ, КУmemberгишүүн [МХХТ]
4490МТ, КУmemento patternсануулгын хэв [МХХТ]
4491МТ, КУmemoryсанах ой [МХХТ]
4492МТ, КУmemory allocationсанах ой хуваарилалтХувьсагчид санах ой хуваарилах. Динамик болон статик байж болно[МХХТ]
4493МТ, КУmemory leakсанах ойн алдагдал [МХХТ]
4494МТ, КУmemory managementсанах ойн удирдлага [МХХТ]
4495МТ, КУmessage brokerмэдээг зуучлагч [МХХТ]
4496МТ, КУmessage oriented middlewareмэдээнд суурилсан дундын ПХ [МХХТ]
4497МТ, КУmethaporзүйрлэл [МХХТ]
4498МТ, КУmethod overlaodingдахин тодорхойлогдсон арга [МХХТ]
4499МТ, КУMethod Overloadingметодын шинэ хувилбарыг тодорхойлох [МХХТ]
4500МТ, КУmethod overridingарга дахин тодорхойлох [МХХТ]
4501МТ, КУmethod parameterаргын параметр [МХХТ]
4502МТ, КУmethod signatureаргын дүрслэл [МХХТ]
4503МТ, КУmethod with a parameterпараметртай арга [МХХТ]
4504МТ, КУmethods with multiple parametersолон параметртэй арга [МХХТ]
4505МТ, КУMetricхэмжилт [МХХТ]
4506МТ, КУm-governmentгар утсанд суурилсан засаглалmobile government[МХХТ]
4507МТ, КУMicrosoft Passport ServiceMicrosoft-ийн нууц үгийн сүлжээ [МХХТ]
4508МТ, КУmiddle managementдунд удирдлага [МХХТ]
4509МТ, КУmiddlewareдундын програм хангамж [МХХТ]
4510МТ, КУmigration conditionшилжүүлэлтийн нөхцөл [МХХТ]
4511МТ, КУminicomputerминикомпьютер [МХХТ]
4512МТ, КУminimum costхамгийн бага өртөг [МХХТ]
4513МТ, КУminterm fragmentминтерм хэсэгчлэл [МХХТ]
4514МТ, КУminterm predicateминтерм предикат [МХХТ]
4515МТ, КУminterm selectivityминтерм сонгогдох боломж [МХХТ]
4516МТ, КУmissing valueдутуу, орхигдсон өгөгдөл [МХХТ]
4517МТ, КУModal DialogМодаль цонх Модаль диалогиҮндсэн цонх руу буцахаас өмнө заавал хэрэглэгчийг үйлдэл хийхийг (хаах) шаарддаг хүү цонх. Модаль цонхыг хаагаагүй тохиолдолд эцэг цонхтой харьцах боломжгүй.[МХХТ]
4518МТ, КУmodel view controllerконтролерын загварын харагдац [МХХТ]
4519МТ, КУmodel-driven architectureзагвараар жолоодогдох архитектур [МХХТ]
4520МТ, КУmodifiabilityхувирах боломж [МХХТ]
4521МТ, КУmodificationзасвар[МХХТ]
4522МТ, КУmodularityмодулчлал [МХХТ]
4523МТ, КУmodularizationхэсэгчлэл [МХХТ]
4524МТ, КУMonitor ClassЭнэ класс тухайн обьктэд түгжээ тавих боломжийг тредэд олгодог [МХХТ]
4525МТ, КУmonitoringхянахявцыг хянах[МХХТ]
4526МТ, КУmonitoring and controlхянах болон удирдах [МХХТ]
4527МТ, КУmonitoring and trackingмэдээллийн хяналт, мөрдөлтбайрлал заах систем/GPS/, гар утас, хар хайрцгууд г.м.[МХХТ]
4528МТ, КУmonitoring prioritiesхяналтын давуу эрх [МХХТ]
4529МТ, КУmonitoring softwareхяналтын програм [МХХТ]
4530МТ, КУmoral senseёс суртахууны мэдрэмж [МХХТ]
4531МТ, КУmoralityёс суртахуун [МХХТ]
4532МТ, КУMotherboardэх хавтан [МХХТ]
4533МТ, КУMotivationүндэслэлүндэслэл[МХХТ]
4534МТ, КУmountтанихсистем залгалт[МХХТ]
4535МТ, КУmountingфайлын системтэй холбогдох үйлдэл, залгахӨС-г маунт хийхэд instance-тай холбогдоно, хяналтын файлуудыг нээж, уншина, тухайн ӨС-д хамаарах физик файлуудыг бэлдэнэ[МХХТ]
4536МТ, КУmove/copyзөөх/хуулах [МХХТ]
4537МТ, КУmulticast deliveryолон салаа хүргэлт [МХХТ]
4538МТ, КУmultidatabase systemолон ӨС-ийн систем [МХХТ]
4539МТ, КУmultidimensional arrayолон хэмжээст массив [МХХТ]
4540МТ, КУmultidimentional data modelолон хэмжээст өгөгдлийн загварөгөгдлийг дурын өнцгөөс харах боломжийг олгоно.[МХХТ]
4541МТ, КУMultiple Document Interface MDIОлон Баримтын ИнтерфэйсОлон төрлийн баримтууд боловсруулахад зориулсан бөгөөд нэг эцэг цонхонд харъяалагдан ажиллах цонхнууд бүхий хэрэглэгчийн график интерфэйс. Энэ нь бие биенээсээ тусдаа ажилладаг дан баримтын интерфэйсийн (SDI) эсрэг хувилбар юм. Олон баримтын интерфэйс нь одоо нэг их түгэхээ болисон байна. &nbsp;Тухайлбал, Microsoft Word програм анх SDI интерфэйстэй байж байгаад MDI болсон, дараа нь буцаад SDI болсон байна.[МХХТ]
4542МТ, КУmultiple environmentнийлмэл орчинТАЙЛБАР: Үйлдлийн систем зэрэг програмыг суурилуулах орчны шинж чанарыг заахад хэрэглэнэ. Суулгалт бэлтгэх үйл явцад хамаарна.[МХХТ]
4543МТ, КУmultiple inheritanceнийлмэл удамшил [МХХТ]
4544МТ, КУmultiple single threaded processдан хувилбартай нийлмэл процесс [МХХТ]
4545МТ, КУmultiple userолон хэрэглэгч[МХХТ]
4546МТ, КУmultiple-selection statementолон сонголттой оператор [МХХТ]
4547МТ, КУmultiplicityолон янз [МХХТ]
4548МТ, КУmultiprocessingпараллел боловсруулалт [МХХТ]
4549МТ, КУMultitaskingОлон үйлдлийн [МХХТ]
4550МТ, КУmulti-threadedолон хувилсан [МХХТ]
4551МТ, КУMultiuserолон хэрэглэгч [МХХТ]
4552МТ, КУmultivalued attributesолон утгат атрибутобъектийн нэг төлөөллийн хувьд олон өөр утга авч болох атрибут, жишээлбэл, 1 багш олон хичээлтэй[МХХТ]
4553МТ, КУmutator methodхувирсан арга [МХХТ]
4554МТ, КУMutexТредүүдийн дунд нөөцийг зохицуулахад ашигладаг обьект юм. [МХХТ]
4555МТ, КУmutual exclusionсолбицол, нийтлэг хасалтЭгзэгтэй мужид параллел процессууд зэрэг орохоос сэргийлэх ажиллагаа[МХХТ]
4556МТ, КУname collisionнэрийн давхцал/харшилдаан [МХХТ]
4557МТ, КУname conflictнэрийн зөрчилдөөн [МХХТ]
4558МТ, КУnamespaceсанпрограм, технологийн сан[МХХТ]
4559МТ, КУnarrow conversionявцуу хөрвүүлэлт [МХХТ]
4560МТ, КУnativeтөрөлх, эх [МХХТ]
4561МТ, КУnative codeтөрөлх код [МХХТ]
4562МТ, КУnaturalбодит [МХХТ]
4563МТ, КУNatural languageбодит хэлХүмүүсийн ярианы хэл[МХХТ]
4564МТ, КУnested classагуулагдсан классүүрлэгдсэн класс[МХХТ]
4565МТ, КУnested control statementудирдлагын оператор [МХХТ]
4566МТ, КУnested queryнийлмэл хүсэлтүүрлэгдсэн хүсэлт[МХХТ]
4567МТ, КУnested statementsбагтсан үйлдлүүд, үүрлэгдсэн операторуудНэг үйлдлийг нөгөө үйлдэл дотор багтаан бичих. Жишээ нь давхар давталт, давталт дотор нөхцөл шалгах үйлдэл ашиглах[МХХТ]
4568МТ, КУNET FrameworkNET тогтолцоо [МХХТ]
4569МТ, КУnetwork chartсүлжээний диаграм [МХХТ]
4570МТ, КУneural networkнейрон сүлжээ [МХХТ]
4571МТ, КУnewbieшинэ хэрэглэгчдөнгөж шинээр сурч эхэлж байгаа хакерыг ингэж нэрлэдэг.[МХХТ]
4572МТ, КУnextдараагийн, дараачийн [МХХТ]
4573МТ, КУno-argument constructorпараметргүй байгуулагч [МХХТ]
4574МТ, КУnonfunctional requirementфункциональ бус шаардлага [МХХТ]
4575МТ, КУnon-reputiationүл ойлголцолгүй, илгэлцэлмессэжийн илгээгч нь зөөлтийн баталгаатай байх ба хүлээн авагч нь илгээгчийн таних үйл ажиллагаанд илтгэлтэй байх[МХХТ]
4576МТ, КУnotationтэмдэглэгээ [МХХТ]
4577МТ, КУN-tierN-давхаргат [МХХТ]
4578МТ, КУNullхоосон [МХХТ]
4579МТ, КУnull constraintутга хязгаарлалт [МХХТ]
4580МТ, КУObfuscationкодын халхлалт [МХХТ]
4581МТ, КУobject activationобъектын идэвхижил [МХХТ]
4582МТ, КУobject orientedобъект хандлагат [МХХТ]
4583МТ, КУobject oriented DBMSобъект хандлагат ӨСУС [МХХТ]
4584МТ, КУObject Oriented Programming OOPОбъект Хандлагат Програмчлал ОХП [МХХТ]
4585МТ, КУobject point analysisобъектийн цэгийн шинжилгээсистемийг вью, тайлан, 4GL компонент хэсгүүдээр задлан шинжиж хэмжээгий нь тооцоолдог арга<br>[МХХТ]
4586МТ, КУobject request brokerобъект хүсэх зуучлагч [МХХТ]
4587МТ, КУobject testingобьектын туршилтБүх хэсгийг тестлэх үйл явц.[МХХТ]
4588МТ, КУobligationүүрэг [МХХТ]
4589МТ, КУobligatoryүүрэгтэйзаавал шаардах[МХХТ]
4590МТ, КУobservationажиглалт [МХХТ]
4591МТ, КУobserved dataажигласан утгапрактик амьдралаас цуглуулсан утга, өгөгдөл[МХХТ]
4592МТ, КУobserverажиглагч [МХХТ]
4593МТ, КУobserver patternажиглагчийн хэв [МХХТ]
4594МТ, КУonline scamsонлайнаар мэхлэхинтернетээр дамжуулан залилан мэхлэх компьютерийн гэмт хэрэг[МХХТ]
4595МТ, КУopen source softwareнээлттэй эхийн ПХ [МХХТ]
4596МТ, КУopen-closeнээх- хаах [МХХТ]
4597МТ, КУoperationүйл ажиллагаа [МХХТ]
4598МТ, КУoperational managementүйл ажиллагааны удирдлага [МХХТ]
4599МТ, КУoperational managementүйл ажиллагааны удирдлага [МХХТ]
4600МТ, КУoperational specificationүйл ажиллагааны тодорхойлолтхэрэглэгч ба системийн ердийн болон ердийн бус харилцааг тайлбарладаг тодорхойлолт[МХХТ]
4601МТ, КУoperatorүйлдэлмашины үйлдэл[МХХТ]
4602МТ, КУoperator documentationоператорын баримтжуулалт[МХХТ]
4603МТ, КУoptic scannerоптик сканнертекст болон график өгөгдлийг уншиж дижитал хэлбэрт хөрвүүлнэ.[МХХТ]
4604МТ, КУoptimizationоновчлол [МХХТ]
4605МТ, КУorientationчиглэл [МХХТ]
4606МТ, КУostrich algorithmтэмээн хяруулын алгоритмЯмар нэг асуудалд (жишээ нь түгжрэл) зориулж шийдэл гаргах шаардлагагүй тийм цөөхөн удаа гардаг гэж үзээд авч үзэхгүй байх[МХХТ]
4607МТ, КУoursourcingаутсоурсингкомпанийн зарим хэсэг, ажил, процессийг өөр компанид даатгах[МХХТ]
4608МТ, КУoutdegreeгаралтын зэрэг [МХХТ]
4609МТ, КУouter joinгадаад нэгдэл [МХХТ]
4610МТ, КУoutput deviceгаргах төхөөрөмж [МХХТ]
4611МТ, КУoutter classгадаад класс [МХХТ]
4612МТ, КУOverlappingдавхарлаххамт, цуг[МХХТ]
4613МТ, КУoverlayүелэх, давхарлахПрограмд шаардагдах хэмжээнээс нь бага санах ой хуваарилж, уг зайд програмаа модулиар нь ээлжлүүлж ажиллуулах санах ой удирдах арга[МХХТ]
4614МТ, КУoverloaded constructorдахин тодорхойлогдсон байгуулагч [МХХТ]
4615МТ, КУoverloadingдахин тодорхойлох [МХХТ]
4616МТ, КУOverloadingдүүрсэнхэт ачаалагдсан[МХХТ]
4617МТ, КУoverrideдарах, орлуулах [МХХТ]
4618МТ, КУoverride a superclass methodэх классын аргыг даран тодорхойлох [МХХТ]
4619МТ, КУoverrideдахин тодорхойлохнэмэлт, хавсралт, зогсоох, няцаах, үл тоох,[МХХТ]
4620МТ, КУoverridingдаран тодорхойлох [МХХТ]
4621МТ, КУpackage accessбагцын хандалт [МХХТ]
4622МТ, КУpackage declarationбагцын зарлалт [МХХТ]
4623МТ, КУpackagingбагцлах[МХХТ]
4624МТ, КУpageхуудас [МХХТ]
4625МТ, КУpage breakхуудас таслах [МХХТ]
4626МТ, КУpage faultхуудасны гажигХандахаар хүсэлт гаргасан хуудас үндсэн санах ойд байхгүй байх[МХХТ]
4627МТ, КУpage frameхуудасны хүрээПрограмын хуудсын хэмжээтэй ижил хэмжээтэй санах ойн фрейм[МХХТ]
4628МТ, КУpage numberхуудасны дугаар [МХХТ]
4629МТ, КУpage setupхуудасны тохируулга [МХХТ]
4630МТ, КУpage sizeхуудасны хэмжээ [МХХТ]
4631МТ, КУpage tableхуудасны хүснэгтПроцессын хуудсуудын санах ой дахь фреймүүдийн дугаарыг агуулах хүснэгт[МХХТ]
4632МТ, КУpagingхуудаслалтПрограм болон санах ойг хуудсын хэмжээтэй блокуудад хуваах санах ойн удирдлагын нэг хэлбэр[МХХТ]
4633МТ, КУparadigmүзэл санаа [МХХТ]
4634МТ, КУparameter listпараметрийн жагсаалт [МХХТ]
4635МТ, КУparameterizationпараметржуулалт [МХХТ]
4636МТ, КУparentэх [МХХТ]
4637МТ, КУparse treeзадаргааны мод [МХХТ]
4638МТ, КУpartialхэсэгчилсэн [МХХТ]
4639МТ, КУpartial dependencyхэсэгчилсэн хамаараланхдагч түлхүүр атрибутаас өөр ямар нэгэн атрибутаас хамаарсан функциональ хамаарал[МХХТ]
4640МТ, КУpartial functionхагас функцбүх тохиолдолд хийгдэхгүй[МХХТ]
4641МТ, КУPartitionхуваалт [МХХТ]
4642МТ, КУpassingөнгөрөөх [МХХТ]
4643МТ, КУpassword fileнууц үгийн файл [МХХТ]
4644МТ, КУpatentпатент [МХХТ]
4645МТ, КУpattern evaluationхэвийг үнэлэх [МХХТ]
4646МТ, КУpauseзавсарлага [МХХТ]
4647МТ, КУpenal actэрүүгийн хэрэг [МХХТ]
4648МТ, КУperceptionмэдрэмж, чадвар [МХХТ]
4649МТ, КУperformanceгүйцэтгэл [МХХТ]
4650МТ, КУperformance improvementгүйцэтгэл сайжруулалт[МХХТ]
4651МТ, КУperipheral deviceдагалдагч төхөөрөмж [МХХТ]
4652МТ, КУpermanent modificationхөдлөшгүй хувиргалтУналтын үеийг туулсны дараа тур засварын оронд суурилуулна.[МХХТ]
4653МТ, КУpermonmanceгүйцэтгэл хүчин чадал [МХХТ]
4654МТ, КУpersistenceтэсвэрлэлт [МХХТ]
4655МТ, КУpersistentтэсвэртэй [МХХТ]
4656МТ, КУPERT diagramПЕРТ-ийн диаграмProgram Evalution and Review Technique diagram[МХХТ]
4657МТ, КУpertainхамаарахХолбогдох, хамаатай байх[МХХТ]
4658МТ, КУpharmingфарминхэрэглэгчийн браузер дээр бичсэн зөв хаягийг буруу сайт руу холбох[МХХТ]
4659МТ, КУphishingфишингsetting up fake web sites or sending e-mail msg that look like legitimate business to ask users for confidential personal data[МХХТ]
4660МТ, КУphorizontalанхдагч хэвтээ хэсэгчлэл [МХХТ]
4661МТ, КУphysical addressфизик хаягСанах ойн үүрийн бодит хаяг[МХХТ]
4662МТ, КУphysical designфизик зохиомж [МХХТ]
4663МТ, КУphysical resourceбиет нөөцТАЙЛБАР: Тестлэх ажилд шаардагдах биет нөөц.[МХХТ]
4664МТ, КУphysical schemaфизик схемConceptual схемд дүрслэгдсэн харьцаанууд хадгалах төхөөрөмж дээр хэрхэн хадгалахыг тодорхойлно.[МХХТ]
4665МТ, КУping floodсерверигйг хариу үйлдэл хийж чадахгүй болтол ping пакет илгээх үйлдэл [МХХТ]
4666МТ, КУpinnaчихний дэлбээ [МХХТ]
4667МТ, КУpipelineхоолойпроцессороор биелүүлэх командуудыг дамжуулах зам[МХХТ]
4668МТ, КУpitchавиа [МХХТ]
4669МТ, КУplanned valueТөлөвлөсөн утга [МХХТ]
4670МТ, КУPMSТөслийн хяналтын системProject Monitoring System[МХХТ]
4671МТ, КУpointцэг [МХХТ]
4672МТ, КУpoint of deliveryхүргэх цэг[МХХТ]
4673МТ, КУpoint of productionүйлдвэрлэлийн цэг[МХХТ]
4674МТ, КУpointerзаагчУтга нь санах ойн үүрийн дугаар байх хувьсагч[МХХТ]
4675МТ, КУpointing stickзаагч саваа [МХХТ]
4676МТ, КУpoint-to-pointцэгээс цэгт [МХХТ]
4677МТ, КУpolymorphic arrayполиморф массив [МХХТ]
4678МТ, КУpolymorphic attachmentудамшлын харьцаа бүхий гишүүдийг заах [МХХТ]
4679МТ, КУpolymorphismполиморфизм, олон хэлбэршил [МХХТ]
4680МТ, КУpoolсан [МХХТ]
4681МТ, КУportabilityавсаархан [МХХТ]
4682МТ, КУPortable Executable32 ,64 бит дээр Windows систем ажиллах файл [МХХТ]
4683МТ, КУpossible keyболомжит түлхүүрэнгийн хэлбэрт бүрэн шилжээгүй харьцааны түлхүүрийг хэлнэ[МХХТ]
4684МТ, КУpost-conditionдараах нөхцөл [МХХТ]
4685МТ, КУpost-delivery activityхүргэлтийн дараах үйл ажиллагаа[МХХТ]
4686МТ, КУpostimplemetationхэрэгжилтийн дараах [МХХТ]
4687МТ, КУpostindustrial organizationаж үйлдвэржүүлэлтийн дараах [МХХТ]
4688МТ, КУpotential crimeнуугдмал гэмт хэрэг [МХХТ]
4689МТ, КУpotential failure conditionболзошгүй гэмтлийн нөхцөл [МХХТ]
4690МТ, КУprecedenceгүйцэтгэгдэх дараалал, дарааллахҮйлдлүүдийн гүйцэтгэгдэх дараалал. Жишээ нь арифметик илэрхийлэлд үржих болон хуваах үйлдэл нь нэмэх, хасахаасаа өмнө гүйцэтгэгдэнэ[МХХТ]
4691МТ, КУprecise and accurate measurementнягт, нямбай хэмжилтүр дүнгийн утгууд нь ойролцоо, тодорхой хязгаарт багтсан хэмжилт[МХХТ]
4692МТ, КУpreconditionугтвар нөхцөл, урьтал нөхцөл [МХХТ]
4693МТ, КУpredicateпредикат [МХХТ]
4694МТ, КУpredictionтаамаглал [МХХТ]
4695МТ, КУprediction intervalтаамаглалын интервалтооцооллын үр дүн 70 хувийн магадлалтайгаар багтах доод-дээд хязгаар утгууд[МХХТ]
4696МТ, КУpredictive analysisтаамаглалын шинжилгээөгөгдөл олборлолтын техник, түүхийн өгөгдөл болон таамаглал ашиглан ирээдүйн нөхцөл байдлыг урьдчилан таамаглах[МХХТ]
4697МТ, КУprefetchбэлтгэхсанах ойгоос командуудыг ачаалж, процессорт биелүүлүүлэхээр урьдчилан эрэмбэлж бэлтгэх технологи[МХХТ]
4698МТ, КУpremiseугтвар нөхцөл [МХХТ]
4699МТ, КУPreservation of productБүтээгдэхүүнийг хамгаалах [МХХТ]
4700МТ, КУpreudocodeхуурмаг код [МХХТ]
4701МТ, КУprimary key constraintанхдагч түлхүүр хязгаарлалт [МХХТ]
4702МТ, КУprimitive typeэнгийн төрөл [МХХТ]
4703МТ, КУprincipleзарчим [МХХТ]
4704МТ, КУprinciples of software qualityпрограм хангамжийн чанарын зарчмууд [МХХТ]
4705МТ, КУprint previewхэвлэх харагдац [МХХТ]
4706МТ, КУPrint Screenдэлгэц хэвлэх [МХХТ]
4707МТ, КУpriorityдараа, эрэмбэ [МХХТ]
4708МТ, КУpriority queueэрэмбэтэй дараалал [МХХТ]
4709МТ, КУpriority schedulingэрэмбэтэй төлөвлөлтПроцессуудад зэрэглэл оноож, түүндээ үндэслэн процессыг эзэмших хүсэлтүүдийг боловсруулах төлөвлөлт[МХХТ]
4710МТ, КУprivacy and anonymityнэргүй нууцлагдсан [МХХТ]
4711МТ, КУprivacy policyнууцлах бодлого [МХХТ]
4712МТ, КУprivate access modifierхувийн хандалтыг өөрчлөгч [МХХТ]
4713МТ, КУprivate superclass memberэх классын хувийн хандалттай гишүүн [МХХТ]
4714МТ, КУprivilegeхэрэглэгчийн эрх [МХХТ]
4715МТ, КУprobabilityмагадлал [МХХТ]
4716МТ, КУproblem fixалдааны засвар[МХХТ]
4717МТ, КУproblem reportасуудлын тайлан[МХХТ]
4718МТ, КУproblem solutionасуудлын шийдэл[МХХТ]
4719МТ, КУprocedural instructionүйлийн заавар[МХХТ]
4720МТ, КУprocedureүйлдэд програм[МХХТ]
4721МТ, КУprocess control systemпроцесс удирдах систем [МХХТ]
4722МТ, КУprocess managementпроцессын удирдлагаОлон бодлогын горимд хугацааны хуваалттайгаар ажиллах олон процессуудыг ажиллуулах үйлдлийн системийн үндсэн модуль[МХХТ]
4723МТ, КУprocess stateпроцессын төлөвАчаалагдсан процессын төгсөх хүртлээ орших төлөвүүд[МХХТ]
4724МТ, КУprocessingболовсруулалт [МХХТ]
4725МТ, КУprocessor sharingпроцессорыг хувааж ашиглахОлон бодлогын горимын үед нэг процессорын хугацааг хувааж ашиглах[МХХТ]
4726МТ, КУproduct aceptance criteriaбүтээгдэхүүнийг хүлээн авах шалгуур[МХХТ]
4727МТ, КУproduct qualityбүтээгдэхүүний чанар[МХХТ]
4728МТ, КУproduct-based approachбүтээгдэхүүнд үндэслэсэн хандлагатөслийн хүрээнд гаргах гол гол бүтээгдэхүүнүүдийг тогтоож, дэд бүтээгдэхүүнүүдээр задлан дүрслэх арга[МХХТ]
4729МТ, КУproduction and service provisionүйлдвэрлэл ба үйлчилгээ үзүүлэх [МХХТ]
4730МТ, КУProduction and service provision in softwareПрограм хангамжийн үйлдвэрлэл ба үйлчилгээ[МХХТ]
4731МТ, КУprofessional bureaucracyмэргэжлийн байгууллагахуулийн байгууллага, сургууль, эмнэлэг[МХХТ]
4732МТ, КУprofilingилэрхийлэлкомпьютерийн өгөгдлийг ашиглан хувь хүний зан байдлын тухай төсөөлөл өгөх[МХХТ]
4733МТ, КУprogram counterпрограмын тоолуурПрограмын дараагийн биелэгдэх командын хаягийг агуулах регистр[МХХТ]
4734МТ, КУprogram developmentпрограм хөгжүүлэхШаардлагын дагуу програмыг сайжруулан бичиж дуусгах процесс[МХХТ]
4735МТ, КУprogramm modulesпрограмын модулиуд [МХХТ]
4736МТ, КУprogramm readabilityпрограмын уншигдац [МХХТ]
4737МТ, КУprohibitory lawsхориглосон хууль [МХХТ]
4738МТ, КУproject buildтөсөл бүтээх [МХХТ]
4739МТ, КУproofбатлах [МХХТ]
4740МТ, КУpropertiesшинжүүд [МХХТ]
4741МТ, КУpropertyшинж чанар [МХХТ]
4742МТ, КУprosecuteял тулгахшүүхэд өгөх[МХХТ]
4743МТ, КУprotect documentбаримтанд хамгаалалт хийх [МХХТ]
4744МТ, КУprotect superclass memberэх классын хамгаалагдсан гишүүн [МХХТ]
4745МТ, КУprotected access modifierхамгааладсан хандалтыг тодорхойлогч [МХХТ]
4746МТ, КУProtected Dataххамгаалагдсан өгөгдөл [МХХТ]
4747МТ, КУprototypeүлгэр загвар, хэв шинж [МХХТ]
4748МТ, КУprototype patternпрототип хэв [МХХТ]
4749МТ, КУprovisionхуулийн зүйл заалтpurview – гэдэг нь ижил утгатай тул хэрэглэж болно.[МХХТ]
4750МТ, КУproxy based estimating (PROBE)проксид суурилсан үнэлгээпрограмын хэмжээ, хөгжүүлэх хугацааг тооцоолохдоо прокси(төлөөлөл)-г хэрэглэж тооцоолдог арга[МХХТ]
4751МТ, КУproxy patternитгэлцүүрийн хэв [МХХТ]
4752МТ, КУpruningтанах, хасах [МХХТ]
4753МТ, КУPseudoпсевдозохиомол, хиймэл, дууриамал[МХХТ]
4754МТ, КУpseudo codeпсевдо кодкомпьютерийн програмчлалын алгоритмын энгийн, товч тодорхой, дээд-түвшний дүрслэл.[МХХТ]
4755МТ, КУpublic access modifierнийтийн хандалтыг тодорхойлогч [МХХТ]
4756МТ, КУpublic fieldнийтийн талбар [МХХТ]
4757МТ, КУpublicнийтийн [МХХТ]
4758МТ, КУpublish-subscibeхэвлэх, захиалах [МХХТ]
4759МТ, КУqualification testsчанарын тестбүтээгдэхүүн өөрт нь тавигдсан бүх төрлийн шаардлагыг хангаж буй эсэхийг үйлдвэрлэгч дотооддоо шалгах үйл явц[МХХТ]
4760МТ, КУqualityчанар [МХХТ]
4761МТ, КУquality of service (QoS)үйлчилгээний чанар [МХХТ]
4762МТ, КУquality planningчанарын төлөвлөлт [МХХТ]
4763МТ, КУquality requirementчанарын шаардлага [МХХТ]
4764МТ, КУquery optimizerхүсэлтийн товчлол [МХХТ]
4765МТ, КУquery processingхүсэлт боловсруулалт [МХХТ]
4766МТ, КУqueueдараалал [МХХТ]
4767МТ, КУQuotaквот [МХХТ]
4768МТ, КУqwertyквертитовчлуурын гарны стандарт байрлал[МХХТ]
4769МТ, КУRAMчөлөөт хандалттай ойRandom Access Memory[МХХТ]
4770МТ, КУrandom-numberсанамсаргүй тоо [МХХТ]
4771МТ, КУrapid applilcation development (RAD)програм хангамжийг түргэн хөгжүүлэх [МХХТ]
4772МТ, КУRaster ImageРастер зурагТэгш өнцөгт хүснэгтээр дүрслэгдэх цэгүүдийн олонлогоос тогтсон бинари зураг. Растер зургууд нь дэлгэцийн цэгийн нягтралаас хамааралтай байдаг.[МХХТ]
4773МТ, КУRDFНөөцийн тодорхойлолтын орчинResource Description Framework[МХХТ]
4774МТ, КУreachableхүрэх [МХХТ]
4775МТ, КУreadabilityуншигдах [МХХТ]
4776МТ, КУReadmeзаавар [МХХТ]
4777МТ, КУreal time processingшууд боловсруулах [МХХТ]
4778МТ, КУrealizeбиелүүлэх [МХХТ]
4779МТ, КУreasoningгаргалгаа [МХХТ]
4780МТ, КУRebootдахин ачаалалт [МХХТ]
4781МТ, КУreceptorмэдрэхүй [МХХТ]
4782МТ, КУrecieverхүлээн авагч [МХХТ]
4783МТ, КУrecommendationзөвлөмжтухайн технологийг ашиглах стандарт зөвлөмж[МХХТ]
4784МТ, КУreconstructionдахин байгуулах [МХХТ]
4785МТ, КУreconstructorдахин байгуулагч [МХХТ]
4786МТ, КУrecurrenceдавталт [МХХТ]
4787МТ, КУRecursive recursөөрөө өөрийгөө дуудах [МХХТ]
4788МТ, КУred black treeулаан хар мод [МХХТ]
4789МТ, КУredefinitionдахин тодорхойлох [МХХТ]
4790МТ, КУredirectionдахин чиглүүлэх [МХХТ]
4791МТ, КУredo logбуцах үйлдлийн лог файлөгөгдөлд хийгдсэн өөрчлөлтүүдийг хадгална.[МХХТ]
4792МТ, КУredo phaseбуцах үйлдлийг гүйцэтгэх шат [МХХТ]
4793МТ, КУredundancyилүүдэл [МХХТ]
4794МТ, КУrefactoringсайжруулалтпрограмын кодын үндсэн ажиллагааг өөрчлөлгүйгээр уншихад хялбараар хэлбэршүүлэх[МХХТ]
4795МТ, КУrefactoring by delegationтөлөөлөлөөр өөрчлөн байгуулах [МХХТ]
4796МТ, КУreference typeишлэлийн төрөл [МХХТ]
4797МТ, КУrefineсайжруулах [МХХТ]
4798МТ, КУreflectionтусгалМета өгөгдөлтэй ажиллах олон тооны классууд .NET -д байдаг ба эдгээрийг нийтэд нь тусгал буюу reflection гэнэ[МХХТ]
4799МТ, КУregardхамрах [МХХТ]
4800МТ, КУregressionрегресс [МХХТ]
4801МТ, КУregression testingхяналтын тесттухайн нэг засвартай холбоотойгоор нийт програмд ямар нэг хор нөлөө учраагүй болохыг шалгах үйл явц[МХХТ]
4802МТ, КУregulatory authoritiesзохицуулах байгууллагаТАЙЛБАР: үйлчилгээний товчооны ажилтны үйлчилгээний багийг удирдан зохион байгуулах, үйл явцыг зохицуулах эрх мэдэл[МХХТ]
4803МТ, КУrehearsalсургуульлалт [МХХТ]
4804МТ, КУrelational algebraхарьцааны алгебрматематик тэмдэглэл хэрэглэж кверийг дүрсэлдэг алгебрийн илэрхийлэл[МХХТ]
4805МТ, КУrelational databaseхарьцаа өгөгдлийн санхоорондоо уялдаатай 2 хэмжээст харьцаануудаас тогтсон өгөгдлийн сан[МХХТ]
4806МТ, КУrelational modelхарьцаа загвар [МХХТ]
4807МТ, КУrelational operatorхарьцааны оператор [МХХТ]
4808МТ, КУrelationshipхарилцаа [МХХТ]
4809МТ, КУrelationshipхолбоосөгөгдлийн харьцаануудын хоорондох уялдаа ба нэг харьцааны хэдэн бичлэг нөгөө харьцааны хэдэн бичлэгтэй холбогдохыг илэрхийлнэ (1:1,1:N, M:N төрлүүд бий)[МХХТ]
4810МТ, КУreleaseгаргалттодорхой зорилгоор хийгдэж, ашиглалтад бэлэн болсон бүрдэлийн зүйлийн хувилбар[МХХТ]
4811МТ, КУrelease activityгаргалтын үйл ажиллагаа[МХХТ]
4812МТ, КУrelease noteгаргалтын тайлбар[МХХТ]
4813МТ, КУrelease scheduleгаргалтын хуваарь[МХХТ]
4814МТ, КУreliabilityнайдвартай байдал [МХХТ]
4815МТ, КУReliableнайдвартай, үнэн зөв [МХХТ]
4816МТ, КУremote callалсын дуудлага [МХХТ]
4817МТ, КУremote databaseалслагдсан өгөгдлийн сан [МХХТ]
4818МТ, КУremote requestалсын хүсэлт [МХХТ]
4819МТ, КУremotingзайннэг програмаас өөр AppDomain, өөр процесс, өөр машин дээр байгаа методыг дуудах харилцаа юм.[МХХТ]
4820МТ, КУRemountдахин таних [МХХТ]
4821МТ, КУrenaming featureгишүүний нэр өөрчлөх [МХХТ]
4822МТ, КУrepairabilityзасагдах боломж [МХХТ]
4823МТ, КУrepeated inheritanceдавтагдсан удамшил [МХХТ]
4824МТ, КУrepetion statementдавталтын оператор [МХХТ]
4825МТ, КУrepetition structureдавталтын бүтэцПрограмын тодорхой хэсгийг давтан биелүүлэхэд зориулсан бүтэц (for, while, do…while)[МХХТ]
4826МТ, КУrepetitiveдавтагдахдавтагдаж олон орох[МХХТ]
4827МТ, КУrequest loadхүсэлтийн хэмжээ [МХХТ]
4828МТ, КУrequirementшаардлага [МХХТ]
4829МТ, КУRequirement definitionШаардлага тодорхойлох [МХХТ]
4830МТ, КУresource allocationнөөцийн хуваарилалтажил бүрт ямарваа нөөцийг давхцуулахгүйгээр оноох үйл ажиллагаа бөгөөд боловсон хүчний хуваарилалтанд гол анхаарлыг хандуулна[МХХТ]
4831МТ, КУresource leakнөөцийн хомсдол [МХХТ]
4832МТ, КУrespectivelyтус тусдаа [МХХТ]
4833МТ, КУresponse Timeхариулах хугацаахэрэглэгчээс оролт ороход хариу үйлчлэх хугацаа[МХХТ]
4834МТ, КУResponsibilities and authoritiesХариуцлага, эрх мэдэлТалуудын эрх, үүрэг[МХХТ]
4835МТ, КУresponsibilityхариуцлага [МХХТ]
4836МТ, КУrestricted transactionхязгаарлагдмал хэлцэл, гүйлгээ, бичилт [МХХТ]
4837МТ, КУretinaторлог бүрхүүл [МХХТ]
4838МТ, КУretryingдахин оролдож үзэх [МХХТ]
4839МТ, КУReturn delegateбуцаах төлөөлөгч [МХХТ]
4840МТ, КУreusabilityдахин ашиглах боломж [МХХТ]
4841МТ, КУreuseдахин ашиглалт [МХХТ]
4842МТ, КУreuse techniquesдахин ашиглах техникүүд [МХХТ]
4843МТ, КУreuseabilityдахин ашиглагдах боломж [МХХТ]
4844МТ, КУreverse engineeringкодонд задлахпрограм хангамж, өгөгдлийн сангийн эх кодыг задлах, өөрчлөх[МХХТ]
4845МТ, КУreviewдүгнэлтхянах[МХХТ]
4846МТ, КУReview inputДүн шинжилгээний оролт [МХХТ]
4847МТ, КУrevisionхяналт [МХХТ]
4848МТ, КУrevoking privilegeхэрэглэгчийн эрхийг устгах [МХХТ]
4849МТ, КУrewritingдахин бичих [МХХТ]
4850МТ, КУrigorousхатуу, чанга, хэцүү [МХХТ]
4851МТ, КУringбөгжбөгж хэлбэрийн бүтэцтэй массив[МХХТ]
4852МТ, КУriskэрсдэл [МХХТ]
4853МТ, КУrisk exposureэрсдлийг илрүүлэхэрсдлийг “эрсдлийн магадлал*эрсдлийн нөлөө”-өөр тооцдог үнэлгээ[МХХТ]
4854МТ, КУrobustnessхэвийн ажиллах [МХХТ]
4855МТ, КУRodsСавханцар [МХХТ]
4856МТ, КУroleдүрӨС-ийн хэрэглэгч тус бүрт тусад нь эрх олгож өгсөнөөс дүр үүсгэн эрх олгоод, тус дүрээ хэрэглэгчдэд олгох нь админы ажлыг хөнгөвчилж өгдөг.[МХХТ]
4857МТ, КУrollbackбуцаахbegin … end дотор хийгдсэн бүх үйлдлийг буцаана.[МХХТ]
4858МТ, КУROMзөвхөн унших ой [МХХТ]
4859МТ, КУrootүндэс [МХХТ]
4860МТ, КУRoot directorүндсэн директор [МХХТ]
4861МТ, КУRoot passwordүндсэн нууц үг [МХХТ]
4862МТ, КУroutineфункц, процедур [МХХТ]
4863МТ, КУroutine programдэд програмЗарим нийтлэг буюу давтагдаж хэрэглэгддэг програм эсвэл програмын хэсэг.[МХХТ]
4864МТ, КУRun levelажиллах түвшин [МХХТ]
4865МТ, КУRuntimeажиллаж буй [МХХТ]
4866МТ, КУruntime errorажиллах үеийн алдааХөрвүүлэгчид харагдахгүй, зөвхөн ажиллах үед илрэх алдаа[МХХТ]
4867МТ, КУruntime systemбиелэлтийн үеийн систем [МХХТ]
4868МТ, КУrun-time type interrogationажиллах үеийн шалгалт [МХХТ]
4869МТ, КУrvalueбаруун утга [МХХТ]
4870МТ, КУsabotageсүйтгэхсүлжээгээр дамжин системийг гэмтээх эвдэх үйлдэл.[МХХТ]
4871МТ, КУSafeаюулгүйнайдвартай[МХХТ]
4872МТ, КУsave asөөрөөр хадгалах [МХХТ]
4873МТ, КУscalabilityөргөтгөх боломж [МХХТ]
4874МТ, КУscale outолон машинд програмыг хуваан ажиллуулах [МХХТ]
4875МТ, КУscale upөргөтгөх [МХХТ]
4876МТ, КУscannerскайннер [МХХТ]
4877МТ, КУscenarioүйл явц,тохиолдол [МХХТ]
4878МТ, КУscheduleхуваарь[МХХТ]
4879МТ, КУschemaбүтэцмэдээллийн бүтэц схем[МХХТ]
4880МТ, КУschema objectсхем объектӨС-н өгөгдлийг тодорхойлох логик бүтэц[МХХТ]
4881МТ, КУScopeхүрээ хязгаархүрээ хязгаар[МХХТ]
4882МТ, КУscriptletскриптлет [МХХТ]
4883МТ, КУsealedбитүүмжилсэнудамшиж болохгүйг заана[МХХТ]
4884МТ, КУsealed   classбитүүмжилсэн класс [МХХТ]
4885МТ, КУsecondary keyхоёрдогч түлхүүранхдагч түлхүүрээс бусад атрибутаар хайлт хийх үед хэрэглэдэг түлхүүр[МХХТ]
4886МТ, КУselectсонгох [МХХТ]
4887МТ, КУselect allбүхэлд нь сонгох [МХХТ]
4888МТ, КУselection structureсонголтын бүтэцПрограм дахь ямар нэг нөхцлөөс шалтгаалан салаалалт үүсгэх бүтэц (if, if…then)[МХХТ]
4889МТ, КУselectivityсонгогдох боломж [МХХТ]
4890МТ, КУself-directed teamөөртөө чиглэсэн багөөрийн зорилт, үүргээ тодорхойлж, ажлын процесс, төлөвлөгөөг боловсруулж, гүйцэтгэлээ хэмжиж, хянаж, удирдах чадвартай баг[МХХТ]
4891МТ, КУself-directed teamөөртөө чиглэсэн багөөрийн зорилт, үүргээ тодорхойлж, ажлын процесс, төлөвлөгөөг боловсруулж, гүйцэтгэлээ хэмжиж, хянаж, удирдах чадвартай баг[МХХТ]
4892МТ, КУself-documentationөөрийгөө баримтжуулах [МХХТ]
4893МТ, КУself-referenceөөрийгөө ишлэх [МХХТ]
4894МТ, КУsemanticсемантик [МХХТ]
4895МТ, КУsemaphoreсемафорСигнал болон хүлээх гэсэн хоёр үйлдэлтэй тусгай хувьсагч[МХХТ]
4896МТ, КУsemicolonцэгтэй таслалИхэнх програмчлалын хэлний үйлдлийн төгсгөлийг заах тэмдэгт[МХХТ]
4897МТ, КУsenior managementдээд удирдлага [МХХТ]
4898МТ, КУsensoryмэдрэмтгий [МХХТ]
4899МТ, КУsentinel-controlled repetitionхаруулын удирдлагатай давталт [МХХТ]
4900МТ, КУseparateтусгаарлах, салгах [МХХТ]
4901МТ, КУsequenceдараалал [МХХТ]
4902МТ, КУsequence diagramдарааллын диаграм [МХХТ]
4903МТ, КУsequence structureдараалсан бүтэц [МХХТ]
4904МТ, КУserializabilityцувруулах боломж [МХХТ]
4905МТ, КУserializationдараалалжуулалт [МХХТ]
4906МТ, КУservantажилтан [МХХТ]
4907МТ, КУserveүйлчлэх [МХХТ]
4908МТ, КУserver overloadсервер хэт ачаалагдаж гацах [МХХТ]
4909МТ, КУservice of a classклассын үйлчилгээ [МХХТ]
4910МТ, КУservice performanceүйлчилгээний гүйцэтгэл[МХХТ]
4911МТ, КУservice-oriented architectureүйлчилгээнд суурилсан архитектур [МХХТ]
4912МТ, КУsession treeсешн модsession-уудын хоорондын холбоос болон тэдгээрийн үүргүүдийг дүрсэлсэн шатчилсан загвар[МХХТ]
4913МТ, КУsetутга оноох [МХХТ]
4914МТ, КУset operationутга олгох үйлдэл [МХХТ]
4915МТ, КУset up a help deskүйлчилгээний товчоо ажиллуулах[МХХТ]
4916МТ, КУshadingсүүдэр [МХХТ]
4917МТ, КУshallowөнгөц [МХХТ]
4918МТ, КУShareхуваалцах, хамтран хэрэглэх [МХХТ]
4919МТ, КУshared serverдундын сервер [МХХТ]
4920МТ, КУshared-data styleөгөгдлөл хуваан эзэмших стил [МХХТ]
4921МТ, КУsharewareдундын програмзохиогчийн эрхээр хамгаалагдсан байдаг ч хөгжүүлэгчээс өөрийнх нь бүтээлийг хуулбарлах, мөн бусдад тараах эрхийг хориглоогүй байдаг програм хангамж.[МХХТ]
4922МТ, КУsharingхамтран ашиглах [МХХТ]
4923МТ, КУShipусан онгоц [МХХТ]
4924МТ, КУshopping botхудалдааны ботхудалдааны талаарх мэдээллийг ухаалаг агент ПХ ашиглан интернэтээс хайх[МХХТ]
4925МТ, КУShort-CircuitБогино үнэлэлт [МХХТ]
4926МТ, КУshortest pathхамгийн богино зам [МХХТ]
4927МТ, КУSightхарах [МХХТ]
4928МТ, КУSignatureшинжхэв шинж[МХХТ]
4929МТ, КУsimple factory patternэнгийн үйлдвэрлэгч патерн [МХХТ]
4930МТ, КУSimple Object Access Protocol(SOAP)Төвлөрсөн удирдлаггүй тархсан орчинд мэдээлэл солилцох протокол [МХХТ]
4931МТ, КУsimultaneous connectionsзэрэг холболт [МХХТ]
4932МТ, КУsingle choiceдан сонголт [МХХТ]
4933МТ, КУSingle Document Interface SDIДан Баримтын Интерфэйс [МХХТ]
4934МТ, КУsingle environmentдан орчинПрограмыг суурилуулах орчны үзүүлэлт заахад хэрэглэнэ. Суулгалт бэлтгэх үйл явцад хамаарна.[МХХТ]
4935МТ, КУsingle inheritanceэнгийн удамшил [МХХТ]
4936МТ, КУsingle precisionдан нарийвчлалтай [МХХТ]
4937МТ, КУSingle userдан хэрэглэгч [МХХТ]
4938МТ, КУsingle-entryдан оролт [МХХТ]
4939МТ, КУsingle-exitдан гаралт [МХХТ]
4940МТ, КУsingle-selection statementдан оператор [МХХТ]
4941МТ, КУsingletonнэг элементтэй олонлог [МХХТ]
4942МТ, КУsingleton patternцор ганц патерн [МХХТ]
4943МТ, КУsmall interfacesбага хэмжээтэй интерфейс [МХХТ]
4944МТ, КУsmellҮнэрлэх [МХХТ]
4945МТ, КУsnapshotmaterialized view [МХХТ]
4946МТ, КУsnoopingнууцаар харахмэдээллийн нууцлалд халддаг довтолгооны нэг төрөл.[МХХТ]
4947МТ, КУsociotechnical viewнийгэм-техникийн өнцгөөс харах [МХХТ]
4948МТ, КУsoftware architectureпрограм хангамжийн архитектур [МХХТ]
4949МТ, КУsoftware as a service (SaaS)ПХ-ийн үйлчилгээинтернетээр ПХ үйлчилгээ үзүүлэх[МХХТ]
4950МТ, КУsoftware complexityпрограм хангамжийн төвөгтэй байдалнийлмэл байдал[МХХТ]
4951МТ, КУsoftware componentпрограм хангамжийн бүрдүүлбэрпрограм хангамжийн компонент[МХХТ]
4952МТ, КУsoftware configuration managementпрограм хангамжийн тохиргооны удирдлага [МХХТ]
4953МТ, КУsoftware constructionпрограм хангамжийн бүтээлт [МХХТ]
4954МТ, КУSoftware crisisПрограм хангамжийн хямрал [МХХТ]
4955МТ, КУsoftware developmentпрограм хангамж хөгжүүлэлтшаардлагад анализ, дизайн хийх, кодчилох, нэгтгэх, тэстлэх, суулгалт болон програм хангамжийн бүтээгдэхүүнийг хүлээн авахад тусламж үзүүлэх шатыг хамарсан програм хангамжийн амьдралын мөчлөгийн үйл явц[МХХТ]
4956МТ, КУsoftware development environmentпрограм хангамж хөгжүүлэх орчин[МХХТ]
4957МТ, КУsoftware development support toolпрограм хангамж хөгжүүлэлтийг дэмжих орчин байдал [МХХТ]
4958МТ, КУSoftware Development ToolKitпрограм ханамж хөгжүүлэх хэрэгсэл [МХХТ]
4959МТ, КУsoftware engineeringпрограм хангамжийн инжинерчлэлПрограм хангамжийн чанар, хэрэглээ, үйлдвэрлэлийг оновчтой болгохын тулд програм хангамжийг зохиох, хэрэгжүүлэх, шалгах ба баримтжуулахад зориулагдсан шинжлэх ухаан, технологийн мэдлэг, арга, туршилтын цогц хэрэглээ.[МХХТ]
4960МТ, КУsoftware engineering managementпрограм хангамжийн инженерчлэлийн удирдлага [МХХТ]
4961МТ, КУsoftware engineering processпрограм хангамжийн инженерчлэлийн процесс [МХХТ]
4962МТ, КУsoftware itemпрограм хангамжийн зүйл[МХХТ]
4963МТ, КУsoftware libraryпрограм хангамжийн санпрограм хангамж хөгжүүлэлтэд хэрэглэгддэг дэд програм, “туслагч” код, өгөгдлийн цуглуулга[МХХТ]
4964МТ, КУsoftware license agreementпрограм хангамжийн лицензийн гэрээ[МХХТ]
4965МТ, КУsoftware life cycleпрограм хангамжийн амьдралын мөчлөгТАЙЛБАР: програм хангамжийн шаардлага тодорхойлолт, хөгжүүлэлт, ажиллагаа болон үйлчилгээний үйл явцыг хамарна[МХХТ]
4966МТ, КУsoftware maintenanceпрограм хангамжийн арчилгаа [МХХТ]
4967МТ, КУsoftware management planпрограм хангамжийн удирдлагын төлөвлөгөөТөслийн удирдлага, бүрдэлийн удирдлага, шалгалт, батлалт, чанар хангалт, сургалтын төлөвлөгөө нь бүгд нийлж програм хангамжийн удирдлагын төлөвлөгөөг бүрдүүлнэ.[МХХТ]
4968МТ, КУsoftware operationпрограм хангамжийн ажиллагаа [МХХТ]
4969МТ, КУsoftware packageбагц ПХхудалдаалах боломжтой ПХ-ийн багц[МХХТ]
4970МТ, КУsoftware process assessmentпрограм хангамжийн үйл явцын үнэлгээҮнэлгээ нь үйл явцад хамаарна.[МХХТ]
4971МТ, КУsoftware productпрограм хангамжийн бүтээгдэхүүн[МХХТ]
4972МТ, КУsoftware product evaluationпрограм хангамжийн үнэлгээҮнэлэмж нь бүтээгдэхүүнд хамаарна.[МХХТ]
4973МТ, КУsoftware project managamentпрограм хангамжийн төслийн удирдлагапрограм хангамжийн төслийн удирдлага[МХХТ]
4974МТ, КУsoftware qualityпрограм хангамжийн чанар [МХХТ]
4975МТ, КУsoftware quality assuranceпрограм хангамжийн чанарын баталгаа[МХХТ]
4976МТ, КУsoftware reusabilitiyпрограм хангамж дахин ашиглах боломж [МХХТ]
4977МТ, КУsoftware re-useдавтан-ашиглах програм хангамжнэг удаа бичигдэн хожим бусад програмд дахин давтан ашиглагдах програм хангамж ба програм хангамжийн нэг хэсэг[МХХТ]
4978МТ, КУsoftware serviceпрограм хангамжийн үйлчилгээхөгжүүлэлт, арчилгаа болон ажиллагаа гэх мэт програм хангамжийн бүтээгдэхүүнд холбогдох үүрэг, ажил, үйл ажиллагааны гүйцэтгэл[МХХТ]
4979МТ, КУsoftware toolпрограм хангамжийн хэрэгсэл[МХХТ]
4980МТ, КУsoftware trainingпрограм хангамжийн сургалтпрограм хангамжийн сургалт[МХХТ]
4981МТ, КУsoftware user documentationпрограм хангамжийн хэрэглэгчийн баримт бичигхэрэглэгчид зориулагдсан, програм хангамжийн ашиглалттай холбогдох баримт бичиг[МХХТ]
4982МТ, КУsoftware validationпрограм хангамжийн баталгааТестлэх үйл ажиллагаа үүнд багтана.[МХХТ]
4983МТ, КУsoftware verificationпрограм хангамжийн тулгалт[МХХТ]
4984МТ, КУsoftware-producing organizationпрограм хангамж үйлдвэрлэгч байгууллагапрограм хангамж зохион бүтээж боловсруулан зах зээлд нийлүүлэгч байгууллага[МХХТ]
4985МТ, КУspanхэлбэлзэлорой дуусах-эрт эхлэх хугацаануудын ялгавар[МХХТ]
4986МТ, КУspecefiedхялбар, хялбарчлах [МХХТ]
4987МТ, КУspecializationнарийвчлах [МХХТ]
4988МТ, КУspecializeмэргэжлийнмэргэжлийн, мэргэшүүлэх[МХХТ]
4989МТ, КУspecificationтодорхойлолт [МХХТ]
4990МТ, КУspeedхурд [МХХТ]
4991МТ, КУspeedupхурдлуулахдараалсан бодолтоос параллелаар бодоход хичнээн хурдтайг харуулна[МХХТ]
4992МТ, КУspiralспираль [МХХТ]
4993МТ, КУSpiral modelСпираль загвар [МХХТ]
4994МТ, КУspoofingмэхлэгчхуурамч е-мэйл хаяг ашиглан хуурах[МХХТ]
4995МТ, КУspoolingачааллаж буй [МХХТ]
4996МТ, КУspread-sheet softwareхүснэгтийн програм хангамж [МХХТ]
4997МТ, КУspywareтагнуулын програм [МХХТ]
4998МТ, КУstack-basedстект суурилсан [МХХТ]
4999МТ, КУstakeholderоролцогчэерэг, сөрөг сонирхогч талууд[МХХТ]
5000МТ, КУstandard deviationстандарт хазайлт [МХХТ]
5001МТ, КУstandardazid reusable componentsстандарчлагдсан дахин ашиглагдах хэсгүүд [МХХТ]
5002МТ, КУStart MenuЭхлэх цэс [МХХТ]
5003МТ, КУstateтөлөв [МХХТ]
5004МТ, КУstate diagramтөлвийн диаграм [МХХТ]
5005МТ, КУstate patternтөлвийн патерн [МХХТ]
5006МТ, КУstatechart diagramТөлөв шилжилтийн диаграм [МХХТ]
5007МТ, КУstatementөгүүлбэр, заавар, зааварчилгаа [МХХТ]
5008МТ, КУstatic bindingстатик холболт [МХХТ]
5009МТ, КУstatic classстатик класс [МХХТ]
5010МТ, КУstatic field(class variable)статик талбар [МХХТ]
5011МТ, КУstatic import , static /dynamicстатик оруулж ирэх,тогтонги/хөдөлгөөнт [МХХТ]
5012МТ, КУstatic typingөгөгдлийн төрлийн ойлголт [МХХТ]
5013МТ, КУStochasticстохатиксанамсаргүй нөлөөлөл тооцсон[МХХТ]
5014МТ, КУstorage deviceхадгалах төхөөрөмж [МХХТ]
5015МТ, КУstrategyстратеги [МХХТ]
5016МТ, КУstrategy patternстратегийн патерн [МХХТ]
5017МТ, КУStrong NameПрограм хангамжийн олон хувилбаруудын хоорондох зөрчилийг шийдвэрлэхэд ашигладаг арга. [МХХТ]
5018МТ, КУstructural patternбүтцийн патерн [МХХТ]
5019МТ, КУstructured methodбүтэцлэгдсэн арга [МХХТ]
5020МТ, КУstructured programmingбүтцийн програмчлал [МХХТ]
5021МТ, КУstyleстил, хэв маяг [МХХТ]
5022МТ, КУsubclassдэд класс [МХХТ]
5023МТ, КУsubclass referenceдэд классын заалт [МХХТ]
5024МТ, КУSubgraphдэд граф [МХХТ]
5025МТ, КУsubqueryдэд хүсэлт [МХХТ]
5026МТ, КУsubstringдэд мөр [МХХТ]
5027МТ, КУsubtypeдэд төрөл [МХХТ]
5028МТ, КУsubversionсистем хөгжүүлэх явц [МХХТ]
5029МТ, КУsuffixтөгсгөлсүүл[МХХТ]
5030МТ, КУsuper computerсупер компьютершинжлэх ухаан, инженерийн бодлогыг өгөгдсөн хугацаанд хамгийн өндөр хурдтай боловсруулах чадвартай[МХХТ]
5031МТ, КУsuperclassэх класс [МХХТ]
5032МТ, КУsuperclass constructortэх классын байгуулагч [МХХТ]
5033МТ, КУsuperclass no-argument constructorэх классын аргуменгүй байгуулагч [МХХТ]
5034МТ, КУsuperclass referenceэх классын заалт [МХХТ]
5035МТ, КУsupervised learningсургагчтай сургалт [МХХТ]
5036МТ, КУsupplierнийлүүлэгч [МХХТ]
5037МТ, КУsupply chain management systemнийлүүлэлтийн гинжин хэлхээний удирдлагын систем [МХХТ]
5038МТ, КУsupport arrangementүйлчилгээний зохион байгуулалт[МХХТ]
5039МТ, КУsupport environmentдэмжих орчин[МХХТ]
5040МТ, КУsupport organizationүйлчилгээ үзүүлэгч байгууллага[МХХТ]
5041МТ, КУsupport vectorтулгуурт вектор [МХХТ]
5042МТ, КУsupport vector machineтулгуурт вектор машин [МХХТ]
5043МТ, КУSurveyсудалгааЦахим засаглалыг цаашид хөгжүүлэх, нэвтрүүлэх зэрэгт иргэдээс авах судлагаанууд нь чухал үүрэгтэй[МХХТ]
5044МТ, КУSustainabilityТогтвортой байдал [МХХТ]
5045МТ, КУSwapсолих [МХХТ]
5046МТ, КУSwimlaneХуваалт [МХХТ]
5047МТ, КУSwitchзалгагчсүлжээний идвэхтэй төхөөрөмж[МХХТ]
5048МТ, КУsymantecсимантик, утга зүй [МХХТ]
5049МТ, КУsymmetric matricсимметрик матриц [МХХТ]
5050МТ, КУsynchronizationсинхрончлол [МХХТ]
5051МТ, КУSynchronization attributeобьектийг трэд ажиллаж дуусах хүртлээ онцгойлон эзэмших эрх [МХХТ]
5052МТ, КУsynchronousзэрэгцээ [МХХТ]
5053МТ, КУsynchronous replicationсинхрон хуулбарлалтӨС-н объект хийгдсэн өөрчлөлтийг өөр сайт дээр байгаа объектод шууд хийх[МХХТ]
5054МТ, КУsyntaxбичигдэх хэлбэр, синтакс [МХХТ]
5055МТ, КУsyntax errorалдаазөв бичгийн алдаа[МХХТ]
5056МТ, КУsystem architectural designсистемийн архитектур дизайн[МХХТ]
5057МТ, КУsystem componentсистем бүрдүүлбэрсистемийн компонент[МХХТ]
5058МТ, КУsystem configurationсистемийн тохиргоо [МХХТ]
5059МТ, КУSystem developmentСистем хөгжүүлэлтХэрэглэгчийн шаардлагыг хангасан програм хангамжийг бий болгох үйл явц юм[МХХТ]
5060МТ, КУSystem Development Life CyclesСистем хөгжүүлэх амьдралын циклБизнес эрхлэх, үр ашигтай шийдвэр гаргах, үйлдвэрлэлийг амжилттай удирдахын тулд компьютерийн тусламжтайгаар мэдээлэл боловсруулах системийг байгуулан хөгжүүлэх янз бүрийн мэргэжил ур чадвартай хүмүүсийг татан оролцуулдаг нарийн нийлмэл үйл ажиллагааны цогц юм[МХХТ]
5061МТ, КУsystem engineersсистемийн инженер [МХХТ]
5062МТ, КУsystem maintenanceсистемийн үйлчилгээ [МХХТ]
5063МТ, КУsystem monitoringсистемийн хяналт[МХХТ]
5064МТ, КУsystem testсистемийн тестКомпонентийн нэгдэлд буюу эцсийн бүтээгдэхүүнд хийх тест.[МХХТ]
5065МТ, КУsystem testingсистемийн тест [МХХТ]
5066МТ, КУsystolicшахагчНэг процессороос бусад процессор луу өгөгдөл шахах[МХХТ]
5067МТ, КУTab orderТааб эрэмбэТааб эрэмбэ нь хэрэглэгч компьюьерийн гар дээр Tab товч дараалан дарахад форм дээрх контролууд ямар дарааллаар фокус авахыг тодорхойлно.[МХХТ]
5068МТ, КУtableхүснэгт [МХХТ]
5069МТ, КУtablespaceтэйблспэйсОракл ӨСУС-ийн логик хадгалалтын нэгж. Tablespace-үүдийн нийт хэмжээ нь ӨС хэмжээ болно.[МХХТ]
5070МТ, КУtarget dateхүрэх хугацаахяналтын цэгүүд дээр тогтоосон, хөдөлгөж болохгүй хугацаа[МХХТ]
5071МТ, КУTask ResponsibilityҮүрэг хариуцлагын матриц [МХХТ]
5072МТ, КУtasteАмтлах [МХХТ]
5073МТ, КУTCP/IP ProtocolИнтернетээр өгөгдөл дамжуулах [МХХТ]
5074МТ, КУTeam buildingБаг бүрдүүлэлт [МХХТ]
5075МТ, КУteam developmentбагийн хөгжүүлэлт [МХХТ]
5076МТ, КУtechnical topicтехникийн сэдэвЖИШЭЭ: Код бичих, дизайн хийх, боловсруулах болон тестлэхэд дагаж мөрдөх стандарт буюу зааврын баримт бичгүүд.[МХХТ]
5077МТ, КУtechniqueаргачлалхялбар тодорхойлогдохгүй, ярвигтай ажлыг үр ашигтай, чадварлагаар хийж гүйцэтгэх арга зам[МХХТ]
5078МТ, КУtechnologyтехнологихүн төрөлхтний хөдөлмөрийн зэвсгийн мэдлэг болон ур чадварыг хамарсан өргөн дэлгэр нэр томьёо[МХХТ]
5079МТ, КУtechnology driverтехнологийн хөдөлгөгч хүч [МХХТ]
5080МТ, КУtelecommuteкомпьютер ашиглан гэрээсээ үйлчлэгч нартайгаа харьцах [МХХТ]
5081МТ, КУtemplate patternүлгэрчлэгч патерн [МХХТ]
5082МТ, КУtemporary fixтүр засвар[МХХТ]
5083МТ, КУternaryгуравтгурван хувьсагчийн[МХХТ]
5084МТ, КУtest caseтестийн тохиолТестлэх тохиолдол бөгөөд оруулах өгөгдөл, шалгах нөхцөл, алхмууд болон ямар үр дүн гарвал зохихыг заасан байна.[МХХТ]
5085МТ, КУtest casesшалгах тохиолдол [МХХТ]
5086МТ, КУtest dataтестийн өгөгдөл [МХХТ]
5087МТ, КУtest planningтест төлөвлөлт[МХХТ]
5088МТ, КУtest resultтестийн үр дүнбаримт бичигт хамаарна[МХХТ]
5089МТ, КУtest specificationтестийн тодорхойлолт[МХХТ]
5090МТ, КУtest typesтестийн төрөлТАЙЛБАР: Шинээр боловсруулсан, сайжруулсан програм хангамж болон техник хангамжид олон төрлийн тест хийгддэг. Нэгж тест, обьект тест гэх мэт төрлүүд бий.[МХХТ]
5091МТ, КУTestingтестлэх[МХХТ]
5092МТ, КУtesting procedureтестийн журам[МХХТ]
5093МТ, КУtesting scopeтестлэх хүрээТухайн програм хангамжид хийгдэх тестийн төрөл, хамрах хүрээг тодорхойлсон байдал.[МХХТ]
5094МТ, КУtesting sequenceтест дараалалТест хийх дараалал.[МХХТ]
5095МТ, КУtext miningтекст олборлолттом хэмжээний, бүтэцлэгдээгүй өгөгдлийн олонлог дундаас түлхүүр элементийг ялгаж авах[МХХТ]
5096МТ, КУthe proposed legislationсанал болгосон хуулийн төсөл [МХХТ]
5097МТ, КУtheftмэдээлэл хулгайлах [МХХТ]
5098МТ, КУThread Safeурсгал аюулгүй [МХХТ]
5099МТ, КУthreatсистемд аюул таригч [МХХТ]
5100МТ, КУthree phase commit protocol3 шатлалт протокол [МХХТ]
5101МТ, КУthresholdбосго, зааг [МХХТ]
5102МТ, КУthroughputбүтээмж [МХХТ]
5103МТ, КУthrowшидэх [МХХТ]
5104МТ, КУthrow exceptionалдааг мэдээлэх [МХХТ]
5105МТ, КУtierтүвшний [МХХТ]
5106МТ, КУtimelinessцаг үе олох байдал [МХХТ]
5107МТ, КУTimerТаймерТодорхой давтамжаар үзэгдэл эсвэл процессууд эхлүүлэхэд ашиглагддаг объект.[МХХТ]
5108МТ, КУtimestampхугацааны тов [МХХТ]
5109МТ, КУto codeкодлохкод бичих[МХХТ]
5110МТ, КУto Dateөнөөдөр хүртэлПХ-ийг хөгжүүлж эхлэснээс хойш өнөөдөр хүртэл хэр хэмжээний ажил хийснийг илэрхийлэх үзүүлэлт[МХХТ]
5111МТ, КУto debugзүгшрүүлэхПрограмын алдааг илрүүлэх, түүний байрлалыг тогтоох, засах.[МХХТ]
5112МТ, КУto injectзасварлахгажилтыг засах[МХХТ]
5113МТ, КУto performгүйцэтгэх [МХХТ]
5114МТ, КУto programпрограм зохиохПрограмыг зохиох, бичих, өөрчлөх, шалгах.[МХХТ]
5115МТ, КУto reviewэргэн хянахөөрийн гүйцэтгэсэн ажлаа нягталж шалгах[МХХТ]
5116МТ, КУto trackмөрдөн хянахажлын гүйцэтгэлийг алхам алхмаар нь нэг бүрчлэн хянах[МХХТ]
5117МТ, КУtokenizerтокен болгогчзөөгч[МХХТ]
5118МТ, КУtolerantхүлцэнгүй [МХХТ]
5119МТ, КУtoolхэрэгсэлвэб боловсруулалтад ихэвчлэн хэрэглэгдэх ба түүнчлэн програмчлал, техникийн баримт үйлдэх зэрэг вэбийн хязгаарлагдмал хүрээнээс гаднах салбарт ашиглагддаг элемент[МХХТ]
5120МТ, КУtoolsхэрэгсэл [МХХТ]
5121МТ, КУtop-downдээрээс доошоо [МХХТ]
5122МТ, КУtop-down designдээрээс доош загварчлал [МХХТ]
5123МТ, КУtop-down refinementдээрээс доош сайжруулалтБүтэцлэгдсэн програм хөгжүүлэлтийн нэг арга[МХХТ]
5124МТ, КУtopicсэдэвдараалалтай төстэй[МХХТ]
5125МТ, КУTotalбүтэн [МХХТ]
5126МТ, КУtotal cost of ownership (TCO)нийт зардлын тооцоосистемийн шууд болон шууд бус зардлыг тооцох арга[МХХТ]
5127МТ, КУtouchХүрэх [МХХТ]
5128МТ, КУtouch screenмэдрэгч дэлгэц [МХХТ]
5129МТ, КУtrade secretхудалдааны нууц [МХХТ]
5130МТ, КУtraditionalуламжлалтөмнөх үеийн, нийтлэг[МХХТ]
5131МТ, КУtraining dataсургалтын өгөгдөл [МХХТ]
5132МТ, КУtraining materialсургалтын материал[МХХТ]
5133МТ, КУtransaction cost theoryүйл ажиллагааны зардлын онол [МХХТ]
5134МТ, КУtransaction managementүйл ажиллагааны удирдлага [МХХТ]
5135МТ, КУtransaction monitorгүйлгээг хянах самбар [МХХТ]
5136МТ, КУtransaction processing systemүйл ажиллагааны систем [МХХТ]
5137МТ, КУtransactionalажил хэрэгч [МХХТ]
5138МТ, КУTransformationхөрвүүлэлтмэдээллийг хөрвүүлэх[МХХТ]
5139МТ, КУtransientтогтворгүй, түр зуурын [МХХТ]
5140МТ, КУtransitionшилжилт [МХХТ]
5141МТ, КУtransition graphшилжилтийн граф [МХХТ]
5142МТ, КУtransitive dependencyдамжсан хамааралнэг харьцаан дахь дор хаяж 3 атрибутын шинжилгээ ба нэг нь хоёр дахийг, хоёр дахь нь гурав дахийг функциональ хамаарч байгаа эсэхийг тогтооно[МХХТ]
5143МТ, КУTreeмодграфын нэг төрөл[МХХТ]
5144МТ, КУtridiagonal matricгурвалсан диагналь матриц [МХХТ]
5145МТ, КУTrojan horseгурвалсан морьд вирус [МХХТ]
5146МТ, КУtruncateтасдах [МХХТ]
5147МТ, КУtrusted internet connectionхамгаалагдсан интернет холболт [МХХТ]
5148МТ, КУtryоролдлого [МХХТ]
5149МТ, КУtwo phase commit protocol2 шатлалт протоколТранзакшн бэлтгэх-баталгаажуулах-мартах гэсэн алхамаар гүйцэтгэгдэнэ.[МХХТ]
5150МТ, КУtwo-phase lockingхоёр шатлалт хаалт [МХХТ]
5151МТ, КУtype castingтөрөл хувиргалт [МХХТ]
5152МТ, КУtype conversionтөрөл хөрвүүлэлт [МХХТ]
5153МТ, КУtype parameterizationтөрлийг параметрээр дамжуулах [МХХТ]
5154МТ, КУtypical environmentердийн орчин [МХХТ]
5155МТ, КУubiquitousхаач хамаагүй [МХХТ]
5156МТ, КУUMLНэгдсэн загварчилгааны хэлUnified Modelling Language[МХХТ]
5157МТ, КУUnaryунарнэг хувьсагчийн[МХХТ]
5158МТ, КУunary operatorнэг гишүүнт үйлдэлНэг операндтай оператор[МХХТ]
5159МТ, КУuncertaintyтодорхойгүй [МХХТ]
5160МТ, КУunclustered indexкластрлагдаагүй индексөгөгдлийг эрэмбэлж буй талбараас өөр талбараар индекс үүсгэсэн байвал энэ нь кластрлагдаагүй индекс болно.[МХХТ]
5161МТ, КУunder-over estimatesдутуу-илүүдэл тооцоололүндсэн шугамын доор эсвэл дээр гарсан үр дүнтэй тооцоолол[МХХТ]
5162МТ, КУunderstandabilityойлгомжтой байдал [МХХТ]
5163МТ, КУundirectedчиглэлгүй [МХХТ]
5164МТ, КУundirectedаплетийн амьдралын цикл [МХХТ]
5165МТ, КУundoүйлдэл буцаах [МХХТ]
5166МТ, КУundo managementхийгдсэн өөрчлөлтийг арилгах [МХХТ]
5167МТ, КУunified modeling languageзагварчлалын нэгдсэн хэл [МХХТ]
5168МТ, КУUniformжигдтархсан[МХХТ]
5169МТ, КУuniform accessнэг хэв загварын хандалт [МХХТ]
5170МТ, КУunit testнэгдлийн тестТАЙЛБАР: Програм хангамжийн тухайн нэг компонентийг дангаар нь тестэлнэ.[МХХТ]
5171МТ, КУunit testingдэд хэсгийн тест [МХХТ]
5172МТ, КУUniversal Description Discovery and Integration (UDDI)Веб үйлчилгээнүүдийг нийтээр хайж болох байршилд зохион байгуулахын тулд гаргасан стандарт юм [МХХТ]
5173МТ, КУunManaged codeхяналтгүй код [МХХТ]
5174МТ, КУunreachable objectхүршгүй обьектангижралт хийгдсэнээр үүсдэг[МХХТ]
5175МТ, КУunsupervised learningсургагчгүй сургалт [МХХТ]
5176МТ, КУUpgradeдээшлүүлэх хувилбарыг дээшлүүлэх [МХХТ]
5177МТ, КУupper triangular matricдээд гурвалжин матриц [МХХТ]
5178МТ, КУuptimeажиллагаатай үесистемийн хэвийн ажиллагаатай үе[МХХТ]
5179МТ, КУUsabillityХэрэглэхэд тохиромжтой байдал [МХХТ]
5180МТ, КУUsableхэрэглээнд ойр [МХХТ]
5181МТ, КУuse caseюс кейс [МХХТ]
5182МТ, КУuse casesхэрэглэлттохиолдлуудыг оруулах[МХХТ]
5183МТ, КУused spaceашиглагдсан зай [МХХТ]
5184МТ, КУuser guideхэрэглэгчийн хөтөчБаримт бичгийн нэгэн төрөл бөгөөд програмын зохион бүтээлт, хөгжүүлэлтийн үр дүнд бий болох гаралтад хамаарна.[МХХТ]
5185МТ, КУuser interfaceхэрэглэгчийн интерфейс [МХХТ]
5186МТ, КУuses styleашиглалтын стил [МХХТ]
5187МТ, КУutilityхэрэгсэл [МХХТ]
5188МТ, КУutility (software)үйлчилгээний програм, туслах програм [МХХТ]
5189МТ, КУValidation of processes for production and service provisionҮйлдвэрлэл үйлчилгээ үзүүлэх явцыг батламжлах нь [МХХТ]
5190МТ, КУvalidity checkingхүчинтэйг шалгах [МХХТ]
5191МТ, КУvalueутгаХувьсагч болон тогтмолын авч болох төрөл бүрийн утга[МХХТ]
5192МТ, КУvalue chain modelутгын гинжин загвар [МХХТ]
5193МТ, КУvalue typeэгэл төрөл, энгийн төрөл [МХХТ]
5194МТ, КУvariable is not modifiableөөрчлөх боломжгүй хувьсагчид [МХХТ]
5195МТ, КУvarianceөөрчлөлт [МХХТ]
5196МТ, КУverifiabilityшалгахад хялбар [МХХТ]
5197МТ, КУverificationшалгалт [МХХТ]
5198МТ, КУVerifyшалгах [МХХТ]
5199МТ, КУVersioningхувилбарлалт [МХХТ]
5200МТ, КУvictimless crimesхохирогчгүй гэмт хэрэг [МХХТ]
5201МТ, КУView stateХарагдах төлөв [МХХТ]
5202МТ, КУviewtypeхарагдацын төрөл [МХХТ]
5203МТ, КУvirtual companyвиртуал компани [МХХТ]
5204МТ, КУvirtual machine (VM)төсөөлсөн машинЗөвхөн тухайн хэрэглэгчийн мэдэлд байгаа юм шиг боловч үйл ажиллагаа нь бодит өгөгдөл боловсруулах системийн нөөцийг хамтран эзэмших замаар явагддаг өгөгдөл боловсруулах төсөөлсөн систем.[МХХТ]
5205МТ, КУvirtual meetingвиртуал хурал [МХХТ]
5206МТ, КУvirtualizationвиртуальчлалкомпьютерийн нөөцүүдийг эзэмших[МХХТ]
5207МТ, КУvisionЗөн, алсын харааЗасгийн газрын үйл ажиллагаа нь улсын алсын хараан дээр тулгуурлан явагддаг[МХХТ]
5208МТ, КУvisitor patternзочлогч патерн [МХХТ]
5209МТ, КУvisual angleхарах өнцөг [МХХТ]
5210МТ, КУV-modelV загварСайжруулсан Хүрхээ загвар[МХХТ]
5211МТ, КУvoidхоосон [МХХТ]
5212МТ, КУvulnerabilityсистемийн амархан халдаж болох нүх [МХХТ]
5213МТ, КУwalkthroughнээлттэй хэлэлцүүлэгдизайн, даалгавар буюу техникийн баримт бичигт хамаарна.[МХХТ]
5214МТ, КУwarehouseөгөгдлийн агуулах [МХХТ]
5215МТ, КУwarezпрограмын хууль бус хуулбар [МХХТ]
5216МТ, КУwarningанхааруулгаанхааруулга үүсгэнэ[МХХТ]
5217МТ, КУwaterfall modelХүрхрээ загвар [МХХТ]
5218МТ, КУweb bugвэб баагхэрэглэгчийн үзэж буй хуудас эсвэл мэйлүүдийг нууцаар өөр компьютер рүү илгээж байдаг, вэб хуудсанд хавсрагасан програм[МХХТ]
5219МТ, КУWeb methodВэб метод [МХХТ]
5220МТ, КУweb miningвэб олборлолтвэбүүдээс өөрт хэрэгтэй мэдээлэл, паттернуудыг цуглуулж дүн шинжилгээ хийх[МХХТ]
5221МТ, КУWeb Service Description Language (WSDL)клиентед зориулж үйлчилгээг хангах веб үйлчилгээ [МХХТ]
5222МТ, КУwhite hatцагаан хакерсайн санаат хакер буюу системээс ямар нэг алдаа илэрвэл вебийн админд нь мэдэгдэж засах буюу өөрөө засах аргыг нь хэлж өгдөг[МХХТ]
5223МТ, КУwhitenessцагааны хэмжээ [МХХТ]
5224МТ, КУwikisвикийсагуулга дээр нь өөрчлөлт хийх боломжтой нийтийн вэб сайт[МХХТ]
5225МТ, КУWin3232 битийн Windows API [МХХТ]
5226МТ, КУWindows AuthenticationWindows-д нэвтрэх зөвшөөрөл [МХХТ]
5227МТ, КУwinner treeхожлын мод [МХХТ]
5228МТ, КУwork breakdown structureажлын нарийвчилсан бүтэц [МХХТ]
5229МТ, КУworkbookажлын дэвтэр [МХХТ]
5230МТ, КУworkflow diagramажлын урсгалын диаграм [МХХТ]
5231МТ, КУworksheetажлын хуудас [МХХТ]
5232МТ, КУworkstationажлын цэг дэх компьютерграфик, зураг гэх мэт маш их хэмжээний өгөгдлийг боловсруулах чадвартай[МХХТ]
5233МТ, КУworld wide webдэлхийг бүрхсэн тор [МХХТ]
5234МТ, КУwormsөтсүлжээний нэг компьютераас нөгөө компьютерт дамжин өөрийгөө хуулж байдаг програм[МХХТ]
5235МТ, КУWrapperбоолт үйлчилгээг хязгаарлах [МХХТ]
5236МТ, КУwrapper classөлгийдөгч класс, дүйцэгч класс [МХХТ]
5237МТ, КУXML eXtensible Markup LanguageГолдуу өгөгдлийг дүрслэх, зөөвөрлөхөд ашиглагддаг ерөнхий зориулалтын маркап хэл. [МХХТ]
5238МТ, КУyieldөгөөжбүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх тодорхой үе шатанд илэрсэн гажилтын хувь бөгөөд “=100*тухайн үед илэрсэн гажилт/(нийт илэрсэн гажилт+нийт илрээгүй гажилт)” томъёолж бодно[МХХТ]

 

[МХХТ]МХХТ-ийн нэр томьёоны тайлбар толь, http://ict-glossary.com/
[WGD]Anirtsu Corporate, Wireless Glossary and Dictionary [A-B], https://www.anritsu.com/en-us/test-measurement/technologies/bts-testing/bts-glossary-a-b/
[WHIS]TechTarget Network, WhatIs.com encyclopedia, https://whatis.techtarget.com/
[BEHR12]Behrouz A. Forouzan, Data Communications and Networking, 5th. 2012
[WILL17]Dr. William Stallings, Computer Security: Principles and Practice,4th. 2017