Google нь хиймэл оюуны нөлөөгөөр нэмэгдэж буй эрчим хүчний хэрэгцээгээ хангахын тулд жижиг модульчлагдсан реакторуудаас (SMRs) цахилгаан худалдаж авах дэлхийн анхны  гэрээнд гарын үсэг зурсан. Технологийн компани Kairos Power-тэй байгуулсан гэрээ нь Кайросын анхны жижиг модульчлагдсан реакторыг 2030 он гэхэд онлайн болгох, дараа нь 2035 он гэхэд нэмэлт суурилуулалт хийх зорилготой. Тус компани 6-7 реактороос нийт 500 мегаватт эрчим хүч худалдаж авахаар болсон нь өнөөдрийн цөмийн реакторуудын гаралтаас бага аж. Google-ийн Эрчим хүч, цаг уурын асуудал хариуцсан ахлах захирал Майкл Террелл “Цөмийн эрчим хүч нь бидний хэрэгцээг хангахад чухал үүрэг гүйцэтгэж чадна. Уламжлалт реакторуудаас жижиг боловч эдгээр SMR нь Google-ийн цэвэр, найдвартай эрчим хүчний зорилгод нийцэж байгаа. Энэхүү төслийн хүрээнд АНУ-ын Цөмийн зохицуулах хороо болон орон нутгийн агентлагуудаас зөвшөөрөл авах шаардлага бий” хэмээн онцолжээ. Хиймэл оюуны нөлөөгөөр сүүлийн арван жилд анх удаа эрчим хүчний хэрэгцээ нэмэгдэж, технологийн компаниуд цөмийн эрчим хүчний компаниудтай энэ онд хэд хэдэн гэрээ байгуулсан. Тодруулбал, өнгөрөгч гуравдугаар сард Amazon.com (AMZN.O), Talen Energy (TLN.O)-аас цөмийн эрчим хүчээр ажилладаг дата төвийг худалдаж авсан. Мөн өнгөрсөн сард Майкрософт (MSFT.O) гэрээ байгуулав.   АНУ-ын дата төвийн статистикаас харахад эрчим хүчний хэрэглээ 2023-2030 оны хооронд ойролцоогоор гурав дахин нэмэгдэнэ. Улмаар байгалийн хий, салхи, нарны эрчим хүчийг нөхнө гэж харж байна. Өсөн нэмэгдэж буй хэрэглээнд 47 гигаватт шинэ үйлдвэрлэлийн хүчин чадал шаардагдах аж. Кайрос өнгөрсөн оны сүүлээр Теннесси мужид реактор барихаар барилгын зөвшөөрөл авчээ. Бага оврын модульчлагдсан реакторуудын барилгын зардлыг бууруулахын тулд газар дээр нь биш үйлдвэрт баригдсан эд ангиудыг өнөөгийн реакторуудаас жижиг хэмжээтэй болгох  аж. зорилготой юм. Ингэхдээ реакторыг нэг нэгээр нь худалдаж авахын оронд урт хугацааны томоохон хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөжээ. Kairos компанийн гүйцэтгэх захирал, хамтран үүсгэн байгуулагч Майк Лауфер “Энэхүү шинэ арга барил нь манай төслүүдийн өртөг зардал, хуваарийн дагуу хэрэгжих хэтийн төлөвийг сайжруулна гэдэгт бид итгэлтэй байна.” Эх сурвалж: www.reuters.com

Баярын хуралд харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын нийт хамт олны төлөөлөл болон УИХ-ын гишүүн, ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал, УИХ-ын гишүүн, Инноваци, цахим бодлогын байнгын хорооны дарга Э.Батшугар, ЦХХХ-ны дэд сайд Ж.Эрхэмбаатар, ЦХХХЯ-ны төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батцэцэг, Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Б.Цэнгэл нар болон МУ-ын Гавьяат холбоочин, Хөдөлмөрийн баатар, Холбооны сайд асан Д.Готов, МУ-ын Ерөнхий сайдын зөвлөх Б.Батбаатар тэргүүтэй эрхмүүд оролцлоо. Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа, холбооны салбар үүсэж хөгжсөн түүх гэвэл Ардын хувьсгал ялсан 1921 оны долоодугаар сарын 11-ний өдрөөс 8 хоногийн дараа тухайн жилийн долоодугаар сарын 19-нд Ардын Засгийн газрын 6 дугаар хурлаар Шуудан бичиг, цахилгаан мэдээний ерөнхий хороог байгуулснаар тулгын чулууг тавьжээ. Улмаар 1944 онд БНМАУ-ын Бага хурлын тэргүүлэгчдийн тогтоолоор Холбооны яам байгуулснаар харилцаа холбооны салбарыг төрийн бодлогоор хөгжүүлэх нөхцөл бүрдсэн байна. Түүнээс хойшхи хөгжлийн түүх гэвэл 1996 оны нэгдүгээр сарын 17-нд манай улсад анх удаа интернэт нэвтэрснийг албан ёсоор зарласнаар уг үйл ажиллагаагаар Азийн анхны 10 орны нэг болж байсныг ЦХХХ-ын сайд Н.Учрал өнөөдөр болсон Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа холбооны салбар үүсэж хөгжсөний 102 жилийн ой, Мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны ажилтны өдрийн ойн баяр хурал дээр онцлон дурдлаа. Засгийн газар 1967 онд буюу өнөөдрөөс 56 жилийн өмнө Холбоочдын баярын өдрийг тэмдэглэх шийдвэр гаргасан түүхтэй. 56 жилийн туршид энэ өдөр мэдээллийн технологи, харилцаа холбооны ажилтнууд баярын өдрөө хуран цуглаж, амжилт бүтээлээрээ бахархаж, алдаа оноогоо хэлэлцэж ирлээ. Баярын хурлын үеэр МУ-ын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар төрийн дээд одон гардууллаа. Мөн Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын өнгөрсөн үед бүтээсэн бат бэх суурь дээр шинэ зууны их ололт амжилтын төлөөх зүг чигээ тодорхойллоо. Хөгжлийн түүч болсон салбарын хамт олондоо баяр хүргэж амжилт хүсье!

Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батцэцэг НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийн бага хурлын төлөөллийг өнөөдөр (2023.06.06) хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батцэцэг цахим шилжилтийг эрчимжүүлэх ажлын хүрээнд ЦХХХЯ-наас хэрэгжүүлж буй бодлого, үйл ажиллагааг танилцуулж, Монгол Улсын цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээг хийсэнд талархал илэрхийлэв. НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийн бага хурлын Технологи, логистикийн газрын захирал хатагтай Шамика Сириманн Монгол Улс цахим шилжилтийг хурдацтай хийж байгаа нь хил дамнасан цахим худалдааг өргөтгөх, цахим эдийн засгийн өсөлтийг хурдасгах чухал хүчин зүйл болохыг онцоллоо. Түүнчлэн Монгол Улсын цахим худалдааны бэлэн байдлын үнэлгээний зөвлөмжид дурдагдсан саад бэрхшээлийн талаар хэлэлцэж, үр дүнтэй хэрэгжүүлэх шийдлийг бий болгоход олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажиллах боломжтой гэдгийг дурдав. Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны зүгээс цахим худалдаа, цахим эдийн засгийг хөгжүүлэхэд төр болон хувийн хэвшлийн байгууллагын хамтын оролцоог хангах асуудлаар онцгойлон анхаарч ажиллахаа илэрхийллээ.