Анхны монгол компьютер “Оч” 38 нас хүрлээ

ҮЙЛ ЯВДАЛ

2022.05.17

Монгол Улсад анх угсарч ашиглалтад оруулсан микрокомпьютер “Оч” өнөөдөр /2022.05.17/ 38 нас хүрлээ. Тус компьютерийг анх 1984 оны 5 сарын 17-ны өдөр Статистикийн төв газрын Шинжлэх ухаан, техникийн нэгдсэн зөвлөлийн гишүүд шалгаж үзсэнийхээ дараа хэлэлцээд, нэгдсэн зөвлөлийн дарга, доктор Д. Лувсандорж агсны гарын үсэгтэй “Тус газрын Тооцоолон Бодох Төвийн инженер О.Батсүх, Г.Оюунбаяр, Д.Толя нарын БХЯ-ны …-р ангийн инженер Д. Дашцэрэн, Залуу техникчдийн ордны багш Мягмарсүрэн, Л.Гантулга, УАМД институтын инженер А. Гантөмөр нартай хамтран хийсэн микро-тооцоолох электрон машин “Оч” нэртэй оновчтой саналын материалыг судалж үзээд Шинжлэх ухаан, техникийн Улсын хорооны зөвлөлөөр хэлэлцүүлж, оновчтой санал болгож батлуулж зохиогчдод нь гэрчилгээ олгох саналтай байна. Холбогдох материалыг судалж, зохих шийдвэр гаргаж өгнө үү” ….. гэсэн 4/5 тоот “өргөдөл хүргүүлэх тухай” албан бичиг ШУТУХ-нд хүргэгдсэнээс хойш 38 жил өнгөрчээ, энэ хугацаанд “Оч”-оос Дөл, Гал үүсч байгаа төлөв байгаа ч дүрэлзэх нь бага байна. “Оч”-г бүтээсний 38 жилийн ойн баярын мэндийг бурхны оронд одсон анд нарынхаа гэр бүлийнхэн, хамаатан саданд болон өнөөг хүртэл ажилласаар буй нөхдөдөө хүргэхийн ялдамд дөлийг бүр гал болгохыг ерөөе!

Бусад мэдээ

ЦХХХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Болор-Эрдэнэ Энэтхэг улсын Элчин сайд М.П.Сингхтай уулзлаа

2022-02-12

ҮЙЛ ЯВДАЛ ЦХХХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Болор-Эрдэнэ Энэтхэг улсын Элчин сайд М.П.Сингхтай уулзлаа 2022.02.12 Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Болор-Эрдэнэ Бүгд Найрамдах Энэтхэг улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд, ноён М.П.Сингхтай уулзлаа. Уулзалтаар мэдээллийн технологи, холбоо, аутсорсингийн төв байгуулах ажлын явц болон Энэтхэг улсад Монгол Улсын мэдээллийн технологийн мэргэжилтнүүдийг сургах, мэргэшүүлэх талаарх санал солилцлоо. Мэдээллийн технологи, холбоо, аутсорсингийн төв нь 864 м2 талбай бүхий 10 давхар байгууламж байх бөгөөд харилцаа холбоо, мэдээллийн технологи, аутсорсингийн чиглэлээр Монгол Улсын чадавхыг бэхжүүлэхэд чиглэсэн хоёр улсын хамтарсан хөгжлийн түншлэлийн төсөл юм. Тус төв нь энэ онд ашиглалтад орохоор төлөвлөгдөж байна. Монгол Улсын Засгийн Газрын 2021-2024 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний хамгийн том зорилтын нэг нь “Цахим үндэстэн” болох зорилт дэвшүүлсэн бөгөөд цахим шилжилтийг эрчимжүүлэхэд монгол залуучуудын өрсөлдөх чадвар болох мэдээллийн технологийн хүний нөөцийг бүрдүүлэх зайлшгүй шаардлага үүсээд байгаа. Уг сургалтын төв баригдсанаар жилд 5000 мэргэжилтэн 16 төрлийн чиглэлээр төгсөх боломжтой. Үүний зэрэгцээ, хоёр тал Монгол Улсын мэдээллийн технологийн мэргэжилтнүүдийг Энэтхэг улсад мэргэжил дээшлүүлэх чиглэлд сургах, мэргэшүүлэх тал дээр санал солилцож, цаашид хоёр улсын эдийн засгийн стратегийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хийгдэж буй төслүүдийн явцыг урагшуулахад анхаарч ажиллахаар тохиролцов. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

Харилцаа холбооны анхны яамны сайд Дэчингийн Дэндэв

2024-02-08

Харилцаа холбооны анхны яам байгуулагдсны 80 жилийн ойд Харилцаа холбооны анхны яамны анхны сайд Тэрээр 1902 онд Засагт хан аймаг Баатар вангийн хошуу одоогийн Говь-Алтай аймгийн Бигэр сумын нутагт төрсөн. Эцэг эхийн гар дээр бойжиж байгаад 19 наснаас 1921 онд Хатанбаатар Магсаржавын цэрэгт элсэн орж Оросын цагаан хааны цэрэгтэй байлдаж яваад, ерөнхий сургуулийн холбооны ангид орж суралцаад 1926 онд төгсөж, холбооны мэргэжил эзэмшсэн ахмад холбоочин. Тэгээд цэргийн ерөнхий сургуулийн холбооны салааны дарга болж, 1928 оны 9 дүгээр сарын 20-нд тэрхүү салааг цэргийн яамны хурдан шуудангийн салаатай нэгтгэж, Цэргийн яамныхолбооны тусгай суманг байгуулахад сумангийн даргаар ажиллав. Холбооны суманг өргөтгөн, 1931 оны 10 дугаар сарын 30-нд холбооны тусгай хороо болгоход хорооны даргаар томилогдсон юм. 1932 оны намар Москва хотноо Фрунзийн нэрэмжит Цэргийн академид суралцахаар явсан боловч эрүүл мэндийн шалтгаанаар сургуулиа төгсч чадалгүй буцаж ирсэн. Цэргийн яамны дайчилгааны туслах, цэргийн ерөнхий сургуулийн шгабын дарга, Сангийн яаманд цэргийн асуудал хариуцсан түшмэлийн ажил хийж байсан. БНМАУ-ын СЗ-ийн шийдвэрээр Д.Дэндэвийг 1939 онд Харилцан нэвтрэлцэх ерөнхий хорооны даргаар томилж, БНМАУ-ын СнЗ-ийн 1939 оны 6 дугаар сарын 30-ны өдрийн 19 дүгээр тогтоолоор улс орны цэрэг дайны байдалтай уялдан “Холбооны байгууллагуудын ажлыг шинэчлэн зохион байгуулах, холбооны аж ахуй ба түүний аппаратыг бэхжүүлэх, холбоог цэрэгжүүлэх тухай шийдвэрийг хэрэгжүүлэх” гэсэн үүрэг даалгавар өгсөн байна. Тодоруулга: Дэлхийн эдийн засаг санхүүгийн хямрал Японы эдийн засагт хүндээр тусч,1937 оноос өдүүлсэн Хятад-Японы хоёрдугаар дайн, Манжуурт цөмрөн орсон ажиллагаатай холбоотой Ази, Номхон далайн бүс нутаг дахь Франц, АНУ, Их Британитай ашиг сонирхолын зөрчлийн улмаас дурамжхан байгуулсан /Үүнд АНУ, Англитай байгуулсан “Японы Тэнгисийн Цэргийн Флотын хөлөг онгоцнуудын зэвсэглэлд хязгаар тогтоосон холбогдох/ тэдний зүгээс тавьсан зарим заалт, Хятадын зүүн хэсгийн нутагт явуулсан байлдааны ажиллагаа нь амжилтгүй болсон нь Токиогийн Цэргийн дээд командлалын удирдлагуудад энэ байдал таалагдсангүй. Геополитикийн нөлөөний хүрээгээ тэлэх бодлогоо цэргийн хүчээр шийдэх замыг сонгож үүнийхээ дагуу “Аугаа Их Дорнод Азийн Хөгжил-Цэцэглэлтийн Төлөвлөгөө” гэгч улс төрийн үзэл, суртал нэвт шингэсэн төлөвлөгөө боловсрууллаа. Хэрэгжүүлэх Өмнөд ба Умард гэсэн үндсэн стратегийн 2 чиглэл байв.Өмнөд чиглэл бол Номхон далай, Австрали, Индонези, Бирма, Энэтхэгийн чиглэлээр цохилт өгч АНУ,Английн колонуудийг булаан авах бол Умардынхаар бол эх газраар Хятадыг буулган авах, Манжуур, Монголоор түшиц болгон ЗХУ-тай байлдаж Сибирь Алс дорнодийн чиглэлээр цохилт өгч Уралын нуруу хүртэл эзэмшлээ тогтооход оршиж байлаа. Г.Ш Д.Дэндэв энэ үүргийг хэрэгжүүлэхийн тулд харилцан нэвтрэлцэх ерөнхий захирах газрын бүх дарга, улс төрийн ажилчид, албан хаагчид, холбоочдод цэрэгжүүүлсэн холбооны албаны дотоод дүрэм, сахилга батын журмыг дагаж ажиллахыг анх удаа зарлан мэдэгдэж, хил хязгаарын түгшүүртэй үед холбооны бэлэн байдлыг хангаж, эх орныг батлан хамгаалахад холбоочин нэг бүрийн үүрэг хариуцлагыг өндөржүүлэн, шинэ нөхцөл байдалд харилцаа холбоог чадамгай удирдан зохион байгуулсан зүтгэлтний нэг байлаа. Д. Дэндэвийн идэвхтэй хөөцөлдсөний үр дүнд 1939 онд ЗХУ- аас холбооны төрөл бүрийн мэргэжлийн 450 гаруй хүмүүсийг ЗИС-5 маркийн 90 гаруй машин, элдэв техник, материалын хамт ирүүлэн, манай улсын хил хязгаарын онцгой байгууллагын холбооны шугам утсыг сэлбэн засч, Шарангатаас Өлгийн хийд, Сулинхээр хүртэл 440 км газар шинээр шугам байгуулж, Өндөрхаанаас Сайншанд, Мөнххаан хүртэл 320 км, Мөнххаанаас Аржаргалант хүртэл 360 км, Улаанбаатараас Өндөрхаан хүртэл 330 км хуучин шугамын нэг километр дэх баганыг 16 болгож багана хоорондын зайг ойртуулан бэхжүүлж, Улаанбаатар хотын телефон цэг 900 байсныг 1200 болгон нэмэгдүүлжээ. Улаанбаатарт анхны АТС-ыг 200 дугаарын багтаамжтайгаар тавив. 1939-1940 онд Өмнөговь, Увс, Цагааннуур, Сүхбаатар, Хатгалд 30- 50 дугаарын багтаамжтай гар телефон станцыг шинээр байгуулж, Ховд, Завхан аймгийн телефон станцыг 100 хэрэглэгчийн багтаамжтай болгон өргөтгөжээ. 1946 оны 6 дугаар сараас аймаг сумын доторх шуудангийн ажлыг аймгийн холбооны холбоодод бүрэн шилжүүлж сумдын шууданг морин өртөөгөөр хүргэх болсон байна. Шинээр байгуулагдсан Дундговь, Баянхонгор, Говь-Алтай, Сүхбаатар, Баян-Өлгий аймгийн холбооны газрын барилгыг барьж, хот хоорондын гол шугамыг байгуулж, ашиглалтанд оруулжээ. БНМАУ-ын Бага хурлын тэргүүлэгчдийн 1944 оны 5 дугаар сарын 9-ний өдрийн 29 дүгээр тогтоолоор Цэрэгжүүлсэн харилцан нэвтрэлцэх холбооны ерөнхий захирах газрыг БНМАУ-ын Холбооны яам болгон өргөтгөж, Дэнчингийн Дэндэвийг тус яамны анхны сайдаар томилжээ. Д.Дэндэв сайдын ажлыг 1946 он хүртэл гүйцэтгэж байгаад эрүүл мэндийн байдлаас шалтгаалан, өөрийн хүсэлтээр ажлаасаа чөлөөлөгджээ. Ардын хувьсгалын партизан Д.Дэндэвийн гавьяа зүтгэлийг үнэлж Сүхбаатарын одон, Байлдааны гавьяаны улаан тугийн одонгоор 2 удаа, Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон, Алтан гадас, ЗХУ-ын улаан таван хошуу одон болон бусад медалиудаар тус тус шагнажээ. Эмхэтгэсэн Г. Шаравдэмбэрэл УТТА. Данс -1, сх-40 ХН-86 БНМАУ-ЫН БАГА ХУРЛЫН ТЭРГҮҮЛЭГЧДИЙН 1944 ОНЫ 5 САРЫН 9 НЫ ӨДӨР ГАРГАСАН 29 –Р ТОГТООЛ Харилцаа холбооны ерөнхий хороог харилцаа холбооны яам болгон өөрчлөн байгуулах тухай. БНМАУ-ЫН БАГА ХУРЛЫН ТЭРГҮҮЛЭГЧДЭЭС ТОГТООХ НЬ: Улсын бага хурлын тэргүүлэгчдийн дарга Бумцэнд Нарийн бичгийн дарга Баяр Тэргүүлэгчид Цэдэнбал Янжмаа Жамилай Дашзэвэг Манай анхны яамыг байгуулсан Улсын бага хурлын тэргүүлэгчдийн бүрэлдэхүүнийг сонирхуулъя. Зураг-1 “Улсын бага хурлын тэргүүлэгчид Ерөнхий сайдтай “ хэмээх зураг зүүн гар талаас, Улсын бага хурлын нарийн бичгийн дарга Алтангэрэлийн баяр, Улсын бага хурлын орлогч Яхирын Ёндон, Ерөнхий сайдын 1 –р орлогч Сүрэнжав, Улсын бага хурлын тэргүүлэгч Юмжаагийн Цэдэнбал, Улсын бага хурлын тэргүүлэгчдийн дарга Гончигийн Бумцэнд, Сайд нарын зөвлөлийн дарга улсын маршал Хорлоогийн Чойбалсан, Улсын бага хурлын тэргүүлэгч Төмөрийн Дашзэвэг, Улсын бага хурлын тэргүүлэгч Нэрэндэйн Янжмаа, Улсын бага хурлын тэргүүлэгч А. Жамилай нар

“Төрийн бүтээмжийн сэргэлт- Эрүүл мэндийн салбарын цахим шилжилт” үндэсний зөвлөлдөх уулзалт болж байна

2024-04-15

Цахим хөгжил, харилцаа, холбооны яам, Эрүүл мэндийн яам, НҮБ-ын Хүүхдийн сан хамтран “Төрийн бүтээмжийн сэргэлт- Эрүүл мэндийн салбарын цахим шилжилт” үндэсний зөвлөлдөх уулзалтыг зохион байгуулж байна. Уулзалтад тус яамдын төлөөлөл болон Азийн цахим эрүүл мэндийн холбооны төлөөлөл, нийслэл, орон нутгийн эрүүл мэндийн байгууллагуудын удирдлага, мэдээллийн технологийн мэргэжилтнүүд оролцож байна. Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ тус уулзалтад оролцогчдод зориулан илгээлт ирүүлснийг уулзалтын эхэнд Ерөнхий сайдын нийгмийн бодлогын зөвлөх Ч.Болортуяа уншиж танилцууллаа. ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал “Монгол Улсын цахим шилжилтийн бодлого” сэдвээр илтгэл тавьсан юм. Монгол Улсын Ерөнхий сайдын захирамжаар Эрүүл мэндийн салбарт цахим шилжилтийг эрчимжүүлэх ажлын хүрээнд систем хооронд мэдээлэл солилцох боломжийг бүрдүүлэх асуудлыг судалж санал боловсруулах ажлын хэсэг байгуулагдсан. Энэ хүрээнд эрүүл мэндийн салбарт идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй программ хангамж үйлдвэрлэгч ААН-тэй хамтран ажиллаж, эрүүл мэндийн төрөлжсөн мэдээллийн санг бодит цагийн горимд нэгтгэх нөхцөлийг бүрдүүлж, үндсэн систем “ХУР”-тай холбогдон, иргэний зөвшөөрлөөр эрүүл мэндийн байгууллага хооронд эрүүл мэндийн мэдээллийг дамжуулах боломжтой болсон. Мөн Төрийн цахим үйлчилгээний нэгдсэн систем И-Монгол-д эрүүл мэндийн нэн шаардлагатай “Эмийн жор”, “Шинжилгээний хариу”, “Дүрс оношилгооны дүгнэлт”, “Хүүхдийн урьдчилан сэргийлэх тарилгын гэрчилгээ”, “Амбулаториор эмчлүүлэгчдийн карт”, “Жирэмсэн эмэгтэйн хяналтын хөтөч карт”, “Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн дэвтэр”-ийг цахим хэлбэрт шилжүүлэн, 5-р сарын 4-өөс өмнө бүрэн нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна. Ингэснээр иргэд цаг, мөнгөө хэмнэх, хүнд суртал, аливаа эрсдэлийг бууруулах боломжийг бүрдүүлнэ гэдгийг илтгэлдээ онцоллоо. Эрүүл мэндийн дэд сайд С.Энхболд Эрүүл мэндийн салбарын цахим шилжилтийн талаар танилцуулж, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын Эрүүл мэндийн хамтын ажиллагааны зөвлөлийн шинжээч, АНУ-ын Карнеги Меллон их сургуулийн зөвлөх Диксон Памела Грахам ДЭМБ, Олон улсын цахилгаан холбоо хамтран гаргасан “Цахим эрүүл мэндийн хүрээ”-ний талаарх мэдээллийг өглөө. Уулзалтаар Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны Цахим хөгжлийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Билэгдэмбэрэлийн “Салбар хоорондын мэдээлэл солилцоо” , Азийн цахим эрүүл мэндийн холбооны олон улсын зөвлөх Амийра Хамидын “Монгол Улс дахь “Цахим эрүүл мэнд”-ийн нөхцөл байдлын хөндлөнгийн үнэлгээний үр дүн”, Азийн цахим эрүүл мэндийн холбооны гүйцэтгэх захирал Жэй Ганеш Удаяасанкараны “Их өгөгдлийн дүн шинжилгээ”, “Алсын зайн анагаах ухааны олон улсын сайн туршлага”, Кибер халдлага зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төвийн Кибер халдлагаас урьдчилан сэргийлэх газрын дарга Г.Гантуяагийн “Эрүүл мэндийн мэдээллийн аюулгүй байдал”, АНУ-ын Карнеги Меллон их сургуулийн зөвлөх Диксон Памела Грахамын “Хиймэл оюун ухааныг эрүүл мэндийн салбарт ашиглах нь”, FESC, FJCS, Люксембургийн хөгжлийн агентлагийн ахлах зөвлөх, УГТЭ-ийн Зүрх судасны үндэсний төвийн зөвлөх Д.Мөнгөнчимэгийн “Зүрх судасны өвчний оношилгоо эмчилгээг сайжруулахад телемедицин ашигласан туршлага” илтгэлүүдийг сонсож, хэлэлцүүлэг өрнүүлэх юм.